Olole evideo ziriho

Olole emyanzi erimwo

ECIGABI C’OKUYIGA 2

“Muhinduke omu Kujira Buhyahya Enjira Yinyu y’Okurhanya”

“Muhinduke omu Kujira Buhyahya Enjira Yinyu y’Okurhanya”

“Muhinduke omu kujira buhyahya enjira yinyu y’okurhanya, lyo mumanyirira mwenene obulonza bwa Nnâmahanga buba bwinja, bushinganine, na bwimana.”​—RM. 12:2, NWT.

LWIMBO 88 Unijulishe Njia Zako

EBI RHWAYIGA a

1-2. Bici rhugwasirwe rhugendekere rhwajira enyuma z’okubatizibwa? Ohugûle.

 K’ONABONE obulagirire bw’okucêsa enyumpa yawe ngasi mango? Nkaba embere ohamiremwo, wayicêsize bwinja-bwinja. Cikone gurhi byakaba erhi wakaleka okukayicêsa? Nk’oku onamanyire, obucafu n’akatulo byanayunjulamwo duba-duba. Ly’enyumpa yawe egendekera yabonekana nyinja, oshinganine okayicêsa ngasi mango.

2 Ntyo ko rhunashinganine rhugendekere rhwakubûla entanya zirhu n’obumuntu bwirhu. Kobinali, embere rhubatizibwe, rhwacihanganyire rhwajira empindulo z’obulagirire omu kalamo kirhu lyo ‘rhucikulakwo ngasi izinga ly’omubiri erhi ly’omurhima [ly’iroho, NWT].’ (2 Kr. 7:1) Cikone, rhushinganine rhugendekere rhwarhumikira ihano ly’entumwa Paolo lidesire oku ‘rhugendekere rhwahinduka bahyahya.’ (Ef. 4:23) Bulya gurhi kuli kwa bulagirire rhugendekere rhwacihangana? Bulya enshumi z’er’igulu zanarhuma rhwabonekana rhuzinzire omu masu ga Yehova. Lyo rhuyâka oko kurharhuhikiraga n’okugendekera rhwaba bantu bacîre omu masu ga Yehova, rhushinganine rhukalabiriza ngasi mango entanya zirhu, obumuntu bwirhu, n’enyifinjo zirhu.

MUGENDEKERE ‘MWAJIRA BUHYAHYA ENJIRA YINYU Y’OKURHANYA’

3. ‘Okujira buhyahya enjira yirhu y’okurhanya’ k’okuderha gurhi? (Abaroma 12:2, NWT)

3 Bici rhushinganine rhujire lyo rhujira buhyahya enjira yirhu y’okurhanya, erhi kushanja entanya zirhu? (Osome Abaroma 12:2, NWT.) Enderho z’Ecigiriki zahindwirwe “kujira buhyahya enjira yinyu y’okurhanya” zanahugûlwa “kukubûla entanya zinyu.” Co cirhumire, rhurhashinganini rhukajira bijiro binja bisungunu byone omu kalamo kirhu. Cikone, rhugwasirwe rhukalabiriza gurhi rhuyorha ekandalala n’okujira ngasi mpindulo zihûnyirwe lyo rhurhumikira amakanuni ga Yehova omu kalamo kirhu nk’oku rhwakanahasha. Rhurhashinganini rhujire ntyo liguma lyone, cikone rhushinganine rhugendekere rhwajira ntyo.

K’emihigo yawe lugenda amasomo n’akazi eyerekine oku ohizire Obwami oku nafasi ntanzi? (Olole ecifungo ca 4-5) c

4. Gurhi rhwakajira lyo rhurhag’ileka entanya zirhu zibumbwe n’er’igulu?

4 Amango rhwaba bimana ensiku zoshi rhwayish’iba n’obuhashe bw’okukasimisa Yehova omu ngasi kantu rhuli rhwajira. Embere ako kasanzi kahike, rhushinganine rhugendekere rhwajira okwirhu koshi lyo rhukasimisa Yehova. Obwine oku omu lwandiko lw’Abaroma 12:2 Paolo adesire oku rhushinganine rhujire buhyahya enjira yirhu y’okurhanya lyo rhumanya obulonza bwa Nnâmahanga. Ahali h’okucilekerera rhubumbwe n’er’igulu, rhugwasirwe rhurhang’ikacilabiriza lyo rhumanya kunganaci rhuli rhwaleka entanya za Nnâmahanga zishumye emihigo yirhu, ahali h’okuleka entanya z’igulu zirhushumye.

5. Gurhi rhwakalabirizamwo entanya zirhu lugenda okuyegerera kw’olusiku lwa Yehova? (Olole enfoto.)

5 Rhuganirire olwiganyo. Yehova alonzize “rhugendekere rhwacifinja okuyisha [okubaho, NWT] kw’olusiku lwa Nyamuzinda.” (2 Pt. 3:12) Ocidose ntya: ‘K’enjira yani y’akalamo eyerekine oku mpugûsirwe oku rhuyegerire bwenene obuzinda bw’er’igulu ligalugalu? K’emihigo yani lugenda amasomo n’akazi enayerekane oku okukolera Yehova ko kantu k’obulagirire bwenene omu kalamo kani? Ka ngwerhe obuyemere oku Yehova ampikirigiza amalagirire gani n’ag’omulala gwani, erhi ngasi mango nankarhanya bwenene lugenda ebintu by’omubiri?’ Orhanye gurhi Yehova ashagaluka bwenene erhi abona rhuli rhwacihangana lyo ngasi kantu rhujira omu kalamo kirhu kapatana n’obulonza bwage.​—Mt. 6:25-27, 33; Fl. 4:12, 13.

6. Bici rhushinganine rhugendekere rhwajira?

6 Ngasi mango rhushinganine rhukalabiriza entanya zirhu n’okujira ngasi mpindulo zihûnyirwe. Paolo abwizire Abakorinti ntya: “Mubage nka mwagerereza mulole erhi munali omu buyemere; mucirhangule mwêne.” (2 Kr. 13:5) Okuba “omu buyemere” kuhiziremwo binji bwenene ahanyuma n’okukaja oku ntimanano z’ecigamba n’omu mukolo gw’amahubiri kasanzi oku kandi. Kuhiziremwo entanya zirhu, enyifinjo zirhu, n’ebirhushumya okujira kantu kalebe. Co cirhumire, rhushinganine rhugendekere rhwajira buhyahya enjira yirhu y’okurhanya omu kusoma Akanwa ka Nnâmahanga, okuciyigiriza okurhanya nk’oku arhanya, n’okujira ngasi kantu kahûnyirwe lyo rhulama kushimbana n’obulonza bwage.​—1 Kr. 2:14-16.

“MUCIHUNDIKIRE OMUNTU MUHYAHYA”

7. Kushimbana n’Abefezi 4:31, 32, bindi bici rhushinganine rhujire, na bulya gurhi okujira ntyo kwanaba kuzibu?

7 Osome Abefezi 4:31, 32. Ahanyuma n’okujira empindulo omu ntanya zirhu, rhushinganine ‘rhucihundikire omuntu muhyahya.’ (Ef. 4:24) Rhugwasirwe rhucihangane bwenene lyo rhuhasha okujira ntyo. Egarhi k’engeso rhugwasirwe rhujire okwirhu koshi lyo rhuhima, hali omujina, obukunizi, n’enongwe. Bulya gurhi kwanaba kuzibu okuhima ezo ngeso? Bulya ngeso nguma na nguma z’oborhere bwirhu zikola ziba zigwerhe emizi muli rhwe. Kwa lwiganyo, Ebibliya edesire oku bantu baguma na baguma “banalube duba-duba” banaba “bakali.” (Mig. 29:22) Lyo rhuhima engeso mbi zikola zigwerhe emizi muli rhwe biba bihûnyire rhugendekere rhwacihangana ciru n’enyuma z’okubatizibwa, nk’oku olwiganyo lukulikire luyerekine.

8-9. Gurhi olwiganyo lwa Stephen luyerekinemwo oku rhushinganine rhugendekere rhwahogôla omuntu wa mîra?

8 Kwali kuzibu kuli mwene wirhu muguma ohamagalwa Stephen okuleka obukunizi bwage. Adesire ntya: “Ciru n’enyuma z’okubatizibwa kwani, naligwasirwe ngendekere nacihangana lyo mpima obukunizi bwani. Kwa lwiganyo, mango maguma erhi ndi omu mukolo gw’amahubiri g’enyumpa oku yindi, nalibirhako cishambo ciguma cazimbaga eradiyo y’omu mutuga gwani. Erhi ndi hofi ncigwarhe, cakweba eyo radiyo okw’idaho canacilibirhira. Erhi nganirira abirhu gurhi nacibir’ipatamwo eyo radiyo yani, mugula muguma w’omu cikundi cirhu andosa erhi, ‘Stephen, gurhi wakajijire ocimugwarhage?’ Er’idoso lyarhuma narhanya lyananshumya ngendekere najira okwani koshi lyo mba muntu wa kujira omurhûla.” b

9 Olwiganyo lwa Stephen luyerekine oku engeso mbi yanarhugalukira buzira kulaliza, ciru akaba rhuli rhwarhanya oku mîra rhwayihimaga. Erhi oko kwakakuhikira orhavunikaga omurhima, orhanarhanyagya oku orhaba Mukristu mwinja. Ciru n’entumwa Paolo yadesire ntya: “Nkalonz’ijira aminja, obubi nanabona bwo buyishire.” (Rm. 7:21-23) Abakristu boshi barhali bimana baba bagwasirwe balwise engeso mbi zigendekera zayisha nka katulo n’obucafu buyunjula omu nyumpa yirhu. Rhushinganine rhugendekere rhwajira okwirhu koshi lyo rhubêra bantu bacîre omu masu ga Nnâmahanga. Gurhi rhwakajiramwo ntyo?

10. Gurhi wakalwisamwo engeso mbi? (1 Yowane 5:14, 15)

10 Okashenga Yehova lugenda engeso mbi oli wacihangana okuhima, onalangalire oku ayumvirhiza isala lyawe anakurhabala. (Osome 1 Yowane 5:14, 15.) Ciru akaba Yehova arhakayusa eyo ngeso omu njira y’ecisomerine, anakuha emisi olagirireko ly’eyo ngeso erhag’ikunywengerera. (1 Pt. 5:10) Amango oli walinda oku Yehova ashuza oku masala gawe, ojire kushimbana n’amasala gawe omu kuyaka ebintu byakarhuma wagalukira engeso mbi z’obumuntu bwa mîra. Kwa lwiganyo, wanayaka okulola efilme, eprograme z’etelevizyo, erhi okusoma emyanzi eyerekine oku kurhali kubi okuba n’ezo ngeso mbi oli wacihangana okuhima. Kandi wanayaka okusegeza obwenge bwawe oku irala libi.​—Fl. 4:8; Kl. 3:2.

11. Bici rhushinganine rhujire lyo rhugendekera rhwayambala omuntu muhyahya?

11 Ciru akaba wahogwire omuntu wa mîra, kuli kwa bulagirire oyambale omuntu muhyahya. Gurhi wakajiramwo ntyo? Ocihirireho omuhigo gw’okuyiga Yehova amango oli waciyigiriza lugenda amorhere gage. (Ef. 5:1, 2) Kwa lwiganyo, amango oli wasoma omwanzi gw’Ebibliya guyerekine gurhi Yehova ababaliramwo, ocidose ntya, ‘Ka nambabalire abandi?’ Amango oli wasoma omwanzi guyerekine gurhi Yehova ayumvizamwo abakenyi obwonjo, ocidose ntya, ‘Ka nani nanyumvize obwonjo bene wirhu na bali birhu bali omu bulagirire, kandi ka nanyerekane obo bwonjo kugerera ebijiro byani?’ Ogendekere wajira buhyahya enjira yawe y’okurhanya omu kuyambala omuntu muhyahya, onacilembere omu mango oli wajira ntyo.

12. Gurhi Stephen acibwiniremwo oku Ebibliya ejira obuhashe bw’okushanja akalamo k’abantu?

12 Stephen, rhwaganiriraga embere, abwine oku ahashire okuyambala omuntu muhyahya. Adesire ntya: “Kurhenga amango nabatizibagwa, nahikirwe na kanga kanji byampûnyiremwo okuhima obukunizi bwani. Naciyigirizize okuyaka abantu bali balonza okunsholoshonza erhi okukolesa ezindi njira ly’akanga karhabihaga bwenene. Bantu banji, ciru na mukanie, bamvuzire omunkwa omu kubona gurhi nagendekire narhulirira omu kanga ka ntyo. Ciru na nani nasomirwe enyanya z’oko! Arhali bushashe bwani niene bwarhumire najira ezo mpindulo. Cikone, nyemire oku ezo mpindulo ziyerekine n’obwalagale oku Ebibliya ejira obuhashe bw’okushanja akalamo k’abantu.”

OGENDEKERE WALWISA IRALA LIBI

13. Bici byarhurhabala lyo rhuba n’irala ly’okujira ebintu binja? (Abagalasiya 5:16, Mashi Bible)

13 Osome Abagalasiya 5:16. Yehova anarhuhe iroho lyage litagatifu ly’arhurhabala rhuhime entambala y’okujira aminja. Erhi rhuyiga Akanwa ka Nnâmahanga, rhunacihire idako ly’obulongozi bw’er’iroho litagatifu. Kandi rhunahabwe iroho litagatifu erhi rhuja oku ntimanano zirhu. Kw’ezo ntimanano z’Ecikristu, rhunageze akasanzi haguma na bene wirhu na bali birhu bali bacihangana lyo bajira aminja akirhu, n’oko kunarhuhe omurhima. (Hb. 10:24, 25; 13:7) N’erhi rhushenga Yehova n’obushiru n’okumuhûna arhurhabale lyo rhuhima buzamba bulebe, anarhuhe iroho lyage litagatifu lyo lirhuha emisi y’okugendekera rhwalwisa obo buzamba. Ciru akaba okujira ebyo byoshi nkaba kurhayusa loshi-loshi irala lirhu libi, kwanarhurhabala rhuhime enshumi z’okuhikiriza er’irala lirhu libi. Nk’oku olwandiko lw’Abagalasiya 5:16, Mashi Bible, ludesire, abalambagira kugerera iroho ‘barhaziga barhegekwa n’irala libi ly’omubiri.’

14. Bulya gurhi kuli kwa bulagirire rhugendekere rhwaba n’irala ly’okujira ebintu binja?

14 Enyuma z’okucihiriraho eprograme nyinja y’ebintu by’ekiroho, kuli kwa bulagirire rhugendekere rhwaba n’eyo nkomêdu n’okugendekera rhwaba n’irala ly’okujira ebintu binja. Bulya gurhi? Bulya muguma w’omu bashombanyi birhu arharhama. Oyo mushombanyi zo nshumi z’okujira amabi. Ciru n’enyuma z’okubatizibwa rhwanashumikwa okujira ebintu rhushinganine rhuyake, nk’okusharha emicezo y’ensaranga, okunywa amamvu kurhalusire olugero, erhi okulola epornografi. (Ef. 5:3, 4) Mwene wirhu muguma ociri musole adesire ntya: “Amazibu madarhi bwenene nakag’ilwisa kwali kulonza okujira ecijiro c’obuhya haguma n’abirhu balume. Nakarhanya nti nkaba er’irala liri lya kasanzi kasungunu kone, cikone nancigendekere nalilwisa kuhika buno.” Bici byakakurhabala erhi akaba irala libi liri lidarhi bwenene kuli we?

Erhi wakarhangulwa n’irala libi, orharhanyagya mpu nta bulangalire lugenda akanga kawe; hali abandi balwisize irala lya ntyo banalihima (Olole ecifungo ca 15-16)

15. Bulya gurhi rhuhabirwe omurhima omu kumanya oku irala libi rhudwirhe rhwalwisa “linali lirya abandi bantu banabona”? (Olole enfoto.)

15 Amango oli wacihangana okulwisa irala libi liri lidarhi bwenene kuli we, okakengera oku arhali wene oli walwisa irala lya ntyo. Ebibliya edesire ntya: “Amashumi [erhi amarhangulo] mwabwine ganali gala abandi bantu banabona.” (1 Kr. 10:13a) Eyindi mpindulo y’Ebibliya ehindwire ogo mulongo ntya: “Nta marhangulo gamuhikire garhali gala gahikira bene bantu.” Ezo nderho zayandikiragwa abalume n’abakazi bal’ilamire omu Korinti. Baguma mulibo mîra bali bagonyi, balume bajira ecijiro c’obuhya n’ababo balume erhi bakazi bajira ecijiro c’obuhya n’ababo bakazi, na balalwe. (1 Kr. 6:9-11) K’orhanyize oku nt’irala libi bakacigendekire balwisa enyuma z’okubatizibwa kwabo? Birhakabire ntyo. Boshi bali Bakristu bashige amavurha, cikone baciri bene bantu barhali bimana. Buzira karhinda, baligwasirwe bakalwisa irala libi kasanzi oku kandi. Oko kwanarhuha omurhima. Bulya gurhi? Bulya kuyerekine oku, erhi akaba hali irala libi oli walwisa, hali owundi muntu walihimire. Kobinali, rhwanagendekera rhwalihagalika ‘n’obuzibu bw’obuyemere bwirhu, rhunamanye oku ago malibuko go ganadwirhe galibuza bene wirhu bali omu igulu.’​—1 Pt. 5:9.

16. Murhego guhi rhushinganine rhuyake, na bulya gurhi?

16 Oyake omurhego gw’okukarhanya oku nta muntu yeshi-yeshi wakahugûkwa mazibu malebe oli walwisa. Okurhanya ntyo kwanarhuma waderha oku nta bulangalire buliho lugenda akanga kawe n’oku orhagwerhi obuhashe bw’okulwisa irala libi. Entanya z’Ebibliya ziri lubero n’ezo. Edesire ntya: “Akanwa ka Nyamuzida karhagaluka [Nnâmahanga aba mwishwekerezi, NWT], arhankaziga mwashumikwa [erhi mwarhangulwa] okulushire emisi yinyu. Ci haguma n’amashumi, amuha oku mwagafuma n’emisi mwagagalamwo.” (1 Kr. 10:13b) Co cirhumire, ciru akaba irala lirhu libi liri lidarhi bwenene, rhwanahasha okubêra bishwekerezi kuli Yehova. Kugerera oburhabale bwa Yehova, rhwanahasha okulihima.

17. Ciru akaba rhurhakayaka okuba n’irala libi, bici rhwakahash’ijira?

17 Ensiku zoshi okakengera ntya: Bulya rhuli bantu barhali bimana, rhurhakahasha okuyaka okuba n’irala libi. Cikone erhi irala libi lyakakuyishira, wanalihagalika ho n’aho, nk’oku Yozefu ajiraga erhi ayaka muka Potifari buzira kulegama. (Murh. 39:12) Orhashinganini okahikiriza irala libi!

OGENDEKERE WACIHANGANA

18-19. Madoso gahi rhwakacidosa omu mango rhuli rhwacihangana okujira buhyahya enjira yirhu y’okurhanya?

18 Lyo rhujira buhyahya enjira yirhu y’okurhanya bihûnyire rhugendekere rhwacihangana ly’entanya zirhu n’ebijiro birhu bipatana n’obulonza bwa Yehova. Co cirhumire, rhushinganine rhukacilabiriza ngasi mango n’okucidosa ntya: ‘Ka nanjire ebintu omu njira eyerekine oku mpugûsirwe oku akasanzi rhulamiremwo kahûnyire okujira duba-duba? Ka ndi najira amajambere omu kuyambala omuntu muhyahya? Ka ndi naleka iroho lya Yehova likalongoza akalamo kani lyo mpash’ihagalika enshumi z’okuhikiriza irala ly’omubiri?’

19 Amango oli wacilabiriza, okashagalukira amajambere wamakajira, cikone arhakag’icilongezako obwimana. Erhi wakabona aha oshinganine okujira amajambere, orhavunikaga omurhima. Lubero n’oko, okulikire ihano liri omu lwandiko lw’Abafilipi 3:16 [NWT], ludesire ntya: “Ngasi aha rhwakaba rhuhisire omu kujira amajambere, rhugendekere rhwalambagira omu lugenzi lo n’olo buzira kavulindi.” Amango oli wajira ntyo, oyemere n’obwalagale oku Yehova agisha obushiru oli wajira omu kujira buhyahya enjira yawe y’okurhanya.

LWIMBO 36 Tulinde Moyo Wetu

a Entumwa Paolo yarhonzire ababo bemezi oku barhayemeraga babumbwa n’er’igulu. Kobinali, eryo liri ihano linja kuli rhwe ene. Rhushinganine rhujire okwirhu koshi ly’er’igulu lirhag’irhushumya omu njira yoshi-yoshi. Lyo rhujira ntyo, rhugwasirwe rhugendekere rhwakubûla enjira yirhu y’okurhanya ngasi mango erhi rhwakabona oku erhapatini n’obulonza bwa Nnâmahanga. Mw’eci cigabi, rhwaganirira gurhi rhwakajiramwo ntyo.

b Olole ecigabi cidesire “Maisha Yangu Yaliendelea Kuwa Mabaya Sana” omw’Ilabiro ly’Akalalizi ly’omu lusiku 1/7/2015, (omu Ciswahiri c’e Congo).

c AMAHUGÛLO G’ENFOTO: Mwene wirhu muguma ociri musole ali arhanya erhi asome e université erhi aje omu mukolo gw’akasanzi koshi.