1-2. Die yen ofori nẹ e ru ọkieje e de bromaphiyame nu? Djekpahọn.

 BRABỌ yen wo ruẹ orufon rẹ uwevwin wẹn? Ọkiọvo wọ nabọ frẹkotọ hworhẹ fuanfon tavwen wọ ke kua ruọ. Kẹ, ọ da rha dianẹ wọ kpairoro vrẹ ọke vwọ yanran na vwo? Kirobo rẹ wọ riẹnre, ọ cha ghwọrọ ọke tavwen ighworighwo vẹ inuhu ke ro asan eje-e. Rere uwevwin wẹn sa vwọ dia yoyovwin, kẹ ofori nẹ wọ nabọ hwerhe, rien ji ruo fon ọkieje.

² Ẹgbaẹdavwọn ọtiọyena yen a je guọnọ ọkieje rere a sa vwọ kpọ iroro vẹ iruemu avwanre vi. Vwọrẹ uyota, tavwen e ki bromaphiyame avwanre davwẹngba vwo ru ewene vwẹ akpeyeren avwanre rere a sa vwọ “họ oma rẹ avwanre nẹ ẹgua rẹ ugboma vẹ erhi.” (2 Kọ 7:1) Asaọkiephana, e jẹ avwanre ru nene uchebro rẹ ọyinkọn Pọl rọ tare nẹ, “ovwan vwẹ ọkieje vwo ru ẹgba rẹ iroro rẹ ovwan phiyọ ọkpokpọ.” (Ẹf 4:​23, NW.) Diesorọ ọnana vwọ guọnọ ẹgbaẹdavwọn ọkieje? Kidie o krẹ ighworighwo vẹ inuhu rẹ akpọ nana ki ghworo ohwo-o. Rere a sa vwọ kẹnoma kẹ emu tiọyen je dia fuanfon vwẹ obaro ri Jihova, kẹ ofori nẹ a vwẹ ọkieje vwọ fuẹrẹn iroro, uruemu kugbe ojevwe rẹ avwanre.

3. Die yen eta na wene “iroro rẹ udu rẹ ovwan phihọ ọkpokpọ” mudiaphiyọ? (Rom 12:2)

³ Die yen e che ru vwo ru iroro rẹ avwanre phiyọ ọkpokpo, kọyen e vwo wene iroro rẹ avwanre? (Se Rom 12:2.) Ota rẹ Grik ra fan phiyọ wene “iroro rẹ udu rẹ ovwan phihọ ọkpokpọ” na, a je sa fan nẹ “ra vwọ rhuẹrẹ iroro rẹ  ohwo.” Eriyina, ọ dia e vwo ru erọnvwọn evo ri yovwinrin vwẹ akpeyeren ọvo yen o ghwe mudiaphiyọ-ọ. Ẹkẹvuọvo, ofori nẹ a fuẹrẹn oka rẹ ohwo ra hepha vwẹ obevun ji ru ewene ra guọnọre rere e se vwo yerin mu iwan ri Jihova. E je rhe ruẹ ọtiọyen ọkieje.

4. Mavọ yen a sa vwọ kẹnoma kẹ eyeren nana o vwo jẹ iroro rẹ avwanre e suon?

⁴ E de rhi ru avwanre phiyọ ihwo re gbare, kemu kemu rẹ avwanre ruẹ, ke sa dia obo re kẹ Jihova omavwerhovwẹn. Tavwen ọke yena ki te, ofori nẹ a davwẹngba rẹ avwanre eje e se vwo ru ọtiọyen. Noso nẹ vwẹ Rom 12:​2, Pọl tare nẹ ọ fori e vwo ruẹ udu rẹ avwanre phiyọ ọkpokpọ rere e se vwo vughe oborẹ Ọghẹnẹ guọnọre nẹ e ru. Ukperẹ a vwọ vwẹ uphẹn kẹ eyeren nana nẹ o sun iroro rẹ avwanre, ofori nẹ a ka fuẹrẹn oma rẹ avwanre a vwọ riẹn sẹ a vwẹ uphẹn kẹ iroro rẹ Ọghẹnẹ ukperẹ ọ rẹ akpọ nana nẹ o sun obo ra vwọ tua vẹ orhiẹn re brẹ.

5. Mavọ yen a sa vwọ fuẹrẹn iroro rẹ avwanre ni kpahen ẹdẹ ri Jihova ro sikẹrire na? (Ni uhoho na.)

⁵ Roro kpahen udje ọvo. Jihova guọnọre nẹ a kọn “ẹcha rẹ ẹdẹ rẹ Ọghẹnẹ na” phiyọ ẹwẹn ọkieje. (2 Pi 3:12) Nọ oma wẹn: ‘Oborẹ mi yeren akpọ wan djephia nẹ mi vwo ẹruọ nẹ oba rẹ eyeren nana kẹrire? Orhiẹn mẹ kpahen ẹbe eyono kugbe iruo djephia nẹ ẹga ri Jihova yen karo vwẹ akpeyeren mẹ? Mi vwo esegbuyota nẹ Jihova cha vwẹrote vwe vẹ orua mẹ, gbanẹ ọkieje yen me vwọ ro ẹnwan kpahen ekuakua rẹ akpeyeren?’ Roro kpahen oborẹ oma vwerhen Jihova te siẹrẹ ọ da mrẹ nẹ avwanre davwẹngba vwo yeren akpọ nene ọhọre rọyen.​—Mt 6:​25-27, 33; Fil 4:​12, 13.

6. Die yen ofori nẹ e ru ọkieje?

⁶ Ofori nẹ a fuẹrẹn iroro rẹ avwanre ni  nọke ra ruọke ji ru ewene ra guọnọre. Pọl da vuẹ iniọvo rehẹ Kọrẹnt: “Wa davwe oma rẹ ovwan ni sẹ ovwan churu obọ mu esegbuyota rẹ ovwan na. Wa davwe oma rẹ ovwan.” (2 Kọ 13:5) Re vwo “churu obọ mu esegbuyota” na vrẹ e di vwo kpo uyono ji vwobọ vwẹ iruo rẹ aghwoghwo na nọke ra ruọke. O churobọ si iroro, ọdavwẹ kugbe obo rehẹ obevun avwanre. Ọtiọyena ofori nẹ e ru iroro rẹ udu avwanre phiyọ ọkpokpọ womarẹ e vwo se Ota rẹ Ọghẹnẹ, a vwọ vwẹ ẹro rẹ Jihova vwo ni emu vwo no, ji ruẹ obo re se ru eje oma avwanre vwọ vwerhọn.​—1 Kọ 2:​14-16.

7. Vwo nene obo rehẹ Ẹfesọs 4:​31, 32, die ọfa yen ofori nẹ e ru, kẹ diesorọ ọnana sa vwọ dia bẹnbẹn?

⁷ Se Ẹfesọs 4:​31, 32. Vwọ vrẹ ewene ra guọnọre nẹ e ru phiyọ iroro avwanre, o ji fo nẹ e “ku ohwo ọkpokpọ na phihọ.” (Ẹf 4:24) Ọnana guọnọ ẹgbaẹdavwọn rẹ avwanre. Vwọ vrẹ e re djunute re na, o ji fo nẹ e siobọnu iruemu kerẹ ivun emiovwon, ẹghwọ kugbe ophu. Diesorọ ọ vwọ dia bẹnbẹn e vwo siobọnu iruemu tiọyena? Kidie e vwẹ awọ muotọ re. Kerẹ udje, Baibol na tare nẹ ihwo evo “fobọ muẹ ophu,” omorọnvwọn yen je “kpare ophu” rayen. (Isẹ 29:22) Ọ sa guọnọ ẹgbaẹdavwọn ọkieje e se vwo siobọnu iruemu tiọyen re tọn awọ muotọ re na ọ da tobọ dianẹ e bromaphiyame nure, kirobo rẹ oniọvo re che djunute na rhiẹromrẹ.

8-9. Mavọ yen udje ri Stephen vwo dje oboresorọ ọ vwọ ghanre nẹ e ku ohwo awanre na nu ọkieje?

⁸ Oniọvo ọshare ọvo re se Stephen mrẹ bẹnbẹn ro vwo sun ophu rọyen. Ọ da ta: “Me vwọ tobọ bromaphiyame nu, me je mrẹ bẹnbẹn mi vwo sun ophu mẹ. Kerẹ udje, Ẹdẹ ọvo rẹ avwanre vwọ hẹ aghwoghwo ri nẹ uwevwin kpo uwevwin, me da vwọ tua oji ọvo ro cho iredio rẹ imoto mẹ. Me vwọ joma tua muẹ re, o de do iredio na phiyotọ ọ da djẹ. Mi vwo gbikun rẹ oborẹ iredio na se vwo te vwe obọ vwọ kẹ iniọvo rehẹ ẹko rẹ aghwoghwo mẹ, ọkpako ọvo da nọ vwẹ, ‘Stephen, ọ da dianẹ obọ wẹn te ọshare na jovwo, die wo re ruo?’ Onọ yena nẹrhẹ mi roro ji davwẹngba vwọ dia ohwo rẹ ufuoma.” b

⁹ Kirobo ra mrẹre vwẹ udje ri Stephen, orharhe uruemu rọ tọn awọ muotọ sa vwomaphia vwẹ ọke re rhẹro rọye-en, ọ da tobọ dianẹ e rorori nẹ e siobọno re. Ọyena da phia kẹ wẹ, wo jẹ ofu dje we-e wo ji roro nẹ wọ rha dia uvi rẹ Onenikristi-i. Ọyinkọn Pọl tobọ tanẹ, “ọke me vwọ guọnọ emu esiri ru, umwemwu kọye ro ovwẹ obọ.” (Ro 7:​21-23) Avwanre eje re dia Inenikristi re gbare-e nene erharhe iruemu muabọ re pha kerẹ ighworighwo vẹ inuhu re ro uwevwin avwanre ọkieje. Ofori nẹ a davwẹngba vwọ dia fuanfon ọkieje. Mavọ yen e se vwo ru ọtiọyen?

10. Mavọ yen a sa vwọ họnre vwọso erharhe rẹ iruemu? (1 Jọ 5:​14, 15)

¹⁰ Nẹrhovwo rhe Jihova kpahen orharhe uruemu ru wo nene muabọ vẹ imuẹro nẹ ọ cha kerhọ wẹ je chọn wẹ uko. (Se 1 Jọn 5:​14, 15.) Dede nẹ Jihova che si orharhe uruemu na no vwọrẹ igbevwunu-u, ọ cha kẹ wẹ ẹgba rere wọ sa vwọ họnre vwọsuọ. (1 Pi 5:10) Wo vwo ru ọtiọyena, gbe ru nene ẹrhovwo wẹn rere wọ kẹnoma kẹ iruemu re sa nẹrhẹ wo rhivwin kpo ohwo rẹ awanre na. Kerẹ udje, jomaotọ kpahen ifimu, ighe rẹ TV yẹrẹ e vwo se ikuegbe ri titẹ iruemu rẹ awanre na ru wọ davwẹngba wo vwo siobọnu na.  Wọ ghwọrọ ọke wo ki si erharhe rẹ urhurusivwe re kọn ro wẹ ẹwẹn no-o.​—Fil 4:8; Kọl 3:2.

11. Die yen e se ru e vwo ku ohwo kpokpọ na phiyọ ọkieje?

¹¹ Ọ da tobọ dianẹ wo ku ohwo rẹ awanre na phiyotọ nu re, o ji fo nẹ wo ku ohwo kpokpọ na phiyọ. Mavọ wo se vwo ru ọtiọyen? Jẹ ọ dia ọdavwẹ wẹn ru wọ vwọ vwẹrokere Jihova, wo vwo yono kpahen iruemu rọyen. (Ẹf 5:​1, 2) Kerẹ udje, wo de se ẹkpo ri Baibol rọ ta ota kpahen evwoghovwo ri Jihova, nọ oma wẹn, ‘Mi vwo ghovwo ihwo efa?’ Wo de se kpahen oborẹ Jihova nẹ aruẹdọn re ivwiogbere, nọ oma wẹn, ‘Mi ji nẹ aruẹdọn rẹ iniọvo re guọnọ ukẹcha, kẹ mi ji djephia vwọrẹ uruemu?’ Rhe ruẹ iroro rẹ udu wẹn phiyọ ọkpokpọ womarẹ wo vwo ku ohwo kpokpọ na phiyọ, wo mi ji ruo vẹ erhiorin.

12. Idjerhe vọ yen Stephen vwo rhiẹromrẹ ẹgba rẹ Baibol na vwori o se vwo wene ohwo?

¹² Stephen re djunute siẹvure mrẹvughe nẹ ememerha yen ọyen vwo ku ohwo kpokpọ na phiyọ. Ọ da ta: “Rhanvwe ọke mi vwo bromaphiyame nu, mi hirharoku ẹdia sansan rẹ sa kpare ophu mẹ. Mi yono oma mẹ phiyọ uruemu ra vwọ yanjẹ ihwo re guọnọ kpare ophu mẹ vwo yẹrẹ gbẹn idjerhe efa vwo fuen ophu na. Ihwo buebun ji te aye mẹ jiri uvwe fikirẹ obo ri mi se vwo sun oma mẹ vwẹ ẹdia nana. Ọ tobọ ji gbevwunu komobọ! Ọ dia mi jiri oma mẹ fikirẹ ewene nana mi ruru vwẹ uruemu mẹ na-a. Ukperẹ ọtiọyen, mi vwo imuẹro nẹ enana odjephia rẹ ẹgba rẹ Baibol na vwori o se vwo wene ohwo.”

13. Die yen cha chọn avwanre uko vwo mu ẹwẹn kpahen erọnvwọn ri yovwinrin? (Galesha 5:16)

¹³ Se Galesha 5:16. Jihova kẹ avwanre ẹwẹn ọfuanfon rọyen e se vwo phikparobọ vwẹ ofovwin re vwo ru obo ri yovwinrin. E de yono Ota rẹ Ọghẹnẹ, ja vwẹ uphẹn kẹ ẹwẹn ọfuanfon na nẹ o sun avwanre. Ọ je vwẹ ẹwẹn ọfuanfon na kẹ avwanre siẹrẹ e de kpo uyono. Vwẹ Emẹvwa yena, avwanre nene iniọvo re davwẹngba kerẹ avwanre ayen vwo ruẹ obo ri yovwinrin ghwọrọ ọke kuẹgbe, ọyena je bọn avwanre gan. (Hib 10:​24, 25; 13:7) Avwanre de bru Jihova ra vwẹ ẹrhovwo je rẹ nẹ ọ vwẹ ukẹcha kẹ avwanre vwẹ ẹdia evo re de shekpotọ, ọ cha kẹ avwanre ẹwẹn ọfuanfon rọyen rọ sa chọn avwanre uko vwo nene ẹdia tiọyena muabọ. Dede nẹ erọnvwọn nana che ghwe si ojevwe ri je fo no-o, e cha chọn avwanre uko vwọ sen urhurusivwe re vwo ru nene ojevwe tiọyena. Kirobo rẹ Galesha 5:16 tare, ihwo ri nene odjekẹ rẹ ẹwẹn na “gbi nenesi rẹ ẹguọnọ rẹ ugboma na-a.”

14. Diesorọ ọ vwọ dia obo re ghanre e vwo nenesi rẹ obo ri yovwinrin ọkieje?

¹⁴ E de ruẹ erọnvwọn re nẹrhẹ avwanre vwo omamọ rẹ oyerinkugbe vẹ Jihova re, ofori nẹ e muomaphiyọ erọnvwọn tiọyena ji nenesi rẹ obo ri yovwinrin. Diesorọ? Kidie o vwo ọvweghrẹn rẹ avwanre ọvo rẹ oma ghwọrọ-ọ. Ọvweghrẹn yena yen ọdavwini re vwo ru obo re chọre. Ọ da tobọ dianẹ e bromaphiyame nure, erọnvwọn ro fori nẹ a kẹnoma kẹ ji se si avwanre urhuru. Erọnvwọn kerẹ, idjogba, udi ra da vrẹ oma yẹrẹ ihoho rẹ ihwo re banphiyọ. (Ẹf 5:​3, 4) Oniọvo ọshare ọvo rọ dia eghene da ta: “Orọnvwọn ọvo rọ ma gan kẹ vwẹ ri mi nene muabọ yen urhurusivwe mi vwo nene eshare efa vwerhẹn. Mi ke roro nẹ me cha ghwanre jovwo, ẹkẹvuọvo ebẹnbẹn nana ji kpokpo  uvwe.” Die yen sa chọn wẹ uko ọ da dianẹ urhurusivwe ro je fo ji kpokpo uwe gangan?

15. Diesorọ ọ vwọ vwerhoma ra vwọ riẹn nẹ koka koka rẹ ojevwe ro je fo re nene muabọ ji te “ohwo ọfa” oma re? (Ni uhoho na.)

¹⁵ Wo de nene ojevwe rọ pha kerẹ ọvweghrẹn ọgangan muabọ, karophiyọ nẹ ọ dia owẹ ọvo yen herọ-ọ. Baibol na tare nẹ, “o vwo ọdavwini ọvuọvo ro te we oma ro jẹ ohwo ọfa oma ete-e.” (1 Kọ 10:13a) Baibol rẹ international standard version da rha fan owọrota yena nẹ, “O vwo ọdavwini vuọvo ro te vwe oma re rọ dia emu ọrhorha kẹ ihworakpọ-ọ.” A ta eta yena kẹ Inenikristi re dia eshare vẹ eya rehẹ Kọrẹnt. Evo rayen ka dia igberadja, eshare ri nene eshare vwerhẹn kugbe egbaudi jovwo. (1 Kọ 6:​9-11) Wo rorori nẹ ayen vwo bromaphiyame nu, ayen rhe nene ojevwe ri je fo muabọ-ọ? Ọ sa dianẹ ayen ru ọtiọyen. Vwọrẹ uyota ayen eje Inenikristi ra jẹreyọ, ẹkẹvuọvo ayen ihworakpọ re gbare-e. Aphro herọ-ọ nẹ nọke ra ruọke ọyen ayen vwo nene ojevwe ri je fo muabọ. Ọyena ghene kẹ avwanre ọbọngan. Diesorọ? Kidie o djerephia nẹ koka koka rẹ ojevwe ro je fo ru wo nene muabọ, ohwo ọfa je họnre vwọsuọ jovwore. Ọtiọyena wo se “mudia gan vwẹ esegbuyota wẹn, ovwan riẹn imoni rẹ ovwan re hẹ akpọ na duvwu na je reoja buebu ọtiọye.”​—1 Pi 5:9.

16. Uruemu vọ yen ofori nẹ a kẹnoma kẹ, kẹ diesorọ?

¹⁶ Kẹnoma kẹ uruemu re vwo roro nẹ ohwo ọfa che se vwo ẹruọ rẹ oka rẹ ẹdia rẹ wọ hepha-a. Ẹwẹn tiọyena sa nẹrhẹ wo roro nẹ o vwo obo wo se ru kpahen ẹdia na-a, nẹ ẹgba wọ sa vwọ họnre so ojevwe ro je fo tiọyena je herọ-ọ. Oborẹ Baibol na tare fẹnẹre. Ọ tare nẹ, “Ọghẹnẹ ohwo rẹ uyota, ọ sa rhọnvwe nẹ a davwe owẹ ni vrẹn obo rẹ udu wẹn gbare-e, ẹkẹvuọvo  vwẹ evun rẹ ọdavwini na ọ je gbẹn idjerhe wọ vwọ djẹ vabọ, rere wo vwo se chiro.” (1 Kọ 10:13b) Ọtiọyena, ọ da tobọ dianẹ ojevwe ro je fo ganre mamọ, e se chirakon ji phio kparobọ. Womarẹ ukẹcha ri Jihova avwanre sa kẹnoma kẹ.

17. Dede nẹ a cha sa dobọ rẹ ojevwe ri je fo ji i vwo jẹ ẹwẹn rẹ avwanre ẹ kọn ruọ-ọ, die yen e se ru e vwo suon?

¹⁷ Karophiyọ ọkieje nẹ, kerẹ ohwo rẹ ọgbare-e, nọke ra ruọke yen ojevwe re chọre cha vwọ kọn ro wẹ ẹwẹn. Ẹkẹvuọvo e da vwomaphia, wọ sa sen ayen kpatakpata kirobo rẹ Josẹf ruru rọ vwọ djẹ jẹ aye ri Pọtifa vwo. (Jẹ 39:12) Wo ruẹ nene ojevwe ri je fo-o.

18-19. Enọ vọ yen a sa nọ oma rẹ avwanre ra vwọ davwẹngba vwo ru iroro rẹ udu rẹ avwanre phiyọ ọkpokpọ?

¹⁸ E vwo ru iroro rẹ udu rẹ avwanre phiyọ ọkpokpọ guọnọ ẹgbaẹdavwọn ọkieje rere iroro vẹ iruemu rẹ avwanre se vwo shephiyọ ọhore ri Jihova. Ọtiọyena, gba vwẹ enọ nana fuẹrẹn oma wẹn ọkieje: ‘Mi yeren akpọ vwẹ idjerhe ro djephia nẹ me riẹnre nẹ oba na sikẹrire? Me davwẹngba mi vwo ku ohwo kpokpọ na phiyọ? Me vwẹ uphẹn kẹ ẹwẹn ọfuanfon ri Jihova nẹ o sun akpeyeren mẹ rere me sa vwọ sen urhurusivwe mi vwo ru obo re brare?’

¹⁹ Wọ vwọ fuẹrẹn oma wẹn na, wo rhẹro rọyen nẹ erọnvwọn eje che ghwe shephiyọ-ọ. Guọnọ asan wo de se ru yovwinphiyọ. Wọ da mrẹ asan ro fori nẹ wo de ru ewene, wo jẹ ofu dje we-e. Ukperẹ ọtiọyen, nene uchebro rọhẹ Filipae 3:​16, rọ tare nẹ, “asan rẹ avwanre yan obaro te, e jẹ avwanre rha yan obaro vwẹ idjerhe vuọvo na, NW.” Wo de ru ọtiọyen, imuẹro herọ nẹ Jihova che bruba ẹgbaẹdavwọn rẹ wo vwo ru iroro rẹ udu wẹn phiyọ ọkpokpọ.