1-2. a) Ngu kutxani hi si xamali ngako hi txi humelelwa ngu sikarato? b) Ngu tihi ti hi no bhula ngu tona ka gondo yiya?

 KOTA vathu va Jehovha kha hi xamali ngako hi txi wonisana ni sikarato. Ha tiziva ati Bhiblia yi ti wombako to “hi fanete kuamukela sixaniso sa singi kasiku hi sikota kuwulela Mfumoni ka Txizimu.” (Mith. 14:22) Ha ti ziva ti to simwani sikarato si na mbi guma kala kuhoka mafu a maphya a Txizimu aha ku no mbi swa “ku txi maneka kambe lifo hambi kudila, hambi tihuwa, hambi kupandiseka.”—Mtu. 21:4.

² Jehovha kha tsiveli to hi si manani ni sikarato. Hambi keto ene wa hi vhuna hi si timiselela. Wona ti mpostoli Paulo a nga bhalela Makristu ya ma nga ti zumba Roma. Kukhata ene a bhate lista ya sikarato si va nga txi wonisana naso. E gwita e womba tiya: “Aniko ka sotshelele siya ha xula ka kupindisa ngu mtamo wa wule a nga hi randa.” (Var. 8:35-37) Eto ti womba ti to Jehovha a nga hi maha hi humelela hambi hi di mndani ka sikarato. He wone nzila yi Jehovha a nga vhuna ngu yona Josefa ti to e humelela ni ti to a nga kuvhunisa kutxani.

3. Ngu kuhi kutxitxa ka txikuluveta aku ku nga humelela ka wutomi wa Josefa?

³ Jakobe ati vekile ha kubasani to ati mu dhunda ngutu mwanana wakwe Josefa. (Gen. 37:3, 4) Wuyelo ya toneto, vakoma va Josefa va khatile ku mbavela. Se mbimo yi va nga mana mkhanjo, va xavisile Josefa ka va nyamabhindu va Vamidhiyani.  Vanyamabhindu vonevo va tekile Josefa ve tsula nayo Egipta, aha va nga ya mu xavisa ka Potifari mthangeli wa vawoneleli wa Faro. Wutomi wa Josefa wu txitxile ngu txikuluveta aku i ngadi mwanana wo dhundeka wa Jakobe, txiemo txi txitxile e ya va txibotxhwa khe Egipta!—Gen. 39:1.

4. Ngu sihi sikarato si u nga wonisanako naso so fana ni si Josefa a nga wonisana naso?

⁴ Bhiblia yi womba ti to “to biha ta humelela ka votshe.” (Ekl. 9:11, Bíblia Sagrada—Versão fácil de ler) Mbimo yimwani ha wonisana ni sikarato asi “vamwani vathu” va mananako naso. (1 Vak. 10:13) Ni ku ti nga maha hi txi wonisana ni sikarato ngu mhaka ya ku hi ku valondeteli va Jesu. Ngu txikombiso, mbimo yimwani hi nga poyilelwa, hi kanetwa hambi kuxaniswa ngu mhaka ya likholo lathu. (2 Tim. 3:12) Ti si nga ni mhaka ni ti to ngu sihi sikarato si u wonisanako naso, Jehovha a nga maha ti to u humelela. Ati mahisile kutxani eto ka Josefa?

5. Ngu tihi ti Potifari a nga ti hokelela ngu kuhumelela ka Josefa? (Genesisi 39:2-6)

⁵ Lera Genesisi 39:2-6. Potifari a woni ti to Josefa ati ni wutxhari ni ku ati thuma ngutu. Ni ku atxi ti ziva ti to ngu kutxani adi ni wutxhari wonewo. Potifari a woni to “Jehovha a mahile ti to totshe ti mu tsimbilela kwati Josefa.” b Ngu txikuluveta mu Egipta wule a mahile ti to Josefa e va txithumi txakwe. A tshumete e mmaha mthangeli wa nyumba yakwe ni sotshe si si nga ti mlumba. Kuve ni wuyelo yihi? Potifari a humelete.

6. Josefa ati pfisile kutxani ka txiemo txile a nga ti ka txona?

⁶ Alakanya nzila yi Josefa a nga tipfa ngu yona ka txiemo txile. Ngu tihi ti a nga txi ti lava kupinda totshe? Ina i ti kulava kuwonwa ni kuhakelwa ngu Potifari? Ka totshe, ati a nga txi ti lava i ti kukhululwa e tshumela eya ka tate wakwe. Hambiku a nga ti ni otshe malungelo ka nyumba ya Potifari kambe ene i ti txibotxhwa txa m’thu wu a nga si thumeli Jehovha. Kambe Jehovha kha maha ti to Potifari e khulula Josefa. Ni ku txiemo txa Josefa txi ndi naya txi biha ngutu.

7. Txiemo txa Josefa txi yite txi biha ngu nzila yihi? (Genesisi 39:14, 15)

⁷ Nga ha ti nga kombiswa ngu kona ka Genesisi kapitulo 39, msikati wa Potifari a navete Josefa, ni ku a zamile makhambi o tala kulava kuotela nayo. Kambe ka otshe makhambi awa, Josefa a lambile. Ngu magwito, msikati wa Potifari a henyile e tshumela e lumbeta Josefa ti to a ti lava kumpfinya. (Lera Genesisi 39:14, 15.) Mbimo yi Potifari a nga pfa toneto, a betile Josefa jele, a ha a nga zumba malembe o kari. (Gen. 39:19, 20) Ku di njani jele mu a nga ti kona? Dipswi da Txihebheru a di Josefa a nga di thumisa a txi “jele” di nga womba “diphala” mwendo “txisima” ti wombako ti to adi ka txidema txa hombe ni ku atxi tipfa asi na themba. (Gen. 40:15) Bhiblia yi tshumela yi womba ti to ka mbimo yoneyo Josefa a di sungilwe mkondo ngu txhini ni ku mkolo wakwe wu ti sungilwe ngu txhini. Phela txiemo txa Josefa txi yite txi biha ngutu. (Mas. 105:17, 18) Hahanze kova wo thembeka, se i ti txibotxhwa txo xaniseka ngutu mkorani.

8. Hambi txiemo txi txiya txi karata hi nga tsaniseka ka txani?

⁸ Ina u khala kuwonisana ni txiemo txo karata, hambi u txi maha mkombelo wo huma mbiluni kambe txi si pindi? Eto ti nga humelela. Jehovha kha tsiveli ti to hi manana ni sikarato ka mafu awa ma fumwako ngu Sathani. (1 Joh. 5:19) Hambiketo u nga simama u tsaniseka ka tiya: Jehovha wa ti wona ti u mananako nato ni ku wa ku khatalela. (Mat. 10:29-31; 1 Pedro 5:6, 7) Kambe ene a thembisa tiya: “Kha ni na mbi thuka ni kuleka, kha ni na mbi nga va ni ku kutshotsha.” (Vaheb. 13:5) Jehovha a nga kuvhuna ti to u timisela hambi txiemo txako txi txi woneka nga kha ku na themba. He wone ti ti nga mahisa tona ka Josefa.

9. Nji txani txi kombisako to Jehovha ati ni Josefa mkorani? (Genesisi 39:21-23)

⁹ Lera Genesisi 39:21-23. Hambiku Josefa a ngadi ka txiemo txo karata jele, Jehovha a mmahile e humelela. Ngu nzila yihi? Ngu kutsimbila ka mbimo Josefa a khatile kuthembwa ni kuxoniphwa ngu mxayisi wa mkora nga ha Potifari a nga maha ngu kona. Kha ta swela mxayisi wa mkora a vekile Josefa ku va muwoneleli wa sibotxhwa kulowe. Ngu toneto Bhiblia yi womba tiya “mxayisi wa mkora ati si karateki ngu txilo, totshe ti ti manzani ka Josefa.” Konkuwa Josefa a di ni mthumo awu u ndino m’vhuna ti to asi pimiseli to tala. Kambe txiemo txi tshumete txi txitxa ngu txitshuketi! Ti mahisa kutxani ti to txibotxhwa txi txi nga vhalelwa ngu kulumbetwa kupfinya msikati wa mkoma txi mana lungelo yo nga tiya? Atiya ti ni txhamuselo yimweyo dwe. Nga ha Genesisi 39:23 yi wombako ngu kona “Mkoma ati ti kumweko nayo atxi katekisa yotshe mithumo yile a nga txi yi maha.”

10. Txhamusela ti to ngu kutxani Josefa a nga mbi tipfa a txi humelela ka totshe ti a nga txi ti maha.

¹⁰ Zama kuwona txiemo nga ha Josefa a nga maha ngu kona. Msana kova adi lumbetilwe ni kubetwa jele, u alakanya to a ti pfite adi humelete ka totshe ti a nga txi ti maha? Ngu tihi ti Josefa a nga txi ti lava kupinda totshe? Ina a ti lava kutsakelwa ngu mxayisi wa mkora? Ka totshe Josefa a ti lava kukhululwa e huma jele, ngu toneto a nga kombela txibotxhwa tximwani ti to txiya mwomba-wombela ka Faro kasiku e m’humisa mkorani mule. (Gen. 40:14) Txibotxhwa txile kha txa tekela kuwomba-womba ni Faro. Ngu toneto, Josefa a simamile e zumba kudingana malembe mambidi. (Gen. 40:23; 41:1, 14) Hambiketo Jehovha a simamile e mvhuna ti to e humelela. Ngu nzila yihi?

11. Ngu wuhi wusikoti wu Jehovha a nga ninga Josefa ni ku eto ti hetisisile txikongomelo txakwe ngu nzila yihi?

¹¹ Mbimo yi Josefa a nga ti jele, Jehovha a mahile ti to mkoma wa Egipta e va ni miloro yimbidi ayi yi nga txi mkarata ngutu. Se Faro a txi karateka ngu kulava kuziva txhamuselo yile. Mbimo yi mkoma a nga ziva ti to Josefa ati ni wusikoti wo txhamusela miloro ene a rumisile ku ve ya mdhana. Ngu kuvhunwa ngu Jehovha Josefa a txhamusete miloro ni ku Faro a tsakile ngutu ngu txivhuno txa wutxhari atxi a nga ningwa ngu Josefa. Ngu kuwona to Jehovha ati kumweko ni Josefa, Faro a msawute ku e va mthangeli wa dotshe ditiko da Egipta. (Gen. 41:38, 41-44) Ngu msana, ku to humelela nzala ya hombe Egipta ayi yi nga hoka ni Kanana, i ku ditiko di va nga txi zumba koona va mwaya wa Josefa. Se ene ati ka txiemo txo a nga vhuna va mwaya wakwe ni kuxayisa liveleko li Mesiya a ndino huma ka lona.

12. Jehovha a mahile ti to Josefa e humelela ngu nzila yihi?

¹² Alakanyisisa ngu sotshe siemo si si nga humelela Josefa. I mani a nga maha ti to Potifari e tsakela Josefa awu i ngadi txibotxhwa? I mani a nga maha ti to mxayisi wa mkora e tsakela Josefa awu i ngadi txibotxhwa txi txi nga ti xaniseka ngutu? I mani a nga maha ti to Faro e lora miloro yo karata ngutu ni wu a nga ninga Josefa wusikoti wo yi txhamusela? I mani a nga maha ti to Josefa e sawulwa ngu mthangeli wa ditiko da Egipta ni kuva muwoneleli wa sakudya? (Gen. 45:5) Ti ha kubasani ti to i Jehovha a nga maha totshe kasiku Josefa e humelela. Ngu magwito, Jehovha a phindute txiemo txa vakoma va Josefa ti to e kota kuhetisisa kuranda kwakwe.

13. Jehovha a hi vhunisa kutxani ngako hi txi wonisana ni sikarato? Txhamusela.

¹³ Hi gonda txani ka ti ti nga humelela Josefa? Ina Jehovha wa belela ka sotshe siemo si hi mananako naso? Ina totshe to biha ati ti hi humelelako ti komba ti to Jehovha o ti thumisa kasiku hi mana wuyelo ya yinene kani? Lambi, Bhiblia kha yi gondise eto. (Ekl. 8:9; 9:11) Hambiketo ati hi ti zivako ngu tiya: Mbimo yi hi wonisanako ni sikarato, Jehovha wa ti wona ni ku wa kupfa kudila kwathu ko  kombela txivhuno. (Mas. 34:15; 55:22; Isaya 59:1) Kuengetela keto, Jehovha a nga hi vhuna ti to hi hi humelela ko tsanisela sikarato. Ngu nzila yihi?

14. Jehovha a hi vhunisa kutxani ngu mbimo ya sikarato?

¹⁴ Nzila yimwani ayi Jehovha a hi vhunako ngu yona ngu hi ninga thavelelo ni txitsaniso ngu mbimo ya kona. (2 Vak. 1:3, 4) Eto ngu ti ti nga humelela mwanathu mmwani a dhanwako ku i Eziz wa khe Turcomenistão awu a nga sekelwa jele kudingana malembe mambidi ngu mhaka ya likholo lakwe. Ene a womba tiya: “Mixo wumwani ni ti kona jele khe, mwanathu mmwani a ni kombile Isaya 30:15, aha kuwombwako tiya: ‘Kuzumbisekani ni mu ka kuthemba ku ndina maneka mtamo wanu.’ Vhersikulo yiya yi ni vhuni mbimo yotshe ti to ni va wo thutha ni kuthemba Jehovha ka totshe. Kualakanyisisa ngu ndimana yiya ti ni vhunile mbimo yi ni nga ti jele.” Ina wa alakanya ngu mbimo yi u nga humelelwa ngu sikarato ka wutomi wako se Jehovha e kuvhuna ngu ku kuninga thavelelo ni txitsaniso ngu mbimo yi u nga txi si lava ngu yona?

15-16. Hi gonda txani ka txikombiso txa Tori?

¹⁵ Makhambi o tala, hi tolovela kuwona nzila yi Jehovha a hi vhunako ngu yona msana kova hi di xute txikarato txonetxo. Mwanathu wa txisikati wu a dhanwako ku i Tori wa fakaza toneto. Mwanana wakwe Mason a hetile 6 wa malembe a txi lwisana ni câncro aha a nga za efa. Ta pfisiseka ti to Tori ati pandisekile. Ene a womba tiya: “Kota mveleki kha ni kholwi to kaho kupanda ko pala kuwa ni nga kupfa.” A engeta a txi, “na kholwa ti to vaveleki vamwani va tumelelana ni nani ti to kuwona mwanana wako a txi xaniseka ta panda ngutu kupinda i di awe mveleki u xanisekako.”

¹⁶ Hambi ku txikarato txile txi nga panda ngutu, ngu msana Tori a pimisile ngu nzila yi Jehovha a nga mvhuna ngu yona kasiku e wonisana natxo. “Ku komba to ati pfisisile toneto,” ene ati khene, “ni woni lirando la Jehovha mbimo yi mwanana wangu a nga txi lwala. Vanathu va txita ngu makhalo a kule kasi ku ta mpfuxela sibhejela hambiku a nga ti si va woni. Ku si pwateki m’thu wo ta mpfuxela nguko vanathu va txo maha ngu kutxitxana ni ku va di tiemisete ku hi vhuna. Vona va txi khatalela silaveko sathu ni ku, hambi mbimo yi txiemo txi nga ya txi biha ngutu kha ha nga za hi pwata txilo.” Jehovha a ningile Tori sotshe si a nga txi si lava kasiku e tsanisela ni ku a mahile ti tifanako ka Mason.—Wona dibhokiso di diku “ Jehovha ahi ningile asi hi nga txi si lava ngu mbimo ya kona.”

17-18. Nji txani txi no hi vhuna kuwona ni kubonga txivhuno txa Jehovha ngu mbimo ya sikarato? (Masalmo 40:5)

¹⁷ Lera Masalmo 40:5. Alakanya ngu va va dhundako msakano wo kwela mimango ku ya hokela tshokani ka wona. Makhambi o tala va ema ha nzila ve wonetela kutshura ka mtumbuluko. Ngu ha kufanako, nawe tihe mbimo yo ema u alakanyisisa ngu nzila yi Jehovha aku vhunako ngu yona ti to u humelela mbimo yi u tsaniselako siduko. Magwito ka ditshiku dimwani ni dimwani ti wotise tiya: ‘Nyamsi Jehovha ani katekisile ngu nzila yihi? Hambiku sikarato si simamako, Jehovha a ni vhunisa kutxani ti to ni humelela?’ Zama kuwona txilo tximwetxo atxi Jehovha a nga txi maha kasiku u humelela.

¹⁸ Kutilava wa maha mkombelo kasi ku txikarato txako txi guma. Ngu tona, ni ku ta pfisiseka. (Vaf. 4:6) Kambe hi fanete kuwona makatekwa ya hi ku nawo konku. Ka totshe, Jehovha a thembisa ku hi ninga mtamo ni ku hi vhuna ti to hi timisela. Bonga Jehovha nguko a kuseketelako. Ngu magwito, u na wona nzila yi Jehovha a kuvhunako ngu yona ti to u humelela nga ha a nga maha ngu kona ka Josefa mbimo yi a nga ti xaniseka.—Gen. 41:51, 52.