'Dho -a 'gü -wɔn -ta

'Dho -a 'gü -wɔn -nu 'sëëdhɛ -ta

ˈWƆN ˗GƆ 3

Zoova ü ˗takun ˗ni ˈgü kö ü këwɔn ˗nu ˗wo dhi

Zoova ü ˗takun ˗ni ˈgü kö ü këwɔn ˗nu ˗wo dhi

«[Zoova] ˗gun Zozɛfö ˈˈpiʋ̈, ˗a ˗wɔn ˈgü ˈwɔn ˈˈpɛpɛ ˈö ö ˗kɔ ˗da ˈgü, [˗Zlan] ˗ya dhi ꞊nën˗ wo˗ ˗gɔ.»—ˈWUN. 39:2, 3, NWT.

ˈˈTAN 30 N Dë, n ˗bha ˗Zlan, n ˈˈTɔŋdë

ˈPË ˈKWA DHO ˗A YÖ a

1-2. (1) ˈMën ˗kë ˈö ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˗bha ˗nu kwa ˗ta ˗sü ˈwɔn ˈyaa kwa ˈkun? (2) ˈMën ˈkwa dho ˗a yö ˈwɔn ˗gɔ yö ˗a ˈgü?

 ZOOVA ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˈkwa bhë, ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˗bha ˗nu kwa ˗ta ˗sü ˈwɔn ˈyaa kwa ˈkun. Kwa˗ ˈwɔn ˗dɔ ꞊dhɛ Biblö ˗ya ˗pö ‹kwa ˗dho saanˈˈ sü ꞊dedewo ˈˈkpʋngtaadhɛ ya˗ ˈgü, ˈyö ˈkwa ꞊kun ˗da ˗Zlan ˗bha ˗gblüdëdhɛkëdhɛ ˈgü.› (Këw. 14:22) Kwa˗ ˈwɔn ˗dɔ ˈpö ꞊dhɛ kwa ˗bha ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈbha ˗nu ˈti ˗dho ɲën ˈö to˗ ˈka ˈˈdhʋ̈ ˈö ˈkwa ˗da ˗Zlan ˗bha ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗dɛɛ ˈö ‹ga ˈyii ˗dho bhɔ mü, ˗wëë ˗ya wo ˗sü ˈbha ˈyii ˗dho kë mü, ˗wëëwʋ ˈkpɔ ˗sü waa˗ pë ˗ma mɛ ˈka ˗sü ꞊gbaan dho yën mü› bhë, ˗a ˈgü.—˗Dhɛ. 21:4.

2 Zoova ˈyaa kwa ˗takpa ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈˈpɛpɛ ˗gɔ. ˈˈKɛɛ ˗yö kwa ˗takun ˈö ˈkwa ˗mɔn ˗an bun ˗sü ˗bha. ˈPë bɔmɛn Pɔdhö ˗ya pö Kodhɛŋtömɛn ˗nu ˗dhɛ, ˗kwaa ˗ga. ˈDhɛ ˗ya ö bo ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈö waa ö ꞊dhegblü ˗nu ˈwo bɔ ˗an ˈgü ˗an ˗wɔn blɛɛˈˈ ˗sü ˈka, ˗ya ˗pö: «ˈMɛ ˈö kwa ˗dhɔ ˗ya ˗kë bha, kwa ˗ziö ˈwɔn ˗nu bha˗ ꞊gban ˈgü yö ꞊në˗ ˈsaa˗ ˈgü.» (Wlɔ. 8:35-37) ˗Ya ˗zɔn ꞊dhɛ ˈkö ˗kë ꞊dhɛ ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈti ɲën kwa ˗bha, Zoova ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö kwa ˗takun ˈkwa˗ bun. ˗Kɔ ˈö Zozɛfö ˗takun ˗a ˈka waa ˗kɔ ˈö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈpö ˗yö kwa ˗takun ˗a ˈka, kwa ˗dho ˗a yö.

˗KAN MƐN ˈGÜ ˗WƆN ˗NU ˗WA KË KWA ˈKA

3. ˗Kan mɛn ˈgü ˗wɔn ˗mɛɛn ˈö ˗kë Zozɛfö ˈka?

3 Zakɔbö ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ ö gbö Zozɛfö ˗dhɔ ˗yö ö ˗kë ꞊dedewo (ˈWun. 37:3, 4) ˗A ˗wɔn ˈgü, Zakɔbö ˗bha ˈnën ˈˈgblʋ̈gblʋ̈ ˗nu ˈwo to, ˗wo ˗ya ꞊druɛɛ kë ˗sü ˗bha Zozɛfö ˗bha. ˗Dhɛkpaɔyi do ˈka, ˗wa ˈˈdhoodɔ pëdhɔmɛn ˗nu ˈwo go Madian ˗sɛ ˈgü ˗an ˗gɔ. Mɛn ˗nu bhë ˗wo Zozɛfö ˗sü ˈwo dho˗ ˈka ˈˈkɩdhʋŋ këŋ ꞊va ˗naan ꞊taa Ezitö ˗sɛ ˈgü, ˈwo˗ ˈˈdhoodɔ Potifaa ˈö kun Fadhaɔn ˗bha ˈˈsɔdha ˗gɔmɛn ˈka bhë, ˗a ˗gɔ. Zozɛfö ˗bha ˗tosɛta ˗yö ˗go ˈˈgblʋʋ ˈɲënŋ˗ ˗gɛn dosɛnŋ ˈgü. ˈYö ˈö kun ö dë ˗bha ˈnën dhɔɔbhaasü ˈka bhë, ˗yö ˗dho ˈö ˗kë Ezitömi do ˗bha ꞊dhuëŋ ˈka.—ˈWun. 39:1.

4. ˈWɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈwo ˗kë Zozɛfö ˈka bhë, ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈpö ˈwo ˗kë kwa ˈka ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

4 Biblö ˗ya ˗pö ꞊dhɛ «ˈwɔn yaa -nu ˈö -an ˈgodhɛ ˈyaa ˈdhö, -wo ˗kan [mɛn] ꞊gban ˈgü.» (Eccl. 9:11) ˗Ya kë ꞊shiöŋ ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈö ˈwo nu ‹mɛn ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗ta› bhë, ˗wo ˗nu kwa ˗ta ˈpö. (1 Ko. 10:13) Mɛn ˗nu ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo kwa ˈˈklʋʋ bhɔ kwa ˗bha ˗kë Yesu ˗bha gwëëˈˈ ˈka ˗sü ˗wɔn ˈgü, ˈwo ꞊wɛɛdɔ kwa ˗bha, ˈwo ˗gban kwa ˗gɔ ɛɛnˈˈ ˈzü ˈwo kwa ˈˈklʋʋ bhɔ kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗wɔn ˈgü. (2 Tim. 3:12) ˈWɔn ˈˈgbɩɩ˗ suu ˈˈpɛpɛ ˈö nu kwa ˗ta, Zoova ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö kwa ˗takun ˈkwa˗ bun. ˗Kɔ ˗mɛɛn ˈö Zozɛfö ˗takun ˗a ˈka?

ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˗wo Zozɛfö ˈˈdhoodɔ ˈö ˗kë Potifaa ˗bha ꞊dhuëŋ ˈka Ezitö ˗sɛ ˈgü, Zoova ˗ya ˗takun ˈö ˈwɔn ˗nu ˗wo dhi ˗a ˗gɔ. (Kpɔɔˈˈ ˗wo ˗bhüöö kpö 5 ˈgü.)

5. ˈDhɛ ˈwɔn ˗nu ˗wo ˗dhi Zozɛfö ˗gɔ, ˈmën Potifaa ˗ya ˈsuan bho? (ˈWunzüdɔdhɛ 39:2-6)

5 ˗Bhö ˈWunzüdɔdhɛ 39:2-6 ˗wo pö. Potifaa ˗ya ˈsuan˗ ˗bho ꞊dhɛ Zozɛfö ˗kun wlüünën ˗gɔ ˈgü ˗së ˗sü, ˈö yökë ꞊dedewo ˗a ˈka. ˗Ya ˗yö ˈzü ꞊dhɛ ‹Zoova ˈnën˗ ˗kë ˈö ˈwɔn ˈˈpɛpɛ ˈö Zozɛfö ö ˗kɔ ˗da ˗a ˈgü, ˈö ˗dhi ˗a ˗gɔ.› b ˗A ˗wɔn ˈgü, Ezitömi bhë ˗yö Zozɛfö ˗sü ö ˗bha yökëmɛn ˈka, ˈö ö ˗bha ˈkɔɔwɔn ˈˈpɛpɛ ˈˈklɔɔn bho˗ ˗bha. ˈWɔn ˗së ˗mɛɛn ˗nu ˈwo go ˗a ˈgü? Potifaa ꞊slɔɔpë ˗nu ˗wo ˗dadhiʋ̈.

6. ˈWɔn ˗nu ˈwo kë Zozɛfö ˈka bhë, ˗yö ˗kë ö ˗de ˈgü ꞊dhɛ ˗a ˗wɔn ˈgü?

6 ˗Kɔ ˈö Zozɛfö ˗kë ˗a ˈka ö ˗de ˈgü, ˗kwa kwa ˗zota ˗a ˈgü. ˗Mën ꞊dede ˈö kun ˗a ˈˈpiʋ̈? ˗Yö ˗kun ˗a ˈˈpiʋ̈ kö ˈö˗ ˗zɔn Potifaa ˗dhɛ ꞊dhɛ ö këwɔn ˗yö ˗së, kë ˈˈdhʋ̈ kö ˗yö ˈwɔn ˗së kë ö ˗dhɛ ˗ee? ˗A ˈbha ˗ya kë kö Zozɛfö ˗kun ˗a ˈˈpiʋ̈ kö Potifaa ˗yö ö ꞊kwaa ö ˗zü ˈö ˈdho ö dë ˈˈpiʋ̈. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˗duɛɛ ˈkpii˗ ˗kun ˗a ˗gɔ Potifaa ˗gɔ ˈkɔɔ, Zozɛfö ˗kun ꞊dhuëŋ ˈka, ˈö˗ ˗gɔmɛn ˈyaa Zoova ˗dhɔkë. Zoova ˈti˗ kë kö Potifaa ˗yö ö ꞊kwaa Zozɛfö ˗zü. ˗Ya ˈgo mü ˈzü, Zozɛfö ˗bha ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗yö ˗dadhiʋ̈.

KWA ˗BHA ˈWƆN ˈˈGBƖƖ˗ ˗NU ˗WA ˗DADHIƲ̈

7. Zozɛfö ˗bha ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗yö ˗dadhiʋ̈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? (ˈWunzüdɔdhɛ 39:14, 15)

7 ꞊Dhɛ ˗kɔ ˈö ˈWunzüdɔdhɛ ˈˈɲan ˈˈgblʋ̈gblʋ̈ 39 ˗ya pö˗ ˈka bhë ˗a ˈdhö, Zozɛfö ˗dhɔ ˗yö ˗da Potifaa ˗bha dhebɔ ˈgü, ˈö˗ ˈwɔn pö ˗a ˗dhɛ ˗kplawo. ˈˈKɛɛ Zozɛfö ˈyaa kun ˈˈwɩ ˗ni ˈgü ˗a ˗bha. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˈwɔn ˗yö ˗shiö dhebɔnën bhë ˗a ˗dhɛ ˈö ꞊suakë Zozɛfö ˗bha ꞊dhɛ ˗ya ꞊gɔɔn ö ˈka. (ˈWunzüdɔdhɛ 39:14, 15 ˗wo pö.) ˈDhɛ Potifaa ˗ya man, ˗yö Zozɛfö ˗da ˗kasho ˈgü ˈö ˗kwɛ ˈnën ˈbha ˗kë mü. (ˈWun. 39:19, 20) ˗Kasho suu ˗mɛɛn ˗mü? Eblö ˗wo kpö ˈwo˗ ꞊dhiëëta ˈö˗ ˗kë «˗kasho» ˈka bhë, ˗a ˗gɛn ˈnën ˗tɔ «˗gludhi» ɛɛnˈˈ «˗klɔŋ» ˈö˗ ˈgüdhɛ kun tii. ˗Yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë Zozɛfö ˈgü ꞊dhɛ ö ˗takunmɛn ˈyaa ˈdhö. (ˈWun. 40:15) Biblö ˗ya ˗pö ˈzü ꞊dhɛ ˗wo Zozɛfö ˗gɛn ˗nu ˗klu bhuʋ̈ˈˈ ˈka, ˈö ˈwo ˗piö yö ˗a bhɔ ˗bha. (Ps. 105:17, 18) Zozɛfö ˗bha ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗kun ˗da ˗ni ˈgü ˈˈdhiʋ̈. ꞊Dhuëŋ ˈö mɛn ˗nu ˗wo ˈdhaŋ˗ bho ˗a ˈˈdhiʋ̈ ˗be bhë, ˗ya kë ˗kashogümɛn ˗wëësü ˈka.

8. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗gbɔɔn kwa ˗ta, ˗mën ˈö˗ ˗wɔn dho kë ga ˗sü ˈka kwa ˈgü?

8 ˈKa bhɛɛˈˈ ka zuʋ̈ˈˈ ꞊gban ˈka ˈwɔn ˈbha ˗wɔn ˈgü do, ˈˈkɛɛ ˈö˗ ˈwɔn ˗yö ꞊gbɔɔn ka ˗ta ˈzü ˗ee? ˗Yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë ˈˈdhʋ̈. ˈˈKpɔnŋtaadhɛ ˈö Sɔtraan ˈdhö˗ ˗gɔdhiʋ̈ yö ˗a ˈgü, Zoova ˈyaa kwa ˗takpa ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈˈpɛpɛ ˗gɔ. (1 Zn. 5:19) ˈˈKɛɛ ˈkö ˗kë ˈˈdhʋ̈, kwa ˗zo ˈya ˗dho bhɔ ꞊dhɛ ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈö kwa ˗ta Zoova ˗ya ˗dɔ, ˈö ö ˈˈtʋ̈ŋ ˗kë kwa ˈgü. (Mat. 10:29-31; 1 Piɛ. 5:6, 7) Zoova ˗ya ˗pö kwa ˗dhɛ: «N ˗zʋ ˈyii ˈdho bhɔ i ˗wɔn ˈka, ˈmii ˈdho n ˗kɔ ˈˈkan i ˈˈdhiʋ̈ tongtongdhö.» (Ebl. 13:5) ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˈwɔn ˈö ˈkwa˗ gü ˗a ˈˈɲanbhɔ ˗kɔ ˈyaa kwa ˈˈɲaan, Zoova ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö kwa ˗takun ˈkwa˗ bun. ˗Kɔ ˈö Zozɛfö ˗takun ˗a ˈka, ˗kwaa ˗ga.

ˈDhɛ Zozɛfö kun ˗kasho ˈgü, Zoova ˗kun ˗a ˈˈpiʋ̈. ˗Ya ˗kë ˈö ˈwo˗ ˗ya ˗kashogümɛn ˗nu ˗gɔdhiʋ̈. Kpɔɔˈˈ ˗wo ˗bhüöö kpö 9 ˈgü.)

9. Kö Zozɛfö ˗yö ˗kasho ˈgü, ˗mën ˈö˗ ˗zɔn ꞊dhɛ Zoova ˗ya ˗takun? (ˈWun. 39:21-23)

9 ˗Bhö ˈWunzüdɔdhɛ 39:21-23 ˗wo pö. ˈˈTʋ̈ŋ ˈˈgbɩɩ˗ ˈö Zozɛfö kun ˗a ˈka ˗kasho ˈgü bhë, Zoova ˗ya ˗takun. ˗Kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˗Dhɛ ˈö ꞊ɲɔɔn mü, ˗kashokɔ ˗gɔmɛn ˗yö ˈdhaŋ˗ ˗bho Zozɛfö ˈˈdhiʋ̈, ˈö˗ ꞊bhlëë ˗ya ꞊dhɛ ˗kɔ ˈö Potifaa ˗ya ˗kë ˗a ˈka˗ ˈdhö. ꞊Taabha, ˗kashokɔ ˗gɔmɛn ˗yö Zozɛfö ˗ya ˗kashogümɛn ˗nu ˈwo to ˗an ˗gɔ ˈˈdhiʋ̈. Biblö ˗ya ˗pö ꞊dhɛ ‹ˈwɔn ˈˈpɛpɛ ˈö˗ dɔ Zozɛfö ˗kɔ ˈka, ˗kashokɔ ˗gɔmɛn ˗yö ö ˗zo ˗bho ˗a ꞊gban ˈˈpiʋ̈.› Yö ꞊bhlëësü ˈö Zozɛfö dho ˗a kë, ꞊waa˗ dɔ ˗a ˗kɔ ˈka. ˈYaa kun ˗a ˈˈɲaan ˗be ˈˈdhʋ̈ toŋtoŋdhö. Mɛn ˈwo˗ pö ˗ya ꞊gɔɔn ˗gblüdë ˗kɔlöömɛn do ˗bha dhebɔ ˈka ˈwo˗ ˗da ˗kasho ˈgü, ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈzü kö ˗wo ˈdhaŋ˗ bho ˗a ˈˈdhiʋ̈, ˗wa gba ˗duɛɛ suu ˈö bhë ˗a ˈka ˗ee? ꞊Dhɛ ˗kɔ ˈö ˈWunzüdɔdhɛ 39:23 ˗ya ˗pö ˗a ˈka ˗a ˈdhö, ˗a ˗gɛn ˗yö dosɛnŋ: ‹Zoova ˗kun Zozɛfö ˈˈpiʋ̈, ˗a ˗wɔn ˈgü ˈwɔn ˈˈpɛpɛ ˈö ö ˗kɔ ˗da ˈgü, dhi ꞊në˗ wo ˗a ˗gɔ.›

10. ˗A ˈbha ˗ya kë kö ˈyaa kun Zozɛfö ˈgü ꞊dhɛ Zoova ˗yö ö ˗takun ˗ni ˈgü. ˗A ˈgü ˈˈpʋ.

10 ˗Kwa kwa ˗zota ˈzü ˗kɔ ˈö Zozɛfö ˗kë ˗a ˈka ö ˗de ˈgü, ˗a ˈgü. ˗Dhɛ ˈwo ꞊suawɔn dɔ ˗a ˗bha ˈwo˗ ˗da ˗kasho ˈgü, ka ˗bha ˈgü ˗ya ˗ga ꞊dhɛ ˈwɔn ˈˈpɛpɛ ˈö˗ ˗kë ˗yö ˗dhi ö ˗gɔ ˗ee? ˈˈTʋ̈ŋ bhë ˗a ˈka, ˈmën Zozɛfö kun ˗a ˈˈpiʋ̈ ꞊dedewo? ˗Yö ˗kun ˗a ˈˈpiʋ̈ kö ˈö ö ˗de kë ˗kashokɔ ˗gɔmɛn ˗dhɛ ˗së ˗ee? ˗Yö ˗kë ꞊dhɛ ˗yö ˗kun ˗a ˈˈpiʋ̈ ꞊dedewo kö ˗wo ö ˗wëëzë kö ˗wo wo ꞊kwaa ö ˗zü. ˈDhɛ ˗kashogümɛn do ˗yö ˈˈkpɛɛn ˈˈtʋ̈ŋ ˗yö to ꞊klöö˗, Zozɛfö ˗ya ˗pö ˗a ˗dhɛ ˗ʒiaanwo ꞊dhɛ ˗yö ö ˗wɔn ˗së blɛɛˈˈ Fadhaɔn ˗dhɛ kö ˗wo ö bho ˗kasho yaa ˈö bhë ˗a ˈgü. (ˈWun. 40:14) ˈˈKɛɛ ˈdhɛ gɔndënën ˗yö yö ˈˈkpɛɛn, ˈyii ˈto mü kö ˗ya blɛɛˈˈ Fadhaɔn ˗dhɛ. ˗A ˗wɔn ˈgü, Zozɛfö ˗to ˗kasho ˈgü ˈö ˗kwɛ ꞊plɛ ˗ʒiö. (ˈWun. 40:23; 41:1, 14) ˈKö ˗kë ˈˈdhʋ̈, Zoova ˗ya ˗takun ˗kplawo. ˗Kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

11. (1) ˗Mën ˈö Zoova ˗ya kë ˗sü ˈˈsɩ ˗kë Zozɛfö ˗dhɛ? (2) ˗Ya ˗kë ˈö Zoova ˗zopiʋ̈wɔn yö ˈko ˈˈdhiʋ̈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

11 Kö Zozɛfö ˗yö ˗kasho ˈgü, Zoova ˗ya ˗kë ˈö Ezitö ˗gblüdë ˗yö ˈˈɲɛɛn ꞊plɛ ˈwo ˈˈsuʋ̈ ˗da mɛn ˈgü, ˗an bho. Fadhaɔn ˗kun ˗a ˈˈpiʋ̈ ꞊dedewo kö ˈö ˈˈɲɛɛn ˗nu bhë ˗an ˈklɔɔ˗ dɔ. ˗Dhɛ ˈö˗ man ꞊dhɛ Zozɛfö ˗yö mɛn ˗nu ˗bha ˈˈɲɛɛn ˈklɔɔ˗ ˗pö, ˗yö mɛn ˗bɔ kö ˗wa ˗dhɛ. Zoova ˈsaa˗ ˈgü Zozɛfö ˗yö ˗an ˈklɔɔ˗ ˗pö, ˈö ˗dhioo ˗sɛŋbɔ ˗nu dɔ. ˗A ˈwɔn ˗yö Fadhaɔn ˗kun ꞊dedewo. ˈDhɛ Fadhaɔn ˗ya yö ꞊dhɛ Zoova ˗kun Zozɛfö ˈˈpiʋ̈, ˗ya ˗kë Ezitö ˗sɛ ˗todhʋ̈sü ˗bha ˗bhöpë ˈwɔnyëë˗ ˈka. (ˈWun. 41:38, 41-44) ꞊Taabha, din ˗yö ˗da Ezitö ˗sɛ ˈgü, ˈö ˗da ˈpö Kanaan ˗sɛ ˈö Zozɛfö ˗mɛn ˗nu kun ˗a ˈgü bhë, ˗a ˈgü. ˗Duɛɛ ˈö kun ˗a ˗gɔ bhë, ˗yö ˗bɔ ˗a ˗ta ˈö ö ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˗dha. ˗Ya ˗kë ˈö Mesi ˈˈbhɛman ˗nu ˗wo dha.

12. Zoova ˗ya ˗kë ˈö ˈwɔn ˗nu ˗wo dhi Zozɛfö ˗gɔ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

12 ˗Kwa kwa ˗zota ˗wɔnmɛnkunwɔn ˗nu ˈwo ˗kë Zozɛfö ˈka ˗an ˈgü. De ˈö˗ ˗kë ˈö Potifaa wë ˗së ˗yö bɔ Zozɛfö ˈö kun ꞊dhuëŋ ˈka bhë ˗a ˈˈpiʋ̈? De ˈö˗ ˗kë ˈö Zozɛfö ˈˈdhia ˗yö ˗da ˗kashokɔ ˗gɔmɛn ˈgü? De ˈö˗ ˗kë ˈö Fadhaɔn ˗yö ˈˈsuʋ̈ ˗da mɛn ˈgü ˈˈɲɛɛn ˗nu bho, ɛɛnˈˈ ˈzü de ˈö ꞊faan nu Zozɛfö ˗dhɛ kö ˗yö ˗an ˈklɔɔ˗ pö? De ˈö˗ ˗kë ˈzü ˈö Fadhaɔn ˗yö Zozɛfö ˗kë Ezitö ˗sɛ ˗bha ˗bhöpë ˈwɔnyëë ˈka? (ˈWun. 45:5) ˈYaa za ˈgü ꞊dhɛ Zoova ˈnën˗ ˗kë ˈö ˈwɔn ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗dhi Zozɛfö ˗gɔ. ˗A ꞊dhegblü ˗nu ˗kun ˗a ˈˈpiʋ̈ kö ˈwo˗ zë, ˈˈkɛɛ Zoova ˗bɔ ˈwɔn ˈö bhë ˗a ˗ta ˈö ö ˗zopiʋ̈wɔn ˗nu ˗kë.

ZOOVA KWA ˗TAKUN ˈWƆN ˈˈGBƖƖ˗ ˗NU ˈGÜ ˗KƆ ˗KË ꞊DHƐ?

13. Zoova ˗kɔ ˗yö ˈwɔn ˈˈpɛpɛ ˈwo nu kwa ˗ta ˗an ˈgü ˗ee? ˗A ˈgü ˈˈpʋ.

13 ˗Gleŋ ˗mɛɛn ˈö Zozɛfö ˗bha ˗kwɛzlan ˗ya ˗da kwa ˗bha? Zoova ˗kɔ ˗yö ˈwɔn ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˈwo nu kwa ˗ta, ˗an ˈgü ˗ee? ˗Yö ˈˈdhiʋ̈ ˗sü ˈwɔn ˗nu ˈka kwa ˗bha ˗tosɛta ˈgü kë ˈˈdhʋ̈ kö ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈˈpɛpɛ ˈwo ˗kë kwa ˈka, ˈkwa˗ pö ꞊dhɛ ˗a ˗gɛn ˗yö ˗dhö ˗ee? Biblö ˈyii˗ pö ˈˈdhʋ̈. (Eccl. 8:9; 9:11) ˈˈKɛɛ ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˗wa ˗nu kwa ˗ta, ˗yö kë kwa ˈˈɲaan ꞊dhɛ Zoova ˗ya ˈwɔn dɔ, ˈö ˈkwa ˗takundhe ˗dhɛ ˗a ˗gɔ, ˈö ö ˈˈtʋ to kwa ˗bha. (Ps. 34:15; 55:22; Is. 59:1) ˗Ya ˈgo mü, Zoova ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö nu kwa ˗dhɛ ˈkwa to ˗a ˈˈgbɩɩ˗ ˈka. ˗Kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

14. Zoova kwa ˗takun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ ˈˈtʋ̈ŋ ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈgü?

14 ꞊Ya kë ꞊shiöŋ Zoova ˗yö kwa ˗zogban ˈö kwa faanmën ö ˈˈtʋ̈ŋ ˗së ˗bha. (2 Ko. 1:3, 4) Pë ꞊dede ˈö ˗kë kwa ꞊dhegblü do ˈwo˗ ˗dhɛ Ezizö ˈö Tikimenistan ˗a ˈka, ˗yö bhë. ˗Wa ˗da ˗kasho ˈgü ˗kwɛ ꞊plɛ ˈˈpiʋ̈ ˗a ˗bha ˗zoyödhe ˗wɔn ˈgü. ˗Ya ˗pö: «Dhiapiʋ̈ ˗yi ˈwo zadɔ ˗a ˈka n ˗man bhë ˗a ˈka, kwa ꞊dhegblü do ˗yö Isaïe 30:15 ˗wo ˗pö n ˗dhɛ. ˗Ya ˗pö: ‹˗Ka ka zuʋ̈ˈˈ kë ˗saa, ˈka ka ˗zo yö n ˗dhɛ. ˈKa˗ kë ˈˈdhʋ̈, ꞊faan ˗dho kë ka ˗gɔ.› ˗Wo ˈö bhë ˗yö n zuʋ̈ˈˈ ˈwaannu, ˈa n ˗zo yö Zoova ˗dhɛ ˈwɔn ꞊gban ˈgü. ˈˈTʋ̈ŋ ˈˈpɛpɛ ˈa˗ ˗kë ˗kasho ˈgü mü, ˗zota Biblö ˈˈɲan ˈö bhë ˗a ˈgü ˗sü n ˗takun.» Yi ˈö Zoova ˗yö ˗zogbandhe waa ꞊faanmëndhe ˗nu ˗a ˈka ka ˗dhɛ ö ˈˈtʋ̈ŋ ˗së ˗bha, ka ˗zo ꞊kun ˗a ˈˈpiʋ̈ ˗ee?

15-16. ˈWɔn ˈö Tori bɔ ˗a ˈgü bhë ˗gleŋ ˗mɛɛn ˈö˗ ˗da kwa ˗bha?

15 ꞊Ya kë ꞊shiöŋ, ˈkwa bɔ ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈgü ˈsaadhö ˈyö ˈkwa ꞊kun ˗a yö ꞊dhɛ Zoova ˗yö kwa ˗takun. Kwa ꞊dhegblüdhe do ˈwo˗ ˗dhɛ Tori ˗yö ö ˗bha ˗dhɛ ˗yö. Kaŋsɛɛ ˗yua ˗ya gbö Mason ˗kë ˗kwɛ ˈˈsɔɔdo ˈˈpiʋ̈, ˈö dho ˈö to ˗a ꞊kwaa. ˗Yö ˗mën Tori ˈka ꞊dedewo, ˈö˗ pö: «ˈMan n ˗zota pë ˈö dho kë ˈˈdhiʋ̈˗ kö ˗yö ʒiö˗ ˈka ˗a ˗dhɛ ˈö bhë˗ ˗ta ˈnëndhö ˗bha ˈka, ˈyaa ˈdhö.» ˗Ya ˗pö ˈzü: «A˗ ˈwɔn ˗dɔ ꞊dhɛ kö ˗wo ˈnënmɛn ˈbha ˗nu dhɛɛˈˈ ˈkpɔ, ˗wo ˗dho ˗a pö ꞊dhɛ wo ˗bha ˈnën ˗ga ˗sü kö ˗a ˈˈklʋʋ ˗yö bhɔ ˗ni ˈgü, ˗yö ˈˈdhiʋ̈˗ ˈgbɛ ˈö ˗ʒiö ˗a ˈka wo ꞊dede wo ˈˈklʋʋ ˗bha bhɔ ˗sü ˗ta.»

16 ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˗yö ˗kun ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dede ˈka Tori ˗bha ˈka, ˗yö ö ˗zota ꞊taabha ˗kɔ ˈö Zoova ˗ya ˗takun ˗a ˈka ˗a ˈgü. ˗Ya ˗pö: «ˈMan n ˗zota ˈˈtʋ̈ŋ ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu bhë ˗an ˈgü, a˗ ˗yö ꞊dhɛ Zoova ˗kun n gbö ˗takun ˗ni ˈgü ˗a ˗bha ˈˈyua ˈgü. ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˗tɔ ˈdhɛ ˈˈyua ˗yö ꞊gbɔɔn Mason ˗ta ˈyi dho ꞊dhɔtrɔɔplöö, kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗wo ˈˈlɛlɛ ꞊plɛ ˗kë gɔ ˈgü, ˈwo nu ˗wo yi ˗dhɛ. ˗Wo ˗kë yi ˈˈsuee mü ˈˈtʋ̈ŋ ˈˈplɛ ˈka kö ˈwo yi ˗takun. ꞊Ya ˈgo mü, ˗wo ˈwëëga ˗nu yi ˗dhɛ. ˈˈTʋ̈ŋ ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗an ˈgü, pë gbɛ˗ ˗wɔn ˈti yi kë.» Zoova ˗yö ꞊faanmëndhe ˗nu Tori ˗dhɛ kö ˗yö bɔ ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈö bhë ˗a ˈgü, ˈö Mason ˗takun ˈpö.—Kpɔɔˈˈ ˈkɔnën « Pë ꞊dede ˈö kwa ˗bhawɔn ˈdhö˗ ˗bha Zoova ˗ya ˗nu kwa ˗dhɛ» ˗bha.

PË ˈˈPƐPƐ ˈÖ ZOOVA ˗YÖ ˗AN ˗KË KWA ˗DHƐ, KWA ˗ZO ˈYA ˗DHO BHƆ ˗AN ˈKA

17-18. ˈMën ˗dho ˗a kë kö ˈkwa˗ yö ꞊dhɛ Zoova ˗yö kwa ˗takun ˗ni ˈgü ˈˈtʋ̈ŋ ˈˈgbɩɩ˗ ˈgü, ˈkwa˗ ˈˈnuɛ bho? (Psaume 40:5)

17 ˗Bhö Psaume 40:5 ˗wo pö. Mɛn ˈö ˗da ˗ni ˈgü ˗tɔn ˗bha, pë ˈö˗ ˗ya ö ˗zo ˈˈpiʋ̈ ˈyö ˗tɔ ˈö ˗wo ˗a ˗tëŋ ꞊taa. ˈˈKɛɛ ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˈduannu ʒiaan ˗ta kö pë ˗sɛŋbɔ ˗nu ˈwö˗ ˗züzü ˈö ˗an ˗ga. ˗Kɔ do ˈö bhë˗ ˈka, ˗kwa ˈˈtʋ̈ŋ ˈsü ˗kplawo ˈkwa ˈduannu, kö ˗kɔ ˈö Zoova ˈdhö kwa ˗takun ˗ni ˈgü ˗a ˈka kwa ˗bha ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈgü, ˈkwa kwa ˗zota ˗a ˈgü. ˈˈBin ˗ya ˈmën do, ˗kwa kwa ˗de dhɛɛˈˈ ˈkpɔ ˈkwa˗ pö: «Zoova ˗yö n ˗takun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ ꞊dɛɛ? ˈKö˗ ˗kë ꞊dhɛ n ˗man ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈyii ɲën, Zoova ˗yö n ˗takun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ kö ˈa˗ bun?» ˗Kwa pë ˈˈpɛpɛ kë kö ˗kɔ ˗nu ˈö Zoova ˗yö kwa ˗takun ˗a ˈka kwa ˗zo ˗yö ˗bo ˗a do ˗ʒiaan ˈka.

18 Bhɛɛsü kö Zoova ˗yö kwa ˗bha ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈˈɲanbhɔ bhë, ˈyaa ˈya˗. ˗Yö ˗së kö ˈkwa˗ kë ˈˈdhʋ̈. (Fdh. 4:6) ˈˈKɛɛ ˗kwa kwa ˗zota ˈpö ˈwɔn ˗së ˗nu ˈö ˗an kë ˗ni ˈgü kwa ˗dhɛ ꞊dɛɛ, ˗an ˈgü. ˗Ya ˈgo mü ˈzü, Zoova ˗ya ˈˈplüün ˗bho ꞊dhɛ ö ˗dho kwa ˗zogban, ˈö kwa ˗takun kö ˈkwa kwa ˗bha ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu bun. ˈDhɛ ˈˈdhʋ̈, ˗kwaa ˈˈnuɛ bho ˗kplawo. ˈKwa˗ kë ˈˈdhʋ̈, kwa ˗dho ˗a yö ꞊dhɛ Zoova ˗yö kwa ˗takun ˗ni ˈgü kö ˈwɔn ˗nu ˗wo dhi kwa ˗gɔ ˈˈtʋ̈ŋ ˈˈgbɩɩ˗ ˈgü ˈpö ꞊dhɛ Zozɛfö ˈdhö.—ˈWun. 41:51, 52.

ˈˈTAN 32 ˗Bhö bɔ Zoova ˈka!

a ˈKwa kë ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈgü, ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë kwa ˈgü ꞊dhɛ Zoova ˈyaa kwa ˗takun ˗ni ˈgü. Kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa kwa ˗zota ꞊dhɛ ˗a ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗ya ɲën, ˈyö ˈkwa ˗dho ˗a ˗pö ꞊dhɛ Zoova ˗ya kwa ˗takun. ˈˈKɛɛ Zozɛfö ˗bha ˈwɔnzuan ˗yö ˗gleŋ ˗së ˗da kwa ˗bha. Zoova ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö kwa to ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈgü ˈö kwa këwɔn ˗nu dhi. ˗Kɔ ˈö˗ ˗kë ˗a ˈka, kwa ˗dho ˗a yö ˈwɔn ˗gɔ ˈö yö ˗a ˈgü.

b Pë ˗nu ˈwo go ˈˈgblʋʋ Zozɛfö ˗bha ˗tosɛta ˈgü kö ˗ya kë ꞊dhuëŋ ˈka ˗a züdɔdhɛ ˈgü, Biblö ˈti ˗an ˗wɔn blɛɛˈˈ ꞊va. ˈˈKɛɛ ˗a ˈbha ˗ya kë kö ˈwɔn ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗wo ˗kë ˗a ˈka ˗kwɛ ꞊va ˈˈpiʋ̈.