3-زەرتتەۋ ماقالاسى
ەحوبا سىزگە جار
«ەحوبا قۇداي جۇسىپكە جار بولىپ،.. ونىڭ بارلىق ٸسىن وڭعارىپ جاتتى» (مۇس. 1-ج. 39:2، 3).
30-ٵن ەحوبا، قۇدايىمسىڭ، ادال دوسىم
اڭداتپا a
1، 2. ا) باسىمىزعا قيىندىق تۇسكەندە نەگە بۇعان تاڭعالمايمىز؟ ٵ) وسى ماقالادا نە تۋرالى بىلەمىز؟
قيىندىق كورەتىنىمىز ٴبىز ٷشىن جاڭالىق ەمەس. ويتكەنى «قۇداي پاتشالىعىنا تالاي ازاپ شەگۋ ارقىلى كىرۋىمىز كەرەك» (ەل. ٸس. 14:22). سونداي-اق كەيبىر قيىندىقتار، مىسالى «ٶلىم، جوقتاۋ، زار ەڭىرەۋ مەن اۋرۋ»، جاڭا دۇنيە كەلمەيىنشە بولا بەرمەك (ايان 21:4).
2 ەحوبا ٴبىزدى قيىنشىلىقتاردان اراشالامايدى، ٴبىراق توتەپ بەرۋگە كومەكتەسەدى. ەلشى پاۋىلدىڭ ريمدەگى ماسىحشىلەرگە جازعان سوزدەرىنە نازار اۋدارايىقشى. پاۋىلدىڭ ٶزى دە، باۋىرلاستارى دا نەشە ٴتۇرلى قيىندىق كورگەن ەدى. سولاردىڭ ٴبارىن ٴتىزىپ شىققاننان كەيىن، ول بىلاي دەدى: «ٴبىراق ٴبىزدى سۇيگەننىڭ ارقاسىندا بارلىق جاعدايدا دا جەڭىسكە جەتۋدەمىز» (ريم. 8:35—37). دەمەك، قينالىپ جۇرگەن كۇننىڭ وزىندە دە، ەحوبا بىزگە قول ۇشىن بەرىپ، جەڭىمپاز ەتە الادى. وسى ماقالادا ەحوبا جۇسىپكە قالاي كومەكتەسكەنىن قاراستىرا وتىرىپ، سىزگە دە قالاي كومەكتەسەتىنىن بىلەتىن بولامىز.
جاعدايى كۇرت وزگەرگەن ٴجۇسىپ
3. ٴجۇسىپتىڭ ٶمىرى قالاي ٴبىر مەزەتتە وزگەرىپ كەتتى؟
3 رۋباسى جاقىپ باسقا ۇلدارىنىڭ ىشىندە ٴجۇسىپتى ەرەكشە قاتتى جاقسى كورەتىنىن جاسىرمايتىن (مۇس. 1-ج. 37:3، 4). سول ٷشىن ٴجۇسىپتىڭ اعالارى ونى كورە الماي كەتتى. ٴسۇيتىپ، ودان قۇتىلۋدىڭ امالىن تاۋىپ، مادياندىق ساۋداگەرلەرگە ساتىپ جىبەردى. وسىلاي ٴجۇسىپ ۇيىنەن جۇزدەگەن شاقىرىمعا الىستاپ كەتتى. مىسىرعا جەتكەن سوڭ، ساۋداگەرلەر ونى پەرعاۋىننىڭ باس كۇزەتشىسى پوتيفارعا قۇلدىققا ساتىپ جىبەردى. ٴسۇيتىپ، اكەسى اينالىپ-تولعانىپ جۇرگەن بالا جات ەلدەن ٴبىر-اق شىعىپ، بەيشارا قۇل بوپ قالدى (مۇس. 1-ج. 39:1).
4. قانداي سەبەپتەرمەن جۇسىپتىكىندەي سىناق ٴبىزدىڭ دە باسىمىزعا ٴتۇسۋى مۇمكىن؟
4 كيەلى كىتاپتا ايتىلعانداي، كەز كەلگەن ادام جامان جاعدايعا ۇشىراپ قالۋى مۇمكىن (ۋاع. 9:11). كەيدە باسىمىزعا «وزگەلەردىكىنەن ەرەكشە ەمەس»، ياعني بارلىق ادامعا ٴتان قيىندىقتار تۇسەدى (قور. 1-ح. 10:13). نەمەسە يسانىڭ شاكىرتتەرى بولعانىمىز ٷشىن ٴبىزدى مازاقتايتىن، قارسى شىعاتىن، يا ٴتىپتى قۋعىندايتىن شىعار (ٴتىم. 2-ح. 3:12). الايدا باسىڭىزعا قانداي سىناق تۇسسە دە، ەحوبا سىزگە كومەكتەسە الادى. ول جۇسىپكە قالاي كومەكتەستى؟
ٴجۇسىپ مىسىردا پوتيفارعا قۇلدىققا ساتىلسا دا، ەحوبا وعان جار بولىپ، كومەكتەسىپ ٴجۇردى (5-ابزاستى قاراڭىز)
5. پوتيفار ٴجۇسىپتىڭ جەتىستىگىنە قاراپ نە بايقادى؟ (مۇسانىڭ 1-جازباسى 39:2—6)
5 مۇسانىڭ 1-جازباسى 39:2—6 وقىڭىز. قابىلەتتى دە ەڭبەكقور ٴجۇسىپ قوجايىنى پوتيفاردىڭ كوزىنە بىردەن ىلىكتى. پوتيفار ونىڭ جەتىستىگىنىڭ سىرى نەدە ەكەنىن، ياعني «ەحوبا ونىڭ بارلىق ٸسىن وڭعارىپ جاتقانىن بايقادى» b. اقىرى، ول ٴجۇسىپتى وزىنە جەكە قىزمەتشى ەتىپ تاعايىنداپ، بۇكىل ٷيىن ونىڭ قول استىنا تاپسىرىپ قويدى. ناتيجەسىندە پوتيفار ٸسى ورگە باسىپ، تابىستى ادامعا اينالدى.
6. ٴجۇسىپ پوتيفاردىڭ ۇيىندە جۇرگەندە قانداي كۇي كەشسە كەرەك؟
6 ال ەندى بۇل جاعدايعا ٴجۇسىپتىڭ كوزىمەن قاراپ كورەيىكشى. ونىڭ ماقساتى پوتيفاردىڭ كوزىنە ٴتۇسىپ، دارەجەسىن كوتەرىپ الۋ بولدى ما؟ جوق، ونىڭ بار ارمان-تىلەگى بوستاندىق الىپ، اكەسىمەن قايتا تابىسۋ بولسا كەرەك. پوتيفاردىڭ ۇيىندە قانداي بيلىككە يە بولسا دا، ٴجۇسىپ باياعىشا ەحوباعا تابىنبايتىن ادامنىڭ قۇلى بوپ قالا بەردى. ەحوبا پوتيفارعا قوزعاۋ سالىپ، جۇسىپكە بوستاندىق اپەرمەدى. ٴتىپتى دەسەڭىزدەر، ونىڭ جاعدايى ودان سايىن قيىنداپ كەتتى.
جىعىلعان ۇستىنە جۇدىرىق
7. ٴجۇسىپتىڭ جاعدايى قالاي ناشارلاي ٴتۇستى؟ (مۇسانىڭ 1-جازباسى 39:14، 15)
7 مۇسانىڭ 1-جازباسى 39-تاراۋدا ايتىلعانداي، پوتيفاردىڭ ايەلىنىڭ جۇسىپكە ويى كەتىپ، ونى جاقىنداسۋعا قايتا-قايتا ەلىكتىرمەك بولادى. ٴبىراق ٴجۇسىپ ەش كونبەي قويادى. بۇعان ابدەن ىزاسى قايناعان ايەل اقىرىندا وعان «مەنى زورلاماق بولدى» دەپ جالا جابادى (مۇسانىڭ 1-جازباسى 39:14، 15 وقىڭىز). بۇل پوتيفاردىڭ دا قۇلاعىنا جەتىپ، ول ٴجۇسىپتى بىرنەشە جىلعا تۇرمەگە جاۋىپ تاستايدى (مۇس. 1-ج. 39:19، 20). ال تۇرمەدەگى جاعداي قانداي بولدى؟ مۇسانىڭ 1-جازباسى 40:15 تە «تۇرمە» دەپ اۋدارىلعان ەۆرەيشە ٴسوز «قۇدىقتى»، يا «وردى» ٴبىلدىرۋى مۇمكىن. دەمەك، مۇنداي قاراڭعى قاپاس ٴجۇسىپتىڭ مىسىن باسىپ، وعان «بىتكەن جەرىم وسى» دەگەن وي كەلگەن شىعار. بۇل ازداي، ول تۇرمەدە ٴبىراز ۋاقىت اياعى بۇعاۋلانىپ، موينىنا تەمىر قۇرساۋ سالىنعان كۇيى وتىرعان (ٴزاب. 105:17، 18). وسىلايشا ٴجۇسىپتىڭ سورىنا سور قوسىلىپ، قوجايىنىنىڭ سەنىمىنە كىرگەن قۇلدان تۇككە تۇرعىسىز تۇتقىنعا اينالدى.
8. قيىندىعىمىز ۋشىعا تۇسسە دە، نە نارسەگە سەنىمدى بولا الامىز؟
8 دۇعادا قانشا جالىنىپ-جالبارىنساڭىز دا، جاعدايىڭىز كەرىسىنشە قيىنداي تۇسكەن كەزدەر بولعان با؟ ٴيا، ولاي بولۋى مۇمكىن. شايتان بيلەپ تۇرعان دۇنيەدە ەحوبا ٴبىزدى قيىندىقتاردان قالقالامايدى (جوح. 1-ح. 5:19). دەگەنمەن مىناعان كامىل سەنىمدى بولايىق: ەحوبا ٴبىزدىڭ نەنى باستان وتكەرىپ جاتقانىمىزدى وتە جاقسى بىلەدى جانە قامىمىزدى ويلايدى (مات. 10:29—31؛ پەت. 1-ح. 5:6، 7). سونداي-اق ونىڭ: «مەن سەنى ەشقاشان قالدىرمايمىن، ەشقاشان تاستامايمىن»،— دەگەن ۋادەسىن دە ۇمىتپايىق (ەۆر. 13:5). ول ٴتىپتى «بىتكەن جەرىم وسى» دەپ، كۇدەرىمىز ۇزىلگەن شاقتا دا تاباندىلىعىمىزدان تايماۋعا كومەكتەسەدى. وسى ورايدا جۇسىپپەن ٵرى قاراي نە بولعانىن كورەيىك.
تۇرمەگە ٴتۇسىپ، كەيىن سونداعىلاردىڭ ۇستىنەن قاراۋعا قويىلعان كەزدە دە، ەحوبا جۇسىپكە جار بولىپ ٴجۇردى (9-ابزاستى قاراڭىز)
9. ەحوبا تۇرمەدەگى جۇسىپكە جار بولعانىن قايدان بىلەمىز؟ (مۇسانىڭ 1-جازباسى 39:21—23)
9 مۇسانىڭ 1-جازباسى 39:21—23 وقىڭىز. تۇرمەدەگى ٶمىرىنىڭ قارا تۇنەك شاعىندا دا ەحوبا جۇسىپكە جار بولدى. قالاي؟ ٴجۇسىپ پوتيفاردىڭ ۇيىندەگىدەي، تۇرمەدە دە سول جەردىڭ باسشىسىنىڭ سەنىمى مەن قۇرمەتىنە بولەنە باستادى. سودان تۇرمە باستىعى تۇتقىنداردىڭ بارلىعىن ونىڭ قاراماعىنا تاپسىرىپ قويدى. كيەلى كىتاپتا ايتىلعانداي، ول «جۇسىپكە تاپسىرعان ٸستىڭ ەشقايسىسىن ۋايىمدامايتىن». ٴجۇسىپ تە وزىنە جۇكتەلگەن جۇمىسقا جان سالا كىرىسىپ، كوڭىلى الاڭداپ قالاتىن. ٴبىراق قالايشا وعان وسىنداي مىندەت سەنىپ تاپسىرىلدى؟ ول بىلدەي ساراي قىزمەتكەرىنىڭ ايەلىن زورلاماق بولدى دەپ ايىپتالعان تۇتقىن ەدى عوي! بۇنىڭ جالعىز جاۋابى — «ەحوبا وعان جار بولدى جانە ەحوبا ونىڭ بارلىق ٸسىن وڭعارىپ وتىردى» (مۇس. 1-ج. 39:23).
10. نەگە ٴجۇسىپ ەحوبا ونىڭ بارلىق ٸسىن وڭعارىپ جاتقانداي سەزىنبەسە كەرەك؟ ٴتۇسىندىرىڭىز.
10 ٴجۇسىپتىڭ جاعدايىنا قايتادان ونىڭ تاراپىنان قاراپ كورەيىكشى. سوراقى جالا جابىلىپ، تۇرمەگە تاستالعان ول بارلىق ٸسى وڭعارىلىپ جاتقانداي سەزىندى مە ەكەن؟ بارىنەن بۇرىن ول نە قالادى دەپ ويلايسىز؟ تۇرمە باستىعىنىڭ كوڭىلىنەن شىعۋدى ما؟ جوق، ونىڭ بار قالاعانى اقتالىپ، ازاتتىق الۋ بولسا كەرەك. سول ٷشىن دە ول بوستاندىققا شىققالى جاتقان ٴبىر تۇتقىنعا ٶتىنىش ٴبىلدىرىپ، ٶزى تۋرالى پەرعاۋىنعا ٴبىراۋىز ٴسوز ايتۋدى، وسىلاي قاراڭعى قاپاستان الىپ شىعۋدى سۇراعان ەدى (مۇس. 1-ج. 40:14). ٴبىراق الگى كىسى ٶتىنىشىن اياقسىز قالدىرعاندىقتان، ٴجۇسىپ قاپاستا تاعى ەكى جىل وتىرادى (مۇس. 1-ج. 40:23؛ 41:1، 14). دەگەنمەن ەحوبا ونىڭ ٸسىن ٵرى قاراي دا وڭعارا بەردى.
11. ەحوبا جۇسىپكە قانداي قابىلەت دارىتتى جانە بۇل قالاي ونىڭ نيەتىنىڭ ورىندالۋىنا سەپ بولدى؟
11 ٴجۇسىپ تۇرمەدە جاتقان ۋاقىتتا، ەحوبا پەرعاۋىنعا ەكى ٴتۇس كورسەتەدى. پەرعاۋىن بۇل ٴتۇستىڭ ماعىناسىن بىلە الماي، ابدەن مازاسى كەتەدى. كەيىن ٴتۇس جوري الاتىن ٴبىر تۇتقىن بار ەكەنىن ەستىپ، ٴجۇسىپتى الدىرتادى. ول ەحوبانىڭ ارقاسىندا ٴتۇستىڭ ماعىناسىن اشىپ، ٴتىپتى اشتىقتان امان ٶتۋدىڭ دە ٴتيىمدى جولىن كورسەتىپ بەرەدى. پەرعاۋىن بۇعان تاڭعالىپ، بۇل جىگىتكە قۇدايدىڭ ٶزى جار بولىپ وتىرعانىن تۇسىنەدى. ٴسۇيتىپ، ونى بۇكىل مىسىر ەلىنىڭ ازىق-تۇلىگىنە جاۋاپتى ەتىپ تاعايىندايدى (مۇس. 1-ج. 41:38، 41—44). كەيىننەن زۇلمات اشتىق مىسىر تۇرماق، ٴجۇسىپتىڭ تۋعاندارى تۇرىپ جاتقان قاناحان ەلىنە دەيىن جايلاپ كەتەدى. سول كەزدە ٴجۇسىپ وتباسىن اشتىقتان قۇتقارىپ، وسىلايشا ٴماسىح شىعاتىن اۋلەتتى امان الىپ قالادى.
12. ەحوبا جۇسىپكە قالاي كومەكتەسىپ وتىردى؟
12 ال ەندى ٴجۇسىپتىڭ ومىرىندەگى ەرەكشە جاعدايلاردى شولىپ وتەيىك. بەيشارا قۇل بولىپ كەلگەن جۇسىپكە پوتيفاردىڭ نازارىن اۋدارعان كىم؟ تۇككە تۇرعىسىز تۇتقىنعا تۇرمە باستىعىنىڭ ىقىلاسىن تۇسىرگەن كىم؟ مىسىر پاتشاسىنا كۇردەلى ٴتۇس كورسەتىپ، جۇسىپكە سونى جوريتىن قابىلەت بەرگەن كىم؟ ونىڭ بۇكىل مىسىر ەلىنىڭ ازىق-تۇلىگىنە جاۋاپتى ادام بولىپ تاعايىندالۋىنا قوزعاۋ سالعان كىم؟ (مۇس. 1-ج. 45:5). ٴيا، ٴجۇسىپتىڭ ٵربىر ٸسىن وڭعارىپ وتىرعان ەحوبا بولعانىندا داۋ جوق! ٴجۇسىپتىڭ باۋىرلارى ونىڭ كوزىن قۇرتۋدىڭ امالىن جاساعان سياقتى ەدى، ٴبىراق ەحوبا جاعدايدى باستان-اياق توڭكەرىپ، ٶزىنىڭ ەركىن جۇزەگە اسىرىپ جىبەردى.
ەحوبا بىزگە قالاي جار بولادى؟
13. ەحوبا باسىمىزعا تۇسكەن كەز كەلگەن جاعدايعا ارالاسىپ وتىرا ما؟ ٴتۇسىندىرىڭىز.
13 ٴجۇسىپتىڭ وقيعاسىنان قانداي ٴتۇيىن شىعارامىز؟ ەحوبا باسىمىزعا تۇسكەن ٵر جاعدايدا اراشا ٴتۇسىپ وتىرا ما؟ ومىرىمىزدە جامان جاعدايلاردى بولدىرىپ، ارتىن جاقسىلىققا اينالدىرىپ وتىرا ما؟ جوق، كيەلى كىتاپ بۇعان ۇيرەتپەيدى (ۋاع. 8:9؛ 9:11). الايدا ٴبىر بىلەرىمىز، ەحوبا باسىمىزعا قانداي سىناق ٴتۇسىپ جاتقانىن بىلەدى جانە كومەككە شاقىرىپ جالبارىنعان ٷنىمىزدى ەستيدى (ٴزاب. 34:15؛ 55:22؛ يشايا 59:1). بۇنىمەن قويماي، سىناققا قاجىماي توتەپ بەرۋگە كومەكتەسەدى. قالاي؟
14. باسىمىزعا قيىن كۇندەر تۋعاندا، ەحوبا قالاي كومەكتەسەدى؟
14 ٴجيى ەحوبا ٴدال كەرەك كەزىندە جۇباتىپ، جىگەر بەرۋىمەن سىناققا توتەپ بەرۋىمىزگە كومەكتەسەدى (قور. 2-ح. 1:3، 4). تۇرىكمەنستاندا سەنىمى ٷشىن ەكى جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلعان ەزيز باۋىرلاسىمىزدىڭ سوزدەرىنە نازار اۋدارايىقشى. «سوت كۇنى تاڭەرتەڭ ٴبىر ەر باۋىرلاس ماعان يشايا 30:15 تەگى: «دامىل تاۋىپ، ماعان سەنىم ارتساڭدار، كۇشتى بولاسىڭدار»،— دەگەن سوزدەردى وقىپ بەردى. بۇل تارماق قانداي جاعداي بولماسىن، سابىر ساقتاپ، ەحوباعا سەنىم ارتا بەرۋگە كومەكتەستى. ونداعى ويلار تۇرمەدەگى ٴبىرىنشى كۇنىمنەن سوڭعى كۇنىمە دەيىن جانىما جالاۋ بولدى»،— دەيدى ول. ەحوبا سىزگە دە جۇبانىش پەن جىگەرگە اسا مۇقتاج كەزىڭىزدە كومەكتەسكەن بە؟
15، 16. توري باۋىرلاستىڭ جاعدايىنان نە ٴتۇيدىڭىز؟
15 كەيدە قانداي دا ٴبىر قاسىرەتتەن ٶتىپ بارىپ قانا، ەحوبا سول جاعدايدا ٴبىزدى اقىرىنا دەيىن قولداپ كەلگەنىن ٴتۇسىنىپ جاتامىز. توري دەگەن ايەل باۋىرلاسىمىزدىڭ جاعدايىندا وسىلاي بولدى. ونىڭ اياۋلى ۇلى مەيسون التى جىل قاتەرلى ىسىكپەن اۋىرىپ، كەيىن كوز جۇمعان. قابىرعاسى سوگىلىپ، جانى سىزداعان توري: «انا ٷشىن بۇدان اسقان قاسىرەت جوق ەكەن. بالام ازاپ شەگىپ قينالعانشا، ٶزىم قينالعانىمدا عوي دەپ ويلادىم. بارلىق اتا-انا ٷشىن بۇل وتە اۋىر»،— دەيدى.
16 ٴبىراق كەيىنىرەك توري وتكەن كۇندەرگە وي جىبەرىپ، ەحوبانىڭ قالاي قولداپ-دەمەپ كەلگەنىن ٴتۇسىندى. ول بىلاي دەيدى: «سول اۋىر كەزەڭدى قازىر ەسىمە السام، ەحوبا باستان-اياق ٴبىزدى سۇيىسپەنشىلىگىنە بولەپ كەلگەن ەكەن. مىسالى، مەيسون اۋرۋحانادا قينالىپ، ەشكىممەن كورىسەتىن شاماسى بولماي جاتسا دا، باۋىرلاستار ەكى ساعات جول ٴجۇرىپ كەلىپ، اۋرۋحانادا وتىراتىن. اناۋ-مىناۋ كومەك قاجەت بولىپ قالسا، قولداپ-دەمەۋگە ارقاشان دا دايىن وتىراتىن. باۋىرلاستار اقشالاي جاعىنان دا كومەگىن ايامادى. ەڭ اۋىر ٴساتتىڭ وزىندە دە بىزدە كەرەكتىنىڭ ٴبارى بولدى». ەحوبا وسىلاي اناسىن دا، ۇلىن دا قيىندىققا توتەپ بەرۋگە قاجەتتىنىڭ بارىمەن قامدادى (« ەحوبا كەرەك كەزىندە كەرەگىمىزدى بەرىپ وتىردى» دەگەن قورشاۋدى قاراڭىز).
ەحوبانىڭ كومەگىن كورە ٴبىلىڭىز
17، 18. سىناقتار كەزىندە ەحوبانىڭ كومەگىن كورىپ، باعالاي بىلۋگە نە كومەكتەسەدى؟ (ٴزابۇر 40:5)
17 ٴزابۇر 40:5 وقىڭىز. ٵلپينيستى مىسالعا الساق، ونىڭ ماقساتى — دىتتەگەن شىڭىن باعىندىرۋ. دەسە دە ول جول-جونەكەي ايالداپ، اينالاسىنداعى تابيعاتتىڭ سۇلۋلىعىن تاماشالايدى. ٴدال سولاي ٴسىز دە قيىندىققا توتەپ بەرە ٴجۇرىپ، اراسىندا كىدىرىپ، ويلانىپ تۇرۋدى ۇمىتپاڭىز. ەحوبا سىزگە سول جاعدايدى وتكەرۋگە قالاي كومەكتەسىپ جاتقانى تۋرالى وي جۇگىرتىڭىز. ٵر كۇنى كەشكە: «ەحوبا بۇگىن ماعان قانداي باتاسىن بەردى؟ بۇل سىناق ٵلى جالعاسىپ جاتسا دا، ەحوبا سوعان توزۋگە قالاي كومەكتەسىپ جاتىر؟»— دەپ ويلانىڭىز. وسىلايشا ەحوبانىڭ، كەم دەگەندە، ٴبىر باتاسىن كورە بىلۋگە كۇش سالىڭىز.
18 ٴسىز ەحوباعا «وسى قيىندىقتان قۇتقارا كورشى» دەپ دۇعا ايتىپ جۇرگەن بولارسىز. ارينە، مۇنىڭىز ورىندى، ٴسىزدى تۇسىنۋگە بولادى (ٴفىلىپ. 4:6). دەگەنمەن ەحوبانىڭ ٴدال قازىر بىزگە توگىپ جاتقان باتالارىن دا نازاردان تىس قالدىرماعانىمىز ٴجون. وعان قوسا، ەحوبا ٴبىزدى نىعايتىپ، سىناققا توتەپ بەرۋگە كومەكتەسەمىن دەپ ۋادە ەتكەن. سوندىقتان ەشقاشان دا ەحوبانىڭ ٴبىزدى قولداپ-دەمەپ جاتقانىن باعالاماي جۇرمەيىك. سوندا جۇسىپكە جار بولعانىنداي، ەحوبا بىزگە دە، ٴتىپتى اۋىر كەزەڭنىڭ وزىندە، جار بولىپ جاتقانىن تۇسىنەمىز (مۇس. 1-ج. 41:51، 52).
32-ٵن ەحوبانىڭ جاعىنا شىق
a ازاپتى كۇندەردى كەشىپ جاتقاندا، قۇداي بىزگە جار بوپ جاتىر دەپ ويلامايتىن شىعارمىز. ٴبىز وسى قيىندىق بىتكەندە عانا جاعدايىم جاقسارادى دەۋىمىز مۇمكىن. ٴبىراق ٴجۇسىپتىڭ ومىرىنەن ٴبىز مىنا ٴبىر ماڭىزدى جايتتى تۇسىنەمىز: ٴتىپتى قيىندىعىمىز ۇدەپ تۇرعان شاقتا دا ەحوبا بىزگە كومەكتەسىپ، كۇيىمىزدى وڭعارا الادى. ول مۇنى قالاي ىستەيتىنىن قاراستىرايىق.
b ٴجۇسىپتىڭ قۇل بوپ جۇرگەن كەزىندەگى بۇل وزگەرىستەر ٷش-ٴتورت تارماققا سيىپ كەتكەنمەن، بىرنەشە جىلعا سوزىلعان بولۋى مۇمكىن.
