Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

KISHINTE KYA KWIFUNDA 3

Yehova Ukukwashanga Amba Bintu Bikwendekele Biyampe

Yehova Ukukwashanga Amba Bintu Bikwendekele Biyampe

“Yehova wādi na Yosefa . . . , ukwasha’mba bintu byonso byaādi ulonga byendeke biyampe.”—NGO. 39:2, 3.

LWIMBO 30 Tata, Leza, ne Mulunda Nami

BIDI MU KISHINTE a

1-2. (a) Mwanda waka ketutulumukangapo shi tubatanwa na makambakano? (b) Le i bika byotusa kwisambila’po mu kino kishinte?

 BATWE bantu ba Yehova, ketutulumukangapo shi tubatanwa na makambakano. Tujingulwile amba, monka munenena Bible, “tufwaninwe kutwela mu Bulopwe bwa Leza na kupita mu byamalwa bingibingi.” (Bil. 14:22) Kadi tuyukile amba makambakano amo otwikonda nao akapwa lonso enka mu ntanda mipya ya Leza, mwine mwalaile amba “lufu kelukekala’kopo dikwabo, nansha madilo nansha miyoa nansha misanshi mine keikekala’kopo monka.”—Kus. 21:4.

2 Yehova ketushīkilepo ku makambakano. Inoko, witukwashanga twiōminine. Tala byobālembēle bene Kidishitu ba mu Loma kudi mutumibwa Polo. Wātelele dibajinji makambakano mavule obādi bekonda nao, aye pamo ne banababo. Kupwa wālemba’mba: “Tutambanga’mo banekenye nekenyē kupityila kudi yewa wetusenswe.” (Loma 8:35-37) Kino kishintulula’mba Yehova ubwanya kukukwasha’mba bintu bikwendekele biyampe podi mu makambakano. Tutalei Yehova mwaākwashishe Yosefa amba bintu bimwendekele biyampe, ne muswelo wabwanya kukukwasha nobe. Bino ye byotusa kwisambila’po mu kino kishinte.

KITATYI KISHINTA BINTU MU KITULUMUKILA

3. Le būmi bwa Yosefa bwāshintyile namani mu kitulumukila?

3 Yakoba wālombwele patōkelela’mba usenswe bininge wandi mwana Yosefa. (Ngo. 37:3, 4) Kino kyālengeje batutu wandi bamukwatyilwe mukao. Pobāmwene mukenga, bāpoteja Yosefa ku bansunga bene Midyana. Bano bansunga bāenda na Yosefa mu Edipito ku makilometele tutwa na tutwa. Nabo bāmupoteja kwa Potifela, mukata wa basola balami ba Felo. Bine būmi bwa Yosefa bwāshintyile mu kitulumukila, muntu wādi mwana muswedibwe wa shandi wāikala ke umpika wa panshi mu Edipito!—Ngo. 39:1.

4. Le i muswelo’ka otubwanya kutanwa na makambakano na oa ātene Yosefa?

4 Bible unena’mba “bintu bibi bifikilanga bonso.” (Mus. 9:11Bible Ujila) Kyaba kimo tutanwanga na makambakano ‘afikilanga bonso’—ko kunena’mba, byamalwa bitananga bantu bonso. (1 Ko. 10:13) Nansha kadi tubwanya kususuka mwanda’po’tu twi bana ba bwanga ba Yesu. Kimfwa, babwanya kwitufutulula, kwitulwa, enka ne kwitupangapanga pa mwanda wa lwitabijo lwetu. (2 Tm. 3:12) Nansha shi wikondanga na makambakano’ka, Yehova ubwanya kukukwasha’mba bintu bikwendekele biyampe. Le i muswelo’ka waākweshe Yosefa?

Yehova wākweshe Yosefa amba bintu bimwendekele biyampe enka ne pobāmupoteje bu umpika kwa Potifela mu Edipito (Tala musango 5)

5. Le i bika byājingulwile Potifela pa kwendeka kwa bintu byonso byādi bilonga Yosefa? (Ngalwilo 39:2-6)

5 Tanga Ngalwilo 39:2-6. Potifela wāmwene amba Yosefa i nsongwalume wa ñeni kadi mwingidi wampikwa nsengwa. Kadi wāyukile ne kine kyāmulengeje ekale namino. Potifela wāmwene amba ‘Yehova wadi ukwasha’mba bintu byonso byādi bilonga Yosefa byendeke biyampe.’ b Ku mfulo, uno mwine Edipito wātūla Yosefa ke mwingidi wandi. Kadi wāmutonga ne bu muntu wa kwendeja njibo yandi yonso. Byāikala namani? Potifela wāpeta.

6. Le Yosefa wādi ubwanya kwiivwana namani pa byāmutene?

6 Tompa kufwatakanya mwēivwanine Yosefa pa byāmutene. Le i bika byaādi usaka bininge kutabuka bintu byonso? Lelo i kumonwa biyampe na Potifela ne kupalwa mpalo? Mobimwekela, wādi usaka kintu kikwabo kitabukile bino’bi. Wādi usaka bamulekelele ajokele kudi shandi. Mwanda nansha Yosefa byaāpelwe ino mingilo yonso mu njibo ya Potifela, wādi’nka umpika unenwe kukōkela mfumwandi kādipo utōta Yehova. Yehova kālengejepo Potifela alekelele Yosefa. Kadi bintu byādi kebisa kubipila’ko bininge mu būmi bwa Yosefa.

SHI BINTU BIBABIPILA’KO

7. Le bintu byābipīle’ko bininge namani mu būmi bwa Yosefa? (Ngalwilo 39:14, 15)

7 Monka mulombwela’byo Ngalwilo shapita 39, mukaja Potifela waābile Yosefa, kalonga kyaba kyonso bukomo bwa kumunekenya alāle nandi. Kitatyi kyonso kyaādi umunena, Yosefa wādi upela. Ku mfulo wālobela Yosefa, wāmubepela amba wādi usaka kulāla nandi ku bukomo. (Tanga Ngalwilo 39:14, 15.) Potifela pa kwivwana uno mwanda, wāeleja Yosefa mu kifungo, mwine mwaālongele myaka kampanda. (Ngo. 39:19, 20) Le būmi bwādi namani mu kifungo? Kishima kya Kihebelu kingidije Yosefa pa kwisambila pa “kifungo” kibwanya kushintulula “kyumbu,” nansha “kīna,” mwanda wa kulombola’mba mu kifungo’mwa mwādi mfindi kadi kādipo ulangila’mba ubwanya kutamba’mo. (Ngo. 40:15; kunshi kwa dyani.) Kadi Bible ulombola’mba mu kitatyi kampanda maulu a Yosefa ākutyilwe na nkano, ne nshingo yandi yāelelwe mu byuma. (Ñim. 105:17, 18) Bintu byādi byenda bibipila’ko bininge mu būmi bwa Yosefa. Muntu wādi umpika ukulupilwa, wāikala ke mukutwa wa panshi.

8. Le i bika byotubwanya kukulupila nansha shi bintu bibabipila’ko?

8 Le kodi mutanwe na mwanda uzumbija mutyima bininge wenda ubipila’ko’nka kubipa, abe papo ulombela’nka kulombela pa mwine mwanda’wa? Bine bibwanya kulongeka. Yehova ketushīkilepo ku makambakano a mu ino ntanda yendejibwa na Satana. (1 Yo. 5:19) Inoko ubwanya kukulupila kino: Yehova uyukile senene makambakano opita’mo kadi ukutele mutyima. (Mat. 10:29-31; 1 Pe. 5:6, 7) Ne kadi i mulaye amba: “Nkikakushiyepo nansha dimo kadi nkikakwelapo nansha dimo.” (Bah. 13:5) Kadi Yehova ubwanya kukukwasha ūminine nansha ke makambakano omona’mba keabwanyapo kupwa. Tutalei mwaākwashishe Yosefa.

Yehova wādi na Yosefa enka ne paādi mu kifungo ne paāpelwe lupusa lwa kutala bakutwa bonso (Tala musango 9)

9. Le i bika bilombola’mba Yehova wādi na Yosefa paādi mu kifungo? (Ngalwilo 39:21-23)

9 Tanga Ngalwilo 39:21-23. Nansha ke mu kitatyi kikomo kyādi Yosefa mu kifungo, Yehova wāmukweshe amba bintu bimwendekele biyampe. Muswelo’ka? Kitatyi kampanda pa kupita’po, mwimaniji wa kifungo wākulupile Yosefa ne kumutōkelwa mutyima, pamo’nka na mobyāikadile na Potifela. Ku mfulo, mwimaniji wa kifungo wāpa Yosefa lupusa lwa kutala bakutwa bakwabo. Bible unena’mba “mwimaniji wa kifungo kādipo utala kintu nansha kimo kyādi mu lupusa lwa Yosefa.” Pano Yosefa wāikele na kintu kya kumukwasha elwe’ko makambakano andi—ko kunena’mba, mwingilo wa kwingila. Bine kuno shako ko kushinta! Yosefa bāmubepēle amba wādi ukimba kulāla ku bukomo na mukaja mwingidi wa bulēme wa mu kipango. Le byābwanikile’tu namani apebwe uno mwingilo upebwa muntu ukulupilwa? Bubinga i bumo kete. Ngalwilo 39:23 unena’mba: “Yehova wādi na Yosefa kadi Yehova wākweshe bintu byonso byaādi ulonga byendeke biyampe.”

10. Mwanda waka padi Yosefa wāmwene amba bintu byonso kebyādipo bimwendekela biyampe?

10 Tompa monka kufwatakanya mweivwanine Yosefa. Le ulanga’mba Yosefa pa kupwa kubepelwa bubela ne kukutwa, wādi umona’mba bintu byonso byādi bimwendekela biyampe? Le i kika kyādi kisaka Yosefa kutabuka bintu byonso? Lelo i kutōkelwa mutyima na mwimaniji wa kifungo? Mobimwekela Yosefa wādi usaka kintu kikwabo, wādi usaka kubingijibwa’mba kekudipo kibi kyalongele ne kukutululwa. Wānenene enka ne mukutwa mukwabo obadi kebasake kukutulula akamunenene kwa Felo amba nandi bamutambije mu kifungo. (Ngo. 40:14) Inoko muntu’wa wāilwa kumunenena kwa Felo paādi ukitambatamba. Kino kyālengeja Yosefa alongele’ko monka myaka ibidi mu kifungo. (Ngo. 40:23; 41:1, 14) Nansha nankyo, Yehova wāendelele kumukwasha’mba bintu bimwendekele biyampe. Muswelo’ka?

11. Le i bukomo’ka bwa pa bula bobāpele Yosefa kudi Yehova, ne kino kyākweshe namani mu kufikidila kwa mpango ya Yehova?

11 Pādi Yosefa mu kifungo, Yehova wālengeje mulopwe wa Edipito alote bilotwa bibidi bivutakanya ñeni. Felo wāsaka kuyuka nshintulwilo ya bino bilotwa. Mulopwe pa kwivwana’mba Yosefa ushintululanga bilotwa, wātumanya bakamusele. Na bukwashi bwa Yehova, Yosefa wāshintulula bilotwa ne kupa Felo madingi a tunangu mene āmutulumwije. Felo pa kumona’mba Yehova wādi na uno nsongwalume, wātonga Yosefa bu wa kutala myanda ya byakudya mu ntanda yonso ya Edipito. (Ngo. 41:38, 41-44) Mwenda mafuku, kipupo kikatampe kya nzala kyāponena ntanda ya Edipito. Kadi kyāponena ne ntanda ya Kenani mwine mwādi mushikata kisaka kya ba Yosefa. Pano Yosefa wāpandija kisaka kyabo, ne kino kyālama musuku utwala kudi Meshiasa.

12. Le Yehova wākweshe namani Yosefa amba bintu bimwendekele biyampe?

12 Langulukila pa bintu bitulumukwa byālongekele mu būmi bwa Yosefa. Le i ani wālengeje Potifela ate mutyima Yosefa umpika pika? Le i ani wālengeje mwimaniji wa kifungo atōkelwe Yosefa mutyima, nansha byaādi mukutwa wa panshi? Le i ani wāloteje Felo bilotwa bivutakanya ñeni ne kupa Yosefa bukomo bwa kwibishintulula? Le i ani wālengeje Yosefa atongwe bu wa kutala myanda ya byakudya mu ntanda ya Edipito? (Ngo. 45:5) Na bubine, Yehova ye wālengeje bintu byonso byādi bilonga Yosefa byendeke biyampe. Nansha banababo na Yosefa byobāsakile kumwipaya, Yehova wāshintyile bintu ke pa kufikijija kiswa-mutyima kyandi.

MUSWELO UKUKWASHANGA YEHOVA AMBA BINTU BIKWENDEKELE BIYAMPE

13. Le Yehova uloñanga’po kintu mu mwanda o-onso otutanwa nao? Shintulula.

13 Le tubwanya kufula ku kunena bika pa nsekununi ya Yosefa? Le Yehova wālongele’po kintu mu mwanda o-onso wāmutene? Le i aye ulengejanga kanda ne kanda kalongeka mu bwetu būmi, bine bibwanya kwitulengeja tunene amba bintu byonso bibi bilongeka i pa mwanda wa bubinga kampanda buyampe? Aa, Bible kanenapo nankyo. (Mus. 8:9; 9:11) Inoko kyotuyukile i kino: Kitatyi kyotwikonda na makambakano, Yehova wiamonanga kadi witukwashanga potumwabija etukwashe. (Ñim. 34:15; 55:22; Isa. 59:1) Kadi kya mvubu kutabuka, Yehova witukwashanga tūminine makambakano etu. Muswelo’ka?

14. Le Yehova witukwashanga namani mu bitatyi bya makambakano?

14 Muswelo umo bidi witukwashanga Yehova i na kwitusenga ne kwitukankamika, kadi divule enka pa kitatyi kyotusakilwa’byo. (2 Ko. 1:3, 4) Bino byo byemwenine Eziz, tutu umo wa mu Tilikemenista watyibilwe nsambu ya kukutwa myaka ibidi pa mwanda wa lwitabijo lwandi. Unena’mba, “Lubanga kumeso kwa bakansambije, tutu umo watangīle Isaya 30:15, mwine unena’mba: ‘Mukekala bakomo shi mwikale talala nyā ne kukulupila.’ Uno vese wankweshe kyaba kyonso ngikale talala nyā ne kukulupila mudi Yehova mu mwanda o-onso. Kulangulukila pa uno vese kwankweshe kitatyi kyonso kyonadi mu buloko.” Lelo ubwanya kuvuluka kitatyi kampanda mu bobe būmi kyakukweshe Yehova na kukusenga ne kukukankamika enka pa kitatyi kine kyowadi usakilwa’byo bininge?

15-16. Le i ñeni’ka yowaboila ku kimfwa kya kaka Tori?

15 Divule i enka shi makambakano otwadi’mo’a abapu, ye potumonanga’mba Yehova wetukweshe. Kaka witwa bu Tori ubingija uno mwanda. Wandi mwana Mason, wekondele na misongo ya dyaya mu bula bwa myaka isamba kufika ne byaafwile. Na bubine kaka Tori watyumukilwe mutyima. Unena’mba, “Byondi lolo mbutwile, mona’mba ano ye makambakano makomo onekondele nao.” Ubweja’ko amba, “Nkulupile amba bambutwile bakwabo baketabija’mba kumona obe mwana ususuka kusansa bininge kupita’ko shi i abe mwine ususuka.”

16 Inoko nansha ano makambakano byoadi asansa bininge, kaka Tori walangulukile mwenda mafuku pa muswelo wamukweshe Yehova eōminine. Unena’mba, “Kitatyi kyonangulukila’po, monanga mwankwashishe Yehova padi pabela wami mwana. Kimfwa, nansha ke pabelele Mason bininge kakibwanyapo kumona bantu bāya kumupempula, batutu ne bakaka badi benda na motoka kintu kya mansá abidi mwanda wa kwiya kumupempula ku lupitalo. Kyaba kyonso mu kyumba mwa kukungidila kemwadipo mubulwa muntu udi’ko mwanda wa kwitukwasha. Kadi, batutu ne bakaka badi betupa ne byotwadi tusakilwa ku ngitu. Enka ne pobyadi bitukomena bininge, twadi nyeke na byotwadi tusakilwa.” Yehova wapele kaka Tori ne wandi mwana Mason byobadi basakilwa pa kūminina.—Tala kapango “ Yehova Wetupele Bine Byotwadi Tusakilwa.”

VULUKA BINTU BYONSO BIYAMPE BIKULONGĒLE YEHOVA

17-18. Le i bika biketukwasha tumone muswelo witukwasha Yehova mu bitatyi bya makambakano ne kumufwija’ko? (Ñimbo ya Mitōto 40:5)

17 Tanga Ñimbo ya Mitōto 40:5. Kitungo kya muntu ukanda lūlu i kufika pa nsongo yalo. Nansha nankyo, kudi bifuko bivule byabwanya kumona waimana kaebibandila. Nobe witūdile’ko kyaba kyonso kitatyi kya kwimana ne kulangulukila pa muswelo ukukweshe Yehova amba bintu bikwendekele biyampe, nansha ke podi mu makambakano. Nanshi ku mfulo kwa difuku ne difuku, wiipangule amba: ‘Le i bintu’ka biyampe byanongelanga Yehova dyalelo? Nansha byonekikonda na ano makambakano, le Yehova unkwashanga namani neōminine?’ Tala shi ubwanya kumona kintu kiyampe nansha’tu kimo kikulongēle Yehova mwanda wa kukukwasha amba bintu bikwendekele biyampe.

18 Bine, ye uno ulombelanga’mba makambakano obe apwe. I byendele’mo kulonga namino. (Fid. 4:6) Inoko tufwaninwe ne kuta mutyima pa bintu biyampe bitulongēle kala Yehova pano, mwanda i mulaye kwitukomeja ne kwitukwasha tūminine. Nanshi endelela kufwija’ko nyeke Yehova pa muswelo wakukwatakanya. Nabya ukamona muswelo ukukwasha Yehova amba bintu bikwendekele biyampe, monka mwaākwashishe Yosefa mu bitatyi bya makambakano.—Ngo. 41:51, 52.

LWIMBO 32 Ikala ku Mutamba wa Yehova!

a Kitatyi kyotudi mu makambakano makomo, tubwanya kumona’mba “bintu kebitwendekelangapo biyampe.” Tubwanya kulanga’mba biketwendekela biyampe enka shi makambakano’a abapu. Inoko, bintu byātene Yosefa mu būmi bibwanya kwitufundija bufundiji bwa kamweno bwa amba, Yehova ubwanya kwitukwasha’mba bintu bitwendekele biyampe enka ne potudi mu makambakano. Kino kishinte kisa kwitulombola mwaetukwashishanga.

b Bible ulombola kuno kushinta kubajinji kwa mu būmi bwa Yosefa bu umpika mu mavese’tu matyetye, inoko kuno kushinta ye kuno kwāikele’ko mu bula bwa myaka mivule.