1-2. (a) U mulandu ci uno cisituzungusizya ukuti tukakwata intazi? (b) I vyani vino tumasambililapo umu cipande cii?

 SWE yantu yakwe Yeova tusizunguka ndi cakuti twakwata intazi. Baibo ikati “tulinzile ukupita umu macuzi aingi pa kwingila umu Wene wakwe Leza.” (Mili. 14:22) Twamanya nu kuti intazi zimwi zino tukakwata zitalasila mpaka tukingile umu nsi ipya umutalaya “imfwa, . . . ukuloosya nanti ukulila nanti ukuvwa ukuwaika”—Kuso. 21:4.

² Yeova asilesya intazi ukutucitikila. Lelo akatwazwa ukuzizimizya. Uvwini vino umutumwa Paulo wanenyile Aina Klistu aamu Loma. Watandikiilepo ukulanda pa ntazi zino wene na ina yakwatanga. Lyene walemvile ukuti: “I cani icingalenga Klistu ate ukututemwa? Uzye ucuzi nanti ulanda nanti ukucuziwa nanti inzala nanti ukusizya nanti uzanzo nanti ulupanga? Wakwe vino calembwa ukuti: “Tukacimvya ukupitila muli wino watutemilwe.” (Loma 8:35-37) Cii cikupiliula ukuti Yeova alalenga ivintu ukulamuzipila na lino muli ni ntazi. Lekini tulole vino Yeova walenzile ivintu ukuzipila Jozefu na vino namwe angamwazwa.

3. I vyani vyacitikiile Jozefu ukwaula ukwenekela?

³ Yakobo walenzile cimanyikwe ukuti watemilwe sana umwanakwe, Jozefu. (Utan. 37:3, 4) Na cico calenzile ya silenzi yamuvwila uzuwa. Lino yakweti isyuko, yamukazizye ku yaculuzi Aina Midyani. Antu yaya yasenzile Jozefu uku mpanga ya kutali sana uku Ejipti kuno yaile iyamukazya kuli Potifa umukalamba wa yalinzi ya mwi sano lyakwe Falao. Ivintu vyasenwike zuwa sana umu umi wakwe Jozefu, wali u mwana wino isi watemilwe sana nupya umu nsita  inono aizaya umuzya umu Ejipti.—Utan. 39:1.

4. Iintazi ci zino tungakwata?

⁴ Baibo ikati ivintu viipe vikacitikila antu yonsi. (Kasa. 9:11) Insita zimwi tukakwata intazi izikacitikila “antu yonsi.” (1 Kol. 10:13) Nanti limwi tungakwata intazi pa mulandu wakuti sweswe yasambi yakwe Yesu. Limwi yangatutumfya, ukutukaanya nanti sile ukutucuzya pa mulandu nu utailo witu. (2 Tim. 3:12) Asi mulandu ni ntazi zino tungakwata, Yeova angalenga ivintu ukutuzipila. Uzye wazwile uli Jozefu?

5. I vyani vino Potifa wamanyile pali vino ivintu vyazipilanga Jozefu? (Utandiko 39:2-6)

⁵ Belengini Utandiko 39:2-6. Potifa waweni ukuti Jozefu wali u mulumendo umucenjele sana nupya waombesyanga. Nupya wamanyile nu mulandu uno cayelile vivyo. Potifa waweni ukuti Yeova walenganga ivintu vyonsi ukuzipila Jozefu. b Lino papisile insita Potifa wapeezile Jozefu umulimo wa kwangalila ivintu vyakwe. Nupya wasonsile Jozefu ukuya umwangalizi umu ng’anda yakwe. I vyani vyacitike? Ivintu vyazipiile sana Potifa.

6. Uzye Jozefu afwile uvwile uli pali vino vyamucitikiile?

⁶ Elenganyini pali vino Jozefu wayuvwile. I cani cino walondesyanga? Uzye walondanga ukutasiwa nu kulambulwa na Potifa? Jozefu walondanga ukukululwa pakuti akaswilile kuli isi. Nanti cakuti Jozefu wapeezilwe imilimo iingi umu ng’anda yakwe Potifa, wali u muzya nupya waombelanga umuntu ataali kapepa wakwe Yeova. Yeova atalenzile Potifa ukuzumilizya Jozefu ukuswilila ukumwao. Nupya ivintu vyali nu kwipilako sana kuli Jozefu.

7. Uzye ivintu vipiileko uli kuli Jozefu? (Utandiko 39:14, 15)

⁷ Wakwe vino Utandiko icipande 39 cikalanda, umuci wakwe Potifa wakumbwanga Jozefu nupya wamupatikizyanga pa miku iingi ukuti alaale nawe. Pa miku yonsi ii, Jozefu wakananga. Na cii calenzile  muka Potifa ukusoka sana icakuti wabepiizye Jozefu ukuti walondanga ukulaala nawe uku maka. (Belengini Utandiko 39:14, 15.) Lino Potifa uvwile vii, wisile Jozefu umu cifungo muno wikazile imyaka iingi. (Utan. 39:19, 20) Uzye umu cifungo mwali uli? Izwi lya Ciebele lino Jozefu waomvizye api izwi lyakuti “cifungo” lingapiliula ukuti “ciwina” kuli kuti mutaali uluswepo nupya wayuvwanga ukuti ataali nu kufumamo. (Utan. 40:15) Nupya Baibo ikalanda ukuti pa nsita imwi yamwisile makuulu umu minyololo nu kumwika insingo umwi koli lya cela. (Masa. 105:17, 18) Ivintu vyayanga vikwipilako kuli Jozefu. Wali u muzya umutailwe sana nomba wizile aya umufungwa.

8. Nanti cakuti intazi ingaya ikwipilako sile, i vyani vino tungasininkizya?

⁸ Uzye mwatala mwakwatapo intazi iyayanga ikwipilako sile nanti cakuti mwapepanga ukufuma pansi ya mwenzo? I vya musango uwo vingacitika. Yeova asilesya intazi izyaya umu nsi ii iikatungulwa na Satana ukutucitikila. (1 Yoa. 5:19) Nomba, mungasininkizya ukuti, Yeova watamanya ivikumucitikila nupya akamusakamala. (Mate. 10:29-31; 1 Pet. 5:6, 7) Nupya watulaya ukuti: “Ntalakusya, nupya ntalatala nkutazyele.” (Aeb. 13:5) Yeova angamwazwa ukuzizimizya intazi na lino mukulola ukuti kusi angamwazwa. Lekini tusambilile vino wacisile vivyo kuli Jozefu.

9. I vyani vikalangilila ukuti Yeova wali na Jozefu lino wali umu cifungo? (Utandiko 39:21-23)

⁹ Belengini Utandiko 39:21-23. Yeova watwalilile ukulenga ivintu ukuzipila Jozefu na pa nsita kwene ii lino wali umu cifungo. Wacisile uli vivyo? Lino papisile insita, Yeova walenzile umukalamba wa cifungo ukutaila Jozefu nu kumucindika wakwe viivi kwene vino wacisile kuli Potifa. Patalengiile, umukalamba wa cifungo wapeezile Jozefu amaka ya kutungulula afungwa yauze. Alino Baibo ikalanda ukuti “kalinda wa anyepwe acefya nu kwangalila, nga vyonsi vyali mu makasa yakwe Josefu.” Jozefu lyene wizile akwata ivyakucita ivingi sana. Vintu vyasenwike ukwaula ukwenekela. Uzye cingacitika ukupeela umuntu wino yapeezile umulandu wa kulaala na muka cilolo uku maka umulimo uu uwa kutailwa? Cingacitika pa mulandu sile ni cintu conga. Pa Utandiko 39:23 pakati: “Yawe wacingililanga Yosefu nu kulenga kuti vyonsi vino wacitanga vyamuzipila.”

10. Londololini calenzile Jozefu atayuvwa ukuti ivintu vyonsi vyamuzipilanga.

¹⁰ Elenganyini nupya pali vino Jozefu wayuvwile. Pa cisila ca kumubepezya nu kumwika umu cifungo, uzye mukwelenganya ukuti wayuvwanga ukuti ivintu vyonsi vyamuzipilanga? I vyani vino Jozefu walondesyanga? Uzye walondanga ukutemwikwa uku mukalamba wa cifungo? Jozefu afwile walondanga ukukululwa. Wanenyile nu mufungwa muze uwali mupiipi nu kufuma umu cifungo ukuti akamulandileko kuli Falao ukuti akamufumye. (Utan. 40:14) Nomba umufungwa wiya ataile alanda na Falao lilyo kwene sile. Na cico calenzile Jozefu aikale umu cifungo imyaka na yuze iili. (Utan. 40:23; 41:1, 14) Lelo Yeova watwalilile ukumwazwa. Wacisile uli vivyo?

11. I ca upe ci iciiyele cino Yeova wapeezile Jozefu, nupya uzye cii calenzile uli afikilizye ukulonda kwakwe Yeova?

¹¹ Lino Jozefu wali umu cifungo Yeova walenzile ukuti umwene wa ku Ejipti alote iviloto viili ivyamucuzizye sana. Falao  walondesyanga ukumanya vino iviloto viivi vyapiliulanga. Lino umwene wamanyile ukuti Jozefu wakweti amaka ya kwilula iviloto watumile aakuyamusenda. Pa mulandu wakuti Yeova wazwile Jozefu, wilwile iviloto nupya Falao watemilwe sana pali vino wamupanzileko amano. Falao waweni ukuti Yeova wazwanga Jozefu, na cico calenzile Falao amupeele umulimo wa kwangalila uku vyakulya umu Ejipti monsi. (Utan. 41:38, 41-44) Lino papisile insita, kwizile ikuya icipowe icipisye umu Ejipti monsi nu mu Kenani umwikalanga ya lupwa yakwe Jozefu. Jozefu lyene wakweti syuko lya kwazwa ya lupwa lwakwe na cico cali nu kulenga Mesiya ukufuma muli aliyo.

12. A muli vyani muno Yeova walenzile ivintu ukuzipila Jozefu?

¹² Elenganyini pa vintu ivyacitikiile Jozefu. A weni uwalenzile Potifa ukwika mano kuli Jozefu uwali sile u muzya? A weni uwalenzile umukalamba wa cifungo ukutemwa sana Jozefu uwali sile umufungwa umusuulwe? A weni uwalenzile Falao ukulota iviloto ivyamucuzizye nu kupeela Jozefu amaka ya kwilula iviloto? A weni uwalenzile Jozefu asontwe ukuya umwangalizi wa vyakulya umu Ejipti? (Utan. 45:5) Ukwaula nu kutwisika Yeova u walenzile ivintu vyonsi vyazipila Jozefu. Nanti cakuti ya silenzi yakwe Jozefu yalondanga ukumukoma, Yeova wasenwile ivintu pakuti afikilizye ukulonda kwakwe.

13. Uzye Yeova wakwata amaka aakulesya vyonsi ivikatucitikila? Londololini.

¹³ I vyani vino tukusambilila kuli vino vyacitikiile Jozefu? Uzye Yeova wakwata amaka aakulesya intazi zyonsi zino tukakwata? Uzye akasenula ivintu umu umi witu pakuti viipe vyonsi ivikutucitikila vikucitika pa mulandu umwi usuma? Awe Baibo isizumilizya vivyo. (Kasa. 8:9; 9:11) Nomba twamanya ukuti ndi cakuti twakwata intazi Yeova akamanya nupya akauvwa ndi cakuti twapepa kuli aliwe. (Masa. 34:15; 55:22; Eza. 59:1) Nupya Yeova angatwazwa ukuzizimizya intazi. Angacita uli vivyo?

14. Uzye Yeova akatwazwa uli lino ivintu ivitala?

 ¹⁴ Inzila yonga ino Yeova akatwazwilamo u kututeekezya nu kutukomelezya, nupya ilingi akacita vivyo pa nsita ilinge. (2 Kol. 1:3, 4) Vikwene i vyacitikiile umwina Eziz uwa ku Turkmenistan wino yanyefile imyaka ili pa mulandu nu utailo wakwe. Watiile: “Katondo pa wanda uno yampingulanga, umwina umwi wandanzile ilembo lyakwe Ezaya 30:15 apakati: ‘Amaka inu yalaya mu kuteekela nu kulanga utailo.’ Cikomo cii cangazwilizye ukuteeka umwenzo nu kutaila Yeova muli vyonsi. Ukwelenganya pa cikomo cii kwangazwilizye pa nsita yonsi ino nali umu cifungo.” Uzye mungiusyako insita imwi ino Yeova wamwazwile ukupitila umu kumuteekezya nu kumukomelezya ukulingana na vino mwalondekwanga?

15-16. I vyani vino mwasambilila kuli vino vyacitikiile ya Tori?

¹⁵ Ilingi tusimanya vino Yeova akutwazwa ndi cakuti tukweti intazi suka sile ndi cakuti intazi iyo yasila. Vikwene i vyacitikiile nkazi Tori. Umwanakwe umulumendo, Masoni waculanga nu ulwale wakwe kansa pa myaka 6 mpaka lino wafwile ala ali ni myaka 14. Ya Tori yuvwile sana uyi. Yatiile: “Nkaelenganya ukuti ukufwilwa umwana i cintu cimwi ica ulanda sana.” Nupya yatiile: “Avyazi aingi yanganzumilizya ukuti cazipapo umuvyazi umwineco ukulwala ukucila ukulola umwana akucula nu ulwale umwi.”

¹⁶ Nanti cakuti ya Tori yuvwanga sana uyi lino umwanao walwalanga, lino papisile insita yelenginye pali vino Yeova wayazwile ukuzizimizya. Yatiile: “Nga nelenganya pa nsita iya nkalola vino Yeova wangazwile. Wakwe, nanti sile alino Masoni walwile sana icakuti atange alole na aizanga umukumupempula,  aina na ya nkazi yapitanga pa maawazi yaili ukwiza uku cipatala. Lyonsi uku cipatala kwayanga umwi uwa kutwazwa muli vino tukulondekwa. Nupya aina yatupekanyizizyanga vyonsi ivikulondekwa. Nanti sile alino ivintu vyatazile sana tutatazile tuulizye ivili vyonsi.” Yeova wapeezile ya Tori vyonsi vino yalondekwanga pakuti yazizimizye nupya vivyo kwene avino wacisile na kuli Masoni.—Lolini kambokosi kakuti “Yeova Watupeezile Viivi Kwene Vino Twalondekwanga.”

17-18. I vyani vilatwazwa ukumanya nu kulataizya pali vino Yeova akatwazwa nga twakwata intazi zipisye?

¹⁷ Belengini Masamu 40:5. Cino aakakwela imyamba yakalondesya u kuyafika papelapela. Nomba kukaya incende zimwi zino yakaimililapo nu kuipakizya ukutamba ivintu ivisuma ivikuloleka. Vikwene avino caya na kuli sweswe, lyonsi mwakwatako insita ya kwelenganya pali vino Yeova akulenga ivintu ukumuzipila nanti cakuti mukuzizimizya intazi. Cila wanda mwayuzya mweineco ukuti: ‘I vyani vikulangilila ukuti Yeova watampaala ilelo? Nanti cakuti intazi icili ikutwalilila, uzye Yeova akungazwa uli ukuzizimizya?’ Mwacita vivyo pakuti mwalola inzila nanti sile ayonga ino watamupaalilamo.

¹⁸ Limwi mukupepela ukuti intazi ino mukweti isile. Nupya cili sile ningo ukucita vivyo. (Filipi 4:6) Nomba tulinzile nu kulaiusya ivisuma vino Yeova akutucitila ndakai. Yeova walaya ukutupeela amaka ya kutwazwa ukuzizimizya. Fwandi lyonsi mwataizya Yeova pali vino akamwazwa. Nga mukucita vivyo mulalola vino Yeova akalenga ivintu ukumuzipila na lino muli ni ntazi wakwe vino wacisile kuli Jozefu.—Utan. 41:51, 52.