1-2. (a) Mesoriẹ o vwo gbe ọwan unu ọke ra dẹrughwaroghwẹ ebẹnbẹn sansan? (b) Me ye ne yono kpahen uvuẹn urhomu-ẹmro ọnana?

 FỌKIME ọwan idibo i Jehova, o vwo gbe ọwan unu arha dẹrughwaroghwu ebẹnbẹ-ẹn. Jerẹ oborẹ i Baibol na ọ tare, ọwan i mẹrenriẹnvwrurhe ne taghene “ọwan ina vi ruẹ Uvie Osolobrugwẹ nyoma ikpokpogho buebun.” (Acts 14:22) E ji rhe taghene uvuẹn akpọ ọkpokpọ na ọvo ye ne tiẹ ebẹnbẹn buebun ra dẹrughwaroghwẹ nie, ọke ọrana “uhwu orho rhirhiẹ ye-e, orho vwo omemwurhọ-ọ, yanghene unuebo oviẹ-ẹ, yanghene omiamiamo orho rhirhiẹ ye ghwomara-an.”​—Rev. 21:4.

² Jehova ọ vwọ sẹrorẹ ọwan nẹ edamuni ephia-an. Ọrẹn, ọ ha userhumu rẹn ọwan vwo edirin aye. Djokarhọ oborẹ ọnyikọ Paul ọ ta rẹn Ilele Kristi ri ha uvuẹn Rome. Ọ kiki hunute edamuni sansan rẹ ọye ọrhẹ imizie a dẹrughwaroghwẹ. Ọke oru, nọ yare: “Ame a sabu fiẹkparobọ uvuẹn ekwakwa enana ephian, fọkiẹ ohworho ro vwo ẹguọlọ kpahen ọwan.” (Rom. 8:35-37) Ọnana no mevirhọ taghene Jehova ọnọ sabu ha userhumu wẹn fikparobọ uvwre ọke obẹnbẹn na. Jene yono kpahen oborẹ i Jehova o ru ha userhumu rẹn Joseph fikparobọ, ọrhẹ oborẹ ono ru ha userhumu wẹn.

3. Ewene kpregede ọgo yọ homaphia uvuẹn akpenyerẹn i Joseph?

³ Jacob ọ dabu djeyi fiotọre taghene o vwo ẹguọlọ kpahen ọmọyen re se Joseph omamọ. (Gen. 37:3, 4) Fọkiẹ ọrana, imizu i Joseph na rioma kpahiẹn. Ọke uphẹn na  o rhie firhọ, aye ni rhẹ i Joseph rẹn ileyi itu i Midian. Ileyi enana ni kpare i Joseph nya ugbo oseseri riẹ Egypt, habaye na ji rhẹ ye rẹn ọhworhare owu re se i Potiphar, ro rhiẹ olotu rọ hẹrote isodja i Pharaoh. Ekwakwa i wene kpregede uvuẹn akpenyerẹn i Joseph, no rhiẹ ọvrẹn uvuẹn Egypt, ukperẹ ono rhiẹ ọmọ rẹ ọsẹ ye ọ dabu vwo ẹguọlọ kpahen!​—Gen. 39:1.

4. Marhẹ ene ru dẹrughwaroghwu aruẹ obẹnbẹn ri Joseph ọ dẹrughwaroghwu?

⁴ Baibol na ọ tare taghene “ekwakwa ibiobiomu a phia rẹn ihworho ephian.” (Eccl. 9:11, Holy Bible​—Easy-to-Read Version) Ọkezẹko, ọwan e rhiẹromẹrẹn akpenyerẹn ọgbogbanhon rẹ ‘awọrọ a ji dẹrughwaroghwẹ’​—nọyẹ, ebẹnbẹn rẹ awọrọ e ji rhiẹromẹrẹn. (1 Cor. 10:13) Yanghene ana sabu ha oja riẹ ọwan fọkime ọwan idibo i Jesu. Jerẹ udje, ana sabu ha ọwan djechẹẹ, yanghene kparehaso ọwan fọkiẹ esegburhomẹmro ọwan. (2 Tim. 3:12) Uvuẹn erhirhiẹ ephian, Jehova ọnọ sabu ha userhumu wẹn fikparobọ. Marhẹ o ru ha userhumu rẹn Joseph fikparobọ?

5. Me yi Potiphar ọ mẹrẹnvwrurhe taghene yọ lẹrhẹ i Joseph vwo efikparobọ? (Genesis 39:2-6)

⁵ Se Genesis 39:2-6. Potiphar ọ djokarhọ ye taghene Joseph idama ro vwo omẹgbanhon rọ ji wian gbanhan. O ji rhe oborẹ ọsoriẹ. Potiphar nọ mẹrẹnvwrurhe taghene “Jehova o ruie [ni Joseph] orho fiẹkparobọ uvuẹn i kemru kemru ro ruẹ.” b Obẹtaye, Potiphar nọ ha i Joseph ruẹ odibo ọnẹyen. Nọ ji ha i Joseph mwu nọ hẹrote oghwa ye ephian. Me yo nerhumie rhe? Potiphar no fe rhọ.

6. Marhẹ oma ọnọ sabu ruẹ i Joseph kpahen erhirhiẹ rọ havwọ na?

⁶ Damoma fiomarhọ erhirhiẹ i Joseph. Me wu rorori taghene ọ guọlọre? Ọ guọlọre ni Potiphar ọ djokarhọ omẹdamu ọnẹyen? Ọkezẹko, ọrẹn o fiotọre taghene Joseph ọ guọlọre ne tiobọnie nọ sabu rharhumu bru ọsẹ ye. Wu rhe rorie, udabọ ẹrhẹ i Joseph o vwori uvuẹn oghwa i Potiphar, ọye jẹ ọvrẹn rọ wian rẹn onini rọ vwọ ga i Jehova. Habaye, Jehova o mwu i Potiphar tiobọnẹ Joseph  uvuẹn erhirhiẹ na-a. Phẹrẹkpẹ, erhirhiẹ i Joseph nọ samọ biomurhọ.

7. Marhẹ erhirhiẹ i Joseph o ru biomurhọ? (Genesis 39:14, 15)

⁷ Jerẹ oborẹ a nẹ iyẹnrẹn yen rhẹ Genesis urhomu-ẹmriẹn 39, Joseph no je ane i Potiphar, omarana ane i Potiphar nọ damoma ro no lelie merhen ọgbọ buebun. Ọrẹn, Joseph o kwe lelie merhẹ-ẹn. Obẹtaye, no biomevwan kpahen Joseph te erhirhiẹ rọ mọrenfian banriẹn taghene ọ guọlọ gba ye gbọfanrhiẹn. (Se Genesis 39:14, 15.) Ọke i Potiphar o rhon kpahiẹn, no fiẹ i Joseph rhẹ ekanron, Joseph nọ dajẹ avwaye ẹgbukpe buebun. (Gen. 39:19, 20) Marhẹ ekanron na ọ havwọ? Ẹmro i Hebrew ri Joseph ọ ha dje “ekanron” na, ọnọ sabu mevirhọ “ukpotọ” yanghene “edje,” ro djephia taghene ekete rọ havwọ na o mwuokuku omamọ, o ji vwo ifiẹrorhọ-ọ. (Gen. 40:15; ekete ra djokarhọ) Habaye, Baibol na ọ tare taghene uvwrọke ezẹko, a ha ejọrọ gba abọ ọrhẹ aghwẹ i Joseph, na ji gba owọriẹ mwu iteru. (Ps. 105:17, 18) Erhirhiẹ i Joseph no biomẹrhọ. Vẹrhẹ bi, ọyẹ ọvrẹn ra dabu hẹroso, vwana ọye nẹ ohworho rọ ha ekanron kologho.

8. Obẹnbẹn ọwan ọrhọ tobọ gbanhonrhọ, imwẹro ọgo ya na sabu vwo?

⁸ Wu mẹrẹn oma uvuẹn erhirhiẹ ọgbogbanhon ro biomẹrhọ biomẹrhọ dẹ ne, udabọ ẹrhomo rọ nẹ ẹhẹn rhe wa nẹ? Ọrana ọnọ sabu phia. Jehova ọ vwọ sẹrorẹ ọwan nẹ ebẹnbẹn ephian ra dẹrughwaroghwẹ uvuẹn akpọ ọnana rẹ Echu o suẹ-ẹn. (1 John 5:19) Udabọ ọrana, wu na sabu vwo imwẹro ọnana: Jehova ọ dabu rhe oborẹ wa dẹrughwaroghwẹ, o ji vwo ọdamẹ kpahuọn. (Matt. 10:29-31; 1 Pet. 5:6, 7) Habaye, ọye o veri: “O vwo ọke owuorowu mi na nyajẹ owẹwẹ vwo-o, mi jeghwai zẹ jẹ owẹwẹ vwo-o.” (Heb. 13:5) Jehova ọnọ sabu ha userhumu wẹn vwo edirin ọrhọ tobọ rhianẹ erhirhiẹ wu havwọ ọ gbanhonron omamọ. Jena mẹrẹn oborẹ o ruẹ ọnana lele uvuẹn erhirhiẹ i Joseph.

9. Me yo djerie phia taghene Jehova rhẹ i Joseph i gba havwiẹ ọke i Joseph ọ ha ekanron? (Genesis 39:21-23)

⁹ Se Genesis 39:21-23. Ọke ekwakwa a gbanhon rẹn Joseph omamọ uvuẹn ekanron, Jehova o rurie no fikparobọ. Izede ọgo? Ọke oru, ọrọ hẹrote ekanron na nọ hẹroso i Joseph omamọ jerẹ oborẹ i Potiphar ọ hẹrosuiẹ. O jiri-i, ọrọ hẹrote ekanron na nọ ha i Joseph mwu nọ rhọ hẹrote awọrọ ri ha ekanron na. Baibol na ọ tobọ ta taghene “olotu ekanron na o vwo rho brudu kpahen emru owuorowu-u, fọkime o fi rẹ aye rhẹ otọre ẹruete i Joseph ne.” Vwana, Joseph o vwo obọdẹn owian rọ wian ne. Ewene ọnana emru igbevwunu! Marhẹ e ru ha aruẹ ẹrhẹ ọnana rẹn ohworho ra mọrenfian banren, taghene ọ guọlọ gbẹ ane oninie rọ wian rẹn orodje? Ẹkpahenrhọ na o fiotọre. Jerẹ oborẹ Genesis 39:23 ọ tare, “Jehova rhẹ i Joseph i gba havwiẹ, habaye Jehova o ji ruie no rho fiẹkparobọ uvuẹn i kemru kemru ro ruẹ.”

10. Dje kpahen oborẹ ọsoriẹ i Joseph ọnọ sabu ni omayen taghene o vwo fiẹkparobọ uvuẹn i kemru kemru ro ruẹ-ẹ.

¹⁰ Gba rharhumu fiomarhọ erhirhiẹ i Joseph. Ọke ra mọrenfian banriẹn, ji mwuie rhẹ ekanron, wu rorori taghene ọye o ni omayen taghene o fiẹkparobọ uvuẹn ọrẹ i kemru kemru? Me yi Joseph ọ mai guọlọ? Ọ guọlọre nẹ ọrọ hẹrote ekanron na o gbe arodọmẹ riẹn? Ọkezẹko, ọrẹn o fiotọre taghene Joseph ọ guọlọre  ne ghwolo urhomẹmro na phia ji tiobọnie. Ọ tobọ ta rẹn ọwọrọ uvuẹn ekanron na re ne tiobọnu phẹrẹkpẹ, nọ ta rẹn i Pharaoh kpahiẹn, neneyo a sabu tiobọnie. (Gen. 40:14) Ọrẹn, ọhworhare na ọ ta rẹn i Pharao-oh. Fọkiẹ ọnana, Joseph nọ daji ekanron na ẹgbukpe eva erọrọ. (Gen. 40:23; 41:1, 14) Udabọ ọrana, Jehova no ji ruie no rho fiẹkparobọ. Izede ọgo?

11. Ẹghẹlẹ oghẹnrensan ọgo yi Jehova ọ yi Joseph, marhẹ ọnana o ru ha ọhọre i Jehova te orugba?

¹¹ Ọke i Joseph ọ ha ekanron, Jehova nọ lẹrhẹ orodje Egypt mẹnemena eva ri kpokpirie ẹhẹn. Pharaoh ọ guọlọ rhe oborẹ emena eva na i mevirhọ. Ọke orodje na o rhon taghene Joseph ọnọ sabu rhian emena na, nọ tare taghene e seyi rhe. Nyoma userhumu i Jehova, Joseph nọ rhian emena na, ji lẹrhẹ oma merhen i Pharaoh nyoma rọ yẹ ye urhebro ro mwidjẹn kpahen oborẹ ono ruo. Ọke i Pharaoh ọ mẹrẹnvwrurhe taghene Jehova ọrhẹ i Joseph i gba havwiẹ, nọ hariẹ mwu nọ hẹrote emaren uvuẹn ọsoso ẹkwotọre Egypt. (Gen. 41:38, 41-44) Ọke oru, orhọmo ọgbogbanhon nọ homaphia rọ hobọte Egypt ọrhẹ Canaan, ro rhiẹ ekete rẹ ekrun i Joseph e rhirhiẹ. Vwana, Joseph ọ ha erhirhiẹ ro no simi ekrun ọnẹyen ne, ji sẹrorẹ uvwiẹ ri Messiah na ono nurhe.

12. Marhẹ i Jehova o ru lẹrhẹ i Joseph fikparobọ uvuẹn kemru kemru ro ruru?

¹² Roro kpahen oborẹ ekwakwa i phia lele uvuẹn akpenyerẹn i Joseph. Ọrọmo yọ lẹrhẹ i Potiphar djokarhọ i Joseph ro rhiẹ ọvrẹn kpekpa? Ọrọmo yọ lẹrhẹ ọrọ hẹrote ekanron na gbe arodọmẹ rẹn Joseph uvuẹn ekanron? Ọrọmo yọ lẹrhẹ i Pharaoh menemena ri kpokpirie ẹhẹn, ji yi Joseph omẹgbanhon rọ rhian emena na? Ọrọmo yo mwu i Pharaoh sanọ i Joseph no rhiẹ ọrọ nọ hẹrote emaren uvuẹn Egypt? (Gen. 45:5) O fiotọre taghene Jehova yo rurie ni Joseph o fikparobọ uvuẹn kemru kemru ro ruru. Obẹtaye, Jehova nọ dẹrẹ iroro obiobiomu imizu i Joseph rhiẹ izede rẹ Ọye ọ ha ọhọriẹ te orugba.

13. Jehova ọ sẹrorẹ ọwan nẹ erhirhiẹ ephian ra dẹrughwaroghwẹ? Djeyi fiotọre.

¹³ Me ya na sabu yono nẹ ikuegbe i Joseph? Jehova ọ sẹrorẹ ọwan nẹ  erhirhiẹ ephian ra dẹrughwaroghwẹ? O wene erhirhiẹ ibiobiomu ephian uvuẹn akpenyerẹn ọwan neneyo ọ rhua ebrurhọ rhe? Ẹjo, Baibol na ọ hobọtua iroro ọrana-a. (Eccl. 8:9; 9:11) Ọrẹn, ọwan i rhe ọnana: Arha dẹrughwaroghwu ebẹnbẹn, Jehova o rhe kpahiẹn, ọnọ ji kpahenrhọ orẹ ọwan. (Ps. 34:15; 55:22; Isa. 59:1) Ọrọ mai ghanren, Jehova ọnọ sabu ha userhumu rẹn ọwan din ebẹnbẹn rhẹ efikparobọ. Izede ọgo?

14. Marhẹ i Jehova o ru ha userhumu rẹn ọwan uvuẹn ọke ebẹnbẹn?

¹⁴ Izede owu ri Jehova o ru ha userhumu rẹn ọwan, yẹ nyoma urhebro ọrhẹ ọkpọvi ro tiobọnẹ rẹn ọwan uvuẹn ọke ro serhọ. (2 Cor. 1:3, 4) Ọrana yẹ oborẹ ọ phia rẹn Eziz, ro rhiẹ omizu ọhworhare owu uvuẹn Turkmenistan re brorhiẹn kpe taghene ọnọ daji ekanron ẹgbukpe eva fọkiẹ esegburhomẹmro ọnẹyen. Nọ tare: “Uvuẹn urhiọke re ne guẹnzọn mẹ, omizu ọhworhare owu no dje Isaiah 30:15 mẹ, rọ tare: ‘Omẹgbanhon are ono rhiẹ ọrẹ are ine vwo uruemru ọfọfọ ji dje ẹruẹhaso phia.’ Oghwẹmro i Baibol ọnana ọ ha userhumu mẹ dje uruemru ọfọfọ phia, ji hẹrosuẹ i Jehova ọrẹ i kemru kemru. Ekete i Baibol ọnana mi roro kodo kpahen yọ ha userhumu mẹ ọke mia ha ekanron.” Wu na sabu roro kpahen ọke uvuẹn akpenyerẹn ọnọ, ri Jehova ọ sẹroruọ nyoma ro tiobọnẹ urhebro ọrhẹ ọkpọvi wẹn, uvuẹn ọke wa mai guọliẹ?

15-16. Me wu yono nẹ udje i Tori?

¹⁵ Ọgbọ buebun, a vwa djokarhọ userhumu i Jehova-a, jokpanẹ ọ ha userhumu rẹn ọwan fiẹ ebẹnbẹn kparobọ ne. Omizu ọmase owu re se Tori  ọ mẹrẹn ọnana rhiẹ urhomẹmro. Emiamo ikan sa o kpokpo ọmọyen ọhworhare re se Mason uvwre ẹgbukpe erhan, bọmọke ọmọyen o ki hwu. Ẹhẹn i Tori no seriotọre omamọ. Nọ tare, “Mi rheri taghene ọnana ọ ha usuẹn oborẹ ọ mai miamoma mi ne rhiẹromẹrẹn jerẹ izu.” Nọ habaye, “Izu erọrọ ine kwerhọ ye taghene na mẹrẹn ọmọ re vwiẹre rọ rioja, ọ miamoma ghwẹ ọrẹ izu na ọnọ rioja.”

¹⁶ Udabọ oborẹ obẹnbẹn na ọ gbanhon te, ọke oru, Tori no roro kpahen oborẹ i Jehova o ru ha userhumu riẹn uvuẹn erhirhiẹ na. Nọ tare, “Mie rhe roro kpahen ọke ọrana, mi mẹrẹn oborẹ i Jehova o ru ha userhumu mẹ uvwre ọke ọmọ mẹ o kpomẹ. Jerẹ udje, ọke emiamo i Mason ọ gbanhon te erhirhiẹ rẹ ihworho ina ja sabu mẹriẹn, imizu ukoko na a ji ha emrẹ inọke eva ghwa rhiẹ ihọsipita na. Imizu na i mwuegbe, ji vwo omwemẹ aye ina hobọtua ame ọke ephian. Habaye, aye i ji hẹrote edamẹ ugboma ame. Ọke ekwakwa a tobọ gbanhon omamọ, emru owuorowu ọ kanren ame-e.” Jehova ọ yi Tori oborẹ ọ guọlọre nọ sabu din, omaran o ji ru rẹn Mason.​—Se ekpeti na “Jehova ọ Yẹre Ame Oborẹ Ame i Ghwai Guọlọ.”

17-18. Me yọ nọ ha userhumu rẹn ọwan djokarhọ, ji dje ọdaremẹro phia kpahen obẹhatua i Jehova uvuẹn ọke ebẹnbẹn? (Psalm 40:5)

¹⁷ Se Psalm 40:5. Ohworho ro rhenren ugbenu, o rhenrien rhẹ ẹhẹn ro no te oberun. Ọrẹn, o vwo ekete sansan rọ nọ sabu domaji, ji dabu ni oborẹ ugbenu na o vwo erhumu te. Omaran ọ ji havwọ, rha domajẹ ji roro kpahen oborẹ i Jehova o ru lẹrhuọ fiẹkparobọ, ọrhọ tobọ rhianẹ wa dẹrughwaroghwẹ ebẹnbẹn dede. Uvuẹn ehion ẹdẹ owuowu, nọ oma: ‘Izede ego mi ru mẹrẹn ebrurhọ i Jehova inyenana? Dedevwo obẹnbẹn na ọ ji havwiẹ, marhẹ i Jehova o ru ha userhumu mẹ vwo edirin?’ Nie sẹ wu na sabu djokarhọ izede owu ọvo, ri Jehova o ru lẹrhuọ fikparobọ.

¹⁸ Itiọrurhomẹmro, wu na sabu rha nẹrhomo nẹ obẹnbẹn ọnọ o toba. Ọrana oborẹ o fori wu ru. (Phil. 4:6) Ọrẹn, o ji fo na karorhọ ebrurhọ re vwori vwana. Fọkime, Jehova o veri taghene ono ruẹ ọwan gbanhon, ji ha userhumu rẹn ọwan vwo edirin. Omarana, rhe dje ọdaremẹro phia fọkiẹ obẹhatua i Jehova. Wu rhe ru te omaran, ne wu na mẹrẹn oborẹ i Jehova o ru ha userhumu wẹn fikparobọ ne, jerẹ oborẹ o ru rẹn Joseph ọke rọ ha ebẹnbẹn.​—Gen. 41:51, 52.