1-2. (a) Ndawa chani tidabwalini tikambagumana na mabvuto? (b) Ko tipfunzire chani munkhani ino?

 ISEPANO atumiki wa Yahova tidabwalini tikambagumana na mabvuto. Tidziwa kuti ‘tikanati kungena mu Ufumu wa Mulungu, tigumane na mayesero yazinji maninge.’ (Mac. 14:22) Tinkudziwa pomwe kuti mabvuto yathu yanango yamalelini mpakana kungena mudziko inyowani momwe ‘mudzakhalelini pomwe impfa, kulira ne kuwawiwa.’—Chiv. 21:4.

² Yahova atichoseralini mayesero, koma atithandiza kuti tikwanise kuyapirira. Ndowonani vomwe mtumi Paulo adauza Akhrisitu omwe angakhala ku Roma. Iye adayamba wandandalika mayesero yazinji yomwe iye na anzake angagumana nayo. Patsogolo pake adanemba kuti: ‘Tinkukwanisa kugonjesa mayesero yose ndawa yothandiziwa na ule yemwe adatikonda.’ (Aro. 8:35-37) Vimwevi vinkuwonesa kuti Yahova angakuthandizeni kupirira podiya kuti bvuto yanu ni ikulu maninge. Naboni manje tiwone momwe Yahova adathandizira Yosefe kuti apirire mabvuto yake na momwe angakuthandizirenimbo imwepo.

3. Ko vinthu vidachinja tani mwadzidzidzi pamoyo wa Yosefe?

³ Yakobo adachita vinthu vowonesa kuti ambamukonda maninge mwana wake Yosefe. (Gen. 37:3, 4) Vimwevi vidachitisa kuti azibale wake akuluakulu ayambe kumuchitira djerasi. Mpata paudagumanika, iwo adamugulisa Yosefe kwa wanthu wamalonda wa ku Midiyani. Wamalonda mwawa adamutenga Yosefe nkumuyendesa ku Iguputo komwe kwenze kutali maninge na kwawo. Kumuko iye adagulisiwa pomwe kwa Potifara yemwe wenze nkulu wa masocha ya Farao. Vinthu vidachinja mwadzidzidzi pamoyo wa Yosefe. Poyamba wenze na ababa wake omwe ambamukonda maninge. Koma apa manje adakhala kapolo ku Iguputo!—Gen. 39:1.

4. Ko tingagumane na mabvuto yaponi yolingana na yomwe Yosefe adagumana nayo?

 ⁴ Baibolo inango ilewa kuti ‘vinthu voipa vichitikira munthu aliyese.’ (Mla. 9:11) Nthawe zinango tigumana na mabvuto yomwe wanthu azinji ankugumanambo nayo. (1 Akor. 10:13) Ndipo nthawe zinango tingambabonere so ndawa yakuti ndise opfunzira wa Yesu basi. Mwakulinganiza, tingambanyozewe, kutsutsiwa mpakana kudzudziwa ndawa ya vomwe tichakhulupirira. (2 Tim. 3:12) Peno munkugumana na mabvuto yanyi, dziwani kuti Yahova angakuthandizeni. Ko iye adathandiza tani Yosefe pamabvuto yake?

5. Ko Potifara adazindikira chani padawona kuti Yosefe vikumufambira bwino? (Genesis 39:2-6)

⁵ Lewengani Genesis 39:2-6. Potifara adawona kuti Yosefe wenze mulumbwana wanzeru na wolimbikira basa. Ndipo Potifara ambadziwa bwino kuti Yosefe ali tene ndawa yakuti ‘Yahova ankumudalisa pa chilichose chomwe ankuchita.’ b Nkuyenda kwa nthawe, Potifara adasiya vinthu vose m’manja mwa Yosefe. Iye adamuikha pomwe kuti ambanyang’anire vose pamuyi pake. Vimwevi vidachitisa kuti Potifara alemere maninge.

6. Ko Yosefe angabva tani na vomwe vingamuchitikira pamoyo wake?

⁶ Yesani kuzindikira momwe Yosefe angabvera. Ko ndawa chani iye ambalimbikira maninge basa? Ko ambandofuna kuti Potifara amuwone na kumupasa chuma? Ni vodziwikiratu kuti Yosefe ambafuna maninge kumasuliwa kuti ambakakhale pomwe na ababa wake kumuyi. Ndipo podiya kuti iye wenze na udindo ukulu, wenze adakali kapolo basi ndipo ambanyang’aniriwa na munthu yemwe ambatumikiralini Yahova. Yahova alibe kuchitisa kuti Potifara amasule Yosefe kuti ayende. Ndipo vinthu pamoyo wa Yosefe vimbandoyenda vichiipiraipira basi.

7. Nchani chinkuwonesa kuti vinthu pamoyo wa Yosefe vimbandoyenda vichiipiraipira? (Genesis 39:14, 15)

⁷ Bukhu ya Genesis msolo 39, inkufotokoza kuti nkazi wa Potifara ambamukhumbira maninge Yosefe ndipo nthawe na nthawe ambandokhalira kumunyengerera kuti agone naye. Koma olo kuti venze teno, Yosefe ambabvumalini. Ndipo pamapeto pake nkazi wa Potifara adakalipa maninge ndipo adafika ponamizira Yosefe kuti ambafuna kumuponderera. (Lewengani  Genesis 39:14, 15.) Potifara padabva vimwevi, adatenga Yosefe nkumuikha mudjeri ndipo adakhalamo magole yazinji. (Gen. 39:19, 20) Ko djeri mwiyi yenze tani? Mawu ya Chiheberi yomwe Yosefe adayaphatisa basa pakulewa kuti “djeri,” yangatanthauze kuti “chidindi” panango “nchera.” Vimwivi vinkutanthauza kuti ambakhala mu mdima ndipo ambandoona kuti basi vamalira mwapo. (Gen. 40:15) Baibolo ifotokoza pomwe kuti minyendo yake imbaphiniririwa na matabwa yobowola ndipo manja yake yenze yomanga na njema. (Sal. 105:17, 18) Vinthu pamoyo wa Yosefe vimbandoyenda vichiipiraipira basi. Pakuyamba wenze munthu wothembeka ndawa ya basa yomwe ambaphatira Potifara, koma apa manje ambawoneka kuti alibe na basa ndawa yakuti wenze mudjeri.

8. Ko timbakhale otsimikizira chani podiya kuti bvuto yathu inkukulirakulira?

⁸ Ko imwepo mudagumanambo na bvuto yomwe imbandoyenda ichiipiraipira podiya kuti mumbayesesa kupemphera maninge? Vimwivi vingachitike. Yahova angakangiselini kuti tileke kugumana na mabvuto ya mudziko ya Satana ino. (1 Yoh. 5:19) Koma olo viri teno, khalani otsimikiza kuti Yahova ankudziwa vomwe munkugumana navo ndipo adzakuthandizeni. (Mat. 10:29-31; 1 Pet. 5:6, 7) Ndipo iye adapolomisa kuti: ‘Nidzakusiyenilini panango kukuthawani olo pang’ono.’ (Aheb. 13:5) Yahova angakuthandizeni kupirira bvuto yanu podiya iwoneke ninge kuti ingakonzekelini. Naboni manje tiwone momwe Yahova adathandizira Yosefe.

9. Ko Yahova adawonesa tani kuti wenze na Yosefe pewenze mudjeri? (Genesis 39:21-23)

⁹ Lewengani Genesis 39:21-23. Podiya kuti Yosefe wenze mudjeri, Yahova adamuthandiza kuti vinthu vimufambire bwino. Ko iye adamuthandiza tani? Yahova adachitisa kuti nkulu wonyang’anira djeri ayambe kumukonda maninge Yosefe ninga mwadachitisira pomwe kuti Potifara ayambe kumukonda. Kanthawe pang’ono, wonyang’anira djeri ule adapasa udindo Yosefe kuti ambanyang’anire wadjeri wose. Baibolo ifotokoza kuti kanthawe pang’ono, ‘iye adasiya vose m’manja mwa Yosefe ndipo iye palibe chomwe ambanyang’anirako.’ Apa manje Yosefe wenzeko na basa yabwino kuti ambaphate. Pamwapa tingalewe kuti vinthu vidachinja nkukhalako bwino. Manje pakuti Yosefe adaikhiwa mudjeri mwiyi ndawa yakuti ambaimbiwa mulandu wakuti ambafuna kuponderera nkazi wa Potifara, ndawa chani adapasiwa udindo ukulu tene? Lemba ya Genesis 39:23 inkudawira kuti: ‘Yahova wenze na Yosefe ndipo ambadalisa chilichose chomwe iye ambachita.’

10. Fotokozani chomwe chidakachitisa kuti Yosefe akangire kuwona kuti chilichose chomwe ankuchita chinkudalisiwa.

¹⁰ Yesani pomwe kuganiza ninge momwe Yosefe angaganizira. Ko munkuganiza kuti padati wanamiziriwa nkuikhiwa mudjeri, angawona kuti vinkumufambira pa chilichose? Ko iye chomwe ambafuna maninge nchani? Ko ambafuna kuti wonyang’anira djeri ayambe kumukonda maninge? Ni vosachita kubvunza kuti ambafuna kumasuliwa kuti ayende. Iye mpakana adakumbira munthu yemwe ambadziwa kuti amasuliwe manjemanje kuti akayenda akamuyankhulireko vabwino kwa Farao kuti akamuchitireko chifundo nkumumasula mudjeri. (Gen. 40:14) Koma munthu ule padafika alibe kumuuziratu Farao nthawe mweyo. Vimwevi vidachitisa kuti Yosefe akhale pomwe mudjeri kwa magole yanango yawiri. (Gen. 40:23; 41:1, 14) Koma olo kuti venze teno, Yahova adapitiriza kudalisa chilichose chomwe Yosefe angachita. Ko iye adamudalisa tani?

11. Ko Yosefe adapasiwa nzeru zokwanisa kuchita chani, ndipo ko vimwevi vidathandiza tani kuti cholinga cha Mulungu chikwanirisike?

¹¹ Panthawe yomwe Yosefe wenze mudjeri, Yahova adachitisa kuti mpfumu ya Iguputo ilote maloto yawiri yosokoneza maninge. Farao adasowa  chochita ndipo ambandofuna kudziwa kuti maloto mwaya yankutanthauza chani. Iye padadziwa kuti Yosefe angakwanise kutsumbudzulira maloto yake, adamuchemeresa. Yosefe adakwanisa kutsumbulira ndipo Farao adadabwa naye maninge ndawa ya malangizo yomwe adapereka. Padawona kuti Yahova ali na mulumbwana muyu, Farao adamusankhula kuti akhale wogawira chakudya mudziko yose ya Iguputo. (Gen. 41:38, 41-44) Patsogolo pake kudabwera njala yomwe ilibe kundofika ku Iguputo kokha, koma idafika pomwe ku Kanani komwe kumbakhala wanthu wa m’banja ya Yosefe. Apa manje pakuti Yosefe wenze na udindo ukulu, adakwanisa kupulumusa wanthu wa m’banja mwake ndipo vimwevi vidathandiza kuti ndandanda ya azibereki wobadwira Mesiya osati isokonezeke.

12. Ko Yahova adamuchitira vinthu viponi Yosefe kuti vimufambire bwino pamoyo wake?

¹² Ganizirani bwinobwino vomwe vidachitika pamoyo wa Yosefe. Ko munkuganiza kuti ni mbani adachitisa kuti Potifara amutenge Yosefe yemwe wenze kapolo? Ni mbani adachitisa kuti nkulu wonyang’anira djeri ayambe kukonda Yosefe yemwe wenze mangiwe? Ko ni mbani adachitisa kuti Farao alote matolo yawiri yosokoneza ndipo ni mbani adapasa nzeru Yosefe kuti akwanise kuyatsumbudzulira? Ni mbani adachitisa kuti Yosefe asankhuliwe kuti akhale wogawa chakudya mudziko yose ya Iguputo? (Gen. 45:5) Vinkuchita kuwonekeratu kuti Yahova ndiye adachitisa kuti vinthu vimufambire bwino Yosefe. Podiya kuti azibale wake wa Yosefe ambafuna kumupha, Yahova adachinja vinthu pofuna kuti cholinga chake chikwanirisike basi.

13. Ko Yahova angenerera pa mavuto yose yomwe tikugumana nayo? Fotokozani.

¹³ Ko tinkupfunzirapo chani pa vomwe vidachitikira Yosefe? Ko Yahova angenerera pa chilichose chomwe chinkutichitikira pamoyo wathu? Ko iye ndiye ankuchitisa mabvuto yose yatinkugumana nayo kuti timbawone kuti yankutichitikira pachifukwa chabwino? Neye, Baibolo ithandizirakolini maganizo mwaya. (Mla. 8:9; 9:11) Koma chomwe tinkudziwa nchakuti tikambagumana na mabvuto, Yahova awona ndipo atibvesera tikambamulirira kuti atithandize. (Sal. 34:15; 55:22; Yes. 59:1) Ndipo nthawe zose timbadziwe kuti Yahova ni wokonzeka kutithandiza kupirira mabvuto podi yawoneke kuti ni yakulu. Ko angatithandize tani?

14. Ko Yahova atithandiza tani tikambagumana na mavuto?

 ¹⁴ Njira ibodzi yomwe Yahova achatithandizira, ni kutilimbikisa nthawe zose panthawe yabwino. (2 Akor. 1:3, 4) Vimwevi ndivo vidachitikira m’bale Eziz wa ku Turquemenistão yemwe adamangiwa nkuikhiwa mudjeri ndawa ya vomwe achakhulupirira. Iye adalewa kuti: “Kanthawe pang’ono panidandoti namangiwa, m’bale munango adaniwerengera lemba ya Yesaya 30:15 yomwe ilewa kuti: ‘Mudzakhale wamphanvu mukakhala osagunduzika na wachikhulupiriro.’ Vesi mwiyi yakhala inkunithandiza nthawe zose kuti nimbakhale wodekha na kuthemba Yahova pa chilichose. Kuganizira vesi mwiyi kudanithandiza panthawe yose yenenze mudjeri.” Ko imwepo munkukumbukirambo nthawe yomwe mumbafuna kuthandiziwa na Yahova pamabvuto yanu ndipo iye nkukuthandizanidi?

15-16. Ko mwapfunzira chani pa vomwe vidachitikira Tori?

¹⁵ Kazinjikazinji tikakwanisa kupirira vuto yomwe timbasowa nayo chochita, tizindikira kuti Yahova ndiye watithandiza. Mulongo munango dzina yake Tori adazindikira kuti vimwevi ni shuwadi. Mwana wake wachilumbwana Mason, adabonera na matenda ya khansa kwa magole 6 ndipo adafa. Tori vimbamuwawa maninge ndipo ambasowa chochita. Iye adalewa kuti: “Kufa kwa mwana muyu kudaniwawa maninge ndipo nenze nikanati nakwinyirirako tene pamoyo wangu.” Iye adalewa pomwe kuti: “Ninashuwa kuti azibereki anango anganidawikizembo kuti viwawa maninge kuwona mwana wako ankubonera ndipo uwona kuti vidakakhala bwino udakabonera ndiwepo, osati iye.”

¹⁶ Podiya kuti Tori vidamuwawa maninge kuwona mwana wake ankubonera maninge mpakana kufa, patsogolo pake adawona momwe Yahova adamuthandizira kuti akwanise kupirira. Iye adati: “Nikaganizira bwinobwino, ninkukwanisa  kuwona momwe Yahova adaniwonesera chikondi panthawe yomwe mwana wangu angadwala. Mwakulinganiza, podiya kuti matenda ya Mason yadapitiriza kukula maninge mpakana kumbakangira kuwona wanthu omwe abwera kudzamuwona, abale na alongo ambafambisa karo kwa maola yawiri nkubwera kudzationa kushipitali. Nthawe yose yenenze basha na mwana moyu, kushipitali kumbawera wanthu kuti adzatiwone. Abale na alongo mwawa ambatithandiza pomwe pa vosowa vathu. Podiya kuti nthawe zinango vinthu vimbashupiratu, timbasowalini chinthu.” Yahova adamupasa Tori mphanvu kuti apirire mabvuto yake ndipo adathandiza pomwe Mason.—Onani bokosi yakuti “ Yahova adatipasa vomwe timbafuna.”

17-18. Nchani chingatithandize kuti timbakwanise kuwona momwe Yahova ankutithandizira pa mabvuto yathu na kumutembeja? (Salimo 40:5)

¹⁷ Lewengani Salimo 40:5. Cholinga cha munthu wokwera phiri, nchakuti ayende mpakana padzulu chaipo. Podiya kuti viri teno, pakuyenda iye aimako kuti awone vinthu vinango. Isembo timbaime nkuganizira momwe Yahova adatithandizira panthawe yomwe tidagumana na mabvuto. Kumapeto kwa ntsiku iliyose, mumbadzibvunze kuti: ‘Nchani chinkuwonesa kuti Yahova lero wanithandiza? Podiya kuti vuto yangu inkumalalini, ko Yahova ankuchita chani ponithandiza kuti nipirire?’ Yesani kuganizira olo chinthu chibodzi chomwe Yahova wakuchitirani pofuna kukuthandizani kuti vinthu vikufambireni bwino.

¹⁸ Panango imwepo mwakhala munkupemphera kuti vuto yanu imale. Vimwevi ni vobveka ndipo muchita bwino maninge. (Afil. 4:6) Koma timbawone pomwe momwe Yahova ankutithandizira. Yahova adapolomisa kuti ambatipase mphanvu kuti tikwanise kupirira mabvuto yathu. Ndipomwapa ayi kuleka kumutembeja Yahova ndawa ya momwe ankukuthandizirani. Mukachita teno, mudzakwanise kuona momwe iye ankukuthandizirani kuti vikufambireni bwino ninge momwe adathandizira Yosefe pa mabvuto yake.—Gen. 41:51, 52.