Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

MUISAMBO WA KULONGA 3

Yehowa kuete akukuasha bua’shi oobeshe

Yehowa kuete akukuasha bua’shi oobeshe

“Yehowa baadi na Yosefe, . . . byooso bibaadi abikitshi Yosefe bibaadi abimuyiila kumpala.”—KIB. 39:2, 3EEM.

LOONO 30 Nshami, Efile ande na kuuku ande

KI’ABAKUILA MUANKA a

1-2. (a) Buakinyi ta tui balombene kukaanya nsaa yatudi na nkalakashi? (b) Nkinyi kiatukataluula mu uno muisambo?

 BU BIATUDI muilo wa Yehowa, ta tui balombene kukaanya nsaa y’atufumankana na nkalakashi i bukopo. Atuuku’shi, Bible amba’shi: “twi na kya kukidila mu mpombo ibungi bwa kutwela mu Bufumu bw’Efile Mukulu.” (Bik. 14:22) Atuuku dingi’shi ingi nkalakashi yetu yooso, ayikapuididiila p’atukatuele mu nsenga ipia y’Efile Mukulu, muamua, “lufu talwanakeekale kwanka nya, na takukeekala su mmaalo, su nkudila, su ndikyenga.”—Kibaf. 21:4Kilombeeno Kipya 2014.

2 Yehowa, tetukaluilaa ku nkalakashi yooso nya. Anka, etukuashaa bua kunyingiila yanka. Lamiina kibaadi Mpoolo mutumibua mulungule bena Kidishitu babaadi bashaale mu Loma. Kia kumpala, baadi mutemune bungi bua bitompuanga bibaabadi bapete, aye na bakuabo. Bafundile’shi: “Anka mu aa malwa ooso, twi na ngobesha mwi yawa betufuule kifulo.” (Lom. 8:35-37EEM) Bino abipushisha’shi Yehowa, mmulombene nkukuasha sunga nsaa yodi munkatshi mua nkalakashi i bukopo bodia koobesha. Tubandeyi kutala mushindo ubaadi Yehowa mukuashe Yosefe buadia koobesha, na mushindo wadi mulombene nkukuasha.

NSAA AYISHINTULUKA MIANDA MU KIMPULUNKAMBA

3. Nkinyi kibaadi kishintuule nshalelo a Yosefe mu kimpulunkamba?

3 Mfumu a kifuko Yakobo, baadi muleshe patooka’shi baadi mufule muana aaye Yosefe ngofu. (Kib. 37:3, 4) Pa muanda wa biabia, ba tuutu ba Yosefe babaadi bamukuatshile kiutu. Nsaa ibaabapetele mushindo, babaadi baudishe Yosefe kui ba nsunga bena Mediane. Baaba ba nsunga, babatuadile Yosefe benda naaye ku Ejipitu kuibula, pabaabafikile kuakua, abaadi bamuudishe namu dingi kui Potifare baadi mukata a balami ba Faraone. Nshalelo a Yosefe bashintulukuile musuusa umune, aye baadi muana a kifulo a nshaye bafikile bu mpika a muina Ejipitu!—Kib. 39:1.

4. Muanda kinyi ulombene kuitufikila wi mumune na ubaadi ufikile Yosefe?

4 Bible akula’shi: “mianda ibubi ayifikilaa muntu ooso.” (Mul . 9:11, NWT) Ingi nsaa atupetaa mianda i bukopo “ayifikilaa bantu booso” yaaya mianda i bukopo nyi nkalakashi. (1 Kod. 10:13) Tui balombene kukienga nka penda pa muanda wa’shi tui balongi ba Yesu. Bu kileshesho, mbalombene kuituisha milongo, kuitushikua, pangi na kuitubingabinga pa muanda wa lukumiino luetu. (2 Tim. 3:12) Sunga opeta nkalakashi i naminyi, Yehowa mmulombene nkukuasha bodia koobesha kuiyikambila. Baadi muibikite naminyi bua Yosefe?

Yehowa baadi mukuashe Yosefe buadia koobesha nsaa ibabamudiishe kui Potifare bu mpika mu Ejipitu (Tala kikoso 5)

5. Nkinyi ki baadi Potifare muakule pabitale ngobesha ya Yosefe? (Kibangilo 39:2-6)

5 Badika Kibangilo 39:2-6. Potifare baadi musangane’shi Yosefe baadi nsongua e na bi nangu bibungi na mufubi a kishima. Baadi muukie dingi buakinyi baadi biabia. Potifare bamuene’shi: “Yehowa baadi na Yosefe byooso bibaadi abikitshi Yosefe bibaadi abimuyiila kumpala.” b Nyi buakinyi, muina Ejipitu batudile Yosefe bu mulami a bintu biaye bioso, na bu mukata a nshibo yaaye yoso ishima. Bu kipeta, Potifare baadi mupete bintu bi bungi.

6. Yosefe baadi mulombene kuipusha naminyi pabitale muanda waye?

6 Banda kutompa kunangushena bibaadi muanda wa Yosefe na bibaadi apusha. Baadi na lukalo na kinyi kukila bintu bioso? Baadi atengiela’shi Potifare amumone na amufute su? Kukila bintu bioso, Yosefe baadi na lukalo lua kuikala bulungantu na kualuka kui nshaye. Kunyima kua bioso, sunga bibaadi na ano mashito ooso mu nshibo ya Potifare, Yosefe batungunukile nka na kuikala bu mpika kua uno mukata shibaadi alanguila Yehowa. Yehowa ta baadi mutakule Potifare buadia kulekiela Yosefe mu bulungantu nya. Na muanda wa Yoosefe ubaadi unyishe kuluila ngofu.

NSAA I MUANDA AUNYISHA KULUILA

7. Mmu mushindo kinyi mubaadi muanda wa Yosefe unyishe kuluila ngofu? (Kibangilo 39:14, 15)

7 Nka bu biabebilesha mu Kibangilo shapitre 39, mukashi a Potifare baadi mukakiibue na buwa bua Yosefe, na baadi atompo nsaa yoso bua’shi amuponeshe. Anka nsaa yoso, Yosefe baadi apele bibaadi amulungula. Ku mfudiilo a bioso, mukashi a Potifare bafitshiile Yosefe munda ngofu na aye nkumudimbiila’shi akiebanga kulaala naaye pa bukopo. (Badika Kibangilo 39:14, 15.) Nsaa ibapushishe Potifare uno muanda baadi mufiitshile Yosefe munda, aye nkumuelesha mu lukano mubaadi mushaale bingi bipua bi bungi. (Kib. 39:19, 20) Lukano lubaadi naminyi? Kishima kia kina Ebelu kiabadi bafubishe kui Yosefe pabitale “lukano” nkikumbene kulesha “kitonko kia mema” sunga “buina,” tui kuamba’shi mu buabua buina mubaadi mufito na baadi shi na lukulupilo. (Kib. 40:15) Na dingi, Bible akula’shi, ingi nsaa mikoolo ya Yosefe abaadi beyanye ma ndombo, na nshingo yaaye beyela mu kilonda. (Mis. 105:17, 18) Muanda wa Yosefe ubaadi aunyisha kuluila ngofu. Bakatukile bu mpika abadi bakulupile aye nkufika bu muina lukano.

8. Sunga kitompuanga kianyisha kutama, nkinyi kiatudi balombene kushinkamisha?

8 Toodi mupete namu muanda aukuinyongosha na aunyisha kuluila ngofu sunga okuete kukita nteko i bungi? Bino, mbilombene kukitshika. Yehowa tetukaluilaa ku bitompuanga bioso mu uno ndumbuluilo akunkushibua na Satana nya. (1 Yo. 5:19) Anka, we mulombene kushinkamisha bino: Yehowa auku mianda yoso ikuete nkufikila, na dingi kuete nkupasukila. (Mat. 10:29-31; 1 Mp. 5:6, 7) Kukatusha biabia, mmulee’shi: “Ami ntankakulekyeela sunga kukusumbushena nya.” (Eb. 13:5Kilombeeno Kipya 2014) Yehowa mmulombene nkukuasha bua kunyingiila sunga nsaa ayimueka’shi tue na dingi lukulupilo mu nshalelo oobe. Tubandeyi kutala mushindo ubaadi muanda wa Yosefe.

Yehowa baadi na Yosefe nsaa ibaadi mu lukano, na nsaa ibabamupeele bushito bua bena lukono booso (Tala kikoso 9)

9. Nkinyi akilesha’shi Yehowa baadi na Yosefe nsaa ibaadi mu lukano? (Kibangilo 39:21-23)

9 Badika Kibangilo 39:21-23. Sunga bibaadi mu kino kipungo ki bukopo kia lukano, Yehowa baadi na Yosefe bioso bibaadi abikitshi Yosefe bibaadi abimuyila kumpala. Mu mushindo kinyi? Mu kuenda kua mafuku, Yosefe ababangile kumukulupila na kumunemeka kui mukata a lukano, nka bu bibaabadi bamukulupile kui Potifare. Nyi buakinyi, mukata a bena lukano batuudile Yosefe bu kapita ka bangi bena lukano. Biabia, Bible akula pa uno muanda’shi: “Yawa nfumu a lukano ta bádinyi akitshi kintu ku yaya mifubo yoso ibádi mupe Yosefe bushito.” Anka binobino mu binangu bia Yosefe taadi na mudimo wakuete kunangushena bua kukita. Kuno dingi kubaadi kushintuluka kuashibaadi atengiela! Mmushindo kinyi wabadi balombene kupa muina lukano abadi bafunde’shi batompo kulaala na mukashi a muntu mukata mudimo wabamukulupila mu uno mushindo? Mukanda wa Kibangilo 39:23 aupatuula kano kabingilo kamune’shi: “Yehowa baadi na Yosefe, byooso bibaadi abikitshi Yosefe bibaadi abimuyiila kumpala.”

10. Patuula buakinyi Yosefe ta baadi mulombene kupusha’shi, mmoobeshe mu mianda yoso.

10 Banda kutompa kunangushena ku muanda wa Yosefe na bibaadi apusha. Kunyima kuabo kumudimbiila mianda ya madimi na’bo kumuela mu lukano, onangushena’shi baadi apusha’shi mmoobeshe mu mianda yoso? Yosefe baadi na lukalo lua kinyi kukila ingi mianda yoso? Baadi na lukalo lua kuikala mukuminyibue ku meso kua uno mukata a bena lukano su? Yosefe, baadi akumiina’shi bamupoosole na ekale bulungantu. Balunguile ungi muina lukano abaabadi abakiebe kufungula bua’shi akamuakuile namu kui Faraone buadia kutuma eyi bamutuushe naaye namu mu lukano mu uno muanda aumuinyongosha. (Kib. 40:14) Anka, yawa muntu ta baadi mukaakule kumpala kua Faraone nya. Pa muanda wa biabia, Yoosefe baadi mushaale muamua mu lukano munda mua bingi bipua bibidi. (Kib. 40:23; 41:1, 14) Anka, Yehowa batungunukile na kumukuasha buadia koobesha. Mu mushindo kinyi?

11. Yehowa baadi mupe Yosefe ngobesha kinyi i pabuayo, na kukita bino, kubaadi kukuashe bua kulombasha mpango a Yehowa naminyi?

11 Pabaadi Yosefe mu lukano, Yehowa baadi mukite bia’shi mfumu a bena Ejipitu apete bilotua bibidi abimukalakasha. Faraone bu bibaadi mukalakashue, baadi akumiina kuuka kiabikiebe kupatuula. Nsaa ibaukile mfumu’shi Yosefe e na ngobesha yadia kupatuula bino bilotua, batumine eyi bua’shi bafikie naaye. Ku bukuashi bua Yehowa, Yosefe baadi mupatuule bino bilotua na bibaadi bikaanyishe Faraone, na malango e buwa baadi mumupe. Faraone batunduile’shi Yehowa baadi na Yosefe, nyi buakinyi Faraone batudile Yosefe bu mukata atalaa mashibo a bidibua ooso a mu Ejipitu. (Kib. 41:38, 41-44) Kunyima, nsala i bukopo ibatuelele ta ibaadi na bukitshishi nka penda mu Ejipitu nya, ibaadi na bukitshishi dingi mpaa na mu Kanaana, muiwumbo dibaadi dishalele kifuko kia Yosefe. Yosefe binobino bapetele muasu wadi mulombene kupaasha kifuko kiaye, na kulama lutandua lubaadi lulombene kutuala mpaa na ku Mesiya.

12. Mu mishindo kinyi mubaadi Yehowa mukuashe Yosefe buadia koobesha?

12 Banda kunangushena pabitale mianda ya mu nshalelo a Yosefe yashibaadi muiubidishene nayo ibaadi mupete. Nnanyi baadi mutakule Potifare buadia kubekiela Yosefe mpika bisumanga? Nnanyi baadi mutakule mukata a lukano buadia kukumiina Yosefe muina lukano bisumanga? Nnanyi baadi mupe Faraone bilotua abimukalakasha mu binangu na kupa Yosefe ngobesha ya kuibipatuula? Nnanyi baadi kunyima kua kitshibilo kia kutuula Yosefe bu mukata a mashibo bidibua mu Ejipitu? (Kib. 45:5) Abimueneka kalolo’shi, Yehowa, baadi na Yosefe, bioso bibaadi abikitshi Yosefe baadi oobesha. Sunga bibaadi ba tuutu ba Yosefe abakiebe kumuipaa, Yehowa baadi mushintuule uno muanda waaye bua’shi alombashe mpango Yaaye.

MUSHINDO AUKUKUASHA YEHOWA BODIA KOOBESHA

13. Yehowa etukuatshishenaa mu lukalakashi looso luatufumankana nalo su? Patuula.

13 Ndilongiesha kinyi dibatupetela ku muanda wa Yosefe? Yehowa etukuatshishenaa mu lukalakashi looso luatupete su? Akatushaa mianda yooso ya mu nshalelo eetu, sunga mianda yooso i bubi ayikitshikaa bua kabingilo ke buwa? Nya, Bible t’akuatshishena uno mueneno nya. (Mul. 8:9; 9:11) Biabia, tuiwukie bino’shi, nsaa y’atupete nkalakashi Yehowa eyiwuku kalolo, na kuete kuteemesha ku nkalo yeetu bua kuitukuasha. (Mis. 34:15; 55:23; Yesh. 59:1) Kukatusha biabia, Yehowa mmulombene kuitukuasha na kuitupa ngobesha ya kukambila nkalakashi yeetu i bukopo. Mu mushindo kinyi?

14. Mushindo kinyi awitukuasha Yehowa mu kipungo kiatudi mu kalakashi i bukopo?

14 Mushindo umune awitukuashaa Yehowa mpa kuitusamba na kuitunyingisha pa nsaa ilombane. (2 Kod. 1:3, 4) Bino mbibaadi muanda wa mukuetu mulume a mu Turkménistan abetanyinaa bu Eziz, abaadi bamuele mu lukano munda mua bipua bibidi pa muanda wa lukumiino luaye. Amba’shi “Ku mbangilo kua lukalakashi luande, ungi mukuetu mulume bampeele mukanda wa Yeeshaya 30:15, awamba’shi: ‘Bukome buenu bui mu kushaala baumiine na mu kulesha lukulupilo.’ Uno verse ankuashaa efuku dioso, buandia kushaala muumiine na kukulupila mui Yehowa’shi amono bintu bioso. Kunangushena ku uno verse nkunkuashe bua kunyingiila, mu kipungo kioso kinaadi mu lukano.” Okionangushena mu kipungo kibaadi Yehowa mukukuashe mu nshalelo oobe pa nkusamba na nkunyingisha mu nsaa iboodi nabio lukalo lukata?

15-16. Bolongiela kinyi ku muanda wa Tori?

15 Ke bungi, nka kunyima ku’atue kukila mu kitompuanga, nyi patumonaa mushindo awikalanga witukuashe Yehowa bua kuikinyingiila. Mukuetu mukashi abetanyinaa bu Tori musangane’shi bino mbia binyibinyi. Muana aaye mulume, Mason mukiengie na mukumbo wa kanser munda a bipua bisamombo, mpaa na paadi mufikie mu kufua. Bua kupusha kalolo, Tori baadi mukalakashue ngofu. Aakula’shi: “Ntshi naadi nanangushena’shi ne mulombene kupeta kitompuanga ki kukopo bui bino, akinkiengiesha kuishimba bu biandi nyina bana.” Akumbasha’shi, “Ne mushinkamishe’shi, bangi ba nambutuile mbalombene kukumiina’shi kumona muan’obe akienkie, kui bubi ngofu kukila kukienga obe nabene.”

16 Sunga Tori baadi mukalakashue ngofu, nsaa ibaadi amono muana aaye akienkie ngofu, kunyima baadi munangushene pabitale mushindo ubaadi Yehowa mumukuashe buadia kunyingiila. “Nsaa y’anangushena pabitale kiakia kipungo,” akula’shi: “Ne mumone mushindo ubaadi Yehowa munkuashe na nsaa ibaadi muana ande mulume na maladi. Bu kileshesho, nsaa ibaadi Mason e na maladi, ta baadi na mushindo wa kumona bantu abamutembela, bakuetu balume na bakuetu bakashi babaadi balombene kutambuka na mootoka munda mua nsaa ibidi bua kufika ku lupitalo. Misuusa yooso mu nshibo ayifikilaa benyi ku lupitalo, efuku dioso bakuetu babaadi abafiki ku lupitalo bua kuitukuasha. Dingi babaadi abetulombesha nkalo yeetu ya bintu bia ku mbidi. Sunga mu nsaa ibaabidi bukopo, tubaadi nsaa yooso atupete nka kibaatudi naakio lukalo.” Yehowa baadi mupe Tori kioso kibaadi nakio lukalo bua kunyingiila, na baadi muibikitshinenyi mpaa na Mason.—Tala kashibo akamba’shi: “ Yehowa etupeeyaa nka kiakia kiatudi nakio lukalo.”

BADIKA MIABI YABADI PAPUE NKUELELA KUI YEHOWA

17-18. Nkinyi a kiketukuasha bua kutundula na kutumbula Yehowa bua bukuashi buaye nsaa yatudi mu nkalakashi i bukopo? (Misambo 40:5)

17 Badika Misambo 40:5. Bantu abakaminaa mienyie kepatshila kaabo nkakafika ku nsongo. Biabia, kui mianda i bungi i buwa nsaa y’atutambuka muishinda ilombene kuituimika tuabanga kuiyibandila. Mu mushindo umune, ikala wata nsaa ya kuimana na kunangushena pabitale mushindo ukukuashe Yehowa bodia koobesha nsaa y’onyingiila nkalakashi i bukopo. Ku mfudiilo kuefu dioso eyipushe obe nabene’shi: ‘Mu mushindo kinyi unamono bi miabi ya Yehowa lelo uno? Sunga mianda iki nka kuanka, mmushindo kinyi aunkuashaa Yehowa buandia kunyingiila?’ Tala su we mulombene kutundula muabi umune wabadi bakuelele kui Yehowa ubaadi ukukuashe bodia koobesha.

18 Mu binyibinyi, we mulombene kuela nteko ku mfudiilo kua nkalakashi yoobe. Bino abipushika kalolo na mbilombane. (Fid. 4:6) Anka tui balombene dingi kuikala na lutumbu bua miabi yatukuete kupeta lelo uno. Ku mfudiilo a bioso, Yehowa etulaa’shi etunyingisha na kuitukuasha buatudia kunyingiila. Biabia ikadika nsaa yooso otumbula Yehowa bua mianda yadi mukukitshine. Dingi okamono mushindo aukukuasha Yehowa bodia koobesha, nka bibaadi mukuashe Yosefe mu kipungo kia nkalakashi i bukopo.—Kib. 41:51, 52.

LOONO 32 Fika kwi Yehowa!

a Nsaa y’atufumankana na nkalakashi i bukopo, tui kukutua kumona atue banabene’shi Yehowa kuete “kuitukuasha.” Tui balombene kunangushena’shi dino eyi di kulombana nka nsaa ayipu lukalakashi luetu. Nyi buakinyi, mianda ituukie mu nshalelo a Yosefe ayitupa dilongiesha dikata’shi, Yehowa e kuitukuasha buatudia koobesha nsaa yatudi munkatshi mua bitompuanga. Uno muisambo auketupatuluila uno muanda kalolo.

b Bible alesha kuno kushintuluka kua Yosefe kua kumpala kua kukatuka mu bupika mu ma verse apeela, anka pangi kubaadi kumuenekie kunyima kua bipua bi bungi.