1, 2. а) Немә үчүн синақларға дуч кәлгинимиздә һәйран қалмаймиз? ә) Бу мақалидә биз немә һәққидә муһакимә қилимиз?

 БИЗ ХУДАНИҢ хәлқи сүпитидә синақларға дуч кәлгинимиздә, буниңдин һәйран қалмаймиз. Чүнки Муқәддәс китап мундақ дәйду: «Биз Худа Падишалиғиға нурғунлиған азаплар арқилиқ киришимиз керәк» (Әлч. 14:22). Йәнә шуни билимизки, биз Худаниң йеңи дуниясида яшимиғичә бәзи қийинчилиқлар пүтүнләй һәл болмайду. Кәлгүси йеңи дунияда «өлүм әнди болмайду йә қайғу, йә жиға-зар, йә ағриқ башқа болмайду» (Вәһ. 21:4).

² Гәрчә Йәһва Худа бизни синақларға дуч келиштин қоғдап қалмисиму, синақларға бәрдашлиқ беришимизгә ярдәм бериду. Әлчи Паулниң Римдики Мәсиһ әгәшкүчилиригә ейтқан сөзлиригә диққәт қилип бақайли. У алди билән өзи вә башқа қериндашлар дуч келиватқан бәзи синақларни тилға алған. Кейин у йәнә мундақ дегән: «Биз һәммә нәрсидә, бизни сөйгүчигә бенаән, ғалибийәт қазиниватимиз» (Рим. 8:35—37). Демәк, синаққа дуч келиватқан пәйтләрдә Йәһва ишлириңизниң оңушлуқ болушиға ярдәм берәләйду. Йәһваниң Йүсүпкә қандақ ярдәм бәргәнлиги вә сизгиму қандақ ярдәм берәләйдиғанлиғини көрүп бақайли.

3. Йүсүпниң һаятида қандақ туюқсиз өзгириш болған?

³ Яқуп пәйғәмбәр оғли Йүсүпни бәкму яхши көргәч, униң акилири униңға һәсәт қилған еди (Ярит. 37:3, 4). Нәтиҗидә, пурсәт күтүп турған Яқупниң оғуллири өз инисини мидиянлиқ содигәрләргә сетивәткән. Әшу содигәрләр Йүсүпни нәччә йүз  километр жирақлиқтики Мисирға елип барған вә у йәрдә пирәвнниң қоғдиғучилириниң башлиғи болған Потипарға йәнә бир қетим қуллуққа сетивәткән. Йүсүпниң һаяти наһайити тезла өзгәргән еди. У дадисиниң әң сөйүмлүк оғли болған, һазир Мисирдики әң төвән дәриҗидики қулға айлинип қалған! (Ярит. 39:1)

4. Қандақ сәвәпләр билән Йүсүпниңкидәк синақларға дуч келишимиз мүмкин?

⁴ Муқәддәс китап һәрқандақ киши күтүлмигән пәйт вә күтүлмигән вақиәләргә дуч келиду дәйду. Демәк, яман ишлар һәр бир инсанниң бешиға келиши мүмкин (Вәз 9:11). Мошу сәвәптин бәзидә адәттә адәмләр дуч келидиған қийинчилиқларға дуч келимиз (Кор. 1-х. 10:13). Бәлким, биз Әйсаниң шагиртлири болғинимиз үчүнла азап-оқубәтләргә дуч келишимиз мүмкин. Мәсилән, етиқадимиз сәвәплик мәсхирә қилинишимиз, қаршилиқларға яки болмиса зиянкәшликкә учришимиз мүмкин (Тим. 2-х. 3:12). Бирақ бешиңизға мәйли қандақ қийинчилиқлар кәлсун, Йәһва Худа сизниң бәрдашлиқ беришиңизгә ярдәм берәләйду. У Йүсүпкә қандақ ярдәм бәргән?

5. Йүсүпниң ишлириниң оңушлуқ болғинидин Потипар немини көрүп йәткән? (Яритилиш 39:2—6)

⁵ Яритилиш 39:2—6ни оқуң. Потипар Йүсүпниң интайин қабилийәтлик вә ишчан жигит екәнлигини байқиған. У буниң сәвәвиниму билгән. Йәһва Йүсүп билән болғачқа, Потипар униң қилған ишларниң оңушлуқ болғанлиғини билгән b. Ахирида, шу мисирлиқ киши Йүсүпни өзиниң хизмәтчиси қилип таллиған. Уни өз өйидики барлиқ ишларни башқурушқа қойған. Нәтиҗидә, Потипарниң аилиси ронақ тепип раваҗланған.

6. Йүсүп өзиниң әһвалиға қарита қандақ һис-туйғуда болған?

⁶ Шу вақиттики вәзийәтни Йүсүпниң орнида туруп көрүшкә тиришиң. У һәммидин көпирәк немигә еһтияҗлиқ болған? Потипарниң униңға диққәт қилиши яки уни мукапатлишини халиғанму? Йүсүп бәлким әркинликкә еришип атисиниң қешиға қайтип кетишни халиған. Гәрчә Йүсүп Потипарниң өйидә көплигән имтиязларға егә болған болсиму, у йәнила қул еди вә униң ғоҗайини Йәһваға ибадәт қилматти. Йәһва Потипарға тәсир қилип Йүсүпни әркинликкә ериштүрмигән. Йүсүпниң вәзийити болса, техиму яманлишип кәткән.

7. Йүсүпниң әһвали қандақ техиму яманлишип кәткән? (Яритилиш 39:14, 15)

⁷ Яритилиш 39-баптики үзүндиләрдә йезилғандәк, Потипарниң аяли Йүсүпни яқтуруп қалған вә уни көп қетим аздурушқа урунған. Йүсүп һәр қетим униң аздурушлирини рәт қилған. Нәтиҗидә, у аял қаттиқ ғәзәплинип Йүсүпни өзиниң номусиға тәгди дәп қара чаплиған (Яритилиш 39:14, 15ни оқуң). Потипар буни аңлиғанда, Йүсүпни зинданға ташлатқан вә Йүсүп әшу йәрдә бир қанчә жил қамақта болған (Ярит. 39:19, 20). Әшу зиндан қандақ еди? Йүсүп тилға алған «зиндан» дегән ибранийчә сөзни йәнә «қудуқ» яки «чоңқур азгал» дәп тәрҗимә қилишқа болиду. Бу әтрапини қараңғулуқ қаплиғанлиғи вә униң өзини үмүтсиз һис қилғанлиғини көрситип бериду (Ярит. 40:15). Муқәддәс китап йәнә мәлум бир вақит Йүсүпниң қоллири кишәнлинип бойниға һәм төмүр зәнҗирләр селинғанлиғини ашкарилайду (Зәб. 105:17, 18). Йүсүпниң әһвали барғансири яманлишип кәткән, у ишәнчлик бир қул болуштин әрзимәс бир мәһбусқа айланған.

8. Синақлар техиму еғирлашқанда, биз немигә ишинәләймиз?

⁸ Йәһваға шунчә ялвуруп дуа қилғиниңизға қаримай, вәзийәт техиму яманлишип, қаттиқ азап-оқубәт чәккән чағлириңиз болғанму? Шундақ болуши мүмкин. Йәһва бизни Шәйтан башқуруватқан бу дуниядики синақлардин қоғдап қалмайду (Йоһ. 1-х. 5:19). Шундақтиму шуниңға ишәнсиңиз болидуки, Йәһва Худа бешиңиздин өткән барлиқ ишларни билип туриду вә сизгә көңүл бөлиду (Мәт. 10:29—31; Пет. 1-х. 5:6, 7). Буниңдин башқа, У мундақ вәдә бериду: «Сени һәргиз қалдурмаймән һәм сени һечқачан ташлимаймән» (Ибр. 13:5). Гәрчә вәзийитиңиздә һечбир үмүт йоқтәк көрүнсиму, Йәһва сизниң бәрдашлиқ беришиңизгә ярдәм берәләйду. Йүсүпниң қандақ қилғанлиғини көрүп бақайли.

9. Йүсүп түрмидики мәзгилдә Йәһваниң униң билән биллә болғанлиғини немә көрситиду? (Яритилиш 39:21—23)

⁹ Яритилиш 39:21—23ни оқуң. Һәтта мошу қараңғу зиндандики мәзгилдә, Йәһва Йүсүпниң ишлириниң оңушлуқ болушиға ярдәм бәргән еди. Қандақ? Вақитниң өтүшигә әгишип, Йүсүп Потипарниң ишәнчисигә еришкинигә охшаш, зиндан башлиғиниңму ишәнчисигә вә һөрмитигә еришкән. Узун өтмәй, зиндан башлиғи Йүсүпни башқа мәһбусларни башқурушқа қойған. Әмәлийәттә, Муқәддәс китап мундақ дәйду: «Зиндан башчиси Йүсүпниң қолиға тапшурған нәрсиләр тоғрилиқ һеч ғәм қилматти». Һазир Йүсүп немә қилишни ойлиса, шуни қилалатти. Бу һәқиқәтән күтүлмигән әҗайип чоң бир өзгириш! Бир әмәлдарниң аялиниң номусиға тегишкә урунған дәп әйипләнгән җинайәтчиниң бундақ муһим хизмәткә қоюлуши қандақму мүмкин болиду? Яритилиш 39:23-айәт буниңға җавап бериду: «Йәһва униң билән еди, у немила қилмиса, Йәһва униңға муваппәқийәт берәтти».

10. Немә үчүн Йүсүп өзиниң ишлирини оңушлуқ болмиди дәп һис қилған болуши мүмкин?

¹⁰ Өзүңизни Йүсүпниң орниға қоюп шу вақиттики вәзийәтни көрүшкә йәнә бир қетим тиришип беқиң. Ялған әйиплинип, түрмигә ташланғандин кейин униң һәммә ишлири оңушлуқ болған дәп қарамсиз? Шу вақитта Йүсүп немигә әң еһтияҗлиқ болған? Зиндан башлиғиниң яхши көрүшигә еришишму? Йүсүп өзиниң ақлинип, азат болушини халиған болуши мүмкин. У һәтта түрмидин чиққан башқа бир җинайәтчиниң өзи үчүн пирәвндин илтимас қилип, уни бу қараңғу түрмидин қутулдурушни тәләп қилған (Ярит. 40:14). Амма әшу киши шу вақитниң өзидә уни пирәвнгә ейтмиған. Нәтиҗидә, у йәнә икки жилдин көпирәк зинданда қалған (Ярит. 40:23; 41:1, 14). Шундақтиму, Йәһва давамлиқ униң ишлирини бәрикәтлигән. Қандақ?

11. Йәһва Йүсүпкә қандақ алаһидә қабилийәтни бәргән? У Йәһваниң ирадисиниң әмәлгә ешишида қандақ муһим роль ойниған?

 ¹¹ Йүсүп зинданда болғанда, Йәһва пирәвнгә икки қетим чүш көргүзгән. Пирәвнниң көңли пәришан болуп, әшу чүшләрниң мәнасини билмәкчи болған. У Йүсүпниң чүшләрниң мәнасини өрәләйдиғанлиғини билгәндә, дәрһал Йүсүпни чақиртип, униң билән көрүшкән. Йәһваниң ярдими билән Йүсүп чүшниң мәнасини йешип берипла қалмай, йәнә пирәвнгә интайин дана мәслиһәтләрни көрсәткән. Пирәвн Йәһваниң Йүсүп билән биллә екәнлигини көрүп йетип, Йүсүпни Мисирниң ашлиғини башқурушқа қойған (Ярит. 41:38, 41—44). Кейин қаттиқ ачарчилиқ йүз бәргән. Бу пәқәт Мисир зиминиғила әмәс, Йүсүпниң аилиси яшаватқан Қанан зиминидики кишиләргиму тәсир қилған. Йүсүп өзиниң аилисидикиләрни қутқузуш имканийитигә еришкән. Шундақ қилип Мәсиһниң әҗдадиниң һаяти қоғдап қелинған.

12. Йүсүпниң ишлириниң оңушлуқ болушиға Йәһва қандақ ярдәм бәргән?

¹² Йүсүпниң һаятида йүз бәргән бу әҗайип вақиәләр һәққидә ойлап көрүң. Потипарниң дәл Йүсүпкә диққәт нәзәрини қаритишиға ким сәвәпчи болған? Йәнә зиндан башлиғиниң әрзимәс мәһбус Йүсүпни яқтуруп қелишиға ким сәвәпчи болған? Ким пирәвнгә шундақ чүш көргүзгән вә Йүсүпкә чүшләрни өрүп бериш қабилийитини бәргән? Йүсүпниң Мисирниң ашлиқ башқурғучиси болуп тәйинлиниш қарариниң арқисида ким бар? (Ярит. 45:5) Наһайити ениқки, Йүсүпниң һәммә ишлириниң оңушлуқ болушиға Йәһва Худа ярдәм бәргән. Гәрчә Йүсүпниң акилири униңға рәһимсизларчә муамилә қилған болсиму, бирақ Йәһва ахирида вәзийәтни өзгәртип, уни Өз ирадисини әмәлгә ашурушта қолланған.

13. Йәһва биз дуч келидиған һәрбир вәзийәткә қол тиқип арилишамду? Чүшәндүрүп бериң.

¹³ Йүсүп тоғрисидики вақиәдин немини үгинәләймиз? Йәһва биз дуч кәлгән һәрбир вәзийәткә арилишамду? У һаятиңиздики һәрбир ишқа арилишип, йүз бәргән яман ишларни яхшилиққа айландурамду? Яқ, Муқәддәс китап бу көзқарашни қоллимайду (Вәз 8:9; 9:11). Бирақ шуни билимизки, синаққа дуч кәлгәндә, Йәһва буни билип туриду вә ярдәм тилисәк, ялвурушлиримизға қулақ салиду (Зәб. 34:15; 55:22; Йәшая 59:1). Буниңдин башқа, Йәһва  қийинчилиқларға оңушлуқ бәрдашлиқ берәлишимиз үчүн ярдәм берәләйду. Қандақ?

14. Биз синақларни баштин өткүзүватқанда, Йәһва бизгә қандақ ярдәм бериду?

¹⁴ Дәл вақтида тәсәлли вә илһам бериш — Йәһваниң бизгә ярдәм беридиған бир усули (Кор. 2-х. 1:3, 4). Иман-етиқади сәвәплик, Түркмәнистанда икки жил түрмидә ятқан Әзиз исимлиқ бурадәр мундақ дәйду. «Мән сотқа чиққан күни әтигәндә маңа бир бурадәр Йәшая 30:15-айәтни көрсәтти, айәттә шундақ йезилған: “Тинч-хатирҗәмликни сақлап, маңа таянсаңлар, күчлүк болисиләр” (ЙД). Шу айәт тинч-хатирҗәмликни сақлап, барчә ишларда Йәһваға тайинишимға ярдәм берип келиватиду. Мошу айәт үстидә чоңқур ойлиниш мән түрмидә олтарғанда, баштин ахири синақларға бәрдашлиқ беришимгә ярдәм бәрди». Муһтаҗ болғанда, Йәһва Худа сизгә дәл вақтида тәсәлли вә илһам бәргәнму?

15, 16. Ториниң кәчүрмишлиридин биз немини үгинәләймиз?

¹⁵ Биз дайим дуч кәлгән қийинчилиқлар өтүп кәткәндин кейинла, Йәһваниң бизгә ярдәм бәргәнлигини көримиз. Тори исимлиқ бир қериндаш шундақ һис-туйғуда болған. Униң оғли 6 жил рак кесилигә қарши күрәш қилип ахирида өлүп кәткән. Тори интайин азаплинип шундақ дәйду: «Буниңдинму артуқ азап-оқубәт йоқмекин, барлиқ ата-анилар пәрзәнтлириниң азап-оқубәт чекишини көрүшни халимайду. Әксинчә, шу азап-оқубәтни мән чәксәм боптикән дәп ойлайду».

¹⁶ Бирақ бу аччиқ синақларни баштин өткүзгән болсиму, Тори кейинирәк Йәһваниң әшу синақ пәйтидә өзигә бәрдашлиқ бериш үчүн ярдәм бәргәнлиги һәққидә чоңқур ойланған. У мундақ дәйду: «Илгирики ишларни әслисәм, мән оғлумниң кесәл болған вақитта Йәһваниң маңа қандақ ярдәм бәргәнлигини көримән. Мәсилән, Мэйсонниң кесили интайин еғирлишип, уни йоқлап кәлгәнләр билән көрүшәлмәтти. Шундақ болсиму, қериндашлар  икки саат машина билән сәпәр қилип, жирақтин дохтурханиға йоқлап келәтти. Дохтурханида һәмишә қериндашлар бар еди, улар һәр вақит ярдәм қилишқа тәйяр туратти. Униңдин башқа, улар бизниң маддий еһтияҗлиримизни тәминләп берәтти. Әң қийин вақитлардиму һечбир нәрсимиз кам болмиди». Ториниң бәрдашлиқ бериши үчүн Йәһва керәклик һәммә нәрсини тәминләп бәргән. У Мэйсонғиму шундақ ярдәм бәргән ( «Йәһва биз дәл муһтаҗ болған нәрсини тәминләп бәрди» намлиқ рамкиға қараң).

17, 18. Синақларни баштин өткүзүватқанда, Йәһваниң қоллап-қувәтләйдиғанлиғини көрүп йетишимизгә вә Униңға миннәтдарлиқ билдүрүшимизгә немә ярдәм бериду? (Зәбур 40:5)

¹⁷ Зәбур 40:5ни оқуң. Таққа чиққучиларниң мәхсити — тағ чоққисиға йетип бериш. Бирақ улар бәзидә йолда тохтап, гөзәл мәнзириләрни тамашә қилиду. Шуниңға охшаш, қийинчилиққа бәрдашлиқ бериватқанда, дайим тохтап Йәһваниң сизгә қандақ ярдәм бериватқанлиғи һәққидә ойлинишқа вақит чиқириң. Һәр күни кәчтә өзүңиздин шундақ сорап көрүң: «Бүгүн мән Йәһваниң бәрикитини көрдүмму? Гәрчә дуч кәлгән қийинчилиқлар йәнила давам қиливатқан болсиму, Йәһва мениң бәрдашлиқ беришимгә қандақ ярдәм бериватиду?» Һәр күни қилған ишлириңизға қарап, Йәһва Худа қайси бир ишиңизни оңушлуқ қилғанлиғини көрүшкә тиришиң.

¹⁸ Бәлким сиз дуч кәлгән синақлириңизниң тезирәк ахирлишиши үчүн дуа қиливатқан болушиңиз мүмкин. Бу бәк орунлуқ, сизни чүшинишкә болиду (Флп. 4:6). Бирақ биз йәнә һазир еришкән бәрикәтлиримиз тоғрилиқ көпирәк ойлинишимиз керәк. Йәһва шундақ вәдә бәргәнлигини әстин чиқармаңки, У бизни күчләндүриду вә бәрдашлиқ беришимиз үчүн ярдәм бериду. Шуңа һәрдайим Йәһваниң сизни қоллап-қувәтләйдиғанлиғиға миннәтдарлиқ билдүрүң. Шу чағда сиз қийин синақларни баштин өткүзиватқан вақиттиму, Йәһва худди Йүсүпкә ярдәм бәргәндәк, сизниңму ишлириңизниң оңушлуқ болушиға ярдәм бериватқанлиғини көрәләйсиз (Ярит. 41:51, 52).