1, 2. ¿Achkë rma ronojel junaʼ nqbʼä chpan ri moloj chrij Runataxik Rukamik Jesús?

 PA JUN 2,000 junaʼ qa, Jesús xyaʼ rukʼaslemal pa qawiʼ röj; y rma riʼ komä, nqkowin nqïl jun kʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta. Ri rukʼisbʼäl aqʼaʼ xjeʼ kikʼë rutzeqelbʼëy, Jesús xuʼän jun waʼin ri ma kan ta achkë rubʼanik, xa xuʼ xksaj kaxlanwäy chqä vino. Chqä xuʼij chkë rutzeqelbʼëy chë ma tkiyaʼ ta qa runataxik rukamik rchë ke riʼ ma nkimestaj ta ri xuʼän ryä pa kiwiʼ (1 Cor. 11:23-26).

² Röj, ri cristianos, nqaʼän ri xuʼij qa Jesús rma kowan nqajoʼ (Juan 14:15). Chpan ri tiempo taq nqanataj rukamik Jesús, röj nqakʼüt chë nqaloqʼoqʼej ri xuʼän ryä pa qawiʼ. Rma riʼ, nqajäm qawäch rchë nqchʼö rkʼë Dios chqä rchë nqaquʼ rij achkë utzil xkʼäm pä rukamik Jesús pa qawiʼ. Chqä nqaʼän jontir ri kʼo pa qaqʼaʼ rchë yeqaskʼij xa bʼa jaruʼ winäq ri nqkowin rchë yejeʼ chpan re moloj reʼ ri kan kowan rejqalen. Röj chqä ma nqayaʼ ta qʼij chë kʼo jun nqqʼatö rchë ma ta xtqjeʼ chpan re moloj reʼ.

3. ¿Achkë xtqatzʼët chpan re tjonïk reʼ?

³ Röj, ri rusamajelaʼ Jehová, nqaʼän jontir ri kʼo pa qaqʼaʼ rchë nqanataj rukamik Jesús. Chpan re tjonïk reʼ xtqatzʼët achkë rma nqaʼij riʼ: 1) nqanataj rukamik Jesús kan achiʼel xuʼij qa ryä, 2) nqaʼij chkë ri winäq chë keʼapon chpan re moloj reʼ y 3) nqanataj rukamik Jesús tapeʼ kʼo kʼayewal najin nqaqʼaxaj.

4. a) Taq nqanataj rukamik Jesús, ¿achkë naʼoj yeqʼalajsäx pä chqawäch? (Lucas 22:19, 20). b) ¿Achkë rma kʼo chë yeqaloqʼoqʼej ri naʼoj riʼ?

⁴ Ronojel junaʼ taq nqanataj rukamik Jesús, nqʼaxäx jun tzijonem chqawäch ri elesan pä chpan le Biblia ri akuchï yeqʼalajsäx wä jojun kʼutunïk achiʼel reʼ: ¿achkë rma xkʼatzin chë  Jesús xyaʼ rukʼaslemal pa qawiʼ? chqä ¿achkë rma nqaʼij chë rukamik jun achï nkowin nuʼän chë nkuy kimak ye kʼïy winäq? Chriʼ chqä nnatäx chqë achkë yetjö ri kaxlanwäy chqä ri vino, y achkë yeʼel chë tzij (taskʼij ruwäch Lucas 22:19, 20). Taq najin nqʼaxäx ri tzijonem, röj nqaquʼ rij achkë utzil xtkïl ri winäq ri xkejeʼ qa chwäch le Ruwachʼlew (Is. 35:5, 6; 65:17, 21-23). Ri yeqʼax pa qajolon re naʼoj reʼ kan kowan kejqalen, rma riʼ kʼo chë yeqaloqʼoqʼej. ¿Achkë rma? Rma kan pa millón winäq ma nqʼax ta pa kijolon re naʼoj reʼ rma riʼ ma yekowin ta nkikʼüt chë nkiloqʼoqʼej ri xuʼän Jesús pa qawiʼ. Ryeʼ chqä ma nkinataj ta rukamik Jesús kan achiʼel xuʼij qa ryä. ¿Achkë rma?

5. ¿Achkë rubʼanik xkinataj rukamik Jesús ri winäq taq jbʼaʼ ma jontir chkë ri apóstoles ye kamnäq chik?

⁵ Taq jbʼaʼ ma jontir ru-apóstoles Jesús ye kamnäq chik, ri winäq ri ma tzij ta chë ye cristianos xeʼok apü chpan ri congregación (Mat. 13:24-27, 37-39). Ryeʼ xekikʼüt «tzʼukün taq naʼoj» rchë chë ri cristianos xa yë chik ryeʼ xekitzeqelbʼej (Hech. 20:29, 30). Jun chkë ri «tzʼukün taq naʼoj» ri xkikʼüt ya riʼ chë Jesús ma xa xuʼ ta jmul xkʼatzin «xtzüj apü rukʼaslemal chwäch Dios rchë xkʼwaj äl kimak ye kʼïy winäq». Ryeʼ kan xkijäl ri naʼoj ri nukʼüt le Biblia, rma xa xkiʼij chë rukʼaslemal Jesús kʼo wä chë chaq taqïl ntzuj apü chwäch Dios (Heb. 9:27, 28). Chkipan ri qʼij yoj kʼo komä, ye kʼïy winäq ri ütz kan nkinmaj re tzʼukün naʼoj reʼ. Rma riʼ ronojel semanas, y kʼo mul kan ronojel qʼij, yebʼä pa ki-iglesia rchë nkiʼän ri xuʼij qa Jesús taq xuʼän ri rukʼisbʼäl waʼin. Chpan ri religión católica che rä ya riʼ nbʼix el sacrificio de la misa. b Ye kʼo chik jojun religiones ma kan ta chaq taqïl nkinataj rukamik Jesús, ye kʼa kan konojel bʼaʼ chkë kiwinaq ma kan ta nqʼax pa kijolon achkë utzil xkʼäm pä ya riʼ pa qawiʼ. Rkʼë jbʼaʼ ye kʼo jojun nkikʼutuj qa reʼ chkiwäch: «¿Kantzij chë yechuptäj nmak rma rukʼaslemal Jesús?». Ye kʼo jojun nkikʼutuj qa riʼ chkiwäch rma kʼutun chkiwäch chë rukʼaslemal xyaʼ Jesús pa kamïk ma nkʼatzin ta rchë nuchüp qamak. Y ri kantzij taq cristianos, ¿achkë kibʼanon ryeʼ?

6. ¿Achkë xqʼax chkiwäch jun molaj Tijoxelaʼ chrij le Biblia pa junaʼ 1872?

⁶ Chkipan ri junaʼ 1870, jun molaj Tijoxelaʼ chrij le Biblia xkichäp runukʼuxik Ruchʼaʼäl Dios. Re molaj reʼ yë Charles Russell xkʼwan bʼey chkiwäch. Ryeʼ kan nkajoʼ wä nqʼax pa kijolon achkë utzil xkʼäm pä ri rukʼaslemal xyaʼ Jesús pa kamïk chqä achkë wä rubʼanik kʼo chë nkinataj rukamik. Y pa 1872, rkʼë rutoʼik le Biblia, xqʼax chkiwäch chë Jesús xtöj kimak jontir winäq. Y ryeʼ kan xkesaj rutzjol ri xkitamaj. Rma riʼ xekiyaʼ ri naʼoj riʼ chkipan libros, prensas chqä revistas. Jbʼaʼ chrij riʼ, xkichäp Runataxik Rukamik Jesús xa jmul pa jun junaʼ, kan achiʼel xkiʼän ri cristianos pa naʼäy siglo.

7. ¿Achkë rubʼanik nqrtoʼ röj komä jontir ri xkinukʼuj ruwäch ri naʼäy taq Tijoxelaʼ chrij le Biblia?

⁷ ¿Achkë rubʼanik nqrtoʼ röj komä jontir ri xkinukʼuj ruwäch ri naʼäy taq Tijoxelaʼ chrij le Biblia? Rma Jehová xyaʼ utzil pa kiwiʼ ri cristianos riʼ, röj nqʼax chqawäch komä achkë utzil rukʼamon pä rukʼaslemal xyaʼ Jesús pa kamïk chqä achkë utzil xtkʼäm pä chqawäch apü (1 Juan 2:1, 2). Röj chqä qataman chë le Biblia nutzjoj kij kaʼiʼ ruwäch kʼaslemal ri xtyaʼöx chkë ri winäq ri yenman rutzij Dios. Jun chkë riʼ ya riʼ ri kʼaslemal ri majun chik jun nkowin nchpü rchë ri xtyaʼöx chkë jojun chlaʼ chkaj, y ri jun chik ya riʼ ri kʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta chwäch le Ruwachʼlew ri xtyaʼöx chkë pa millón winäq. Y  röj más nqjelun rkʼë Jehová taq nqaquʼ chë ryä kowan nqrajoʼ chqä taq nqatzʼët achkë utzil rukʼamon pä ri rukʼaslemal Jesús pa qawiʼ chqajujnal röj (1 Ped. 3:18; 1 Juan 4:9). Rma riʼ, achiʼel xkiʼän ri qachʼalal ojer, komä chqä nqaʼij chkë ri winäq chë keʼapon qkʼë taq nqanataj rukamik Jesús kan achiʼel xuʼij qa ryä chë tbʼan.

8. ¿Achkë kibʼanon ri rusamajelaʼ Jehová rchë yekiskʼij ri winäq taq nkinataj rukamik Jesús? (Keʼatzʼetaʼ ri achbʼäl).

⁸ Ri rusamajelaʼ Jehová kan ojer chik yekiskʼin pä ri winäq rchë yejeʼ kikʼë taq nkinataj rukamik Jesús. Chpan ri junaʼ 1881, re revista reʼ xuʼij chkë ri qachʼalal aj Estados Unidos chë tkimoloʼ kiʼ chpan jun jay ri kʼo Allegheny (Pensilvania) rchë nkiʼän re moloj reʼ. Chrij riʼ, chkijujnal ri congregaciones xkinataj rukamik Jesús. Ye kʼa pa marzo rchë ri junaʼ 1940, ya riʼ taq xbʼix chkë ri publicadores chë ütz wä yekiskʼij chpan re moloj reʼ ri winäq ri ye kʼo chunaqaj kachoch ri xtkiyaʼ kixkïn chkë. Y pa junaʼ 1960, ya riʼ taq Betel xtäq naʼäy mul ri invitaciones chwäch wuj chkë ri congregaciones. Kan chpan qa ri junaʼ riʼ kʼa komä, röj, ri testigos de Jehová, kan pa mil chë millón invitaciones yejachon. ¿Achkë rma kowan tiempo chqä qachqʼaʼ nqayaʼ chubʼanik re samaj reʼ?

9, 10. ¿Achkë yeʼilö utzil rma nqatäj qaqʼij rchë yeqaskʼij ri winäq chpan ri moloj chrij Runataxik Rukamik Jesús? (Juan 3:16).

⁹ Röj yeqaskʼij ri winäq taq nqanataj rukamik Jesús rma nqajoʼ chë ryeʼ nkitamaj achkë kibʼanon Jehová chqä Jesús pa qawiʼ (taskʼij ruwäch Juan 3:16). Röj nqajoʼ chë ri xtkitzʼët chqä ri xtkikʼoxaj ri aqʼaʼ riʼ xtuʼän chë nkajoʼ nkitamaj más ruwäch  Jehová chqä yeʼok rusamajelaʼ. Ye kʼa ma xa xuʼ ta ryeʼ nkïl utzil taq röj nqatäj qaqʼij rchë yeqaskʼij ri winäq.

¹⁰ Röj chqä yeqaskʼij ri qachʼalal ri kʼo chik tiempo ye kanajnäq qa pa congregación. Röj nqaʼij chkë chë keʼapon chpan re moloj reʼ rchë nnatäx chkë chë Jehová kʼa kowan na yerajoʼ. Kan jaʼäl nunaʼ qan taq nqatzʼët chë ye kʼïy yeʼapon chpan re moloj reʼ. Ri aqʼaʼ riʼ nunataj chkë chë taq najin wä nkiyaʼ ruqʼij Jehová kan kiʼ wä kikʼuʼx. Tqatzʼetaʼ achkë xbʼanatäj rkʼë ya Mónica. c Taq najin ri COVID-19, ryä xchäp chik jmul rutzjoxik le Biblia. Taq xbʼä chpan ri moloj rchë nnatäx rukamik Jesús pa 2021, ryä xuʼij: «Ri moloj xbʼan rchë nnatäx rukamik Jesús re junaʼ reʼ kan kowan ruqʼij chi nwäch rïn. Kʼa ya reʼ chik jmul chkipan 20 junaʼ ri xintzjoj le Biblia chkë ri winäq chqä xenskʼij chpan re moloj reʼ. Rïn kan rkʼë ronojel wan xinbʼän wä reʼ, rma kan kowan yityoxin che rä Jehová chqä Jesús rma ri xkiʼän pa nwiʼ» (Sal. 103:1-4). Xkeʼapon o ma xkeʼapon ta ri winäq chpan re moloj reʼ, röj nqaʼän jontir ri kʼo pa qaqʼaʼ rchë yeqaskʼij rma qataman chë Jehová kan kowan nuloqʼoqʼej jontir ri samaj nqaʼän.

11. ¿Achkë rma qataman chë Jehová yojurtoʼon pä taq yeqaskʼij ri winäq rchë yejeʼ qkʼë taq nqanataj rukamik Jesús? (Ageo 2:7).

¹¹ Jehová yojurtoʼon pä taq yeqaskʼij ri winäq rchë yejeʼ qkʼë taq nqanataj rukamik Jesús. Tqaquʼ rij reʼ. Pa junaʼ 2021, tapeʼ kʼo ma xqkowin ta xqaʼän rma ri COVID-19, xqamöl qiʼ 21,367,603 winäq. ¡Reʼ majun bʼëy bʼanatajnäq ta! Reʼ más kaʼiʼ mul chkiwäch ri testigos de Jehová ri ye kʼo chwäch jontir le Ruwachʼlew. Kantzij na wä chë chwäch Jehová ri más rejqalen ya riʼ ri winäq y ma yë ta jaruʼ yeʼapon (Luc. 15:7; 1 Tim. 2:3, 4). Nqʼalajin kʼa chë Jehová nuksaj ri campaña riʼ rchë nqrtoʼ rchë yeqïl winäq ri ütz kan (taskʼij ruwäch Ageo 2:7).

12. ¿Achkë rkʼë jbʼaʼ yebʼanö chë kʼayewal nuʼän chqawäch nqanataj rukamik Jesús? (Tatzʼetaʼ ri achbʼäl).

¹² Jesús xuʼij chë chkipan ri rukʼisbʼäl taq qʼij xkeqïl jalajöj kiwäch kʼayewal, achiʼel chʼaʼoj, yabʼil ri kan pa molaj winäq yerumäj, ri kʼayewal nyaʼöx pa qawiʼ xa rma nqayaʼ ruqʼij Jehová chqä nkʼaj chik (Mat. 10:36; Mar. 13:9; Luc. 21:10, 11). Xa bʼa achkë chkë re kʼayewal reʼ najin nqaqʼaxaj, rkʼë jbʼaʼ nkiʼän chë kʼayewal nuʼän chqawäch nqanataj rukamik Jesús. ¿Achkë kibʼanon qachʼalal ri kiqʼaxan re kʼayewal reʼ, chqä achkë rubʼanik yetoʼon pä rma Jehová?

13. ¿Achkë nkʼutü chë Jehová xyaʼ utzil pa ruwiʼ Artiom rma ma xxiʼij ta riʼ xnataj rukamik Jesús tapeʼ kʼo wä pacheʼ?

¹³ Ri nqyaʼöx pacheʼ. Ri qachʼalal ri yeyaʼon pacheʼ xa rma nkiyaʼ ruqʼij Dios nkiʼän jontir ri kʼo pa kiqʼaʼ rchë nkinataj rukamik Jesús. Tqatzʼetaʼ achkë xbʼanatäj rkʼë Artiom. Chpan ri tiempo taq xnatäx rukamik Jesús pa junaʼ 2020, ryä yaʼon wä pacheʼ. Ryä kitzʼapin wä chpan jun jay ri 17 metros ruwäch chqä raqän, ri akuchï yeyaʼöx wä hasta 5 winäq. Tapeʼ ke riʼ, ryä xkowin xrïl jojun ri xekʼatzin che rä ri xkikʼambʼej tzij ri kaxlanwäy chqä ri vino taq xnataj rukamik Jesús. Ryä xchʼöbʼ chë ruyonïl xtqʼaxaj qa ri tzijonem chwäch. Ye kʼa kʼo wä jun kʼayewal chwäch: ri rachiʼil ri ye kʼo pacheʼ yeskʼan chqä ruyon wä itzel taq tzij yekiʼij. ¿Achkë xuʼän Artiom? Ryä xuʼij chkë rachiʼil we nkiʼän utzil che rä chë ma kekiʼij ta itzel taq tzij chqä ma keskʼan ta chpan ri hora taq xtnataj rukamik Jesús. Ri rachiʼil xkajoʼ chwäch. Ryä nuʼij: «Rïn xinbʼij chkë chë yikowin nqʼalajsaj chkiwäch achkë nqaʼän  taq nqanataj rukamik Jesús». Tapeʼ pa naʼäy xkiʼij che rä chë ma nkajoʼ ta, taq xkʼïs runataxik rukamik Jesús, xekiʼän jojun kʼutunïk che rä.

14. ¿Achkë xuʼän rutinamit Jehová rchë xnataj rukamik Jesús tapeʼ kʼo wä ri yabʼil COVID-19?

¹⁴ Ri yabʼil COVID-19. Re yabʼil reʼ xuʼän chë rusamajelaʼ Jehová ma xekowin ta xkimöl kiʼ chkipan ki-Salones rchë nkinataj rukamik Jesús. Ye kʼa ya riʼ ma xuʼän ta chë ma ta xqanataj. d Ri congregaciones ri kʼo internet kikʼë xkiʼän ri moloj riʼ pa videoconferencia. Ye kaʼ, ¿achkë xkiʼän ri kan pa millón qachʼalal ri majun ta wä ki-internet? Chkipan jojun tinamït, xqʼaxäx ri tzijonem chpan televisión o pa radio. Chqä ri sucursales xkiʼän grabar ri tzijonem chkipan más 500 chʼaʼäl y jojun qachʼalal xekibʼeyaʼ qa ri grabaciones riʼ chkë ri qachʼalal ri kʼa más näj ye kʼo rchë chë ryeʼ chqä xekowin xkinataj rukamik Jesús.

15. ¿Achkë nqatamaj chrij jun tijoxel chrij le Biblia ri rubʼiniʼan Sue?

¹⁵ Taq ri qa-familia ma nkajoʼ ta chë nqayaʼ  ruqʼij Jehová. Ri kʼayewal más nüm ri kilon jojun taq nkinataj rukamik Jesús ya riʼ chë ki-familia ma nkajoʼ ta chë ryeʼ nkiʼän ya riʼ. Ya riʼ xbʼanatäj rkʼë jun tijoxel chrij le Biblia ri rubʼiniʼan Sue. Chpan ri junaʼ 2021, taq jun qʼij nrajoʼ rchë nnatäx rukamik Jesús, ya Sue xuʼij che rä ri achkë najin nyaʼö rutjonik chë ma xtkowin ta xtnataj rukamik Jesús rma ru-familia ma nkajoʼ ta chë nuʼän riʼ. Rma riʼ ri najin nyaʼö rutjonik xskʼij Lucas 22:44 chwäch. Ryä xuʼij che rä chë taq kʼo kʼayewal yeqaqʼaxaj, ri más ütz nqaʼän ya riʼ nqakʼän qanaʼoj chrij Jesús. Nqaʼän riʼ taq nqakʼutuj qatoʼik che rä Jehová chqä nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chë ryä xtqrtoʼ pä. Chkaʼn qʼij, ya Sue xuʼän apü rubʼanik ri kaxlanwäy chqä ri vino y xtzʼët ri adoración matutina chpan jw.org ri xqʼaxäx ri qʼij riʼ. Taq xqä qa qʼij, xtzʼapij riʼ pa rachoch chqä xkʼoxaj ri tzijonem chrij Runataxik Rukamik Jesús pa teléfono. Chrij riʼ, ryä xtzʼibʼaj re tzij reʼ che rä ri nyaʼö rutjonik: «Iwir kan kowan xakʼuqbʼaʼ nkʼuʼx. Rma riʼ xinbʼän jontir ri kʼo pa nqʼaʼ rchë xinnataj rukamik Jesús, y Jehová xirutoʼ pä rchë kan ütz xel jontir chi nwäch. Komä kan kiʼ nkʼuʼx chqä kowan yityoxin rma xikowin xinnataj rukamik Jesús». We rït najin naqʼaxaj jun kʼayewal achiʼel reʼ, ¿naquʼ rït chë Jehová nkowin yaturtoʼ?

16. ¿Achkë rma qataman chë Jehová kan xtyaʼ utzil pa qawiʼ we xtqaʼän jontir ri kʼo pa qaqʼaʼ rchë nqanataj rukamik Jesús? (Romanos 8:31, 32).

¹⁶ Jehová kan nuloqʼoqʼej taq röj nqaʼän jontir ri kʼo pa qaqʼaʼ rchë nqanataj rukamik Rukʼajol. Röj ütz nqayaʼ chwäch qan chë ryä xtyaʼ utzil pa qawiʼ we nqakʼüt chwäch chë nqtyoxin che rä rma ri rubʼanon pa qawiʼ (taskʼij ruwäch Romanos 8:31, 32). Ma tqayaʼ ta qʼij chë kʼo jun nqqʼatö rchë ma ta nqanataj rukamik Jesús re junaʼ reʼ. Chqä tqabʼanaʼ más chpan rusamaj Jehová chpan ri tiempo ri xtqanataj rukamik Jesús.