1, 2. ¿Tiko niˈamukë nëjkxëm jëmëjt jëmëjt mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw?

 MBÄÄT nˈëwxijt njëjpˈijxëm ja jukyˈäjtën mëdiˈibë xëmëkyëjxm mët ko Jesus ojts xykyuˈoˈkëm nyaa majtsk mil jëmëjtëp. Jakumbom mä netyë Jesus yˈooganë, ta ojts tˈanëëmë yˈëxpëjkpëty ko adëyë mbäät yajjamyetsy ja yˈoˈkën xëëw, pes yëˈëyë yajtuun ja tsäjpkaaky etsë binë. Ets duˈunë nety mbäät tjamyatstë wiˈix të yajjuuybyëtsëmdë (1 Kor. 11:23-26).

² Ëtsäjtëm nanduˈun tyam njamyajtsëmë Jesus yˈoˈkën xëëw extëmë ojts tniˈanaˈamë mët ko mëk ntsojkëm (Fwank 14:15). Ko tpäätyë yäˈädë xëëw, jaa mä nyajnigëxëˈkëm ko mëjwiin kajaa nyajtsobatëm ko ojts xyjyuuybyëtsëˈëmëm. Extëm nˈokpëjktakëm, njuˈtëmë tiempë parë nnuˈkxtakëm ets nbawinmäˈäyëm wiˈix ndukˈoyˈäjtëm ko ojts xykyuˈoˈkëm. Nyajnigëxëˈkëm nanduˈun ko nyajtsobatëm ko nwoˈow nwijtsëmë jäˈäy nuˈun ndimypyatëm parë nyëjkxtët mä yajjamyatsäˈänyë Jesusë yˈoˈkën xëëw. Pääty të winmäˈäny nbëjktakëm ets nitii xykyayajtuˈuˈadujkëm parë nyajpatëm mä yajjamyatsäˈänyë Jesusë yˈoˈkën xëëw.

3. ¿Ti nnimaytyäˈägäˈänëm mä yäˈädë artikulo?

³ Mä yäˈädë artikulo tëgëk pëky nnimaytyäˈägäˈänëm tidën ko ndimyyajnimëjääwdakëm parë nëjkxëm mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw: 1) duˈun njamyajtsëmë Jesusë yˈoˈkën xëëw extëm ojts tniˈanaˈamë, 2) nwoˈow nwijtsëmë jäˈäy parë nanduˈun nyëjkxtët ets 3) nëjkxëm mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw oy wiˈix nyaˈijx nyajpatëm.

4. ¿Tijaty yaˈˈatsoowëmbijtp ko nëjkxëm jëmëjt jëmëjt mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw, ets tiko nyajtsobatëm? (Lukʉs 22:19, 20).

⁴ Ko jëmëjt jëmëjt nëjkxëm mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw, näjxp jap tuˈugë diskursë mä yaˈˈatsoowëmbity tijaty nnayajtëˈëwëm. Extëm, ¿tiko nety tsyokyëty nyajjuuybyëtsëˈëmëm? Ets ¿wiˈixën niˈamukë jäˈäy yajpokymyaˈkxtë mët yëˈëgyëjxm ko tuˈuk jeˈeyë jäˈäy ojts xykyuˈoˈkëm? Jap nanduˈun yajnimaytyaˈaky pënatyën kyaaytyëp ja tsäjpkaaky ets yˈuktëp ja binë ets wiˈixën nyiwijy nyikejy (käjpxë Lukʉs 22:19, 20). Mä duˈun nyaxy ja diskursë, ta nbawinmäˈäyëm wixaty yajkunuˈkxäˈändë pënaty jukyˈatandëp yä Naxwiiny (Is. 35:5, 6; 65:17, 21-23). Ëtsäjtëm jantsy jotkujk nnayjyäˈäwëm ko duˈun të nnijäˈäwëm, per ta miyonkˈamë jäˈäy mëdiˈibë kyaj tnijawëdë ets kyaj tjaygyukëdë nuˈunën tsyobääty ko Jesus ojts xykyuˈoˈkëm. Ets ta net mëdiˈibë kyaj tjamyatstë Jesusë yˈoˈkën xëëw extëm ojts tniˈanaˈamë. ¿Tidaa ko kyaj duˈun ttundë?

5. ¿Wiˈixë jäˈäy ojts tjamyajtsnëdë Jesusë yˈoˈkën xëëw ko yˈoˈktääytyë Jesusë yˈapostëlëty?

⁵ Ko ojts yˈoˈktääynyëdë ja Jesusë yˈapostëlëtëjk, ta näägë jäˈäy mëdiˈibë nety naynyigäjpxëdëp ko Diosmëdundë wanaty wanaty dyajtëjkëdë ja tyukniˈˈijxën mä Diosë kyäjpn (Mat. 13:24-27, 37-39). Yäˈädë jäˈäyëty jyënandë: “Mmoˈoyäˈänëdë yëˈë wiinkpë ëxpëjkën diˈibë kyaj tyëyˈäjtënëty, es ttukpanëjxäˈäny diˈibë tyam myëbejkypy ja Jesus” (Apos. 20:29, 30). Tuk pëky mëdiˈibë tukniˈˈijxëdë, yëˈë ko jyënandë ko Jesus kyaj jeˈeyë nyayäjkë tuk tëgok extëmë wintsëˈkën “es tjoˈotsannë ja jäˈäyëtyë pyojpëty”. Perë Biiblyë kyaj duˈun tyukniˈˈixë, pes jap jyënaˈany ko Jesus jeˈeyë nety nyayakäˈänyëty tuk tëgok extëmë wintsëˈkën (Eb. 9:27, 28). Tyam, yëˈë mayë jäˈäy myëbëjktëp mëdiˈibë kyaj tyëyˈäjtënëty. Päätyë net nyëjkxtë mä tsyäjpjëën tsyäjptëjk sëmään sëmään o axtë bom bom parë tmëdoowˈittë ja misë mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw. b Ta wiinkpë relijyonk mëdiˈibë kyaj nëgoo ttimyjyamyatstë Jesusë yˈoˈkën xëëw, per mayë jäˈäy kyaj net tjaygyukëdë wiˈix nyiwijy nyikejy. Waˈanë net nääk nyayajtëwëdë: “¿Mbäädëdaa poky kaytyey jyantsy yajmeˈkxy mët yëˈëgyëjxm ko Jesus ojts xykyuˈook xykyutëgoˈoyëm?”. Pääty duˈun nyayajtëwëdë mët ko të yajtukniˈˈixëdë ko kyaj mbäädë poky kaytyey yajmeˈkxy oyë Jesus të xyjyakuˈoˈk të xyjyakutëgoˈoyëm. ¿Ets ti tyuundëp pënaty jyantsy pyanëjkxtëbë Jesus?

6. ¿Ti jyaygyujkëdë tuk grupë ja Diosmëduumbëty ko tˈëxpëjktë Biiblyë mä jëmëjt 1872?

⁶ Mä jëmëjt 1870, ta Charles Rusell mët tuk grupë myëguˈuktëjk ojts nëˈpäät këkpäät tˈëxpëktë Diosë yˈAyuk, pes yëˈë nety jyaygyukëyandëp nuˈunën tsyobääty ko Jesus nyayäjkë extëmë wintsëˈkën ets wiˈixën mbäät yajjamyetsyë yˈoˈkën xëëw. Mä jëmëjt 1872, ta tjaygyujkëdë ko Jesus niˈamukë jäˈäy ojts tjuuybyëtsëmy. ¿Ti net tyuundë ko duˈun tjaygyujkëdë? Ta dyajpëtsëëmdë liibrë, perioodikë etsë rebistë parë mbäät niˈamukë jäˈäy tnijawëdë. Ko tiempë nyajxy, ta jëmëjt jëmëjt ojts ttuunëdë ja Jesusë yˈoˈkën xëëw extëmë netyë Jesus të ttukˈaneˈemyë yˈëxpëjkpëty.

7. ¿Wiˈix tyam ndukˈoyˈäjtëm ko tuk grupë Diosmëduumbëty ojts tˈëxpëktë Biiblyë nëˈpäät këkpäät?

⁷ ¿Wiˈix ndukˈoyˈäjtëm tyam ko yäˈädë Diosmëduumbëty ojts tˈëxpëktë Biiblyë nëˈpäät këkpäät? Jyobaa ojts kyunuˈkxëdë ko duˈun dyajtuundë ja xyëëw tiempë etsë jyot myëjääw. Ets tyam mbäädë net yajxon njaygyujkëm wiˈix nyiwijy nyikejy ko Jesus ojts xykyuˈoˈk xykyutëgoˈoyëm ets wiˈix ndukˈoyˈatäˈänëm (1 Fwank 2:1, 2). Të nanduˈun nnijäˈäwëm mä Biiblyë ko  Jyobaa kyunuˈkxaampy pënaty mëmëdoowëp. Tuk grupë jäˈäy jam jyukyˈatäˈändë tsäjpotm ets ninäˈä kyanekyˈoogäˈändë. Ets ja miyonkˈambë jäˈäy yä jyukyˈatäˈändë Naxwiiny xëmëkyëjxm. Ko nbawinmäˈäyëm nuˈunën mëjwiin kajaa xytsyojkëmë Jesus ko ojts xykyuˈoˈk xykyutëgoˈoyëm ets wiˈix ndukˈoyˈäjtëm niduˈuk niduˈuk, ta niˈigyë nmëwingoˈonëmë Jyobaa (1 Peed. 3:18; 1 Fwank 4:9). Pääty, duˈun extëm ja Diosmëduumbëty mëdiˈibë tëëyëp, nanduˈun tyam ëtsäjtëm nwoˈow nwijtsëmë jäˈäy parë nyëjkxtët mä yajjamyatsäˈänyë Jesus yˈoˈkën xëëw, duˈun extëmë Jesus ojts tniˈanaˈamë.

8. ¿Ti të ttundë Diosmëduumbëty parë twow twitstë jäˈäy mä Jesusë yˈoˈkën xëëw? (Ixë dibujë).

⁸ Nuˈun kujkë tiempë pyety kyuˈty, duˈunyëmë jäˈäy nwoˈow nwijtsëm mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw. Mä yäˈädë rebistë mëdiˈibë pëtsëëm 1881 jap mä yaˈˈanmääytyë ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë Estados Unidos parë tyuˈukmuktët mä tuˈugë tëjk jap Allegheny (Pensilvania) ets tjamyatstëdë Jesusë yˈoˈkën xëëw. Ko tiempë nyajxy, ta ttuuntsondaktë mä tuˈuk tuˈugë kongregasionk. Marsë mä jëmëjt 1940, jaa mä nmëguˈukˈäjtëm yaˈˈanmääytyë ko mbäät twow twitstë oytyim pënëty mëdiˈibë tsyojkënyëˈajtypyë Diosë yˈayuk. Ets mä jëmëjt 1960, jaa mä Betel dyajpëtsëëmtsondakyë inbitasyonk ets tkejxy mäjatyë kongregasionk. Desde jaa, miyonkˈamë inbitasyonk nyajwäˈkxëm. Per ¿tiko nëgoo nyajtuˈunënë xëëw tiempë etsë jot mëjääw parë nwoˈow nwijtsëmë jäˈäy?

9, 10. ¿Pënaty nanduˈun tyukˈoyˈäjttëp ko nwoˈow nwijtsëmë jäˈäy mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw? (Fwank 3:16).

⁹ Tuk pëky tiko jäˈäy nwoˈow nwijtsëm parë  nyëjkxtët mä yajjamyatsäˈänyë Jesusë yˈoˈkën xëëw, yëˈë ko ntsojkëm parë tnijawëdët tijatyë Jyobaa mëdë Jesus të xytyukmëduˈunëm (käjpxë Fwank 3:16). Ntsojkëm nanduˈun parë yäˈädë jäˈäyëty tˈixyˈatëdë Jyobaa ets tmëdundët ko nëjkx yˈix myëdoowdë wiˈix njamyajtsëmë Jesusë yˈoˈkën xëëw. Per min nˈokˈijxëm pënaty nanduˈun tyukˈoyˈäjttëp.

¹⁰ Nanduˈun nwoˈow nwijtsëm pënaty të tmëjagamgaˈaktë Jyobaa. Nwoˈowëm parë nyëjkxtët mä yajjamyatsäˈänyë Jesusë yˈoˈkën xëëw ets tjamyatstët ko duˈunyëmë Jyobaa tsyokëdë. Agujk jotkujk nnayjyäˈäwëm ko net nˈijxëm jyäˈttë mä yajjamyatsäˈänyë Jesusë yˈoˈkën xëëw. Ets ja mä nanduˈun tjamyatstë wiˈixë nety agujk jotkujk tmëdundë Jyobaa. Min nˈokˈijxëm wiˈix yajnimaytyaˈagyë Mónica. c Ko të jyaˈˈatyë COVID-19, ta jatëgok tyëjkë ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë. Ko yˈojtsy mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw 2021, duˈun jyënany: “Mëjwiin kajaajëts të xypyudëkë kots të nminy mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw. Tam nyaˈiˈpx jëmëjtëp mätsë nety kyaj nˈokkäjpxwäˈkxnë ets mätsë nety kyaj jäˈäy nˈokwoownë parë nyëjkxtët mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw. Amumduˈukjotëts duˈun nduuny mët ko kyajts nbäätyë ääw ayuk parëts ngukäjpxët tijatyëtsë Jyobaa mëdë Jesus të xytyukmëduny” (Sal. 103:1-4). Nnijäˈäwëm ko Jyobaa mëjwiin kajaa dyajtsobääty ko nyajtuˈunëmë xëëw tiempë etsë jot mëjääw parë nwoˈow nwijtsëmë jäˈäy, oy nyëjkx kyanëjkxtët.

11. ¿Wiˈixë Jyobaa të xykyunuˈkxëm ko nwoˈow nwijtsëmë jäˈäy mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw? (Ageo 2:7).

¹¹ Jyobaa mëjwiin kajaa xykyunuˈkxëm ko nwoˈow nwijtsëmë jäˈäy mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw. Extëm nˈokpëjktakëm, mä jëmëjt 2021 kyaj të nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm winjëën windëjk mët ko jyaˈˈatyë COVID-19, per nëgooyë nimayë jäˈäy të tyuˈukmujknëdë mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw, jaa 21,367,603. Mas nimay ojts tyuˈukmujknëdë ets kyaj duˈun nyimayˈattë Jyobaa tyestiigëty abëtsëmy nyaxwinyëdë. Perë Jyobaa yëˈë niˈigyë yajtsobatypyë jäˈäyëty ets kyaj yëˈëjëty nuˈun të tyuˈukmuktë (Luk. 15:7; 1 Tim. 2:3, 4). Mbäät nˈijtëm seguurë ko Jyobaa duˈunën tˈëxtäˈäy pënaty mëwingonanëdëp ko yajwoy yajwitsyë jäˈäy mä yajjamyatsäˈänyë Jesusë yˈoˈkën xëëw (käjpxë Ageo 2:7).

12. ¿Tijaty mbäät xyajtuˈuˈadujkëm parë kyaj nëjkxëm mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw? (Ixë dibujë).

¹² Jesus ojts tnaskäjpxë ko mä ja tiempë jyëjpkëxanë wiˈixëmë amay jotmay nbäädäˈänëm. Extëm ko jëëky mëguˈuk xytyukmëtsipˈatäˈänëm ko nDiosmëduˈunëm, ko jäˈäy xynyibëdëˈëgäˈänëm, ko jyaˈˈatäˈänyë tsip etsë yuu päˈäm (Mat. 10:36; Mar. 13:9; Luk. 21:10, 11). Ko duˈun nbatëmë amay jotmay, mbäädë net xytsyiptakxëm nëjkxëm mä yajjamyatsäˈänyë Jesusë yˈoˈkën xëëw. Per ¿ti näägë nmëguˈukˈäjtëm të ttundë oy wiˈixëmë amay jotmay të tpäättë, ets wiˈixë Jyobaa të pyudëkëdë?

13. ¿Wiˈixë Jyobaa tpudëjkë Artiom parë jyotmëktaky ets tjamyejtsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw oyë nety yˈity pujxndëgoty?

¹³ Pujxndëgoty. Nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë yajpattëp pujxndëgoty jyamyajtstëbë Jesusë yˈoˈkën xëëw oy nuˈun tsyiptakxëdë. Min nˈokˈijxëm wiˈix ttuunyë Artiom. Ko tpaty mä yajjamyatsäˈänyë Jesusë yˈoˈkën xëëw 2020, Artiom japë nety yˈity mä tuˈugë pujxndëjk mëdiˈibë jantsy mutsk, per yajtsuumdëp ijty japë jäˈäy axtë nimëgoxk. Oyë netyë Artiom yajpääty pujxndëgoty, yˈijx mä nety mbäät tˈokpëky ja tsäjpkaaky etsë binë ets wiˈix dyajnaxët ja diskursë. Ojts tsyiptakxëty mët ko pënatyë nety jap mëët yˈity pujxndëgoty, jantsy juˈktëp ets axëkˈëëw axëkkäjpxtëp. ¿Ti tyuunë Artiom? Ta tˈanmääytyë pën mbäät kyaj jyuˈuktët ets naa tuk oorën amonyë yˈittët, ta tkupëjktë. Artiom  tnimaytyaˈaky: “Tats nyajtëëwdë pën nyijawëyandëp wiˈix yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw, ets ta jyënandë ko kyaj nety tnijawëyäˈändë, per ko ojts tˈixtë wiˈixëtsë nety të njamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw, tats tijaty xyajtëëwdë”.

14. ¿Ti tyuundë ja nmëguˈukˈäjtëm parë tjamyajtstë Jesusë yˈoˈkën xëëw oyë nety jyaˈˈatyë COVID-19?

¹⁴ Ko jyaˈˈatyë COVID-19. Ko yäˈädë päˈäm jyaˈˈaty, kyaj të nduˈukmujkëm parë njamyajtsëmë Jesusë yˈoˈkën xëëw, per kyaj yëˈë ojts xyajtuˈuˈadujkëm, d pes pënaty myëdäjtëbë internet ojts nyaygyonektaratëdë. Ets ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë nety kyaj tmëdattë internet, ¿wiˈix tjamyatstë Jesusë yˈoˈkën xëëw? Mä näägë it lugäär myëdoowˈijttë ja diskursë mä telebisionk o mä raadyë ets mä tuˈuk tuˈugë Betel ojts yajgrabaraty ja diskursë, naxy 500 ayuk parë tmëdoowˈijttë pënaty tsënääytyëp mä it lugäärë jantsy nidëkëbë. Ets tamˈäjttë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë ojts tmënëjkxtë ja grabasyonk mä yäˈädë it lugäär.

15. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm extëm yajnimaytyaˈagyë Sue?

¹⁵ Ko xytyukmëtsipˈäjtëmë familyë. Näägë nmëguˈukˈäjtëm të tsyiptakxëdë yajpäättët mä  yajjamyatsäˈänyë Jesusë yˈoˈkën xëëw mët ko tyukmëtsipˈatëdë fyamilyë. Duˈun jyajtyë Sue mëdiˈibë nety apenënëm të tyëkë ëxpëjkpë. Jakumbomë nety yajjamyatsäˈänyë Jesusë yˈoˈkën xëëw 2021 ko Sue tˈanmääy ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë yaˈëxpëjkëp ko kyaj jap yajpäädäˈäny mët ko fyamilyë tyukmëtsipˈatyëty. Ta ja nmëguˈukˈäjtëm ojts tyukwingugäjpxëtyë Lukʉs 22:44 ets tyukmëtmaytyakë ko mä duˈun tpäätyë amay jotmay oy ko tpanëjkxëdë Jesusë yˈijxpajtën, tmënuˈkxtäˈägëdë Jyobaa ets yˈitët seguurë ko yëˈë pudëkëyanëp. Jakumbom, ta Sue tniˈˈijxë ja tsäjpkaaky ets ja binë ets ta tmëdoowˈijty mä jw.org ja tekstë mëdiˈibë jopy jopy yajkäjpxp Betel mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw. Ets tsuu, ta net nyayajkuˈadujkë mä ja kyuartë parë tmëdoowˈijty mä telefënë ja diskursë. Mä taabë ux, ta tnijäˈäyë ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë nety yaˈëxpëjkëp, ets tˈanmääy: “Mëjwiin kajaats të xypyudëkë extëmëts ëxëˈëy xyˈanmääy. Tëts nduny mëdiˈibëtsë nety xypyatp ndunët, perë Jyobaa yëˈëts të xyˈakpudëkë. Jantsy agujk jotkujkëts nnayjyawëty ets nguˈëˈëw ngukäjpxëbëts kots të njamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw”. Wiˈix mˈokwinmay, ¿mbäädëdaa Jyobaa mbudëkëty pën mbatypyë duˈumbë amay jotmay extëmë Sue?

16. ¿Tiko nˈijtëm seguurë ko Jyobaa xykyunuˈkxäˈänëm niduˈuk niduˈuk pën yajpatëm mä yajjamyatsäˈänyë Jesusë yˈoˈkën xëëw? (Romanʉs 8:31, 32).

¹⁶ Jyobaa yajtsobatypy mëjwiin kajaa ko niduˈuk niduˈuk nasˈijxëm ja xëëw tiempë etsë jot mëjääw parë nyajpatëm mä yajjamyatsäˈänyë Jesusë yˈoˈkën xëëw, ets mbäät nˈijtëm seguurë ko xykyunuˈkxäˈänëm pën nguˈëˈëw ngukäjpxëm ko Jesus ojts xykyuˈoˈkëm (käjpxë Romanʉs 8:31, 32). Mä yäˈädë jëmëjt, të nbëjktakëmë winmäˈäny ko seguurë nëjkxäˈänëm mä yajjamyatsäˈänyë Jesusë yˈoˈkën xëëw. Ets nuˈun tyuˈuyeˈeyaˈany ja xëëw sëmään niˈigyë tijatyë Jyobaa ndukmëdunäˈänëm.