Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI PƐƐKƐI 5

“Kaala Kiliti Kaala Naa Wo Cho Wallo a Naa Ni”

“Kaala Kiliti Kaala Naa Wo Cho Wallo a Naa Ni”

“Kaala Kiliti kaala naa wo cho wallo a naa ni. . . . Le halikpeŋ wanaa cho yoomu wa ve lɛ yoomu le ndapila le, kɛ le wana vi le nda, nduyɛ mbo miiŋgu yoomu wo.”—2 KƆLIŊ. 5:14, 15.

CHONDII 13 Kiliti Cho Taamasi Naa Ni

SƆƆŊ KULLOŊ O BUŊGƐI HEI NIŊ a

1-2. (a) Vɛɛ naŋ sinaŋ yɛ te ŋ yiyaŋ pɛ a yoomu Chiisu wo vɛlɛ a wali ndɔ pollo okɔɔ? (b) Yɛɛ naŋ cho yɛ pɛɛku o buŋgɛi hei niŋ?

 TE WANA naŋ kaala wo sɔla pɛ piɔmndo, mi yeemɛi wana koŋ wa naa tau. Nduyɛ o tasela ndɔ, miŋ tambu kɔl tau te ŋ yiyaŋ pɛ a palɛi naŋ wa diompilɛ tuupa mbo sɔla piɔmndo ve, taama taama te o yɔŋ pɛ maa mbo saŋga tau tuupa mbo wu. Kɛ miŋ wa a kɔl kɛndɛ te ŋ yiyaŋ pɛ a nyɛ o pɛɛku naa wo, nyɛ o tosa ɔɔ mbo dimi le naa kɔllo dɛɛniaa ɔɔ miŋ sinaŋ nyɛkɛndɛiyo.

2 O nɛi pilɛ koŋ choo, miŋ tambu kɔl te ŋ veelu pɛ diomndaŋ a mɛɛ Chiisu saŋga yɛ okɔɔ, vɛlɛ a piɔm ndɔɔ. A boondii Loonuŋyaa, miŋ chua teleŋndo le yiyaŋndo a mɛɛ kpɛ sala baŋaa cho o sɔvɛ le naa yɛ. (1 Kɔliŋ. 11:24, 25) Nduyɛ, miŋ wa a kɔl kɛndɛ te ŋ yiyaŋ pɛ a sɔɔŋ Chiisu dimi vɛlɛ mbo tosa teleŋ o wa o chieeŋndo choo woŋ okɔɔ. Mi i dɛɛniaa naa vɛlɛ kɔllo tau, te ŋ yiyaŋ pɛ a nyɛ Chiisu cho tosaa suŋ suŋndo vɛlɛ a nyɛ o tosa niŋ o chilaŋ niŋ le naa wo. A mɛɛ naŋ cho chɔ o buŋgɛi hei niŋ yɛ, yiyaŋndo o sɔɔŋ muŋ choo vɛlɛ a kaala o chɔm le naa wo, nɔla mbo nyindu naa le miŋ chɔm balika melaa o nɛilaŋ lapum niŋ.

BALIKA MELAA NYINDU NAA NI LE MIŊ HIOU LACHI A CHIISU TOLƆƆ KƆƆLI

3. Ɔɔ sabula naŋ nɔ le miŋ chɔm balika melaa le sala baŋaa wo?

3 Te ŋ yiyaŋ pɛ a yoomu Chiisu wo vɛlɛ a piɔm ndɔɔ okɔɔ, mi keŋ nyindu naa le balika melaa chɔmndo. Teleŋ Chiisu wa yooŋgu kɛndɔɔ dimioo wo, mbo pɛɛku waŋnda a salala Masale Mɛlɛkaleŋ le huŋ niŋndaŋ okɔɔ. Ŋ nɔ balika melaa tau le tonyalaŋ ndaŋ sinaa. Nduyɛ ŋ cho a kɔl kɛndɛ le sala baŋaa kanifuule, ndu kumbul naa nɛiyo ni le miŋ tuei chaŋyɛi kpɛɛluŋnde yeela a Chɛhowa nda Chiisu. Wanaa dɔu laalaŋndo o Chiisu niŋnda nɔ tiindaŋndo le hunɔɔ waa achal lefafɛɛŋ, nduyɛ ma che vɛlɛ wanaa ndaa kaala sɔla piɔmndo wa. (Chɔŋ 5:28, 29; Luomaŋ. 6:23) Ŋ tosa nyɛ o nyɛ le miŋ suliŋ le salalaŋ ndaŋ sɔlaa le. Nduyɛ ŋ nɔla miŋ paawa Mɛlɛka nda Kiliti le nyɛ nda tosal naa wo le. (Luomaŋ. 5:8, 20, 21) Kɛ ŋ tiuba miŋ chɔm nda mɛɛ kpɛ naŋ nɔ balika melaa le nyɛ nda tosal naa wo yɛ. Vɛɛ naŋ tosa yɛ keŋ?

Vɛɛ yiyaŋndo o tamasi Meele Madaliŋ ndo choo nyindu yɛ naa miŋ chɔm balika melaa? (Tofa pɛl 4-5)

4. Vɛɛ Meele Madaliŋ chɔm yɛ balika melaa le nyɛ Chiisu tosa le ndu wo? (Tofa fotueiyo.)

4 Ŋ tofaŋndɔ tamasi chua Chuunɔ pilɛ diolaŋ Meele Madaliŋ. Chuaa hoo wa saŋgaa tau kanifuule, nyinaa wɔɔŋnda a ŋɔmmɛu wa ndu kɔɔli ni. Naapum mi chuaa hoo yiyaŋ maa, wana o wana cho o nɔla mbo mala ndu wo le. Kɛ yiyaŋndɔ a mɛɛ o wa a kɔl kɛndɛ yɛ, mɛɛ Chiisu faŋa ndu nyinaa wɔɔŋaa kaŋ kɔɔli. Mi balika melaa ndoo nɔ wo nyindu ndu le mbo simnuŋ buɛi Chiisu wo. Nduyɛ mbo soliŋ teleŋ ndɔɔ, yoomuma nduaŋ a nyɛ o nyɛ ndoo nɔ kpeku, le Chiisu tooloo o wali ndɔ pollo niŋ. (Luku 8:1-3) Mi che bɛɛ ndoo nɔ balika melaa tau le nyɛ Chiisu ndoo tosal ndu wo, kɛ naapum ndoo biiyɔ bila nyɛ Chiisu wa hunɔɔ tosa wo le. Chiisu wa yoomu ndɔɔ yɔŋgu le waŋnda chieeya kpou, nduyɛ “wana o wana dɔu laalaŋndo o ndu niŋ pɛ,” o cho yoomu fafɛɛŋndo sɔla. (Chɔŋ 3:16) A koŋ kpou, mi Meele chɔm balika melaa ndoo nɔ le Chiisu wo sanaa a lo lechoo wo chɔmndo o ndu lo. Teleŋ Chiisu wa saŋgaa o yɔm imɔnɔɔ choo wo, Meele wa isisi loŋ le chɔmndo mɛɛ kpɛ ndoo buulaŋ a ndu okɔɔ yɛ, vɛlɛ a le acheleŋnda kɔltaŋ dɛɛniaa. (Chɔŋ 19:25) Mɛɛ Chiisu sɔla piɔmndo, mi Meele nda waŋlaanduaa ŋiɔɔŋaa cheleŋ kua a nyɛma chuŋ kɛndiaŋ le ma kɔl suu o dialuŋ Chiisu woŋ. (Maki 16:1, 2) Mi Meele sɔla fandaa le lo lechoo o chɔm hoo wo. Mbo sɔla dikeŋnaŋndo le chiikaŋndo a Chiisu mɛɛ o miiŋgu yoomu vɛlɛ a le suɛi o ndu lo. Buɛiyaa Chiisuaa a bɔɔbɔɔ sɔla dikeŋnaŋ koŋ te.—Chɔŋ 20:11-18.

5. Vɛɛ naŋ chɔm yɛ balika melaa le nyɛ Chɛhowa nda Chiisu tosa le naa wo?

5 Naa bɛɛ chɔm balika melaa le nyɛ Chɛhowa nda Chiisu tosa le naa wo, te ŋ soliŋ pɛ teleŋ naa, yoomuma naŋ a nyɛ naa sɔlaa kpeku, le wali dimiaa yooŋgu kɛndɔɔ hivioo lachi. Le tamaseliiyo, ŋ yɔŋguŋ le fondaŋnda naala lepiɛilaŋ taŋgullo a laŋ miŋgioo bɛɛndiaa.

KAALA NAŊ NƆ LE CHƐHOWA NDA CHIISU WO NYINDU NAA NI LE ACHELEŊNDA KAALAA

6. Le yɛɛ naŋ dimi yɛ maa sala baŋaa cho ke sɔviɔɔ le naa a pilɛŋ pilɛŋnda?

6 Te ŋ yiyaŋ pɛ a mɛɛ kpɛ Chɛhowa nda Chiisu kaala naa yɛ, mi keŋ nyindu naa le miŋ chɔm mɛɛ kpɛ naŋ kaala nda yɛ. (1 Chɔŋ 4:10, 19) Nduyɛ pɛŋ, ŋ tiuba miŋ chɔɔlu nda kaala, te ŋ bii pɛ bila maa le naa a pilɛŋ pilɛŋnda Chiisu vi ni. Mi kiilanɔɔ Pɔɔl bii hei bila. Nduyɛ, mbo chɔm balika melaa ndɔɔ mɛɛ o poonyial Kaleesiaŋnda yauwo. Mbo poonyiaa aa: “Po Mɛlɛkaa . . . chɛl ni mbo wu le ya le mɛɛ o kaala ya yɛ.” (Kalee. 2:20) Sanaa a sala baŋaa Chɛhowa naŋ num ndu o ibuŋ ni, le ma simnuŋ chaaŋ ndɔ. (Chɔŋ 6:44) Baa a cho a kɔl kɛndɛ le mɛɛ Chɛhowa che num nyɛ o kɔl, nduyɛ mbo yɔŋgu yoomu Po ndɔɔ le halikpeŋ ma simnuŋ chaaŋ ndɔ yɛ le? Baa hei kindi kaala ŋ nɔ le ndu nda Chiisu wo le? Ŋ nɔ miŋ nyunaŋ aa: ‘Yɛɛ kaala ya nɔ le Chɛhowa nda Chiisu wo nyindu yɛ ya le tosaa?

Kaala naŋ nɔ le Mɛlɛka nda Kiliti wo nyindu naa ni le miŋ dimul wana o wana yooŋgu kɛndɔɔ (Tofa pɛl 7)

7. A mɛɛ naŋ cho chɔɔ o fotueiyo choo yɛ, vɛɛ naŋ chɔm yɛ kaala naŋ nɔ le Chɛhowa nda Chiisu wo? (2 Kɔliŋtiaŋ 5:14, 15; 6:1, 2)

7 Kaala naŋ nɔ le Mɛlɛka nda Kiliti wo nyindu naa ni, le miŋ kaala acheleŋnda. (Nuawɔ 2 Kɔliŋtiaŋ 5:14, 15; 6:1, 2.) Nɛiyo opilɛ o naŋ chɔm maa ŋ kaala acheleŋnda wo cho sɛmbɔɔ dɔwɔɔ tau, le yooŋgu kɛndɔɔ dimioo ni. Miŋ dimul wana o wana yooŋgu kɛndɔɔ. Ŋ hɛli waŋnda le mɛɛ nda nɔ kɔɔle cheleŋ, ɔɔ le mɛɛ nda dimi suɛi maŋgalɛi cheleŋ yɛ le. Nduyɛ miŋ dimul waŋnda yooŋgu kɛndɔɔ o yɔŋ bɛɛ ma fula o kɔɔlima yɛ yiaaŋ niŋ, ma nɔ nyɛsɔlaa tau ɔɔ ma nɔ bɛɛ nyɛsɔlaa bɔɔ le. Te ŋ tosa pɛ hei, mɛɛ hɛnaŋ Chɛhowaa naŋ cho koŋ tosaa ni. Kanifuule, Baabuiyo dimi aa: “O hɛnaŋ mi waŋnda kpou sina kɔl kalu kpeekpei cho a tonyaa okɔɔ wo, nduyɛ ma sɔla pioŋɔɔ.”—1 Timo. 2:4.

8. Vɛɛ naŋ chɔm yɛ kaalaa le puaapiliaa a ndepiliaa naa?

8 Ŋ chɔm vɛlɛ kaala naŋ nɔ le Mɛlɛka nda Kiliti wo te ŋ kaala pɛ puaapiliaa a ndepiliaa naa. (1 Chɔŋ 4:21) Miŋ chɔm yeemɛi kpeekpeiye o nda niŋ, nduyɛ miŋ mala nda te tɔɔndaŋndaŋ la komal nda pɛ. Miŋ dɛɛniaa nda kɔltaŋ te wana nda kaala wo sɔla pɛ piɔmndo, nduyɛ miŋ kuɛ nda yilɔɔ te a wa pɛ a naa. O faŋaŋ o okoŋ kɔɔli, miŋ tosa vɛlɛ nyɛ naŋ tiuba wo le nda kɔltaŋ dɛɛniaa te a wa pɛ a kɔl tambɛiyo. (2 Kɔliŋ. 1:3-7; 1 Tɛsa. 5:11, 14) Miŋ piɛi le nda kanifuule, ŋ sina maa “nyɔɔlu wana sakpoo nyɔɔlu Mɛlɛka o piɛileŋ niŋndo nɔ kpaayaa.”—Chemi. 5:16.

9. Ɔɔ nɛi cheleŋ naŋ chɔm puaapiliaa a ndepiliaa naa kaalaa wo?

9 Ŋ chɔm vɛlɛ kaalaa le puaapiliaa a ndepiliaa naa te ŋ tosa pɛ wallo kalaŋ le miŋ wa o kɔl nyulu niŋ a nda, nduyɛ miŋ kindiŋ o nɛi o nɛi niŋ le tamasi Chɛhowaa tolɔɔ kɔɔli le acheleŋnda malɔɔ haki. Te Chɛhowa yɔŋgu pɛ Po ndɔɔ wulee le mbo vi le hakila naalaŋ, baa keŋ nɔ mi i nyindu naa le miŋ mal puaapiliaa a ndepiliaa naa haki le? Ŋ nɔ miŋ wa maa buɛi dɛnɛwɔɔŋ Chiisu soo a ndu okɔɔ o tale ndɔɔ niŋndo le. Mi che bɛɛ mi masanɔ ndɔɔ mal ndu haki le kuee bɛndu ndoo nɔ le ndu wo, kɛ mi buɛiyo hoo kɛɛ kpooŋ le chaaŋ ndɔ buɛiyo malɔɔ haki, le kuee pɔmbɔ ndoo nɔ le ndu wo. (Maa. 18:23-35) Te kɛɛ sinapɛŋgoo luɛi nya pɛ tɛɛŋ nya waŋndo o kundaa niŋ, baa a cho pa chilaŋ chua le mi la miiŋgu o kɔl nyulu niŋ tuupa mi Loonuŋyaa fuuluu? (Maa. 5:23, 24) Hei tosaa cho chɔm kpendekele maa a nɔ kaalaa le Chɛhowa nda Chiisu.

10-11. Vɛɛ bɛnduaa kundaa chɔm yɛ kaalaa le Chɛhowa nda Chiisu? (1 Pitɛ 5:1, 2)

10 Vɛɛ bɛnduaa kundaa chɔm yɛ maa a kaala Chɛhowa nda Chiisu? Nɛi sɔviɔɔ opilɛ o nda tosa heiyo cho saa Chiisuaa nyɛm nda hauba woŋ kioo ni. (Nuawɔ 1 Pitɛ 5:1, 2.) Mi Chiisu chɔm kiilanɔɔ Pitɛ hei kpendekele. Mɛɛ o viinuŋ Chiisu bɛmbɔɔ leyaa, ndoo nɔ niŋ yeemɛi kpeekpei le chɔmndo maa o kaala Chiisu. Mɛɛ Chiisu miiŋgu yoomu, mbo nyuna ndu aa: “Saimɔŋ, po Chɔŋ ndo, a kaala ya?” Ŋ nɔ tiindaŋndo maa mi Pitɛ tosa nyɛ o nyɛ ndoo tiuba le halikpeŋ mbo chɔm kaala ndoo nɔ le masanɔ ndɔɔ wo. Mi Chiisu dimul ndu aa: “Manda saa niaa pɔmbuaa.” (Chɔŋ 21:15, 17) Nduyɛ, mi Pitɛ manda saa masanɔ ndɔɔ nyɛkɛndɛi, haaa mbo sɔla piɔmndo. Mi keŋ chɔm maa ndoo kaala Chiisu tau.

11 Bɛnduaa kundaa, vɛɛ nya chɔm yɛ a boondii Loonuŋyaa maa diomnda Chiisu dimul Pitɛ laŋ la cho la sɔvɛ le nya? La chɔm maa la kaala Chɛhowa nda Chiisu te la wa pɛ puaapiliaa a ndepiliaa yilɔɔ kɔl dɛɛniaa, vɛlɛ a sɛmbɔɔ dɔwɔɔ le wanaa kelu kɔlaŋ o bɔŋaŋndaŋ a o wali pollo niŋnda malaa, ma miiŋgu Chɛhowa o ibuŋ. (Isi. 34:11, 12) La nɔ mi la chɔm vɛlɛ yeemɛi kpeekpeiye o wanaa cho Baabuiyo pɛɛkoo wa niŋ, a wanaa sɛnɛiyaa cho hunɔɔ o Loonuŋyaa wa. La tosa mi waŋnda haa nɔ dialuŋfulaŋ, nduyɛ mi la nɔ tiindaŋndo maa nda bɛɛ cho simnɔŋ buɛiyaa Chiisuaa.

KAALA NAŊ NƆ LE KILITI WO NYINDU NAA NI MIŊ NƆ KƆL SIMULAA

12. Vɛɛ yiyaŋndo o diomnda Chiisu dimi o nyumma ndɔma mɛɛlaŋ choo waŋ ke yɛ naa kɔl simulaa? (Chɔŋ 16:32, 33)

12 O nyumma mɛɛlaama Chiisu waŋ choo tuupa mbo sɔla piɔmndo, mbo dimul buɛiyaa nduaa aa: “La sɔla niŋ nyɛpalaa o chieeŋndo hoo niŋ, kɛ la simul kɔltaŋ! I chii chieeŋndo yomɔɔ.” (Nuawɔ Chɔŋ 16:32, 33.) Yɛɛ mala yɛ Chiisu mbo nɔ kɔl simulaa le loo o laalaŋ ndɔɔ choo haaa mbo sɔla piɔmndo, mi che bɛɛ mi yaamɔɔwaa nduaa kɔŋgɔlaŋ ndu? Ndoo nɔ tiindaŋndo o Chɛhowa niŋ. Nduyɛ mɛɛ o sina maa nyɛpalaa waa lende cho buɛiyaa nduaa komal, mbo nyuna Chɛhowa le mi hɔlte ndɔleŋ le wa nda choo. (Chɔŋ 17:11) Le yɛɛ hei tiu yɛ ba mi i ke naa kɔl dɛɛniaa? Kanifuule Chɛhowa nɔ kpaayaa mbo hiau yaamɔɔwaa naa. (1 Chɔŋ 4:4) Mi Chɛhowa che nyɛ o nyɛ cho yɔŋnɔŋndo. Le hei, ŋ nɔ miŋ laalaŋ kɛsɛ maa te ŋ tiindaŋ ndu pɛ, o cho naa mala miŋ soliŋ siooŋnde o kɔl, nduyɛ miŋ nɔ kɔl simulaa.

13. Vɛɛ Choosɛ fula Alimatiaa chiee wo chɔm yɛ kɔl simulaa?

13 Ŋ tofaŋndɔ tamasi po pilɛ diolaŋ Choosɛ, fulaa Alimatiaa chiee. Waŋnda ndaa nɔ bɛɛleŋ tau le poo hoo. Nduyɛ o wa waŋndo opilɛ, le kunda ndoo kialu yamaŋ le Chuuwa wo. Kɛ teleŋ Chiisu wa yooŋgu kɛndɔɔ dimioo wo, poo hoo ndoo nɔ kɔl simulaa. Mi Chɔŋ dimi maa: “ndu bɛɛ buɛi Chiisu wo o wa ni. Kɛ le mɛɛ o wa siooŋnde le Chuuwa yɛ, o chɔɔmuŋ te.” (Chɔŋ 19:38) Mi che bɛɛ ndoo nɔ yeemɛi o yooŋgu leMasaa niŋ, kɛ o chɔɔmuŋ waŋnda o hɔl kpendekele maa ndoo nɔ laalaŋndo o Chiisu niŋ te. Naapum siooŋnde wa ndu maa foofo ndɔɔ wa ndu hiɔlɔŋ, te waŋnda ndaa sina pɛ maa o nɔ laalaŋndo o Chiisu niŋ. O wa bɛɛ lende ni, Baabuiyo dimul naa maa o mɛɛlulaŋ kpɔŋ, mɛɛ Chiisu sɔla piɔmndo, mi Choosɛ “bii kɔllo mbo kɔ nyuna Paile le dialuŋ Chiisu woŋ.” (Maki 15:42, 43) A teleŋndo hoo niŋ, mbo chɔɔmuŋ waŋnda o hɔl kpendekele maa buɛi Chiisu wo o wa ni.

14. Yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa te a wa pɛ siooŋii wana chioo chɔulabaa?

14 Baa num bɛɛ nɔ pa siooŋii wanachioo maa Choosɛ? Baa mi siɔmbulaŋ la wa num pa le chɔɔmɔŋndo o sukuu, ɔɔ o fondaŋ num wallo maa Sei Chɛhowaa ŋ cho ni? Baa a cho pa kiisaŋndo le kandɔɔ yooŋgu kɛndɔɔ dimioo, ɔɔ le yiŋɔɔ sɔlaa kanifuule a cho buulaŋndo a mɛɛ acheleŋnda yiyaŋ niŋ a num okɔɔ yɛ? Chɛl mi sɔɔŋ muŋ kuuna num nyɛ ŋ sina maa ndu bɛnda ni wo tosaa le. Piɛi o Chɛhowa lo a kɔllo kpou, ma nyuna ndu mbo ke num kɔl simulaa le hɛnaŋ ndɔɔ tosaa. Te a che pɛ mɛɛ Chɛhowa muli piɛile numndeŋ yɛ, keŋ cho num mala ma chɔɔlu dialuŋ kalaŋ nɔ a kɔl simulaa.—Aisaya 41:10, 13.

WAA A KƆL KƐNDƐ NYINDU NAA NI Ŋ VIL ŊDIAL O CHƐHOWA PIƐIYO NIŊ TE

15. Mɛɛ Chiisu fula buɛiyaa nduaa o hɔl, mi keŋ tosa ma wa a kɔl kɛndɛ. Yɛɛ kɔl kɛndɛ nda koŋ ndoo nyindu yɛ nda le tosaa? (Luku 24:52, 53)

15 Mɛɛ Chiisu sɔla piɔmndo, mi buɛiyaa nduaa tambu kɔl tau. Yiyaŋndɔ maa num i waa nuaa yɔŋnuŋ ni. Chaŋnda kpɛɛluŋndo ndoo heluŋ nda ko le, kɛ ma sinaŋ naŋ chaa ndaa nɔ lɛ tiindaŋ te. (Luku 24:17-21) Kɛ mɛɛ Chiisu fula nda o hɔl, mbo chua teleŋndo le nda malaa ma bii bila maa, huului Baabuiye o peelu ni. Nduyɛ, mbo ke nda wali sɔvɛ sɔviɔɔ le tosaa. (Luku 24:26, 27, 45-48) Mɛɛ Chiisu miiŋgu choo choo, palɛi 40 okoŋ kɔɔli, buɛiyaa nduaa ve lɛ a kɔl tambɛi le. A wa niŋ a kɔl kɛndɛ kanifuule, ndaa sina maa masanɔ ndaa miiŋgu yoomu, nduyɛ maa o cho nda mala le ma tosa wali sɛnɛi o ke nda wo. Mi kɔl kɛndɛ ndaa nɔ wo nyindu nda le ma hiou lachi a Chɛhowa saŋgalaa, a vi ŋdial te.—Nuawɔ Luku 24:52, 53; Walta. 5:42.

16. Vɛɛ naŋ tuallɛ tamasi buɛiyaa Chiisuaa kɔɔli?

16 Vɛɛ naŋ tuallɛ tamasi buɛiyaa Chiisuaa kɔɔli? Ŋ tiuba miŋ wa a kɔl kɛndɛ o Chɛhowa piɛiyo niŋ teleŋ o teleŋ, o cho ko a boondii Loonuŋyaa le. Hei sim ni maa, ŋ nɔ miŋ kɛsi Masale Mɛlɛkaleŋ nyɛ tasoo o yoomu naa niŋ. Le tamaseliiyo, wanaa bɔɔbɔɔ tosa niŋ yɛlɛmiaalaŋ a mɛɛ nda tosa wallo yɛ, le halikpeŋ ma wa kɔlaŋ o wali pollo niŋ a o bɔŋaŋndaŋ, vɛlɛ ma wa pɛɛku leyuŋgoo tosaa. Apum kɛɛsiaa niŋ le nyɛm kiɔɔŋ ŋpum malɔɔ, ŋ waŋnda che maa ŋ cho ŋ sɔvɛ woŋ, le halikpeŋ ma soliŋ nda kpeku tau o kundaa niŋ ɔɔ le ma kuɛ naa yeemɛi cho tau le wanaa dimiaa yooŋgu kɛndiaa wa. Mi che bɛɛ ŋ nɔ miŋ biunuŋ sɔɔŋ kindilaŋ o Chɛhowa piɛiyo niŋ, kɛ o mɛi lediom maa te ŋ kɛsi pɛ Masale ndɔleŋ nyɛ tasoo o yoomula naalaŋ niŋ, o cho naa sala dɔwɔɔ.—Pulɔ. 10:22; Maa. 6:32, 33.

A boondii Loonuŋyaa, chua teleŋndo le yiyaŋndo a nyɛ Chɛhowa nda Chiisu tosa le numndo okɔɔ (Tofa pɛl 17)

17. Yɛɛ ŋ kɛɛsiaŋ yɛ o kɔl le tosaa a boondii Loonuŋyaa? (Tofa fotueiyo.)

17 Ŋ cho lehɔl o nɛi le Loonuŋyaa biyɔɔ o Nɔŋgɔwaa choo Nyaakuɛiyo 4. Kɛ chum fɛŋ haaa mi teleŋ koŋ fuuluu, malaŋ ŋ yiyaŋ a yoomu Chiisu wo vɛlɛ a piɔm ndɔɔ okɔɔ le. Nduyɛ, a nɔ vɛlɛ ma chum le mi teleŋ koŋ fuuluu malaŋ ŋ yiyaŋ a kaala ndu nda Chɛhowa chɔm naa wo okɔɔ le. Yiyaŋ a sɔɔŋ muŋ okɔɔ teleŋ o teleŋ a boondii Loonuŋyaa. Le tamaseliiyo, veelu diomndaŋ o sɔɔŋ cho muŋ o kɔfu cho o Yau Wali Bɔŋaŋndo le Nyaakuɛiyo 2019 niŋndo, peele 4, okoŋ ma yiyaŋ lechoo. Te a wa pɛ hei tosaa, nuuviaa bolii Baabui mala num ma chɔɔlu balika melaa nɔ, kaalaa, kɔl simulaa, nduyɛ ma wa a kɔl kɛndɛ wo. Kindiŋ ma nuuviaa nɛila ŋ tiuba ma chɔm balika melaa a kɔllo kpou wo. Nɔ tiindaŋndo maa, Chiisu cho chɔ sɛmbɛ ŋ cho dɔwɔɔ le ndu loonɔŋndo a boondii Loonuŋyaa wo o sɔvɛ.—Sɔɔŋ. 2:19.

CHONDII 17 “I Yeema”

a A boondii Loonuŋyaa, ma dɛɛniaa naa le miŋ yiyaŋ a yoomu Chiisu wo vɛlɛ a piɔm ndɔɔ okɔɔ. Nduyɛ ma dɛɛniaa naa vɛlɛ le miŋ yiyaŋ a kaala ndu nda Finya ndɔ chɔm naa wo okɔɔ. Te ŋ wa pɛ hei tosaa, i nɔla mi i nyindu naa le miŋ chɔm balika melaa le Chɛhowa nda Chiisu. O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho pɛɛku nɛilaŋ latiŋ la naŋ chɔm balika melaa le sala baŋaa wo, vɛlɛ a mɛɛ naŋ chɔm Chɛhowa nda Chiisu kaalaa yɛ. Ŋ cho vɛlɛ chɔ nyɛ nyindu naa le miŋ kaala puaapiliaa a ndepiliaa naa wo, miŋ nɔ kɔl simulaa, nduyɛ miŋ nɔ nyaaloo o Chɛhowa piɛiyo niŋndo.