1-2. (a) Le tubwanya kwiivwana namani kitatyi kyotulangulukila pa būmi bwa Yesu ne pa mwingilo wandi wa busapudi? (b) Le i bika byotusa kwisambila’po mu kino kishinte?

 SHI TUBAFWILWA muntu otusenswe, tumulañanga bininge! Dibajinji, bitusansanga bininge kitatyi kyotulangulukila pa mafuku abadikila lufu lwandi, nakampata shi muswe wetu wasusukile bininge kumeso kwa kufwa. Inoko kitatyi pa kupita’po, tushilulanga kwiivwana’ko biyampe kitatyi kyotulangulukila pa bintu kampanda byaetufundije, byaalongele, nansha byaanenene mwanda wa kwitukankamika nansha kwitulengeja twikale na nsangaji.

² Muswelo umo onka, bitusansanga potutanga myanda ya mwāsusukile Yesu ne mwaāfwidile. Mu kitatyi kya Kivulukilo, twitūdilanga’ko kitatyi kya kulangulukila pa bulēme bwa kitapwa kyandi kya kinkūlwa. (1 Ko. 11:24, 25) Inoko tusangalanga bininge kitatyi kyotulangulukila pa byonso byānenene Yesu ne byaālongele paādi pano pa ntanda. Kadi tukankamikwanga kitatyi kyotulangulukila pa byalonga pano ne pa byasa kwitulongela mu mafuku āya kumeso. Kulangulukila pa bino bintu ne pa buswe bwaetusenswe, kubwanya kwitulengeja tulombole kufwija’ko mu miswelo mipotoloke, monka motusa kwibimwena mu kino kishinte.

3. Le i bubinga’ka botudi nabo bwa kufwijija’ko pa kinkūlwa?

³ Tufwijanga’ko kitatyi kyotulangulukila pa būmi bwa Yesu ne pa lufu lwandi. Yesu paādi pano pa ntanda, wāfundije bantu bintu biyampe bikalonga Bulopwe bwa Leza. Tusenswe bininge  buno bubine bwa Bulopwe. Tufwijanga’ko pa kinkūlwa mwanda i kitupe mukenga wa kwikala mu kipwano kya pabwipi na Yehova ne Yesu. Boba balombola lwitabijo mudi Yesu badi ne na lukulupilo lwa kwikala’ko nyeke ne kumona baswe babo bafwile ke bōmi monka. (Yoa. 5:28, 29; Loma 6:23) Kekudipo kintu kyotwalongele mwanda wa kupebwa ano madyese; kadi ketubwanyapo nansha dimo kufuta Leza ne Kidishitu pa byobetulongēle. (Loma 5:8, 20, 21) Inoko tubwanya kulombola’mba twibafwijanga’ko bininge. Muswelo’ka?

4. Le Madia mwine Makadala wālombwele namani kufwija’ko pa byāmulongēle Yesu? (Tala kifwatulo.)

⁴ Twisambilei’ko pa kimfwa kya Muyuda umo mwana-mukaji witwa bu Madia mwine Makadala. Wādi ususuka bininge pa mwanda wa bandemona basamba-babidi bādi bamususula. Bine ye uno wādi ulanga’mba kekudipo muntu ubwanya kumukwasha. Ebiya tompa kufwatakanya mwaāfwijije’ko pāmutalwile Yesu bano bandemona! Mutyima wandi wa kufwija’ko wāmulengeje ekale mulondi wandi ne kwingidija kitatyi kyandi, bukomo bwandi, ne bintu byandi mwanda wa kumukwatakanya mu mwingilo wa busapudi. (Luka 8:1-3) Nansha Madia byaāfwijije’ko Yesu pa byaāmulongēle, ye uno kādipo wivwanije amba Yesu ukamupa kyabuntu kikatampe mu mafuku āya kumeso. Yesu wādi wa kupāna būmi bwandi pa mwanda wa muzo onso wa muntu, “amba ense ulombola lwitabijo mudi aye” akamone būmi bwa nyeke. (Yoa. 3:16) Nansha nankyo, Madia wāfwijije’ko Yesu na kwikala na lulamato kwadi. Kitatyi kyādi kisusuka Yesu ku mutyi wa masusu, Madia wādi wimene dya kubwipi mwanda wādi utele Yesu mutyima, kadi wādi usaka kusenga bantu bakwabo bādi’po. (Yoa. 19:25) Pāfwile Yesu, Madia pamo ne bana-bakaji bakwabo babidi, bāendele ku kibundu na binunka mwenye bya kumuteakanya nabyo mwa kumujīkila. (Mako 16:1, 2) Madia wāeselwe bininge pa lulamato lwandi. Wāikele na dyese dya kwitana na Yesu musanguke ne kwisamba nandi—dyese dine kedyāikelepo na bana ba bwanga bavule.—Yoa. 20:11-18.

5. Le i muswelo’ka otubwanya kulombola kufwija’ko pa byonso bitulongēle ba Yehova ne Yesu?

 ⁵ Netu tubwanya kulombola kufwija’ko pa byonso bitulongēle ba Yehova ne Yesu na kwingidija kitatyi kyetu, bukomo bwetu, ne misokwe yetu mwanda wa kwendeleja kumeso mwingilo wa Bulopwe. Kimfwa, tubwanya kwipāna mwanda wa kukwasha’ko ku mwingilo wa lūbako ne wa kulongolola bifuko byotutōtela’po Yehova.

6. Mwanda waka tubwanya kunena’mba kinkūlwa i kyabuntu kyapēnwe pa mwanda wa umo ne umo motudi?

⁶ Kulangulukila pa buswe bwitusenswe ba Yehova ne Yesu, kwitulengejanga netu twibasanswe. (1 Yo. 4:10, 19) Kadi twibasanshilwanga’ko bininge kitatyi kyotwivwanija’mba Yesu wāfwile pa mwanda wa muntu umo ne umo motudi. Mutumibwa Polo wājingulwile uno mwanda ne kufwija’ko paālembēle bene Ngalatea amba: “Mwanā Leza, waunsenswe ne kwipāna pa mwanda wami.” (Ngt. 2:20) Yehova i mukukokele kwadi kupityila ku kinkūlwa amba wikale mulunda nandi. (Yoa. 6:44) Le kebikutengapo ku mutyima kuyuka’mba Yehova wamwene kintu kiyampe modi ne kufuta mfutwa mikatampe mwanda wa wikale mulunda nandi? Mwene kino kikulengeja usanswe bininge ba Yehova ne Yesu? Nanshi i biyampe twiipangule amba, ‘Le buno buswe bukaningila nonge bika?’

7. Enka na motumwena’byo pa kifwatulo, le i muswelo’ka otubwanya batwe bonso kulombola’mba tusenswe ba Yehova ne Yesu? (2 Bene Kodinda 5:14, 15; 6:1, 2)

⁷ Buswe botusenswe Leza ne Kidishitu bwitulengejanga tusanswe bakwetu. (Tanga 2 Bene Kodinda 5:14, 15; 6:1, 2.) Muswelo umo bidi otulombolanga buno buswe i na kusapula na bupyasakane. Tusapwilanga muntu yense otutana. Ketusañunangapo bantu pa mwanda wa lukoba lwabo, kabila kabo, misokwe yabo, nansha bibidiji byabo. Mu uno muswelo,  twingilanga kukwatañana na mpango ya Leza ya amba, “bantu ba miswelo yonso bapande ne kwikala na buyuki bwinebwine bwa bubine.”—1 Tm. 2:4.

8. Le i muswelo’ka otubwanya kulombola’mba tusenswe batutu ne bakaka?

⁸ Kadi tulombolanga’mba tusenswe ba Yehova ne Yesu na kusanswa batutu ne bakaka. (1 Yo. 4:21) Twibatanga mutyima ne kwibakwatakanya kitatyi kyobadi mu byamalwa. Twibaseñanga kitatyi kyobafwilwa baswe babo, twibapempulanga kitatyi kyobabela, kadi tuloñanga byonso byotubwanya mwanda wa kwibakankamika kitatyi kyobatyumukwa mutyima. (2 Ko. 1:3-7; 1 Ts. 5:11, 14) Ne kadi tulombelanga nyeke pa mwanda wabo, mwanda tuyukile amba “milombelo ya kuzenza ya moloke idi na lupusa lukatampe.”—Yak. 5:16.

9. Le i muswelo’ka mukwabo otubwanya kulombola’mba tusenswe batutu ne bakaka?

⁹ Kadi tulombolanga’mba tusenswe batutu ne bakaka na kulonga bukomo bwa kwikala nabo nyeke mu ndoe. Tuloñanga bukomo bwa kwiula kimfwa kya Yehova kya kulekela. Shi Yehova waitabije wandi mwana afwe pa mwanda wa bubi bwetu, netu tufwaninwe kwikala na mutyima wa kulekela batutu ne bakaka kitatyi kyobetulubila. Mwene i amo? Ketukasakepo kwikala bwa umpika mubi wēsambīle’po Yesu mu lukindi lwandi lumo. Uno umpika nansha byobāmulekēle mapu makatampe kudi mfumwandi, aye wāpelele kulekela umpika mukwabo wādi umwapwile mapu matyetye. (Mat. 18:23-35) Shi kudi muntu kampanda mu kipwilo omwatuninye kwiivwana nandi, lelo ukekala mubajinji kukamumona amba mulonge nandi ndoe kumeso kwa kutanwa ku Kivulukilo? (Mat. 5:23, 24) Shi ulonge namino, ukalombola’mba usenswe ba Yehova ne Yesu.

10-11. Lelo i muswelo’ka ubwanya kulombola bakulumpe amba basenswe ba Yehova ne Yesu? (1 Petelo 5:1, 2)

¹⁰ Lelo i muswelo’ka ubwanya kulombola bakulumpe amba basenswe ba Yehova ne Yesu? Muswelo umo mukatampe i na kuvuija bisakibwa bya mikōko ya Yesu. (Tanga 1 Petelo 5:1, 2.) Bino ye byobālombwele mutumibwa Petelo kudi Yesu. Petelo pa kupwa kutuna Yesu misunsa isatu, ye uno wādi usaka kulombola’mba umusenswe. Yesu pa kupwa kusanguka, wāipangwile Petelo amba: “A Shimona mwanā Yoano, le unsenswe”? Bine tubwanya kukulupila’mba Petelo ye uno wālongele byonso byaādi ubwanya mwanda wa kulombola’mba usenswe Mfumwandi. Yesu wāsapwila Petelo amba: “Kumba yami mikōko myana.” (Yoa. 21:15-17) Kadi tamba pene’pa mu būmi bwandi, Petelo wākwatakenye biyampe mikōko ya Mfumwetu Yesu, wālombola’mba wādi umusenswe.

¹¹ A bakulumpe, le i muswelo’ka omubwanya kulombola mu kitatyi kya Kivulukilo amba mulamine bulēme bwa byobālombwele Petelo kudi Yesu? Mubwanya kulombola’mba musenswe bininge ba Yehova ne Yesu na kwingila kyaba kyonso mwingilo wa bukumbi, ne na kukwasha mu muswelo wa pa bula boba kebakingilanga bashilule monka kwingidila Yehova. (Ezk. 34:11, 12) Mubwanya kuta mutyima boba bakīfunda Bible ne bapya batanwa ku Kivulukilo, na kulonga byonso byomubwanya mwanda wa kutundaila biyampe bano bana ba bwanga ba Yesu ba mwenda mafuku.

12. Mwanda waka kulangulukila pa byānenene Yesu bufuku bukya kafu kwitupanga bukankamane? (Yoano 16:32, 33)

¹² Bufuku bukya Yesu kafu, wāsapwidile bandi bana ba bwanga’mba: “Mu ino ntanda  mukamona byamalwa, inoko kankamanai! Ami nanekenya ino ntanda.” (Tanga Yoano 16:32, 33.) Le i bika byākweshe Yesu alwe na balwana nandi na bukankamane ne kushala na kikōkeji kufika ne ku lufu? I kukulupila mudi Yehova. Yesu byaāyukile amba balondi bandi bakatanwa na makambakano amo onka, wālombele Yehova ebalame. (Yoa. 17:11) Mwanda waka kino kitupanga bukankamane? I mwanda Yehova i mukomo bininge kupita balwana netu bonso. (1 Yo. 4:4) Aye umonanga bintu byonso. Tuyukile amba shi tukulupile mudi Yehova, nandi uketukwasha tukomene moyo ne kwikala bakankamane.

13. Le Yosefa mwine Adimatea wālombwele bukankamane namani?

¹³ Twisambilei’ko pa kimfwa kya Yosefa mwine Adimatea. Wādi mulēmekibwe bininge na Bayuda, mwanda wādi wa mu Sanedini, kidye kikatampe kya Bayuda. Inoko kitatyi kyādi kisapula Yesu pano pa ntanda, Yosefa kādipo na bukankamane. Yoano unena’mba wādi “mwanā bwanga umo wa Yesu, inoko wadi wa kufula mwanda wadi utyina Bayuda.” (Yoa. 19:38) Nansha Yosefa byaādi usangela musapu wa Bulopwe, wādi wīfya mwanda wa bantu bakwabo kebakiyuka’mba witabije mudi Yesu. Mobimwekela wādi utyina’mba ukajimija kitenta kyandi kya bulēme mu kibundi. Nansha shi byādi i pa bubinga’ka, Bible witusapwila’mba Yesu pa kufwa, Yosefa “wekankamika waenda ku meso a Pilato, wamulomba umbidi wa Yesu.” (Mako 15:42, 43) Pano Yosefa wākwatakenye Yesu patōkelela.

14. Lelo i bika byofwaninwe kulonga shi ulwanga na kityino kya bantu?

¹⁴ Le nobe kodi mutyine bantu pamo bwa Yosefa? Le kyaba kimo ku kaji nansha ku masomo, bikukwatanga bumvu kwiyukanya bu Kamoni wa Yehova? Lelo wikakanga kwikala musapudi nansha kubatyijibwa mwanda wa kutyina mubwanya kukumwena bantu bakwabo? Kokaleka bino bikulengeje uleke kulonga byobya byoyukile amba byo biyampe. Lomba Yehova na kininga akupe bukankamane bwa kulonga kiswa-mutyima kyandi. Pomona muswelo ulondolola Yehova milombelo yobe, bikakukomeja ne kukupa bukankamane.—Isa. 41:10, 13.

15. Le Yesu pa kupwa kumwekela bandi bana ba bwanga, nsangaji yabo yēbalengeje balonge bika? (Luka 24:52, 53)

¹⁵ Bana ba bwanga bāivwene bulanda bukatampe pāfwile Yesu. Tompa kwitūla pa kyabo kyaba. Kebājimijepo’tu enka mulunda nabo obādi basenswe, ino bāmwene amba abajimija  ne lukulupilo lwabo lwine. (Luka 24:17-21) Inoko paēbamwekēle, wētūdile’ko kitatyi kya kwibakwasha bevwanije lufu lwandi molwāfikidije bupolofeto. Kadi wēbapele ne mwingilo wa mvubu wa kwingila. (Luka 24:26, 27, 45-48) Mafuku 40 pa kupita’po kitatyi kyākandile Yesu mūlu, bulanda bwa bana ba bwanga bwaālamukile ke nsangaji mikatampe. Bāsangele mwanda bāyukile amba Mfumwabo i mūmi, kadi ukebakwasha bavuije mwingilo wāebapele. Nsangaji yabo yēbalengeje batendele Yehova ne kuleka’byo mpika.—Tanga Luka 24:52, 53; Bil. 5:42.

16. Le i muswelo’ka otubwanya kwiula bana ba bwanga ba Yesu?

¹⁶ Le i muswelo’ka otubwanya kwiula bana ba bwanga ba Yesu? Tukokeja kwikala na nsangaji mu kutōta Yehova ke enkapo’tu mu kitatyi kya Kivulukilo, ino i mu bula bwa mwaka onso. Kino kitulomba kutūla Bulopwe bwa Leza pa kifuko kibajinji mu bwetu būmi. Kimfwa, bavule i bajadike mpangiko yabo ya kaji mwanda wa babwanye kusapula, kutanwa ku kupwila, ne kulonga butōtyi bwa kisaka kitatyi kyonso. Bamo i bakwate enka ne butyibi bwa kuleka kukimba bintu bya ku ngitu bimonwa na bakwabo bu bya mvubu, mwanda wa kulonga bivule mu kipwilo nansha mwanda wa kukengidila kokwa kusakilwa basapudi bavule ba Bulopwe. Nansha byobitulomba kūminina pa kwendelela kwingidila Yehova, aye i mwitulaye amba uketwesela bininge shi tutangidije kumeso tumweno twa Bulopwe mu bwetu būmi.—Nki. 10:22; Mat. 6:32, 33.

17. Le ubasumininwa kulonga bika mu kino kitatyi kya Kivulukilo? (Tala kifwatulo.)

¹⁷ Tutengēle na kipyupyu kutanwa ku Kivulukilo mu Dya Bubidi mafuku 4 Kweji 4. Inoko ketwakilaijai enka dine difuku’dya ye ketulangulukila pa būmi bwa Yesu ne pa lufu lwandi, ne pa buswe bobetusenswe na Yehova. Kwatakanya mukenga o-onso wa kulangulukila’po mu kitatyi kyonso kya Kivulukilo. Kimfwa, witūdile’ko kitatyi kya kutanga ne kulangulukila pa binkumenkume bidi mu tabulo inena’mba, “Yenga wa Mfulo wa Būmi bwa Yesu Pano pa Ntanda,” idi mu Mbwejo B12 ya Bwalamuni bwa Ntanda Mipya. Polonga namino, kimba bisonekwa biningija mutyima obe wa kufwija’ko, buswe, bukankamane, ne nsangaji. Kupwa kimba’ko miswelo mipotoloke yobwanya kulombola’mo kufwija’ko kutamba ku mutyima. Kulupila’mba Yesu ukasangela byonso byolonga mwanda wa kumuvuluka mu kino kitatyi kya Kivulukilo.—Kus. 2:19.