1-2. (a) Kunti twaiunvua siani kine twatontonkania palua buikazi bwakue Yesu ni miilo yakue? (b) Tuli kulondoluela ki mu leeli lyasi?

 MUSITA utuli twafwilua na muntu ututonene, ozo muntu ali watusia saana mu bulanda! Paange, ku ntendeko kunti twaya twaiunvuilesie misa lyonse musita utuli kuya twatontonkania palua nsiku yaakitangilila kufua kwakue, asa kine ozo muntu ututonene waakiema ntaanzi ya kufua. Anzia evio, kisia musita kunti twatendeka kwiunvuako nsaansa, musita utuli kuya twatontonkania palua bintu paleepale byaali watubuila, ao byaali walanda eevi kutukoselezia ao kutusekia.

² Evio vyenka ni fwefue, kili kyatukisia musita utuli twasoma mpunda ilangiliile Yesu vyaaemene ni kufikiila kufua. Mu milungu ya ntaanzi ni ya kisia Kibukisio, tuli twakwata musita wa kutontonkania palua mana ya ngeleelo yakue Yesu. (1 Bakor. 11:24, 25) Anzia evio, tuli twapata nsaansa ikata musita utuli twatontonkania palua milandu yonse yaalandile Yesu ni palua bintu byaakitile lwabanga wali pa kyalo. Kabili tuli twasonseziiwa saana musita utuli twatontonkania palua beelia byali mukukita loonu, pamo ni beelia byali wakaba kutukitila mu musita uli mukuiza. Kutontonkania palua bebio bintu ni palua ntono yakue kuli fwefue, kunti kwatukinkizia kutasia mu nzila imonekele, nga vituli kumona mu leeli lyasi.

3. Ni nsaambu ki ili yalengia tuye twatasia palua kilubula mulandu?

³ Tuli twatasia musita utuli twatontonkania palua buikazi bwakue Yesu ni palua lufu lwakue. Musita Yesu lwaali paanu pa kyalo, waali wabasambilizia bantu palua bintu byakaleetua na Bukolo Bwakue Leeza. Tuli twatona saana beelia bili byasambilizia Bibilia palua kilubula mulandu ni palua bintu biweeme bili byafuma  mu keekio kilubula mulandu. Tuli twatasia palua kilubula mulandu paantu kili kyatwizuila nzila ya kusekelela bukibuza bwa peepi pamo ni Yehova ni Yesu. Kabili, baalia bali balangilila kiketekelo muli Yesu, bali ni kiswapilo kya kwikala loonse ni kubamona kabili batonua babo baafuile. (Yoan. 5:28, 29; Bar. 6:23) Te kuli kantu ata kamo katwakikita kapalile kulengia tupeelue ezio mpaalo, kabili tetuviinda kumulipa ata kaniini Leeza ni Kristu juu ya beelia bibaatukitiile. (Bar. 5:8, 20, 21) Inzi kunti twabatasia. Mu nzila ki?

4. Maria Magdalena, waatasiizie siani palua beelia byaakitiilue na Yesu? (Mona foto.)

⁴ Mona mufuano wakue mwanakazi umo Muyuda, waali wakuutua Maria Magdalena. Abanga wali mu aali yabiipile saana paantu abanga waemiiwa na myela saba ibiipile. Kipalile abanga waiunvuile nangue te kuli muntu ali kuviinda kumukwasia. Pakaako, ezia kutontonkania vyaatasiizie musita Yesu lwaamukwasiizie eevi alekele kwemiiwa na ezio myela ibiipile! Kutasia kwakue kwaamukinkiziizie afikiile kwaluka musambi wakue, kabili kwamukinkiziizie abombie musita ni maka akue pamo ni bintu byakue eevi kumukwasia Yesu mu miilo ya kusimikila. (Luk. 8:1-3) Anzia kine Maria waatasiizie saana palua beelia byaakitiilue na Yesu, paange tabanga wamanine nangue Yesu kunti wamukitila ni bintu binge bikilile paapo mu musita uli mukuiza. Abanga wali wa kuiza kufumia bukose bwakue palua bantu bonse, “eevi kubalua muntu wamuketekela” akasekelele bukose bwa loonse. (Yoan. 3:16) Kabili, Maria waamutasiizie Yesu kupitila kuya wali wa kisinka. Musita Yesu lwabanga wali mukwema pa kimuti kya busaanso, Maria waali waimeene peepi paantu waali wamwemena Yesu, kabili abanga watonene kubateekia mutima baalia babanga bali paapo. (Yoan. 19:25) Kisia Yesu kufua, Maria pamo ni banakazi bange babili, baaile ku mankabuli batweme mafuta ali anunkila buino a kumusuba Yesu pa kuziikua. (Mark. 16:1, 2) Yehova waamupaalile saana Maria paantu abanga wali wa kisinka kuli Yesu. Musita Yesu lwaatuntumwinue, Maria waasekeleele kusaakaana ni Yesu  ni kulondolola nakue. Leelio libanga lyali lisyuko lisyaapatile basambi bengi.​—Yoan. 20:11-18.

5. Kunti twalangilila siani kutasia palua bintu byonse bitwakitiilue na Yehova ni Yesu?

⁵ Ni fwefue kunti twalangilila kutasia kwetu palua bintu byonse byaatukitiile Yehova ni Yesu kupitila kubombia nsita yeetu, maka etu ni nfalanga yeetu eevi kukwasia miilo ya Bukolo iye pa ntaanzi. Kwa mufuano, kunti twaipeela eevi kukwasia miilo ya kukuula ni kusuunga bikuulua bya kumupupilamo Yehova.

6. Juu ya ki kunti twalanda nangue kilubula mulandu ni bupe bwa kila muntu pakati keetu?

⁶ Musita utuli twatontonkania Yehova ni Yesu vibatutonene, tuli twasonseziiwa kubatona ni beene. (1 Yoan. 4:10, 19) Tuli twakila kubatona musita utuli twainika nangue Yesu waafuiliile kila muntu palwakue bunke. Mutumua Paulo waamanine evio, kabili waalangiliile kutasia kwakue musita lwaabalembeele Bagalatia. Waalandile eevi: “Muana wakue Leeza . . . waantonene ni kunfuila.” (Bag. 2:20) Kupitila kilubula mulandu, Yehova waakukuliile kuli weene eevi uviinde kwaluka kibuza wakue. (Yoan. 6:44) Eba, tekiizi kusaansamusia mutima obe kumana nangue Yehova waamwene kintu kiweeme muli weewe, ni kulipa bei ya pa muulu saana eevi weewe waluke pakati ka babibuza bakue? Eba, keekio te kikusonseziizie ukile kumutona Yehova ni Yesu? Pakaako, tupalile kwiipuzia eevi: ‘Ezio, ntono yakaba kunsonsezia kukita ki?’

7. Nga vilangiliile foto, fwe bonse kunti twalangilila siani nangue tumutonene Yehova ni Yesu? (2 Bakorinto 5:14, 15; 6:1, 2)

⁷ Kumutona Yehova ni Kristu kuli kwatukinkizia kubalangilila bange ntono. (Soma 2 Bakorinto 5:14, 15; 6:1, 2.) Nzila imo ya kulangilila nangue tubatonene bange ni eezi, kukwasia kwa mute miilo ya kusimikila. Tuli twalondolola na kila muntu utuli twasaakaana nakue. Tetwizi kutiina kulanda na muntu paantu ni wa rangi inge  ya mpapa ao paantu te wa kabila yeetu. Kabili tuli twalanda na bantu bonse atasie kine banoonkele ao basomene, atasie kine ni bapabi ao te basomene. Mu ezio nzila, tuli twabomba nga vili mupaango wakue Yehova. Weene atonene “kubalua muntu apusuke ni kumana kisinka [ao kisinka kisili na kilubo].”​—1 Tim. 2:4.

8. Kunti twabalangilila siani ntono balupua ni bankazi betu?

⁸ Kabili, tuli twalangilila nangue tumutonene Leeza ni Kristu kupitila kubalangilila ntono balupua ni bankazi betu. (1 Yoan. 4:21) Tuli twaemena saana bintu bibakabiile, kabili tuli twabakwasia musita ubali mu maavia. Tuli twabateekia mutima musita ubali bafuilua na muntu ubatonene, tuli twaya kubamona musita ubaluele, kabili tuli twakita maka etu onse eevi kubakoselezia musita ubatiokele mutima. (2 Bakor. 1:3-7; 1 Bat. 5:11, 14) Tuli twatwalilila kubapepela twalangulukile nangue ‘mapepo a muntu aweeme ao wa nsaambu ali ni maka.’​—Yak. 5:16.

9. Kunti twabalangilila ntono balupua ni bankazi betu mu nzila ki inge?

⁹ Tuli twalangilila nangue tubatonene balupua ni bankazi betu kupitila kwikwinda saana kusuunga mutende pamo naabo. Tuli twaikwinda kupala mufuano wakue Yehova wa kweleela. Kine Yehova waatonene kulekelela Muana wakue afue juu ya mazaambi etu, eba fwefue te tupalile kuya twaleengele kubeleela balupua ni bankazi betu musita ubali batuluvia? Te tutonene kupala mufuano wakue olia muzia abiipile alondolwelue mu mufuano wakue Yesu. Anzia kine mukulu wakue wa miilo waavutile lideeni lyakue likata, ozo muzia waandilue kumweleela muzia mwinakue abanga wali ni lideeni liniinisie. (Mat. 18:23-35) Kine tewizi kunvuana na muntu umo mu kilonghaano, wamona siani kine weewe waaluka wa kuanza kukwata mupaango wa kuya kukita mutende ntaanzi ya kuya ku Kibukisio? (Mat. 5:23, 24) Kukita evio kuli kulangilila nangue umutonene saana Yehova ni Yesu.

10-11. Bakote kunti balangilila siani nangue bamutonene Yehova ni Yesu? (1 Petro 5:1, 2)

¹⁰ Bakote kunti balangilila siani nangue bamutonene Yehova ni Yesu? Kwemena bintu bikabiile mikooko yakue Yesu, kuli pakati ka nzila ya mana ya kulangilila nangue bamutonene Yehova ni Yesu. (Soma 1 Petro 5:1, 2.) Yesu waamulangiliile buino mutumua Petro keekio kintu. Kisia kumukaana Yesu mara itatu, Petro abanga wali ni nkulu ikata ya kulangilila nangue waali wamutonene Yesu. Kisia kutuntumunua kwakue, Yesu waamwipuziizie eevi Petro: “We Simoni muana mwina Yoane, eba, untonene?” Kunti twasininkizia nangue kipalile Petro waakitile kintu kyonse eevi kulangilila nangue amutonene Mulopue. Yesu waamulandile eevi Petro: “Suunga mikooko yane iniini.” (Yoan. 21:15-17, NWT) Kabili mu kipindi kyaali kyasieleko kya buikazi bwakue, Petro waaemeene mu nzila ilambaleele mikooko yakue Mulopue eevi kulangilila nangue amutonene Yesu.

¹¹ We mukote, mu milungu ya ntaanzi ni ya kisia Kibukisio, kunti walangilila siani nangue milandu yaalandilue Petro kuli Yesu, ni ya mana kuli weewe? Weewe kunti walangilila nangue umutonene saana Yehova ni Yesu kupitila kubakoselezia lingi balupua ni bankazi ni kubakwasia baalia baalekeele kubomba bamubuelele Yehova. (Ezek. 34:11, 12) Kabili weewe kunti waikwinda kubakinkizia basambi ba Bibilia ni baalia baakiiza ku Kibukisio. Tutonene beyunvue kuya bafikile paantu tuswapiile nangue busiku bumo ni beene bakaaluka basambi bakue Yesu.

12. Juu ya ki kutontonkania palua milandu yaalandile Yesu mu nsita ya busiku ntaanzi ya kufua kwakue kuli kwatulengia twaluke ni mibeele ya kusipa? (Yoane 16:32, 33)

¹² Mu nsita ya busiku ntaanzi ya kufua kwakue, Yesu waabalandile eevi basambi bakue: “Mu kyalo mwakamonamo lyemo, inzi  tekukatooboke mu mitima yeenu paantu neene naanzia kyalo.” (Soma Yoane 16:32, 33.) Ni kiki kyaamukwasiizie Yesu kulangilila mibeele ya kusipa musita baluani bakue lubaamukitiile ovio, ni kusiala wali wa kisinka mpaka kufua? Weene waamuswapiile Yehova. Paantu waali wamanine nangue basambi bakue bakapata meezio apaleene ni akue, Yesu waamuloombele Yehova abalabukile. (Yoan. 17:11) Juu ya ki keekio kyatulengia tuye twali ni mibeele ya kusipa? Paantu Yehova ali ni maka saana kuliko baluani betu. (1 Yoan. 4:4) Yehova amwene kila kintu. Tusininkiziizie nangue kine twamuswapila Yehova, weene kunti watukwasia eevi twanzie muenzo weetu ni kutukwasia kulangilila mibeele ya kusipa.

13. Yosefu wa ku Arimatea waalangiliile siani mibeele ya kusipa?

¹³ Mona mufuano wakue Yosefu wa ku Arimatea. Abanga wakindikilue saana na Bayuda. Abanga wabomba mu Sanhedrini, tribinali ikata ya Bayuda. Musita Yesu lwabanga wasimikila pa kyalo, Yosefu abanga wali muntu aweeme, inzi tabanga wali na mibeele ya kusipa. Yoane waalandile nangue Yosefu abanga wali ‘musambi wa mu kafiso [ao efiikiliile] wakue Yesu paantu waali watiina Bayuda.’ (Yoan. 19:38) Anzia kine Yosefu waali watonene mpunda ya Bukolo, abanga waifiikile ku bange eevi apana benike nangue abanga wali ni kiketekelo muli Yesu. Paange waali watiina nangue bantu bali kulekela kumupeela mukinzi kine bamana nangue weene ni musambi wakue Yesu. Inzi Bibilia ili yatubuila nangue kisia Yesu kufua, Yosefu “waaikoseleziizie ni kuya kuloomba mubili wakue Yesu kuli Pilato.” (Mark. 15:42, 43) Yosefu taaifiikile kabili nangue weene ni musambi wakue Yesu.

14. Weewe kunti wakita siani kine uli waunvua muenzo wa kutiina muntu?

¹⁴ Eba, weewe waaunvuilepo kale muenzo wa kutiina muntu nga evelia vyaaiunvuile Yosefu? Eba, nsita inge ku masomo ao ku miilo, uli watiina kubabuila bange nangue weewe uli Kasininkizia Wakue Yehova? Eba, uli wasiita kwaluka kasimika ao kubatiziiwa paantu uli watiina bintu bili kutontonkania bange pa lobe? Te kulekelela kwiunvua evio kukwanzie kukita keelia kili buino. Pepa saana kuli Yehova. Muloombe akupeele mibeele ya kusipa eevi ukite kutona kwakue. Musita luwakaba kumona Yehova waasuka mapepo obe, weewe wakaba kukila kwaluka ni maka ni mibeele ya kusipa.​—Is. 41:10, 13.

15. Nsaansa yaabasonseziizie basambi bakue Yesu bakite ki kisia weene kumoneka ntaanzi yabo? (Luka 24:52, 53)

¹⁵ Basambi baakisikile saana musita Yesu lwaafuile. Ezia kwisaanga wali mu aali yabo. Te  baazeziiziesie kibuza wabo mutonua, inzi kabili baaiunvuile nga evelia bazeezia kiswapilo kyabo. (Luk. 24:17-21) Anzia evio, musita Yesu lwaamonekele kuli beene, waapisiizie musita wali mukubakwasia benike weene vyaafikiliziizie bukabika bwa Bibilia. Kabili, waabapeele miilo ya mana ya kukita. (Luk. 24:26, 27, 45-48) Kisia kukita nsiku 40, Yesu waaile ku muulu. Bulanda bubanga bwali na basambi bakue, bwaalukile nsaansa ikata. Kumana nangue Mulopue wabo akosele, kabili nangue eteaniiziesie kubakwasia kufikilizia miilo yabo ya leenu ibaapeelue, kwaabaleteele nsaansa. Nsaansa yabo yaabasonseziizie kumutasia Yehova bila kulekela.​—Soma Luka 24:52, 53; Miil Bat. 5:42.

16. Kunti twapala siani mufuano wa basambi bakue Yesu?

¹⁶ Kunti twabapala siani basambi bakue Yesu? Kunti twaaluka ni nsaansa mu kumupupa Yehova apanasie musita wa Kibukisio, inzi mu muaka onse walingi. Keekio kiloombele kuya twabiikile Bukolo Bwakue Leeza pa fuasi ya kuanza mu buikazi bwetu. Kwa mufuano, bengi baakyalulula ntantiko yabo ya miilo eevi baye baya mu kusimikila, baye basaangua ku kulonghaana, kabili baye bakita lingi lupupo lwa mu lupua. Eevi baviinde kubomba saana mu kilonghaano ao koolia kukabiilue saana bakasimika ba Bukolo, bange bali bapingula te kunti bakebe bintu binge bya kimubili beelia bimwenue na bange nangue ni bya mana. Anzia kine tupalile kusipikizia eevi kutwalilila kumubombela Yehova, weene atulaile kutupaala saana kine twabiika Bukolo pa fuasi ya kuanza mu buikazi bwetu.​—Tus Maf. 10:22; Mat. 6:32, 33.

17. Weewe, upinguile kukita ki mu milungu ya ntaanzi ni ya kisia Kibukisio? (Mona foto.)

¹⁷ Tupembeele kwa nkulu kukita Kibukisio, ya Pili, pa nsiku 04 Muezi wa 04. Anzia evio, te kupembelela mpaka bobo busiku bufike mane utendeke kutontonkania palua buikazi ni lufu lwakue Yesu, ni palua ntono yaatulangiliile weene pamo ni Yehova. Tontonkania lingi palua bebio bintu kine kyakitika mu milungu ya ntaanzi ni ya kisia Kibukisio. Kwa mufuano, iipaangile musita wa kusoma ni kutontonkania palua bintu byaakitikile bipaangilue mu ntantiko ilandile “Juma la Mwisho la Maisha ya Yesu Katika Dunia,” ili mu Apandisi ya B12, mu Biblia​—Tafsiri ya Ulimwengu Mupya. Musita luuli kuya wasoma palua buikazi bwakue Yesu, keba maleembo a Bibilia alia ali kukukwasia kukila kulangilila sante, kukila kwaluka ni ntono, mibeele ya kusipa, ni nsaansa. Kisia, ezia kutontonkania palua nzila imanikile buino yuli kuviinda kubombia eevi kulangilila sante ifumine ku mutima. Uye wasininkiziizie nangue Yesu wakaba kutasia palua byonse biwakaba kukita eevi kumulanguluka mu milungu ya ntaanzi ni ya kisia Kibukisio.​—Nfy. 2:19.