1. Sambu na nki nge ke pesaka Yehowa mersi sambu na Biblia?

 BETO ke pesaka Yehowa Nzambi mersi mingi sambu na Biblia. Na Biblia, Yehowa ke pesaka beto bandongisila ya mbote yina ke sadisaka beto na kukanga ntima na bampasi yina beto ke kutana ti yo bubu yai. Yandi ke pesaka beto mpi kivuvu ya mbote sambu na bilumbu ke kwisa. Kima ya kuluta mfunu kele nde, Yehowa sadilaka Biblia sambu na kumonisa bikalulu mingi ya kimuntu na yandi. Ntangu beto ke yindulaka mingi bikalulu na yandi ya mbote, yo ke simbaka kibeni bantima na beto mpi yo ke pusaka beto na kukwenda pene-pene ya Nzambi na beto mpi na kuta kinduku ya ngolo ti yandi.—Nk. 25:14.

2. Inki Yehowa salaka sambu bantu kuzaba yandi?

² Yehowa ke zolaka nde bantu kuzaba yandi. Na ntangu ya ntama, yandi sadilaka bandosi, bambona-meso mpi nkutu bawanzio sambu na kuzabisa bantu nsangu na yandi. (Kut. 12:6; Bis. 10:3, 4) Yo zolaka kuvanda mpasi sambu na beto na kulonguka bandosi, bambona-meso mpi bansangu yina bawanzio pesaka kana yo vandaka ve ya kusonika. Yo yina, Yehowa songaka bantu na ‘kusonika na mukanda’ mambu yina yandi zolaka nde beto zaba. (Yer. 30:2) Sambu “nzila ya Nzambi ya kieleka kele ya kukuka,” beto ke ndima kibeni nde metode yina yandi sadilaka sambu na kusolula ti beto kele ya mbote mpi yo ta natila beto mambote.—Nk. 18:30.

3. Inki Yehowa salaka sambu bo tanina Biblia tii bubu yai? (Yezaya 40:8)

³ Tanga Yezaya 40:8. Ndinga ya Nzambi ke pesaka bantu ya kwikama lutwadisu ya mayele banda bamvula mingi. Inki mutindu? Bo sonikaka Masonuku bamvula mingi na ntwala mpi bo sonikaka yo na bima yina ke bebaka. Yo yina beto kele ve ata ti rulo mosi ya kisina bubu yai. Kansi Yehowa salaka yonso sambu bantu  kusala bakopi ya Masonuku ya Santu. Ata bantu yina salaka bakopi vandaka bantu ya kukonda kukuka, bo tulaka dikebi mingi ntangu bo vandaka kusala yo. Muntu mosi ya mayele tubaka sambu na Masonuku ya Kiebreo nde: “Kele ve ata ti mukanda mosi ya ntama yina bo me salaka bakopi na yo mbote-mbote bonso Biblia.” Ata bantangu mingi lutaka to ata bima yina bo sadilaka sambu na kusonika Masonuku bebaka mpi ata bantu yina salaka bakopi na yo vandaka bantu ya kukonda kukuka, beto fwete ndima kibeni nde mambu yina beto ke tangaka na Biblia me katukaka na Yehowa, Munkwa na yo.

4. Inki beto ta tubila na disolo yai?

⁴ “Konso dikabu ya mbote mpi konso kado ya kukuka” ke katukaka na Yehowa. (Yak. 1:17) Biblia kele mosi na kati ya makabu ya kuluta mbote yina Yehowa me pesaka beto. Kana muntu mosi me pesa beto dikabu, yo ke monisa nde muntu yina me zaba beto mpi bampusa na beto mbote. Yo kele mpi mutindu mosi sambu na Muntu yina pesaka beto Biblia. Beto ke longukaka mambu mingi ya me tala Yehowa ntangu beto ke tadilaka mbote dikabu yango. Beto ke bakisaka nde yandi ke zabaka beto mpi yandi ke zabaka mbote bampusa na beto. Disolo yai ta tubila mambu yina beto lenda longuka na Biblia ya me tala bikalulu tatu ya Yehowa: mayele, lunungu mpi zola. Beto tadila ntete mutindu Biblia ke monisaka nde Nzambi kele mayele.

5. Inki mutindu Biblia ke monisaka nde Nzambi kele mayele?

⁵ Yehowa ke zabaka nde beto kele ti mfunu ya bandongisila na yandi ya mayele. Yo yina Biblia, dikabu yina yandi me pesaka beto me fuluka ti mayele na yandi. Bandongisila ya Biblia ke sadisaka bantu mingi. Yo ke sadisaka bantu na kusoba luzingu na bo. Ntangu Moize sonikaka mikanda ya ntete ya Biblia, yandi songaka bansadi ya Nzambi, bantu ya Izraele nde: “Yo kele ve mambu ya mpamba sambu na beno, kansi yo ke tendula luzingu na beno.” (Kul. 32:47) Bantu yina vandaka kulemfuka na mambu yina Masonuku vandaka kutuba vandaka ti luzingu ya mbote mpi ya kiese. (Nk. 1:2, 3) Ata bo sonikaka Ndinga ya Nzambi bamvula mingi me luta, yo ke vandaka kaka ti ngolo ya kusoba luzingu ya bantu. Mu mbandu, na masolo ya kulandana “Biblia Ke Sobaka Luzingu ya Bantu” yina kele na jw.org, nge ta mona masolo mingi ya luzingu ya ke monisa mutindu Biblia ke sadisaka bantu bubu yai na kusoba luzingu na bo sambu bo me kumaka kusadila bandongisila na yo.—1 Bate. 2:13.

6. Sambu na nki beto ke tuba nde Biblia kele ve bonso mikanda ya nkaka?

⁶ Ata mukanda mosi ve kele bonso Ndinga ya Nzambi. Sambu na nki? Sambu Munkwa ya mukanda yina Yehowa Nzambi kele Nkwa-Ngolo Yonso, yandi ke zingaka mvula na mvula mpi yandi me luta bantu yonso na mayele. Bantu mingi ke landaka kutanga mikanda ya nkaka ata bantu yina sonikaka mikanda yango me fwaka kansi mbala mingi bandongisila ya mikanda yango ke manaka ngala. Kansi bandongisila ya mayele ya Biblia ke manaka ve ngala. Yo ke natilaka bantu yonso yina ke zingaka na bantangu ya kuswaswana mambote. Ntangu beto ke tangaka mukanda yina ya santu mpi ke yindulaka mingi mambu yina beto ke longukaka, Yehowa, Munkwa na yo ke sadilaka mpeve santu na yandi yina kele ngolo sambu na kusadisa beto na kubakisa mutindu beto lenda sadila bandongisila ya Biblia na luzingu na beto. (Nk. 119:27; Mal. 3:16; Baeb. 4:12) Ya kieleka, Munkwa ya Biblia ke vandaka ti nzala ya ngolo ya kusadisa nge. Kuzaba mambu yina fwete pusa beto na kutanga Biblia mbala na mbala.

7. Inki mutindu Biblia sadisaka bansadi ya Nzambi na kuvanda na bumosi na ntangu ya ntama?

⁷ Kima ya nkaka yina ke monisaka nde Biblia kele ti mayele ya Nzambi kele sambu yo ke  sadisaka bansadi ya Nzambi na kuzinga na bumosi. Ntangu bantu ya Izraele kotaka na ntoto ya lusilu, bo vandaka kuzinga na bisika ya kuswaswana. Bantu ya nkaka kumaka balobi-mbisi, bankaka vandaka kusansa bambisi mpi bankaka diaka vandaka kusala bisalu ya bilanga. Bantu ya Izraele yina vandaka kuzinga kisika mosi lendaka kutula diaka ve dikebi na mambote ya bampangi na bo yina vandaka kuzinga na bisika ya nkaka ya insi yina. Yo yina, Yehowa yidikaka mambu sambu bantu ya Izraele kuvukana kumosi na mabaku ya nkaka sambu bo wa mpi bo landa mutindu bo ke tendula Ndinga na yandi. (Kul. 31:10-13; Neh. 8:2, 8, 18) Yindula mutindu muntu mosi ya kwikama ya Izraele vandaka kudiwa kana yandi me kuma na Yeruzalemi mpi mbala ya nkaka yandi me mona bamilio ya bampangi na yandi ya me katuka na bisika ya nkaka ya insi. Yehowa vandaka kusala mutindu yina sambu na kusadisa bo na kuzinga na bumosi. Na nima, ntangu bo kangulaka dibundu ya Bukristu, na kati na yo vandaka ti babakala mpi bankento yina vandaka kutuba bandinga mingi ya kuswaswana. Bo vandaka kuzinga na bisika ya kuswaswana, bankaka vandaka bamvwama mpi bankaka vandaka bansukami. Kansi sambu bo vandaka kuzola Masonuku ya Santu, bo vandaka kusambila Nzambi ya kieleka na bumosi. Ntangu bo vandaka kuvukana na balukutakanu, Bakris-tu vandaka kusadisa Bakristu ya mpa na kubakisa Ndinga ya Nzambi.—Bis. 2:42; 8:30, 31.

8. Inki mutindu Biblia ke sadisaka bansadi ya Yehowa na kuvanda na bumosi bubu yai?

⁸ Nzambi na beto ya mayele ke landa kulonga  mpi kuvukisa bansadi na yandi na nzila ya Biblia. Biblia kele nto ya madia ya kimpeve yina beto kele ti yo bubu yai. Beto ke vukanaka mbala na mbala na balukutakanu ya dibundu, na balukutakanu ya nene mpi na balukutakanu ya distrike sambu na kuwa mutindu bo ke tanga Biblia, mutindu bo ke tendula yo mpi mutindu bo ke tubila yo. Biblia kele mfunu mingi sambu Yehowa ke sadilaka yo sambu na kusadisa bansadi na yandi sambu bo “sadila yandi dipeka na dipeka.”—Sef. 3:9.

9. Bantu ya nki mutindu ke bakisaka mambu yina kele na Biblia? (Luka 10:21)

⁹ Beto tadila mambu ya nkaka ya ke monisa nde Yehowa kele mayele. Yandi salaka nde bo sonika mikanda ya nkaka ya Masonuku na mutindu yina bantu ya kudikulumusa mpamba lenda bakisa kukonda mpasi. (Tanga Luka 10:21.) Bantu ya bisika yonso ke tangaka Biblia. Muntu mosi ya mayele ke tuba nde: “Bantu mingi ke tangaka Biblia mpi bo ke tangaka yo na dikebi yonso kuluta mikanda ya nkaka.” Kansi bantu ya kudikulumusa mpamba ke bakisaka yo mpi ke sadilaka mambu yina yo ke tubaka.—2 Bak. 3:15, 16.

10. Inki kele kima ya nkaka ya ke monisa nde Biblia kele ti mayele ya Yehowa?

¹⁰ Beto ke bakisaka mayele ya Yehowa yina kele na Biblia na mutindu ya nkaka diaka. Ata Yehowa ke sadilaka Masonuku sambu na kulonga bansadi na yandi yonso, yandi ke sadilaka yo mpi sambu na kulonga mpi kupesa konso muntu na kati na beto kikesa. Ntangu beto ke tangaka Ndinga ya Yehowa, beto yonso ke bakisaka nde Yehowa ke tudilaka konso muntu na kati na beto dikebi. (Yez. 30:21) Ntangu nge ke kutanaka ti bampasi, keti mbala mingi nge me tangaka verse mosi ya Biblia yina pesaka nge kikesa mpi na nima nge yindulaka nde bo sonikaka verse yango sambu na nge? Ya kieleka, bo sonikaka Biblia sambu bantu mingi kibeni kubakisa yo. Inki mutindu yo lenda vanda ti mambu yina nge kele kibeni ti mfunu na yo? Sambu Munkwa ya Biblia kele mayele mingi kibeni.—2 Tim. 3:16, 17.

11. Inki mutindu Nzambi monisaka nde yandi ke pona-ponaka ve ntangu bo vandaka kusonika Biblia?

¹¹ Lunungu kele mpi kikalulu ya Yehowa. (Kul. 32:4) Muntu ya lunungu ke pona-ponaka ve, yo yina Yehowa ke pona-ponaka ve. (Bis. 10:34, 35; Bar. 2:11) Yo ke monana mutindu bo sonikaka Biblia na bandinga yina bantu mingi vandaka kutuba na ntangu yina. Bo sonikaka mikanda 39 ya ntete ya Biblia na Kiebreo, ndinga yina bansadi ya Nzambi vandaka kubakisa kukonda mpasi na ntangu yina. Ata mpidina, na mvu-nkama ya ntete ya ntangu na beto, bantu mingi vandaka kutuba Kigreki. Yo yina, bo sonikaka mikanda 27 ya nsuka ya Biblia na ndinga yina. Yehowa tubaka ve nde bo fwete sonika Biblia kaka na ndinga mosi. Bubu yai, bantu kiteso ya bamiliare nana na ntoto ya mvimba ke tubaka bandinga mingi. Inki mutindu bantu mingi yina ke longukaka mambu ya Yehowa?

12. Inki ke monisa nde Daniele 12:4 ke lungana na bilumbu yai ya nsuka?

¹² Na nzila ya profete Daniele, Yehowa tubaka nde na ntangu ya nsuka, “nzayilu ya kieleka” yina kele na Biblia ta “kuma mingi.” Bantu mingi ta bakisa yo. (Tanga Daniele 12:4.) Kima ya nkaka ya ke monisa nde nzayilu yina me kumaka mingi kele mutindu bo ke balulaka, bo ke basisaka mpi bo ke kabulaka Biblia mpi mikanda ya ke tendulaka Biblia na bantu mingi. Bo ke balulaka mpi ke kabulaka Biblia na ntoto ya mvimba kuluta mikanda yonso ya nkaka. Mbala mingi, bo ke tekaka ntalu mingi Babiblia yina bakompani ke basisaka. Kansi, bansadi ya Yehowa me balulaka Biblia ya mvimba to ya kitini na bandinga kuluta 240 mpi konso muntu lenda baka yo kukonda kufuta mbongo. Bantu ya makanda yonso ke longuka ‘nsangu ya mbote ya Kimfumu’ na ntwala nde nsuka kukwisa. (Mat. 24:14)  Nzambi na beto ya lunungu ke zolaka kupesa bantu yonso dibaku ya kuzaba yandi mpi ya kutanga Ndinga na yandi. Yandi ke salaka yo sambu yandi ke zolaka beto mingi kibeni.

13. Sambu na nki beto ke tuba nde Biblia ke monisaka nde Yehowa kele zola? (Yoane 21:25)

¹³ Biblia ke sadisaka beto na kubakisa nde kikalulu ya kuluta nene ya Yehowa kele zola. (1 Yoa. 4:8) Beto tadila mambu yina Yehowa sonikaka na Biblia mpi yina yandi sonikaka ve. Yandi sonikaka mambu yina beto kele ti mfunu na yo sambu na kuvanda ti kinduku ya mbote ti yandi, sambu na kuzinga na kiese bubu yai mpi sambu na kubaka luzingu ya mvula na mvula na bilumbu ke kwisa. Ata mpidina, sambu Yehowa ke zolaka beto, yandi sonikaka ve mambu yina beto ke vandaka ve ti mfunu na yo sambu na kusadila yandi.—Tanga Yoane 21:25.

14. Inki mutindu mambu yina kele na Biblia ke monisaka nde Nzambi ke zolaka beto?

¹⁴ Yehowa ke monisaka mpi zola sambu yandi ke solulaka ti beto na mutindu yina ke pesaka beto lukumu. Na Biblia, Yehowa ke songaka beto ve mambu yina beto fwete sala mpi yina beto fwete sala ve na konso diambu ya luzingu na beto. Yo yina, Ndinga ya Nzambi ke pusaka beto na kuzola mpi na kulemfukila yandi na ntima na beto ya mvimba. Inki mutindu mambu yina kele na Biblia ke monisaka nde Nzambi ke zolaka beto?

15. (a) Inki mutindu Biblia ke monisa nde Yehowa ke tudilaka bantu yina ke tangaka Biblia dikebi? (b) Mwana-nkento, mpangi-bakala mpi mpangi-nkento yina kele mununu ya kele na kifwanisu ke yindula nki bantu yina Biblia ke tubilaka? (Kuy. 39:1, 10-12; 2 Bant. 5:1-3; Luka 2:25-38)

¹⁵ Biblia ke monisaka nde Yehowa ke tudilaka beto kibeni dikebi. Inki mutindu? Ndinga na yandi me fuluka ti masolo ya ke monisa mutindu  bantu ke kudiwaka. Beto lenda bakisa kukonda mpasi mutindu bantu yina Biblia ke tubilaka vandaka kudiwa sambu bo vandaka “ti mawi bonso ya beto.” (Yak. 5:17) Kima ya kuluta mfunu kele nde, kana beto ke tadila mutindu Yehowa sadilaka bantu yina vandaka bonso beto mambu, beto ta bakisa kukonda mpasi nde “Yehowa kele kibeni ti lutondo mpi yandi ke wilaka bantu mawa.”—Yak. 5:11.

16. Ntangu beto ke tanga masolo ya bantu yina salaka bifu ya nene ya kele na Biblia, yo ke longa beto nki sambu na Yehowa? (Yezaya 55:7)

¹⁶ Biblia ke monisaka nde Yehowa ke zolaka beto na mutindu ya nkaka diaka. Yo ke ndimisaka beto nde, Nzambi na beto ta yambula beto ve kana beto me sala bifu. Bantu ya Izraele vandaka kukolama na Yehowa mbala na mbala. Kansi ntangu bo vandaka kubalula ntima na masonga yonso, Yehowa vandaka kulolula bo. (Tanga Yezaya 55:7.) Bakristu ya mvu-nkama ya ntete zabaka mpi nde Nzambi vandaka kuzola bo mingi. Na nsadisa ya mpeve santu, ntumwa Polo songaka bampangi na yandi Bakristu na ‘kulolula mpi na kulembika’ muntu yina vandaka kusala disumu ya nene mpi na nima yandi balulaka ntima. (2 Bak. 2:6, 7; 1 Bak. 5:1-5) Yo ke yitukisa kibeni na kumona nde Yehowa yambulaka ve bansadi na yandi ata ntangu bo salaka bifu ya nene. Kansi yandi sadisaka bo na zola yonso, yandi pesaka bo disipline mpi yandi lombaka bo na kuvutukila diaka kinduku na bo ti yandi. Yehowa ke tuba mpi nde yandi ta sala mutindu mosi sambu na bantu yonso yina ke sala masumu mpi ke balula ntima na masonga yonso bubu yai.—Yak. 4:8-10.

17. Sambu na nki Biblia kele dikabu mosi ya mbote?

¹⁷ Yehowa me pesaka beto dikabu mosi ya mbote. Sambu na nki Ndinga na yandi kele dikabu mosi ya mbote? Beto me longuka nde Biblia ke monisaka nde Nzambi kele mayele, yandi kele lunungu mpi yandi ke zolaka beto mingi kibeni. Biblia ke monisa nde Yehowa ke zolaka nde beto zaba yandi. Yandi ke zolaka mpi nde beto kuma banduku na yandi.

18. Inki mutindu beto lenda monisa ntonda sambu na “dikabu ya mbote” ya Biblia yina Yehowa me pesaka beto?

¹⁸ Beto fwete vila ve nde Ndinga ya Nzambi kele “dikabu ya mbote.” (Yak. 1:17) Yo yina, beto fwete landa kumonisa ntonda sambu na yo. Beto lenda sala yo kana beto ke tanga yo mpi ke yindula mingi mambu yina beto ke tanga. Kana beto sala mutindu yina, beto ta ndima kibeni nde Munkwa na yo ta sakumuna bikesa na beto mpi beto “ta zwa nzayilu ya Nzambi.”—Bing. 2:5.