1. Nĩ kĩĩ gĩtũmaga ũkorũo na ngatho nĩ ũndũ wa Bibilia?

 NĨ TŨCOKAGĨRIA Jehova Ngai ngatho nĩ ũndũ wa Bibilia. Thĩinĩ wayo, nĩ atũheete ũtaaro wa ũũgĩ ũngĩtũteithia kũhiũrania na mathĩna marĩa tũcemanagia namo ũmũthĩ. Ningĩ nĩ atũheete kĩĩrĩgĩrĩro kĩega kĩa mahinda mokĩte. Na ũndũ wa bata makĩria, Jehova nĩ atũguũrĩirie ngumo nyingĩ ciake thĩinĩ wa Bibilia. Rĩrĩa twecũrania igũrũ rĩgiĩ ngumo icio ciake njega, ngoro citũ nĩ ihutagio mũno na tũgatindĩkwo kũmũkuhĩrĩria na njĩra ya gũkũria ũrata wa hakuhĩ hamwe nake.—Thab. 25:14.

2. Jehova eguũrĩtie harĩ andũ na njĩra irĩkũ itiganĩte?

² Jehova nĩ endaga andũ mamũmenye. Mahinda-inĩ ma tene nĩ eeguũragia kũgerera iroto, cioneki, o na araika. (Ndar. 12:6; Atũm. 10:3, 4) No tũtingĩamenyire ndũmĩrĩri ĩyo aaheanire kũgerera iroto, cioneki, na araika korũo ndaamĩandĩkithirie. Nĩkĩo Jehova aahũthĩrire andũ ‘kwandĩka ibuku-inĩ’ maũndũ marĩa eendaga tũmenye. (Jer. 30:2) Tondũ “njĩra ya Ngai ũrĩa wa ma nĩ nginyanĩru,” no tũkorũo na ma atĩ njĩra ĩrĩa ahũthagĩra ya gũtwarĩria kũgerera Bibilia nĩyo njega biũ na nĩ ĩtũgunaga.—Thab. 18:30.

3. Jehova atigĩrĩire atĩa atĩ Kiugo gĩake nĩ kĩagitĩrũo? (Isaia 40:8)

³ Thoma Isaia 40:8. Kiugo kĩa Ngai nĩ gĩkoretwo gĩkĩheana ũtaaro wa ũũgĩ kũrĩ arũme na atumia ehokeku kwa ihinda rĩa mĩaka ngiri nyingĩ. Ũndũ ũcio ũhotekete atĩa? Kĩũria kĩu nĩ kĩega  tondũ Bibilia yaandĩkirũo tene mũno indo-inĩ ingĩathũkire thutha wa ihinda. Nĩ ũndũ ũcio, ikũnjo icio cia kĩambĩrĩria itionekaga ũmũthĩ. No Jehova nĩ aatigĩrĩire atĩ andũ nĩ makobia maandĩko macio matheru. O na gũtuĩka andũ acio maakobagia matiarĩ akinyanĩru, nĩ meekire ũguo marĩ na ũbacĩrĩru mũnene. Kwa ngerekano, mũthomi ũmwe akĩaria igũrũ rĩgiĩ Maandĩko ma Kĩhibirania aandĩkire ũũ: “Tũrĩ na ma atĩ gũtirĩ ibuku rĩngĩ rĩa tene rĩakobirio na njĩra nũngĩrĩru ta rĩu.” Kwoguo o na gũtuĩka Bibilia yaandĩkirũo tene mũno indo-inĩ ingĩathũkire thutha wa ihinda, na andũ arĩa maamĩkobirie matiarĩ akinyanĩru, no tũkorũo na ma atĩ ciugo iria tũthomaga thĩinĩ wayo nĩ cia Jehova, o we Mũtungi wayo.

4. Tũkwarĩrĩria ũhoro ũrĩkũ gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?

⁴ Jehova nĩwe Kĩhumo gĩa “kĩheo o gĩothe kĩega na gĩkinyanĩru.” (Jak. 1:17) Kĩheo kĩmwe kĩega mũno Jehova atũheete nĩ Bibilia. Rĩrĩa mũndũ atũhee kĩheo, kĩheo kĩu nĩ kĩonanagia atĩ mũndũ ũcio nĩ atũũĩ wega na nĩ oĩ mabataro maitũ wega. Ũguo noguo kũrĩ harĩ Mũheani wa Bibilia. Rĩrĩa twecũrania igũrũ rĩgiĩ kĩheo kĩu kĩa Bibilia, nĩ twĩrutaga maũndũ maingĩ megiĩ Jehova. Nĩ twĩrutaga atĩ nĩ atũũĩ wega na nĩ oĩ wega kĩrĩa tũbataraga. Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ nĩ tũkwarĩrĩria ũrĩa Bibilia yugaga igũrũ rĩgiĩ ngumo ithatũ cia Jehova, nĩcio ũũgĩ, kĩhooto, na wendo. Rekei twambe twarĩrĩrie ũrĩa Bibilia yonanagia atĩ Ngai nĩ arĩ ũũgĩ.

5. Njĩra ĩmwe Bibilia yonanagia ũũgĩ wa Ngai nayo nĩ ĩrĩkũ?

⁵ Jehova nĩ oĩ atĩ nĩ tũbataraga ũtaaro wake wa ũũgĩ, na kĩheo kĩrĩa atũheete kĩa Bibilia gĩkoragwo na ũũgĩ mũingĩ. Ũtaaro wa Bibilia nĩ ũgunaga andũ tondũ nĩ ũgarũraga mĩtũũrĩre yao. Rĩrĩa Musa aandĩkaga mabuku ma mbere ma Bibilia, eerire Aisiraeli ũũ: “Ciugo icio ti cia tũhũ harĩ inyuĩ, no nĩ cia gũtũma mũtũũre muoyo.” (Gũcok. 32:47) Andũ arĩa maathĩkagĩra Maandĩko macio, nĩ mangĩagacĩrire ũtũũro-inĩ na magĩe na gĩkeno. (Thab. 1:2, 3) O na gũtuĩka Kiugo kĩa Ngai kĩaandĩkirũo tene mũno, no gĩteithagia andũ gũkorũo na ũtũũro mwega. Kwa ngerekano, icunjĩ-inĩ cia “Bibilia nĩ Ĩgarũraga Mĩtũũrĩre ya Andũ,” thĩinĩ wa jw.org/ki, no wone cionereria cia andũ aingĩ ironania ũrĩa Bibilia ĩrutaga wĩra ‘thĩinĩ wa arĩa mamĩtĩkagiaʼ ũmũthĩ.—1 Thes. 2:13.

6. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma tuuge atĩ Bibilia nĩ ngũrani na ibuku rĩngĩ o rĩothe?

⁶ Kiugo kĩa Ngai nĩ ngũrani na ibuku rĩngĩ o rĩothe. Gĩtũmi nĩ tondũ Mũtungi wakĩo, Jehova Ngai, nĩwe mwene hinya wothe, atũũraga tene na tene, na nĩ mũũgĩ gũkĩra mũndũ ũngĩ o wothe. Andĩki aingĩ makuaga magatiga mabuku mao magĩthomwo, no kaingĩ ũtaaro ũrĩa ũkoragwo mabuku-inĩ macio ũcokaga ũkahĩtũkwo nĩ mahinda. O na kũrĩ ũguo, morutani ma ũũgĩ marĩa makoragwo Bibilia-inĩ matihĩtũkagwo nĩ mahinda. Makoretwo magĩteithia andũ hĩndĩ ciothe kuuma rĩrĩa yaandĩkirũo. Rĩrĩa tũrathoma ibuku rĩu itheru na tũgecũrania maũndũ marĩa tũreruta, Mũtungi warĩo nĩ ahũthagĩra roho wake mũtheru ũrĩ hinya gũtũteithia kuona ũrĩa tũngĩhũthĩra maũndũ macio tũreruta ũtũũro-inĩ witũ. (Thab. 119:27; Mal. 3:16; Ahib. 4:12) Hatarĩ nganja, Mũtungi wa Bibilia nĩ akoragwo ehaarĩirie gũgũteithia. Na githĩ ũndũ ũcio ndũratũma twende kwĩrutaga Bibilia hingo ciothe!

7. Bibilia yateithirie andũ a Ngai atĩa gũkorũo na ũrũmwe mahinda-inĩ ma tene?

⁷ Bibilia ningĩ nĩ yonanagia ũũgĩ wa Ngai kũgerera hinya ũrĩa ĩkoragwo naguo wa gũtũma  andũ a Ngai makorũo na ũrũmwe. Rĩrĩa Aisiraeli maaingĩrire Bũrũri wa Kĩĩranĩro, maaikarire icigo-inĩ ngũrani. Amwe maatuĩkire ategi a thamaki, angĩ makĩambĩrĩria kũrĩithia mahiũ, nao angĩ magĩtuĩka arĩmi. Nĩ ũngĩarĩ ũndũ mũhũthũ harĩ Aisiraeli arĩa maaikaraga gĩcigo-inĩ kĩmwe kũriganĩrũo nĩ kũrũmbũiya Aisiraeli arĩa maaikaraga gĩcigo-inĩ kĩngĩ bũrũri-inĩ ũcio. No Jehova nĩ aabangire Aisiraeli macemanagie hamwe mahinda-inĩ matiganĩte nĩguo mathikĩrĩrie Kiugo gĩake gĩgĩthomwo na gĩgĩtaarĩrio. (Gũcok. 31:10-13; Neh. 8:2, 8, 18) Ta hũũra mbica ũrĩa Mũisiraeli angĩkorũo aaiguaga, akinya Jerusalemu na agacemania na athathaiya angĩ hihi ta milioni cigana ũna moimĩte kũndũ na kũndũ bũrũri-inĩ ũcio! Kũgerera njĩra ĩyo, Jehova nĩ aateithirie andũ ake gũkorũo na ũrũmwe. Thutha ũcio rĩrĩa kĩũngano gĩa Gĩkristiano kĩaambĩrĩirie, kĩarĩ na arũme na atumia maaragia thiomi nyingĩ itiganĩte. Amwe ao maarĩ andũ marĩ igweta na angĩ matarĩ igweta, amwe atongu na angĩ athĩni. No tondũ nĩ meendete Maandĩko nĩ maakoragwo na ũrũmwe magĩthathaiya Ngai ũrĩa wa ma. Nĩguo arĩa maatuĩkire etĩkia mataũkĩrũo nĩ Kiugo kĩa Ngai, nĩ maabataraga ũteithio wa athathaiya arĩa angĩ na gũcemanagia hamwe nao.—Atũm. 2:42; 8:30, 31.

8. Bibilia ĩteithagia andũ a Jehova atĩa gũkorũo na ũrũmwe ũmũthĩ?

⁸ Ngai witũ ũrĩ ũũgĩ no athiaga na mbere kũhũthĩra Bibilia kũruta andũ ake na kũmateithia  gũkorũo na ũrũmwe. Nĩyo kĩhumo kĩa ũhoro wothe wa ma wĩgiĩ Jehova ũrĩa tũbataraga kũmenya. Nĩ tũcemanagia hamwe mĩcemanio-inĩ itũ ya kĩũngano na igomano-inĩ tũtegũtĩĩrĩria, nĩguo tũthikĩrĩrie Maandĩko magĩthomwo, magĩtaarĩrio, na makĩarĩrĩrio. Na njĩra ĩyo, Bibilia nĩ ĩhingagia itemi rĩa bata muoroto-inĩ wa Jehova wa gũteithia ndungata ciake “[kũmũtungatĩra] irĩ na ũrũmwe.”—Zef. 3:9.

9. Nĩ ngumo ĩrĩkũ ĩbataranagia nĩguo mũndũ ataũkĩrũo nĩ Bibilia? (Luka 10:21)

⁹ Harĩ ũira ũngĩ wonanagia ũũgĩ wa Jehova. Aandĩkithirie icunjĩ nyingĩ cia Maandĩko na njĩra ingĩtaũkĩka o kũrĩ athomi arĩa enyihia tu. (Thoma Luka 10:21.) Andũ kũndũ guothe nĩ mathomaga Bibilia. Mũthomi ũmwe aaugire atĩ Bibilia nĩrĩo ibuku rĩrĩa “rĩthomagwo mũno gũkĩra ibuku rĩngĩ o rĩothe na rĩgathomwo na kinyi gũkĩra ibuku rĩngĩ o rĩothe.” No andũ arĩa enyihia no o tu mataũkagĩrũo nĩyo wega, na makahũthĩra maũndũ marĩa ĩrutanaga.—2 Kor. 3:15, 16.

10. Bibilia yonanagia ũũgĩ wa Jehova kũgerera njĩra ĩrĩkũ ĩngĩ?

¹⁰ Bibilia nĩ yonanagia ũũgĩ wa Jehova kũgerera njĩra ĩngĩ. Jehova ndahũthagĩra Maandĩko o gũtũruta tũrĩ gĩkundi tu, no ningĩ nĩ amahũthagĩra gũtũruta na gũtũũmĩrĩria tũrĩ mũndũ ũmwe ũmwe. Rĩrĩa tũrathoma Kiugo gĩake, nĩ tuonaga ũrĩa Jehova atwĩciragia. (Isa. 30:21) Rĩrĩa ũrahiũrania na ũndũ mũritũ-rĩ, nĩ maita maigana wanathiĩ gũthoma Maandĩko na ũgathoma mũhari ũroneka ta wandĩkĩtwo no ũndũ waku? No ma nĩ atĩ Bibilia ĩhutagia ngoro cia andũ milioni nyingĩ. Ĩhotaga atĩa gũkorũo na ũhoro ũratwarana na mahinda na ũratwarana na mabataro maku? Ũndũ ũcio ũhotekaga tondũ Mũtungi wa Bibilia nĩwe Ũrĩa mũũgĩ mũno igũrũ na thĩ.—2 Tim. 3:16, 17.

11. Ngai oonanirie atĩa atĩ ndarĩ mũthutũkanio rĩrĩa Bibilia yaandĩkagwo?

¹¹ Ngumo ĩngĩ ya Jehova nĩ kĩhooto. (Gũcok. 32:4) Kĩhooto nĩ kĩhutanĩtie na kwaga mũthutũkanio, na Jehova ndarĩ mũthutũkanio. (Atũm. 10:34, 35; Rom. 2:11) Nĩ oonanirie atĩ ndarĩ mũthutũkanio kũgerera thiomi iria ciahũthĩrirũo kwandĩka Bibilia. Gĩcunjĩ kĩnene kĩa mabuku ma mbere 39 ma Bibilia kĩaandĩkirũo na rũthiomi rwa Kĩhibirania rũrĩa rwataũkĩkaga na njĩra hũthũ harĩ andũ a Ngai mahinda-inĩ macio. O na kũrĩ ũguo, gũkinyĩria karine-inĩ ya mbere Mahinda Maitũ (M.M.), rũthiomi rwa Kĩngiriki nĩruo rwahũthagĩrũo mũno, na kwoguo mabuku 27 ma mũico ma Bibilia maandĩkirũo na rũthiomi rũu. Jehova ndaatuire atĩ Kiugo gĩake kĩagĩrĩire kwandĩkwo na rũthiomi rũmwe tu. Ũmũthĩ, hakuhĩ andũ bilioni inyanya arĩa makoragwo thĩinĩ wa thĩ maragia thiomi nyingĩ itiganĩte. Andũ acio aingĩ ũguo mangĩhota atĩa kwĩruta igũrũ rĩgiĩ Jehova?

12. Rĩandĩko rĩa Danieli 12:4 rĩhingĩte na njĩra ĩrĩkũ ĩmwe matukũ-inĩ maya ma kũrigĩrĩria?

¹² Kũgerera mũnabii Danieli, Jehova eeranĩire atĩ ihinda-inĩ rĩa mũthia “ũmenyo ũrĩa wa ma” ũrĩ thĩinĩ wa Bibilia ‘nĩ ũngĩkaaingĩha.’ Andũ aingĩ nĩ mangĩgataũkĩrũo nĩguo. (Thoma Danieli 12:4.) Ũndũ ũmwe ũteithĩtie ũmenyo ũcio wa ma kũingĩha nĩ atĩ Bibilia na mabuku megiĩ Bibilia nĩ mataũrĩtwo, magacabwo, na magakinyĩrio andũ aingĩ. Bibilia nĩrĩo ibuku rĩrĩa rĩtaũrĩtwo mũno na rĩgakinyĩra andũ aingĩ gũkĩra ibuku rĩngĩ o rĩothe thĩinĩ wa thĩ. Bibilia iria itaũragwo nĩ ikundi cia kĩbiacara rĩmwe nĩ ikoragwo na goro mũno. Andũ a Jehova nĩ mataũrĩte Bibilia ĩrĩ yothe kana icunjĩ ciayo na thiomi makĩria ma 240, na mũndũ o wothe no agĩe nayo hatarĩ marĩhi. Nĩ ũndũ ũcio, andũ kuuma ndũrĩrĩ-inĩ ciothe nĩ  mareruta ‘ũhoro mwega wa Ũthamaki’ mũico ũtanakinya. (Mat. 24:14) Ngai witũ ũrĩ kĩhooto endaga andũ aingĩ o ũrĩa kwahoteka magĩe na mweke wa kũmũmenya kũgerera gũthoma Kiugo gĩake. Endaga ũguo tondũ nĩ atwendete mũno ithuothe.

13. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma tuuge atĩ Bibilia nĩ yonanagia wendo wa Jehova? (Johana 21:25)

¹³ Bibilia nĩ ĩtũteithagia gũtaũkĩrũo nĩ ngumo ĩrĩa nene mũno ya Jehova, ya wendo. (1 Joh. 4:8) Ta wĩcirie maũndũ marĩa Jehova aandĩkithirie thĩinĩ wa Bibilia na marĩa ataandĩkithirie. Aatũheire o ũhoro ũrĩa tũrabatara nĩguo tũgĩe na ũrata hamwe nake, tũgĩe na ũtũũro ũrĩ na gĩkeno ihinda-inĩ rĩrĩ, na tũkaagĩa na muoyo wa tene na tene ihinda rĩũkĩte. Tondũ Jehova nĩ atwendete, ndaatũheire ũhoro mũingĩ tũngĩritũhĩrũo nĩguo.—Thoma Johana 21:25.

14. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ ĩngĩ Bibilia yonanagia atĩ Ngai nĩ atwendete?

¹⁴ Jehova ningĩ nĩ aatuonirie wendo kũgerera kwandĩkithia Bibilia na njĩra ĩronania atĩ nĩ atũtĩĩte. Ndaandĩkithirie mawatho maingĩ thĩinĩ wa Bibilia ma gũtwĩra ũrĩa twagĩrĩirũo gwĩka tũũndũ-inĩ tuothe ũtũũro-inĩ witũ. Handũ ha ũguo, aandĩkithirie ngʼano cia ũtũũro, morathi, na motaaro, nĩguo atũteithie gũtua matua mega. Na njĩra ĩyo, Kiugo kĩa Ngai nĩ gĩtũteithagia kũmwenda na kũmwathĩkĩra kuuma ngoro.

15. (a) Jehova onanĩtie atĩa atĩ nĩ eciragia arĩa mathomaga Kiugo gĩake? (b) Andũ acio monanĩtio mbica-inĩ marecũrania ũhoro wa andũ arĩkũ magwetetwo Bibilia-inĩ? (Kĩam. 39:1, 10-12; 2 Ath. 5:1-3; Luk. 2:25-38)

¹⁵ Bibilia nĩ yonanagia atĩ Jehova nĩ atwĩciragia mũno. Na njĩra ĩrĩkũ? Kiugo gĩake kĩiyũire  ngʼano cia andũ tũngĩtaũkĩrũo nĩo tondũ ‘maarĩ andũ o ta ithuĩ.’ (Jak. 5:17) Makĩria ma ũguo, rĩrĩa tuona ũrĩa aarũmbũyanagia na andũ maatariĩ o ta ithuĩ, nĩ tũhotaga gũtaũkĩrũo wega atĩ “Jehova arĩ wendo muororo mũno na nĩ mũigua tha.”—Jak. 5:11.

16. Twĩrutaga atĩa igũrũ rĩgiĩ Jehova rĩrĩa twathoma Bibilia-inĩ ũhoro wa andũ meekire mahĩtia? (Isaia 55:7)

¹⁶ Bibilia nĩ ĩguũragia wendo wa Jehova harĩ ithuĩ kũgerera njĩra ĩngĩ. Maandĩko nĩ matũheaga ũũma atĩ Ngai witũ ndangĩtũtiganĩria nĩ ũndũ wa mahĩtia marĩa twĩkĩte. Aisiraeli nĩ meehĩirie Jehova maita maingĩ, no rĩrĩa meeririre kuuma ngoro, nĩ aamoheire. (Thoma Isaia 55:7.) Akristiano a karine ya mbere o nao nĩ mooĩ atĩ Ngai nĩ aamendete mũno. Mũtũmwo Paulo agĩtongorio nĩ roho eekĩrire Akristiano a Korintho ngoro ‘mohere na momĩrĩrie’ mũndũ wekĩte mehia maritũ tondũ nĩ eerirĩte. (2 Kor. 2:6, 7; 1 Kor. 5:1-5) Nĩ ũndũ mwega mũno kuona atĩ Jehova ndaatiganagĩria athathaiya ake no ũndũ tu wa kũmwĩhĩria. Handũ ha ũguo, nĩ aamateithagia arĩ na wendo, akamarũnga, na akametĩkĩria matuĩke arata ake rĩngĩ. Nĩ eranĩire gwĩka o ũguo kũrĩ ehia arĩa othe merirĩte ũmũthĩ.—Jak. 4:8-10.

17. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma tuuge atĩ Bibilia nĩ kĩheo kĩega mũno?

¹⁷ Jehova nĩ atũheete kĩheo kĩega mũno kĩa Bibilia. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma tuuge ũguo? Nĩ tweruta atĩ Bibilia nĩ yonanagia wega atĩ Ngai nĩ arĩ ũũgĩ, kĩhooto, na wendo. Ibuku rĩu nĩ ũira wa atĩ Jehova nĩ endaga tũmũmenye na tũtuĩke arata ake.

18. Tũngĩonania atĩa atĩ tũrĩ na ngatho nĩ ũndũ wa “kĩheo . . . gĩkinyanĩru” kĩa Bibilia kĩrĩa Jehova atũheete?

¹⁸ Tũtiagĩrĩirũo kũriganĩrũo atĩ Kiugo kĩa Ngai nĩ “kĩheo . . . gĩkinyanĩru.” (Jak. 1:17) Kwoguo rekei tũthiĩ na mbere kuonanagia ngatho citũ nĩ ũndũ wakĩo. No twĩke ũguo na njĩra ya gũthomaga ciugo ciakĩo theru na gũciĩcũranagia. Tũngĩka ũguo, no tũkorũo na ma atĩ Mũtungi wa Kiugo kĩu nĩ arĩrathimaga kĩyo gitũ na nĩ “[tũrĩgĩaga] na ũmenyo wĩgiĩ Ngai.”—Thim. 2:5.