1. Ekuma tufwete vutulwilanga matondo wau tuna ye Bibila?

 KIESE kiayingi tuna kiau muna zaya vo Nzambi watuvana e Bibila! Muna Bibila, Nzambi okutuvananga luludiku lulenda kutusadisa mu zizidila e mpasi tunuananga zau o unu lembi vidisa e kiese kieto. Watuvana mpe e vuvu kiasikila mu kuma kia kusentu. Edi disundidi o mfunu, Yave osadilanga e Bibila muna sengomona o ulolo wa fu ya kiwuntu kiandi. Ekolo tubadikanga muna fu yandi yambote, ediadi disimbanga e ntima mieto yo kutufila muna finama Nzambi yo kituka akundi andi.—Nku. 25:14.

2. Nkia mpila zaswaswana o Yave kayisengomwena kwa wantu?

² Yave ozolele vo wantu banzaya. Kuna nz’a nkulu, wayisengomonanga kwa wantu muna ndozi, mona-meso ye muna nzil’a mbasi. (Nta. 12:6; Mav. 10:3, 4) Kansi, aweyi e ndozi zazi, mona-meso ye nsangu zina ambasi bazayisanga zadi longokelwa o unu kele vo ke zasonekwa ko? Ekiaki i kuma o Yave kazayisila o wantu vo basoneka e nsangu zazi ‘muna nkanda’ una kazolele vo twazaya. (Yer. 30:2) Wau vo “e nzil’a Nzambi aludi yalunga,” tulenda kala ye ziku vo e mpila yayi kemokenenanga yeto, yambote kikilu ye nluta ikututwasilanga.—Nku. 18:30.

3. Aweyi o Yave kavangila mawonso kimana e Diambu diandi dialwaka yamu lumbu yeto? (Yesaya 40:8)

³ Tanga Yesaya 40:8. Tuka mafunda ye mafunda ma mvu, e Diambu dia Nzambi divananga luludiku lwambote kwa akala ye akento akwikizi. Ediadi, aweyi divangamenanga? Vana ntandu a mawonso, e Sono yasonekwa se vioka mvu miayingi muna lekwa ifwasukanga. Ozevo, ke vena ngungu yankulu ko  yalwaka yamu lumbu yeto. Kansi, Yave wafila o wantu kimana bavanga e kopi za masono mama mavauka. Kana una vo asoneki wantu a lembi lunga bakala, basia e sungididi kia soneka ye ziku kiawonso. Nkwa ngangu mosi wasoneka mu kuma kia Sono ya Kiyibere vo: “Ndenda vova ye ziku kiawonso vo ke vena nkanda wankaka ko wa nz’ankulu watoma sekolwa ye ziku kiawonso.” Ozevo, kana una vo e Sono yasonekwa se tuka kolo, vasadilwa mpe e lekwa ifwasukanga yo vilwa bavanga asoneki, tulenda kala ye ziku vo mana tutanganga muna Bibila o unu, Yave wasonekesa mo.

4. Nkia mambu tulongoka mu longi diadi?

⁴ Yave i Nto a “konso lukau lwambote ye konso lukau lwalunga.” (Yak. 1:17) E Bibila i kimosi muna tukau tusundi o Yave katuvana. O lukau lukutuzayisanga e diambu mu kuma kia ndiona utuvene lo, i sia vo, ozeye e nsatu zeto ye otomene kutuzaya. Diau dimosi mpe tulenda vova mu kuma kia Nzambi ona watuvana e Bibila. Vava tufimpanga o lukau lwalu, tulongokanga mayingi mu kuma kia Yave. Tulongokanga mpe vo otomene kutuzaya ye ozeye mana tuvuidi o mfunu. Mu longi diadi, tulongoka fu tatu ya Yave, ina vo: ngangu, unsongi yo zola kwandi. Entete, yambula twazaya e mpila ina e Bibila kisongelanga e ngangu za Nzambi.

5. Aweyi e Bibila kisongelanga e ngangu za Nzambi?

⁵ Yave ozeye wo vo malongi mandi tuvuidi o mfunu. E Bibila kina vo i lukau katuvana, kiazala ye ngangu zandi. E malongi ma Bibila nluta miayingi metwasanga kwa wantu. E Bibila zingu kia wantu kisobanga. Vava e nkanda miantete mia Bibila miasonekwa, Mose wazayisa o nkangu a Nzambi, Aneyisaele vo: “Emiami ke mvovo miankatu ko kwa yeno, kansi i moyo eno.” (Nsi. 32:47) Ozevo, awana belemvokelanga e malongi ma Bibila besikilanga yo kala ye kiese muna zingu. (Nku. 1:2, 3) Kana una vo e Diambu dia Nzambi diasonekwa se vioka mvu miayingi, diakinu yo nkuma wasoba e zingu kia wantu. Kasikil’owu, muna jw.org, mu vayikiswanga e kunku kina yo ntu a diambu “E Ludi Zingu kia Wantu Kisobanga.” Muna kunku kiaki, olenda mo solola tezo kia 50 ma nona ya wantu isonganga una e Bibila kinina yo nkuma ‘wasala muna zingu kia minkwikizi’ o unu.—1 Tes. 2:13.

6. Ekuma tulenda vovela vo e Bibila ke kilendi tezaneswa ko ye nkanda miankaka?

⁶ Ke vena nkanda ko ulenda tezaneswa ye Diambu dia Nzambi. Ekuma? Kadi o Yave wa Nzambi wa Nsonekesi a nkanda wau i Mpungu-Ngolo, Nzambi a mvu ke mvu ye ovuidi ngangu zilembi tezakana. Nkanda miayingi mikwamanananga zinga kana una vo awana basoneka mio bafwa, kansi kuna kulandanga, e malongi ma nkanda miami ke mesadilwanga diaka ko. Nswaswani ye nkanda miami, e nkanikinu mina muna Bibila mia kwele mvu ye nluta kaka mitwasanga kwa wantu a tandu yawonso. Ekolo tutanganga o nkanda wau wavauka yo badika mana tutanganga, o Nsonekesi andi, osadilanga o mwand’andi avelela muna kutusadisa mu zaya una tulenda sadila tuludiku twa Bibila muna zingu kieto. (Nku. 119:27; Mal. 3:16; Ayib. 4:12) Kieleka, o Nsonekesi a Bibila wakubama kena muna kusadisa. Ediadi dikutukasakesanga mu tanga e Bibila lumbu yawonso.

7. Aweyi e Bibila kiayikakesela o nkangu a Nzambi kuna nz’akulu?

⁷ Vena ye mpila yankaka e Bibila kisongelanga e ngangu za Nzambi, kisadisanga o nkangu a Nzambi mu kala mu kintwadi. Vava Aneyisaele bakota muna Nsi ya Nsilu, mu zunga yaswaswana bazingilanga. Akaka abaki a  mbizi za maza bakala, akaka batwelanga e bulu, avo i akaka avati a nsengo bakala. Muna kuma kiaki, diasazu diakala kwa Aneyisaele mu yambula tokanena e wete dia akwau ana bazingilanga mu fulu yankaka muna nsi. Kansi, Yave wavanga e nkubika kimana Aneyisaele balungananga vamosi mu nkumbu miayingi muna wá e Diambu dia Nzambi vava diatangwanga yo sasilwa. (Nsi. 31:10-13; Nek. 8:2, 8, 18) Yindula una Aneyisaele akwa kwikizi bamonanga vava bayendanga kuna Yerusaleme yo monana ye mafunda ye mafunda ma akwau asambidi batukanga mu fulu yawonso muna nsi! Muna mpila yayi, Yave wasadisanga o nkangu andi mu kala mu kintwadi. Kuna kwalanda, vava e nkutakani ya Kikristu yavangama, yayikakesa akala ye akento ana bavovanga ndinga zayingi, bakala ye kisi nsi kiaswaswana. Akaka muna yau mvuama bakala avo i akaka, asukami. Wau vo batoma zolanga e Sono, bakala mu kintwadi muna sambila Nzambi aludi. Awana bakituka minkwikizi, babakulanga e Diambu dia Nzambi muna lusadisu lwa awana babalonganga oma ma Nzambi ye vava bayendanga muna tukutakanu.—Mav. 2:42; 8:30, 31.

8. Aweyi e Bibila kiyikakeselanga o nkangu a Yave o unu?

⁸ Nzambi eto a nkwa ngangu okwamanananga sadila e Bibila muna longa yo kutika nkangu andi. E Bibila i nto a madia mamwanda oma tutoma yangalelanga. Ntangwa ke ntangwa, tulungananga vamosi muna tukutakanu twakete ye twampwena muna wá e ntangilu  a Sono ye nsas’andi. E Bibila, mfunu kikilu kina muna lungisa e kani dia Yave dia sia vo, o nkangu andi “bansadila kumosi.”—Sef. 3:9.

9. Nkia fu tuvuidi o mfunu muna bakula e nsangu za Bibila? (Luka 10:21)

⁹ Badika e ziku kiankaka kisonganga e ngangu za Yave. Sono yayingi yasonekenua mu mvovo mialeboka kimana yalenda bakulwa kwa wantu ana ke batanga kwayingi ko. (Tanga Luka 10:21.) O wantu mu fulu yawonso betanganga e Bibila. Nkwa ngangu mosi wavova vo, e Bibila “ke nkanda kaka utangwanga kwayingi ko, kansi mpe i nkanda utoma tangwanga ye sungididi kiawonso ke mu nkanda miankaka ko.” Kansi, alembami kaka betoma bakulanga e Bibila yo sadila mana kivovanga.—2 Kor. 3:15, 16.

10. Nkia mpila yankaka e Bibila kisongelanga e ngangu za Yave?

¹⁰ Vena diaka ye mpila yankaka tulenda bakulwila e ngangu za Yave muna Bibila. Yave ke sadilanga kaka Bibila ko muna kutulonga, kansi osadilanga kio mpe muna ludika yo fiaulwisa konso muntu mu yeto. Vava tutanganga e Diambu dia Yave tubakulanga una Yave ketokanenanga e wete dia konso muntu mu yeto. (Yes. 30:21) Vava tunuananga ye diambu diampasi yo tanga e Bibila, nkumbu miayingi tumonanga vo e sono kiaki mono kikilu kitadidi. Elo, e Bibila kiasonekwa mu mpila yakiá kimana kialenda bakulwa kwa mafunda ye mafunda ma wantu. Wau vo Ndiona wasonekesa kio i muntu osundidi e ngangu, e Bibila kivuidi mambu malenda sadisa konso muntu mun’owu wa nsatu zandi.—2 Tim. 3:16, 17.

11. Aweyi Yave kasongela vo ke sianga mpambula ko vava e Bibila kiayantika sonekwa?

¹¹ O unsongi i fu kiankaka kia Yave. (Nsi. 32:4) O unsongi ngwizani wina ye fu kia lembi sia mpambula kadi o Yave ke sianga mpambula ko. (Mav. 10:34, 35; Roma 2:11) E fu kia lembi sia mpambula kia Yave, kimonekanga muna ndinga zasadilwa mu soneka e Bibila. E nkanda 39 miantete mia Bibila, mu ndinga Kiyibere kaka miasonekenua ye miabakulwanga kaka kwa nkangu a Nzambi muna tandu kiakina. Kansi, muna Tandu Kiantete e nding’a Kingerekia yasadilwanga mu fulu yawonso. Muna kuma kiaki, e nkanda 27 miansuka mia Bibila mu ndinga yayi miasonekenua. Yave kayambula ko vo e Diambu diandi diasonekenua kaka mu ndinga mosi. O unu, tezo kia bilhões 8 dia wantu ova ntoto bevovanga ndinga zayingi. Aweyi ulolo wa wantu awaya bazayila e ludi mu kuma kia Yave?

12. Aweyi e sono kia Daniele 12:4, kilunganenanga mu lumbu yeto?

¹² Yave wasadila Daniele wa ngunza muna sia o nsilu vo, omu lumbu yambaninu, “o zayi wakieleka” una muna Bibila, “uwokela,” i sia vo, ndonga bebakula o zayi wau. (Tanga Daniele 12:4.) E salu kia sekola, nieteka, kayanesa e Bibila yo kaya e nkanda misasilanga e Bibila, i imosi muna mpila iwokesanga o zayi wau. Owau, e Bibila i nkanda utoma sekolwanga yo kayaneswa mu nza yawonso. E Bibila zisekolwanga kwa awana bevanganga e iyinkita, nkumbu miayingi ntalu ayingi zifwanga. O nkangu a Yave usekolanga e Diambu dia Nzambi diamvimba yovo ndambu mu vioka 200 za ndinga ye konso muntu olenda vua Bibila lembi futa nzimbu. Muna kuma kiaki, wantu muna zula yawonso betambulwilanga “e nsangu zazi zambote za Kintinu” vitila e mbaninu yiza. (Mat. 24:14) O Nzambi eto ansongi ozolele vana e lau kwa wantu ayingi kimana banzaya muna tanganga e Diambu diandi. Ovanganga wo kadi zola ke toma kutuzolanga.

13. Ekuma tulenda vovela vo e Bibila kisonganga vo Yave zola kekutuzolanga? (Yoane 21:25)

¹³ E Bibila kisonganga e ziku vo o nsonekesi andi nkwa zola, kuna vo i fu kisundidi. (1 Yoa. 4:8) Badika mana Yave kabakila e nzengo vo masonekwa ye mana ke mafwana sonekwa ko. Okutuvananga mawonso tuvuidi o mfunu muna kala ye ngwizani ambote yo yandi, kala ye zingu kia kiese owau ye vuvu kia vua moyo a mvu ya mvu. Kansi, wau vo Yave zola kekutuzolanga, ke kutuzadisanga ye mambu mayingi ko mana ke tuvuidi o mfunu ko muna kunsadila.—Tanga Yoane 21:25.

14. Aweyi o zola kwa Nzambi kumonekenanga muna mana kasonekesa muna Bibila?

¹⁴ E mpila yankaka o Yave katusongela o zola, i mokena yeto mu mpila yambote eyi ikutuvananga o zitu. Muna Bibila, katuvana kaka ulolo wa nsiku ko yo kutuzayisa mana tufwete vanga ye mana ke tufwete vanga ko. Kansi, osadilanga tusansu twa wantu a lumbu yeto, ungunza ye malongi mekutusadisanga mu baka e nzengo zambote. Muna mpila yayi, e Diambu dia Nzambi dikutufilanga mu zola Yave yo yangidika ntim’andi.

15. (a) Aweyi Yave kasongela vo watokanenanga e wete dia atangi a Diambu diandi? (b) Muna foto, nkia lusansu lwa Bibila kena badika o kindende, toko yo mpangi anunu? (Tuku 39:1, 10-12; 2 Nti. 5:1-3; Luka 2:25-38)

¹⁵ E Bibila kisonganga vo Yave otoma kutuvuanga kikilu o mfunu. Mu nkia mpila? Muna Bibila mwazala ye tusansu tusonganga una wantu bamonanga yo badikila mambu. Tulenda mona mpe diau dimosi kadi wantu awaya mpe ‘bakala nze yeto.’ (Yak. 5:17) Edi disundidi o mfunu, vava tumonanga una Yave kakadila  ye wantu nze yeto, tutoma bakulanga vo “Yave nkwa walakazi wayingi ye nkenda.”—Yak. 5:11.

16. Adieyi tulenda longoka mu kuma kia Yave vava tutanganga muna Bibila mu kuma kia wantu ana bavanga vilwa? (Yesaya 55:7)

¹⁶ Badika e mpila yankaka e Bibila kisongelanga o zola kwa Yave muna yeto. E Bibila kikutusikidisanga vo Nzambi eto kesinga kutubembola ko avo tuvangidi vilwa. Aneyisaele basumukinanga Yave nkumbu miayingi, kansi vava bavilukanga kikilu o ntima Yave wabalolokanga. (Tanga Yesaya 55:7.) Akristu mpe muna tandu kiantete, bazaya wo vo o Nzambi watoma kubazolanga. Paulu wa ntumwa wavumunuinua mu kasakesa ampangi zandi vo ‘balolokanga yo fiaulwisa’ awana bavolanga masumu mampwena yo viluka o ntima. (2 Kor. 2:6, 7; 1 Kor. 5:1-5) Ekwe lufiaulwisu dikutuvananga muna zaya vo Yave ke bembolanga asambidi andi ko wau bevanganga o vilwa! Kansi, kuna zola kwawonso, okubasadisanga, kubatumba yo kubabokela vo bavutuka kwa yandi. Yave osianga mpe nsilu vo i diau kikilu kevanga kwa awonso ana bevilukanga o ntima o unu.—Yak. 4:8-10.

17. Ekuma e Bibila kinina se lukau lwamfunu?

¹⁷ Yave lukau lwamfunu katuvana. Ekuma lukau lwalu, i sia vo, Bibila kinina o mfunu? Nze una tulongokele, Bibila kisonganga e ngangu, unsongi yo zola kwa Nzambi. O nkanda wau usonganga vo Yave ozolele vo twanzaya. Ozolele mpe vo twakala akundi andi.

18. Aweyi tulenda songela luyangalalu lweto kwa Yave mu kuma kia Bibila kina vo i “lukau lwambote?”

¹⁸ Ke tuzolele vilakana ko vo e Bibila i “lukau lwambote.” (Yak. 1:17) Muna kuma kiaki, yambula twakwamanana songa luyangalalu lweto muna Bibila. Tulenda songa luyangalalu lweto muna sambanga, tanganga e Bibila yo badika mana tutanganga. Avo tuvangidi wo, tulenda kala ye ziku vo o Nsonekesi a Bibila osambula e ngolo zeto ye ‘tusolola o zayi wa Nzambi.’—Nga. 2:5.