1. Mu bungu dia nti tondaka mu bungu dia Bibila?

 DIANGANA mbo tutomo tondaka Yehova mu bungu dia Bibila! Mu kati dia buku dio, mbo katuhanaka malongi ma ndwenga malendi tu bakisa mu lenda mu telamana misamu mia mpasi mi tubwabanaka na mio lumbu ti. Mbo katuhanaka tivuvu tia mbote mu bungu dia bilumbu bia ku matu. Wuyôkele mfunu, Yehova wasarila Bibila mu tu zabikisa bifu biabîngi bitariri timuntu tiandi. Bu tudimbitilaka mu bifu biandi bia toma, mitima mieto mbo mikwizi yangalalaka, mpe mbo tudingaka mu kwizi bâ na tindiku tia ngolo na Yandi.—Mik. 25:14.

2. Mu ntia mpila Yehova katizabikisila kwe bantu?

² Yehova zololo ti bantu bamuzaba. Mu ntama, watizabikisa kwe bantu mu nzila ya ndozi, ya bimona-meso na ya bambazi. (Lut. 12:6; Bis. 10:3, 4) Kâ, bwe taketi longokela ndozi zo, bimona-meso bio na nsangu zo za bambazi tala ti ka batsoneka zo ko? Ntiangu Yehova kalomba kwe bantu mu tsoneka misamu mi kazolo tazaba. (Yer. 30:2) Mu bungu ti ‘nzila ya Nzambi ya matieleka ya lunga yena,’ tulendi bâ na lukwikulu ti mpila yi kasola mu zonza na beto ya mbote yena, mpe mbo yitubakisaka.—Mik. 18:30.

3. Bwe Yehova kasa mu lunda Bibila ? (Izaya 40:8)

³ Tanga Izaya 40:8. Zu dia Nzambi mbo dihanaka malongi ma ndwenga kwe bakento na babakala ba kwikama tûka mivu miamingi. Mu bwe? Wa tuzebi ti, misamu mi batsoneka mu mikanda mibebaka batsonekena mio, mpe lumbu ti ka kwa sâla na kani mukanda wumosi ko wu batsoneka kwe bitsoniki  bia ntete bia Bibila. Kâ Yehova wasa ti bantu bakopa Matsonoko mo ma santu. Ni bu sa ti bantu bakopa Matsonoko mo bantu ba masumu beri, batomo sarila bunsungu. Mu tifwani, mu musamu watariri Matsonoko ma Hebre, muntu wumosi wa mayela watâ ti: “Tulendi bâ na lukwikulu ti ka kwena buku dia ntama ko di bakopa na bunsungu bwabwansoni [ntiana Matsonoko ma Hebre].” Tulendi bâ na lukwikulu ti misamu mi tutangaka mu Bibila lumbu ti mbo midelakanaka na mabanza ma Yehova, Yandi watsonekesa dio; ni bu sa ti ntangu yayingi yayôka, mikanda mibebaka basarila, mpe bantu bakopa mio masumu meri nawu.

4. Nti tuzonzela mu timoko ti?

⁴ Yehova ni Titeko tia makabu mamansoni ma mbote na ma lunga. (Zaki 1:17) Bibila dimosi dia makabu ma tu hana Yehova diena. Kabu mbo dituzabikisaka misamu mu muntu wutusiriri dio—bwe katuzabiri, mpe kazabiri nsatu zeto. Musamu wo wa matieleka wena mpe mu bungu dia muntu watuhana Bibila. Misamu miamingi tulongokaka mu Yehova bu tutaluzulaka kabu dio. Mbo tubakulaka ti beto katomono zaba, mpe nsatu zeto za kazebi. Mu timoko ti, mbo tuzonzela ka bwe Bibila disongelaka bifu bitatu bia nguri bia Yehova: ndwenga zandi, buderede bwandi na luzolo lwandi. Tatokoeno taluzula ka bwe Bibila disongelaka ndwenga za Nzambi.

5. Mu bwe Bibila disongelaka ndwenga za Nzambi?

⁵ Yehova zebi ti nsatu malongi ma ndwenga ye neto. Mpe kabu diandi, Bibila, dia fuluka diena mu ndwenga. Malongi ma Bibila nsobolo za mbote manataka kwe bantu. Bibila luzingu disobesaka. Bu batsoneka mabuku ma ntete ma Bibila, Mose watâ kwe bala ba Israele ti: ‘Ka miena misamu mia kondo ntalu ko kwe beno; lo ni luzingu lweno.’ (Lub. 32:47) Bô beri tumamanaka Matsonoko, luzingu lwa mbote lweri nawu mpe mu nsayi beri. (Mik. 1:2, 3) Ni bu sa ti Zu dia Nzambi batsoneka dio tûka ntama, ngolo kwa diatiri mu tomesa luzingu lwa bantu. Mu tifwani, mu jw.org, mu mutu-diambu wa “Bibila luzingu disobesaka,” mbo baka binsamu bia luzingu yôka 50 bisongelaka ka bwe Bibila diatomo bakisila bantu bakwikilaka dio lumbu ti.—1 Tes. 2:13.

6. Mu bungu dia nti tulendi têla ti Bibila ka difwanakane’â na buku diakaka ko?

⁶ Ka kwena buku ko die ntiana Zu dia Nzambi. Mu bungu dia nti? Mu bungu ti Muntu wuvwiri dio, Yehova, ni Yandi we Nkwa-Ngolo zazansoni, ntangu zazansoni kazingaka, mpe ndwenga zandi ka balendi’â bafwanakasa zo na za muntu wakaka ko. Mabuku mamingi makaka batatamana mu tanga ni bu sa ti bitsoniki biawu biayizi fwa, kâ ntangu bu yayôka, malongi mawu ka mayizi’â vutu sâla salu ko. Kâ, mitieno mia ndwenga mia Bibla mia ntangu zazansoni miena; mianata ndandu kwe bantu ba mu mbandu zazansoni. Bu tutangaka buku dio dia santu, mpe bu tudimbitilaka mu mio mi tulongokaka, Yehova mbo kasarilaka mpeve santu’andi ya ngolo mu tu bakisa mu mona ka bwe tulendi sarila malongi ma Bibila mu luzingu lweto. (Mik. 119:27; Mal. 3:16; Ebr. 4:12) Wa matieleka, Yehova vwiri Bibila, timina die nandi mu ku bakisa. Diangana musamu wo wufweti tu tuma mu tangaka Bibila bilumbu biabiansoni!

7. Bwe Bibila diavukasala kanda dia Nzambi mu ntama?

⁷ Mpila yakaka ya nzitukulu yi songelaka Bibila ndwenga za Nzambi, ni ngolo zandi za sa ti kanda dia Nzambi diavukanaka. Bala ba  Israele bu bakota ku Mutoto wa kani, baye bâ mu mbuka za swaswana. Bakaka bayizi bâ bilobi bia mbizi, bakaka bayizi twila bibulu, mpe bakaka bayizi bâ bisari bia nsaba. Bala ba Israele ba ku tizunga timosi mbo baketi lembo bâ na lwaka lwa bala ba Israele beri bêlaka ku bizunga biakaka bia nsi’awu. Kâ, Yehova wasa ti bala ba Israele bakutakanaka mbala zazingi mu wirikila ntangulu na mbangululu ya Zu diandi. (Lub. 31:10-13; Neh. 8:2, 8, 18) Banza ka bwe mwana wa Israele wa kwikama waketi mona ku mutima bu kaketi tula ku Yerusaleme, mpe bu kaketi mona milio za bisari bia Yehova biatûka ku bizunga biakaka! Yehova ni mu mpila yo kabakisila kanda diandi mu bâ mu bumosi. Ha manima, timvuka tia Bakristo bu tiayizi batika, mu kati mweri na bakento mpe na babakala beri zonzaka mazu ma swaswana, batûka mu mbuka za swaswana, mpe bakaka mvwama zeri peleko mputu. Kâ mu bungu ti luzolo lweri nawu mu Zu dia Nzambi, mu bumosi beri mu nsambululu ya Nzambi ya matieleka. Ngatu bantu bayizi bâ Bakristo babakula Zu dia Nzambi, wafwanakana ti bisari biakaka biababakisa, mpe babâ tintwari nawu.—Bis. 2:42; 8:30, 31.

8. Bwe Bibila divukasalaka kanda dia Yehova lumbu ti?

⁸ Nzambi’eto ya ndwenga mbo katatamanaka mu longesa na mu vukasa kanda diandi mu nzila ya Bibila. Ni mo tubakilaka matieleka mamansoni matariri Yehova ma tufweti  zaba. Ntangu zazansoni mbo tuvukanaka ku tukutakanu twa timvuka na twa tunene mu wirikila ntangulu na mbangululu ya Bibila na mu mokena dio. Buna, Bibila nguria mfunu diena mu kani dia Nzambi dia sa ti bisari biandi biamusarila mu tintwari. —Sof. 3:9.

9. Ntia tifu tie mfunu mu bakula nsangu za Bibila? (Like 10:21)

⁹ Tataluzuleno musamu wakaka wusongelaka ndwenga za Yehova. Mbuka zazingi katsonekesa mu Bibila mu mpila yi lendi bakula kwa bantu ba kuluka. (Tanga Like 10:21.) Mu mbuka zazansoni, bantu Bibila batangaka. Muntu wumosi wa mayela watâ ti, Bibila “ka diena kwa buku ko di batomo tangaka mu mabuku mamansoni, kâ mpe buku di batomo tangaka na bunsungu bwabwansoni mu mabuku mamansoni.” Kâ, bantu ba kuluka kwa babakulaka dio, mpe basarilaka misamu mi ditâka.—2 Kor. 3:15, 16.

10. Mu ntia mpila yakaka Bibila disongelaka ndwenga za Yehova?

¹⁰ Bibila mbo ditusongelaka mpe ndwenga za Yehova mu mpila yakaka. Yehova mbo kasarilaka Bibila mu longesa kanda diandi diadiansoni, kâ mpe mu longesa na mu tindisa muna muntu mu beto. Bu tutangaka Zu dia Yehova tulendi mona ti muna muntu mu beto kakipaka. (Iza. 30:21) Bu weri na musamu wa mpasi, ngano mbala kwa watanga verse zi wamona ti ntiana nge kwa batsonekena zo? Bibila mbo dibendaka milio za bantu. Bwe dilendi bêla na nsangu ze mfunu lumbu ti mpe zidelakane na nsatu zaku? Mu bungu ti Muntu we na ndwenga ziyôkele vwiri dio.—2 Tim. 3:16, 17.

11. Bwe kondo kwa tihambula kwa Nzambi kwamonekena bu batsoneka Bibila?

¹¹ Buderede tifu tiakaka tia nguri tiena tia Yehova. (Lub. 32:4) Muntu wusarilaka buderede ka bâka na tihambula ko, mpe Yehova kena na tihambula ko. (Bis. 10:34, 35; Rom. 2:11) Kondo kwa tihambula kwandi mbo kumonekaka mu mazu ma batsonekena Bibila. Mabuku ma 39 ma ntete ma Bibila mu Hebre batomo ma tsonekena, zu dieri tomo bakulaka kanda dia Nzambi mu ntangu yîna. Kâ, mu mbandu ya ntete zu dia Greke beri vulu sarilaka, ntiangu mikanda mia Bibila mia 27 mia mansukina batsoneka mio mu Zu dio. Yehova ka sa ko ti Zu diandi diabâ kwa mu Zu dimosi. Lumbu ti bantu kampe miliare 8 bazonzaka mazu ma swaswana. Bwe bantu babîngi ba mpila yo bakwizi longokelaka mu zaba Yehova?

12. Ngano bwe Daniele 12:4 yeka lunganana mu bilumbu bi bia mansukina?

¹² Mu nzila ya mbikuri Daniele, Yehova wakanisina ti mu ntangu ya mansukina, “luzabu lwa matieleka” me mu Bibila mbo lwaketi kwizi bâ lwa sampa. Bantu babingi baketi kwizi bakula matieleka ma Bibila. (Tanga Daniele 12:4.) Luzabu lo lwayizi sampa mu bungu ti bayizi bangula, bayizi dukisa, mpe bayizi kaba Bibila na mabuku masikamanaka mu Bibila. Bibila diayizi bâ buku di batomo bangulaka, mpe di batomo kabaka mu nza. Mabibila ma bangulaka compagnie zakaka ntalu yayingi mafwaka. Tii lumbu ti, kanda dia Yehova diabangula Bibila, dia mukaka peleko dia tibuku, mu mazu yôka 240, mpe muntu ni muntu lendi dia baka dia ofele. Buna, bantu ba nsi zazansoni mbo batambulaka nsangu za mbote za Timfumu ntete nsuka yatula. (Mat. 24:14) Nzambi’eto ya buderede zololo mu hana bweso kwe bantu babingi bwa mu zaba bu bakwe tangi Bibila. Mbo kasilaka bo mu bungu ti beto bansoni kazololo.

13. Mu bungu dia nti tulendi têla ti Bibila luzolo lwa Nzambi disongelaka? (Za 21:25)

¹³ Bibila mbo ditubakisaka mu bakula ti tifu tia Yehova tiyôkele ni luzolo. (1 Za 4:8) Tazonzeleno misamu mia tsonekesa Yehova mu Bibila na mi kalembo tsonekesa. Watuhana tima tia mbote tiatufwanakana mu bâ na tindiku tia mbote na Yandi, mu bâ na luzingu lwa mbote bwawu bu, na mu baka luzingu lwa mankululu. Kâ, ka tu hana nsangu zazingi ko zi tulembolo na zo nsatu mu mu sarila.—Tanga Za 21:25.

14. Mu ntia mpila yakaka misamu mi batsoneka mu Bibila misongelaka luzolo lwa Nzambi?

¹⁴ Yehova watusongela mpe luzolo bu katuzonzela mu mpila ya buzitu. Mu Bibila, ka tu hana lutangu lwa misiku ko milembolo na ndilu mu muna musamu wa luzingu lweto. Kâ, mbo kazoloko ti tasarila lenda dieto dia banza mu nzila ya binsamu bia luzingu, ya mbikululu za nzitukulu na ya malongi ma toma. Buna, Zu dia Nzambi mbo ditutumaka mu mu zolo na mu mu tumamana mu mutima’eto.

15. a) Bwe Bibila disongelaka ti Yehova beto kakipaka? b) Mu tifwani, mwana wa fioti wa wukento, mpangi ya ntwenia ya bakala, na mpangi ya yikento ya nuna, mu ntia bantu ba bazonzelaka mu Bibila bata dimbitila? (Mba. 39:1, 10-12; 2 Mit. 5:1-3; Like 2:25-38)

¹⁵ Bibila mbo disongelaka ti Yehova mbo katomo tu kipaka. Ngano mu bwe? Mu Zu diandi mwe na binsamu biabingi bisongelaka mio mi monaka bantu ku mutima. Tulendi bakula mbanzulu za bantu ba bazonzelaka mu Bibila mu bungu ti mbanzulu zimosi ze neto. (Zaki 5:17) Wuyôkele mfunu, bu tumonaka mpila yi kabongela bantu bo beri ntiana beto,  mbo tutomo bakulaka ti Yehova luzolo lwalwingi lwe nandi na tiari tia mutima.—Zaki 5:11.

16. Nti tulongokaka mu Yehova bu tutangaka binsamu bia bantu basumuka mu Bibila? (Izaya 55:7)

¹⁶ Bibila mbo disongelaka luzolo lwa Yehova mu beto mu mpila yakaka. Matsonoko mbo matuhanaka lukwikulu ti Nzambi’eto ka tubika ko tala ti tuyirikiri musamu wa mbi. Bala ba Israele mbo beri kolamanaka Yehova mbala zazingi; kâ, bu beri sobaka mabanza na bunsungu bwabwansoni, mbo keri ba lemvokelaka. (Tanga Izaya 55:7.) Bakristo ba mu mbandu ya ntete bazaba mpe ti Nzambi bawu keri zoloko. Mu ndwengosolo ya mpeve santu, ntumwa Paulo watindisa Bakristo bakaka mu lemvokela na mu tindisa muntu watatamana mu masumu ma manene, kâ wayizi soba mabanza. (2 Kor. 2:6, 7; 1 Kor. 5:1-5) Diangana wa nzitukulu wena mu mona ti Yehova ka losa bisari biandi ko mu bungu ti sumuka basumuka! Kâ, mbo keri zoloko mu ba bakisa, mu ba sungika na mu vutu karisa tindiku tiawu. Wakanisina mpe misamu mia mpila yo kwe bantu basumukaka lumbu ti mpe basobaka mabanza.—Zaki 4:8-10.

17. Mu bungu dia nti Bibila die kabu dia nzitukulu?

¹⁷ Yehova watuhana kabu dia toma. Mu bungu dia nti Zu diandi die dia nzitukulu? Ntiana bu tulongokele wo, Bibila mbo disongelaka ndwenga za Nzambi, buderede bwandi na luzolo lwandi. Buku dio mbo disongelaka ti Yehova zololo ti tamuzaba. Zololo ti tabâ ndiku zandi.

18. Bwe tulendi songela ti mbo tutondaka mu bungu dia Bibila die kabu dia mbote dia tu hana Yehova?

¹⁸ Ka tuzimbakanandi ti Zu dia Nzambi kabu dia mbote diena. (Zaki 1:17) Buna tufweti tatamana mu songelaka ti mbo tutondaka mu bungu dia kabu dio. Tulendi sila bo, bu tutoko sambila ntete tatanga Matsonoko mo ma santu, mpe bu tudimbitila mu mio mi tutanga. Bu tusila bo, tulendi bâ na lukwikulu ti Muntu wuvwiri Bibila mbo kasakumuna ngolo zeto, mpe mbo tubâ na luzabu lwa Nzambi.—Bin. 2:5.