Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

MUISAMBO WA KULONGA 6

Akitulungula Bible pabitale Mumutuushe

Akitulungula Bible pabitale Mumutuushe

“Funda mu mukanda bishima byooso byankutumin’eyi.” —YEL. 30:2.

LOONO 96 Mukanda w’Efile Mukulu—Nyi mbupeta

KI’ABAKUILA MUANKA a

1. Buakinyi tui na lutumbu bua Bible?

 TUI na lutumbu lukata kui Yehowa Efile Mukulu bua Bible! Bible etupa malango e buwa alombene kuitukuasha buatudia koobesha kukambila nkalakashi y’atufumankana nayo lelo uno. Etupa dingi lukulupilo lui buwa bukile bua mafuku aafiki. Muanda wi na muulo, Yehowa mmufubishe Bible bua kuitulesha mishindo i bungi ya bumuntu buaye. Nsaa y’atunangushena pabitale ngikashi yaye i buwa, abikumu mashimba eetu na kuitutakula bua kuifubuila peepi n’Efile Mukulu eetu, na kuikala mu kipuano ki buwa naye.—Mis. 25:14.

2. Yehowa mmuileshe kui bantu mu mishindo kinyi ilekeene?

2 Yehowa akumiina’shi bantu bamuiwukie. Mu mafuku a kala, Yehowa baadi muileshe ku bukuashi bua bilotua, bimonua, mpaa na ku bukuashi bua ba mikeyilu. (Mb. 12:6; Bik. 10:3, 4) Ta tui balombene kulonga bino bioso bilotua, bimonua, nsunga mikandu ya ba mikeyilu su ta babaadi beyifunde. Ngi buakinyi Yehowa baadi mutakule bantu bua ‘kufunda mu mukanda’ mianda ibaadi akumiina’shi tuiwukie. (Yel. 30:2) Pa muanda ‘mashinda a Efile Mukulu a biinyibiinyi ngapwidikye,’ tui kushinkamisha’shi uno mushindo wa kuisamba netu wi buwa bukile na awitukuasha.—Mis. 18:31.

3. Yehowa mmushinkamishe naminyi’shi Bible ki kuanka mpaa na lelo uno? (Yeeshaya 40:8)

3 Badika Yeeshaya 40:8. Takudi bipua kinunu, Eyi di’Efile Mukulu ndipe balume na bakashi baasha lulamato, buludiki bui buwa. Mu mushindo kinyi? Luno nyi ndukonko lui buwa, muanda Bible baadi mufundibue kumpala ku bintu bilombene kuluishibua. Biabia, atuuku’shi ta kui kintu su nkimune kia ku biabia bintu bia kumpala ki kuanka na lelo uno nya. Yehowa baadi mukite bia’shi bantu batentule bino bifundue biselele. Sunga bantu babaadi abatentula babaadi bakutue kupuidika, babaadi abakitshi nka na kalolo kooso. Bu kileshesho, pabitale Bifundue bia kina Ebelu, ungi muntu mulongie ngofu bafundile’shi: “Tui balombene kushinkamisha’shi ta kui mukanda su ngumune wa kala, wabadi batentule na kalolo ke bino.” Sunga biekala’shi Bible babaadi bamufunde takudi bipua bi bungi ku bintu bilombene kuluishibua, na mbamutentule kui bantu bakutue kupuidika, tui balombene kushinkamisha’shi bishima bi’atubadika mu Bible lelo uno, abilesha binangu bia winyi Mumutushe, Yehowa.

4. Nkinyi ki’atutaluula mu uno muisambo?

4 Yehowa ngi Nsulo ya “kya-buntu kyooso kya muulo na bwedi booso bupwidikye.” (Shak. 1:17) Bible nkimune kia ku bia buntu bi buwa bitupe Yehowa. Kia buntu akitulongiesha muanda kampanda pabitale muitupe kianka, mushindo w’etuiwuku kalolo na nkalo yetu. Bi mumune na pabitale yawa Muitupe Bible. Nsaa y’atutaluula kino kia buntu, atulongo bi bungi pabitale Yehowa. Atulongo’shi mmuituiwukie na auku nkalo yetu kalolo. Mu uno muisambo, atukataluula ki’atulongo mu Bible pabitale ngikashi isatu ikata ya Yehowa bu: binangu biaye, kululama kuaye, na kifulo kiaye. Kia kumpala tubande kutaluula mushindo wi Bible alesha binangu bi’Efile Mukulu.

BIBLE ALESHA BINANGU BI’EFILE MUKULU

5. Mmushindo kinyi umune aulesha Bible binangu bi’Efile Mukulu?

5 Yehowa auku’shi tui na lukalo n’elango diaye dia binangu. Na kia buntu kiaye Bible, nkiwule na binangu biaye. Elango dia mu Bible di na bukitshishi bui buwa kui bantu. Bible ashintuulaa bantu. Moyise pa baafundile mikanda ya kumpala ya mu Bible, balunguile muilo w’Efile Mukulu wa bena Isaleele’shi: “Ino tammyaako ishii na muulo bwenu nya; ino myako nyi mmuuwa wenu.” (Miy. 32:47) Baaba babaadi bakookiele akiamba Bifundue, babaadi balombene kuikala na nshalelo e buwa na a muloo. (Mis. 1:2, 3) Sunga Eyi di’Efile Mukulu babaadi bedifunde takudi bipua bi bungi, dinka na bukome bua kulumbuula nshalelo a bantu. Bu kileshesho, mu jw.org, mu miisambo ayamba’shi “Bible kuete kushintula bantu,” okapete bileshesho bikile pa 50 abilesha bi Bible e na bukome bua kufuba ‘mwi baaba abakumiina’ lelo uno.—1 Tes. 2:13Kilombeeno Kipya 2014.

6. Buakinyi tui balombene kuamba’shi Bible mmuilekeene na ingi mikanda?

6 Ta kui mukanda su ngumune wi bu Eyi di’Efile Mukulu. Buakinyi atuamba biabia? Muanda Sha uno mukanda, Yehowa Efile Mukulu, sha bukome booso, a ikalaika, na e na binangu bishi bia kupuandikisha na bingi. Ingi mikanda i bungi ayikitaa bipua bi bungi kukila winyi beyitushile, anka muenda mafuku binangu bi muanka t’abikalaa dingi na muulo. Ku lungi lupese, binangu bia mayi a kulonda a mu Bible mbia losoo; na abikuashaa bantu ba mu bipungo bioso. P’atubadika uno mukanda wiselele na kunangushena ku biabia bibatubadika, atumono’shi Muiwutushe mmufubishe bukome buaye kikudi kiselele, bua kuitukuasha bua’shi tumone biatudi balombene kutumikila malango a mu Bible mu nshalelo eetu. (Mis. 119:27; Mal. 3:16; Eb. 4:12) Eyendo, Sha Bible Sh’afuiyaa akumiina nkukuasha. Nkinyi kilombene kuitutakula bua kubadika Bible nsaa yooso?

Bible mmubungie muilo wa Yehowa wa kala na wa lelo uno naminyi? (Tala kikoso 7-8)

7. Bible baadi mubungie muilo w’Efile Mukulu wa kala mushindo kinyi?

7 Kui kingi kintu akilesha’shi Bible e na binangu bi’Efile Mukulu, mmushindo wa kuete kukuasha muilo w’Efile Mukulu buawudia kuikala mu buumune. Nsaa ibatuelele bena Isaleele mu Nsenga ya Mulayilo, babaadi bashaale mu tubibundi tuilekeenelekeene. Bangi babaadi balobi ba mishipa, bamo babaadi abamunu nyema, na bangi namu babaadi abadimi. Bena Isaleele babaadi bashaale mu diadia eumbo dimune, babaadi balombene kuleka midimo yabo mu kudila kulonda bangi bena Isaleele babaadi bashaale mu bingi bipindi bi’eumbo. Anka Yehowa baadi muate mpango ya’shi, bena Isaleele bekale abebungu pamune mu mishindo ilekeenelekeene bua kuteemesha Eyi diaye difundibue, na kuibapatuluila. (Miy. 31:10-13; Ne. 8:2, 8, 18) Banda kunangushena bibaadi abipusha bena Isaleele baasha lulamato, pabaabadi abafiki ku Yelusaleme na kumona pangi midiyo ya bangi balanguidi nabo abafiki mu bingi bipindi bia muiwumbo diabo! P’aye kukita bino, Yehowa baadi akuasha muilo waye buawudia kushaala mu buumune. Kunyima, nsaa ibabakitshiine kakongie ka bena Kidishitu, mubaadi bana bakashi na bana balume abakula ndimi ilekeenelekeene, bangi babaadi balongie ngofu, bamo babaadi beyishe, bangi namu babaadi ba mpeta, na bangi babaadi balanda. Anka pa muanda wa’shi babaadi bafule Bifundue, babaadi mu buumune mu kulanguila ku’Efile Mukulu a binyibinyi. Baaba booso babafikile balanguidi, babaadi balombene kupusha Eyi di’Efile Mukulu ku bukuashi bua balanguidi nabo, na pa kuibunga nabo pamune.—Bik. 2:42; 8:30, 31.

8. Bible kuete abungu muilo wa Yehowa lelo uno mushindo kinyi?

8 Efile Mukulu eetu sha binangu kuete kutungunuka na kulongiesha na kubunga muilo waye ku bukuashi bua Bible. Bible e na bia binyibinyi bioso pabitale Yehowa, biatudi nabio lukalo lua kuibiuka. Atuibipetaa nsaa yooso p’atuibungu pamune mu bisangilo bietu bia kakongie, mu bikongeno bikata na bipeela, muatupushaa ababadika Bifundue, abebipatuula, na kuibisambila. Biabia, Bible nyi nkiina mudimo ki na muulo akifubishaa Yehowa bua kukuasha muilo waye buawudia “kumufubila epampa n’epampa.”—Sef. 3:9NWT.

9. Abitungu tuikale n’eyikashi kinyi bua kupusha mukandu wa mu Bible? (Luka 10:21)

9 Tutaleyi kingi kishinkamisho akilesha’shi Yehowa e na binangu. Yehowa baadi mufundishe bipindi bi bungi bia Bifundue mu uno mushindo, bua’shi bantu beyishe abebibadika bebipushe. (Badika Luka 10:21.) Bantu be mbalo yooso bakuete kubadika Bible. Ungi muntu mulongie ngofu amba’shi: “Bantu be bungi ababadikaa Bible kukila ingi mikanda yooso, na abamubadikaa na luishinko looso kukila ungi mukanda ooso.” Anka bantu beyishe ngi abamupushaa kalolo na kutumikila biamba.—2 Kod. 3:15, 16.

10. Ngungi mushindo kinyi aulesha Bible bi binangu bia Yehowa?

10 Tukuete kulonga bi binangu bia Yehowa mu Bible mu ungi mushindo. Yehowa afubishaa Bifundue kushi penda bua kuitulongiesha mu kisaka, anka bua kuitulongiesha na kuitunyingisha pa bupenka. Atue booso tui balombene kupusha abitupasukilaa Yehowa pa bupenka, p’atubadika Eyi diaye. (Yesh. 30:21) Nsaa y’opete nkalakashi, mmushindo kinyi aukukuashaa Bifundue nsaa y’obadika ma verse aamueneka bu akufundilue penda obe? Biabia, bantu midiyo be na Bible. Mmushindo kinyi wi mianda ya mu Bible ayikukuasha ku nkalo yobe ya pa bupenka? Bino bi kukitshika muanda Mutuushe Bible mmuntu sha binangu kukila bantu booso muiyilu na pa nsenga.—2 Tim. 3:16, 17.

BIBLE ALESHA BI KULULAMA KU’EFILE MUKULU

11. Efile Mukulu baadi muleshe’shi te na ntondo naminyi nsaa ibaababangile kufunda Bible?

11 Kululama nyi ndingi eyikashi dikata dia Yehowa. (Miy. 32:4) Kululama nkuipushene ngofu na kukutua kua ntondo, na Yehowa te na ntondo. (Bik. 10:34, 35; Lom. 2:11) Kukutua kuaye kua ntondo akumuekaa kalolo mu ngakuilo aadi mufubishe bua kufundishisha Bible. Mikanda 39 ya kumpala ya mu Bible, ibungi ibaadi ifundibue mu kina Ebelu, ibaadi ibofule kupusha kui muilo w’Efile Mukulu mu aa mafuku. Biabia, mu kipungo kia bena Kidishitu ba kumpala, bantu be bungi babaadi abakula ludimi lua kina Greke, ngi buakinyi mikanda ya mfudiilo 27 ya mu Bible ibaadi ifundibue mu luno ludimi. Yehowa ta baadi mukumiine’shi Eyi diaye difundibue penda mu ludimi lumune nya. Lelo uno, bantu be peepi midiyala 8 mu nsenga ishima, bakuete kuakula ndimi i bungi. Bantu be bungi mbalombene kulonga pabitale Yehowa mushindo kinyi?

12. Mmushindo kinyi umune ulombane Ndanyele 12:4, mu ano mafuku a ku mfudiilo?

12 Ku bukuashi bua mutemuki Ndanyele, Yehowa baadi mulee’shi mu kipungo kia mfudiilo, “kiukilo kya biinyibiinyi” akisanganyibua mu Bible “akitama.” Be bungi mbalombene kuikipusha. (Badika Ndanyele 12:4.) Mushindo umune aunyiisha kutama kiukilo mpa kualuula mikanda, kuiyituusha ku masaki, na kuabila Bible na mikanda ayipatuula Bible. Bible bakuete kumualuula mu ndimi i bungi na kuete kuabilua kui bantu mu nsenga ishima. Babaadi abende mu kutushiisha Bible ku ungi sosiete a ba nsunga, ingi nsaa bibaadi abitekie makuta e bungi. Muilo wa Yehowa ngupue kukita mudimo ukata wa kualuula Eyi di’Efile Mukulu mu bushima sunga kipindi mu ndimi ikile pa 240, na muntu ooso mmulombene kumupeta kushii kutuusha makuta. Ngi buakinyi bantu ba miilo yooso bakuete kukumiina “mukandu wi buwa wa Bufumu” kumpala kua’shi mfudiilo ifikie. (Mat. 24:14) Efile Mukulu eetu sha kululama, akumiina’shi tukuashe bantu be bungi pa kuibapa mushindo wa kumuiwuka pa kubadika Eyi diaye. Ngi buakinyi mmuitufule atue booso ngofu.

BIBLE ALESHA’SHI EFILE MUKULU MMUITUFULE

13. Buakinyi tui kuamba’shi Bible alesha bi kifulo kia Yehowa? (Yowano 21:25)

13 Bible etukuasha buatudia kuuka’shi, eyikashi dikata di’Efile Mukulu nkifulo. (1 Yo. 4:8) Tutaluuleyi mianda yabadi beele mu Bible kui Yehowa, na yashii muele muanka. Mmuimuele nka mianda yatudi nayo lukalo, buatudia kuikala naye mu kipuano ki buwa, na kuikala na muloo mu nshalelo kubanga binobino, na bua kupeta muwa wa ikalaika. Biabia, pa muanda wa’shi Yehowa mmuitufule, ta muitulungule mianda kantu pa kantu bua’shi tukutue bia kumufubila nya.—Badika Yowano 21:25.

14. Mu ungi mushindo kinyi amulesha Bible’shi Efile Mukulu mmuitufule?

14 Yehowa etulesha dingi’shi mmuitufule, pa kuakula netu mu mushindo aulesha’shi etuataa na muulo. Mu Bible, Efile Mukulu ta muitupe mulongo wa mianda yatudi balombene kukita, na yatushi balombene kukita mu nshalelo eetu nya. Anka, afubishaa mianda ya binyibinyi ya mu nshalelo a bantu, matemuki e buwa, na malango e buwa bua kuitukuasha bua kuata bitshibilo bi buwa. Mu ino mishindo, ngi amuitutakulaa Eyi di’Efile Mukulu mu kumufula na mu kumukookiela abitukila kuishimba.

Buakinyi tui balombene kunangushena ku mushindo ubaadi Yehowa mukuashe bafubi baye ba kala? (Tala kikoso 15)

15. (a) Yehowa baadi muleshe’shi apasukilaa baaba booso ababadikaa Eyi diaye mushindo kinyi? (b) Mu kifuatulo, mbantu kinyi ba mu Bible babanangushena kui ka nsonguakashi, nsongualume, na muntu mununu? (Kib. 39:1, 10-12; 2 Bf. 5:1-3; Luk. 2:25-38)

15 Bible etulesha’shi Yehowa kuete etupasukila ngofu. Mmushindo kinyi? Muiyi diaye mui mianda i bungi ya bantu babaadi bakalakashue mu binangu. Tui balombene kuipusha nka bibaadi bantu ba mu Bible abepusha, ku muanda “babaadi bantu nka bu atwe.” (Shak. 5:17) Muanda wi na muulo ukata, mpa kubekieela mushindo ubaadi Yehowa akitshiina bantu benka bu atue mianda, paapa atuikala na mushindo wa kupusha kalolo’shi, “Yehowa muwule ndaa na kifulo na lusa.”—Shak. 5:11Kilombeeno Kipya 2014.

16. Nkinyi ki’atulongo pabitale Yehowa nsaa y’atubadika mu Bible bua bantu babaadi bakite bilubilo? (Yeeshaya 55:7)

16 Bible Alesha bi kifulo kia Yehowa kuatudi mu ungi mushindo. Bifundue abitushinkamiisha’shi Efile Mukulu eetu t’anetusumbushene nsaa y’atukitshi bilubilo. Bena Isaleele babaadi baluishiishe Yehowa misuusa na misuusa; anka nsaa ibaabadi abelanga kuishimba mu binyibinyi, Efile Mukulu baadi ebafuila lusa. (Badika Yeeshaya 55:7.) Bena Kidishitu ba mu siekele a kumpala, babaadi bawukie’shi Efile Mukulu mmuibafule ngofu. Mpoolo mutumibua baadi muyokielue, balunguile bena kukumiina naye’shi, ‘fwilayi lusa na kusaamba’ muntu mukite mulwisho ukata anka muilangie kuishimba. (2 Kod. 2:6, 7 Kilombeeno Kipya 2014; 1 Kod. 5:1-5) Tubamono’shi Yehowa t’asumbushenaa balanguidi baye penda pa muanda wa’shi abakitshi bilubilo nya! Na kifulo kioso, Yehowa ebakuashaa, ebatopekaa, na kuibetanyina buabadia kualukiila dingi kuadi na kalolo kooso. Mmulee bua kukita bino kui bankitshishi a bubi booso abelanga kuishimba mu ano eetu mafuku.—Shak. 4:8-10.

ATA ‘KIA BUNTU KI BUWA KI’EYI DI’EFILE MUKULU’ NA MUULO

17. Buakinyi Bible nkia buntu ki na muulo ukata?

17 Yehowa mmuitupe kia buntu ki buwa bukile. Buakinyi Eyi diaye di buwa ngofu? Anka bu bibatukatuka mu kuibilonga, Bible alesha bi binangu bi’Efile Mukulu, kululama kuaye, na kifulo kiaye. Uno mukanda aulesha’shi Yehowa akumiina’shi tumuukie. Akumiina tuikale ba kuuku baye.

18. Tui kulesha naminyi’shi tui na lutumbu bua Yehowa bua “kya buntu ki buwa” Bible?

18 Tatukumanga kuiluankana “kya buntu ki buwa” ki’Eyi di’Efile Mukulu. (Shak. 1:17) Biabia, tutungunukieyi na kulesha lutumbu bu’Eyi diaye. Tui kukita bino pa kuela nteko, kubadika Eyi diaye dia kishila, na kunangushena ku dianka. Su tubakitshi bino, atuikala bashinkamishe’shi yawa Mutuushe Bible, aketuelela miabi bua kuikitshisha kuetu, na dingi ‘atukewuku Efile Mukulu.’—Nki. 2:5.

LOONO 98 Bifundwe—mbiyokyelwe n’Efile Mukulu

a Bible etukuasha bua kuifubuila peepi na Yehowa. Nkinyi kiatudi balombene kulongiela mu uno mukanda wiselele pabitale binangu bi’Efile Mukulu, kululama kuaye, na kifulo kiaye? Bi’atulongo mbilombene kuitukuasha bua kutamisha lutumbu luetu bu’Eyi di’Efile Mukulu na kumona Bible bu, kia buntu akifiki kui Nshetu a muiyilu.