1. Kaia e loto fakafetai ei koe ona ko te Tusi Tapu?

 E LOTO fakafetai eiloa tatou ki a Ieova te Atua ona ko te Tusi Tapu! E auala i te Tusi Tapu, e maua i ei ne tatou a pati fakatonutonu ‵poto kolā ka fesoasoani mai ke fakafesagai atu tatou mo te manuia ki fakalavelave i aso nei. E tuku mai foki ne ia se fakamoemoega gali mō tatou i aso mai mua. Kae sili atu i ei, ne fakaaoga ne Ieova te Tusi Tapu ke fakaasi mai ei ana uiga ‵gali e uke. I te taimi e mafaufau ‵loto ei tatou ki ana uiga ‵gali konā, ka otia malosi i ei ‵tou loto, kae fakamalosi ei tatou ke fia fakapili‵pili atu ki te ‵tou Atua mai te atiakaga o se va fakataugasoa ‵lei mo ia.—Sala. 25:14.

2. Ne a auala kese‵kese ne fakaasi mai ei ne Ieova a ia eiloa ki tino?

² A Ieova e manako ke iloa ne tino a ia. I aso mua, ne fakaasi atu ne ia a ia eiloa ki ana tino e auala i moemiti, fakaasiga, penā foki mo agelu. (Nume. 12:6; Galu. 10:3, 4) Kae e mafai pefea o iloa ne tatou a moemiti, fakaasiga, io me ko fekau mai agelu māfai e seki tusi ki lalo a mea konā? Tenā eiloa te pogai ne fakatoka ei ne Ieova ke “tusi i se tusi” ne tāgata, a mea kolā e manako a ia ke iloa ne tatou. (Iele. 30:2) Ona ko “te auala o te Atua tonu e ‵lei katoatoa,” e tali‵tonu tatou me i te auala tenei ne fakatoka ne Ieova ke fesokotaki mai ki a tatou, ko te ‵toe auala tafasili i te ‵lei kae aoga.—Sala. 18:30.

3. Ne fakamautinoa aka pefea ne Ieova me maua eiloa te Tusi Tapu i aso nei? (Isaia 40:8)

³ Faitau te Isaia 40:8. Ne maua i te Muna a te Atua a pati fakatonutonu aoga mō tāgata mo fāfine fakamaoni i se fia afe tausaga. Ne tupu pefea se mea penā? Maise me ne tusi te Tusi Tapu i se taimi leva ‵ki, i luga i mea kolā e ma‵sei vave, tela la, e seai ne ‵kopi tonu koi mafai o maua i aso nei. Kae ne fai ne Ieova ke fai ne ‵kopi o tusitusiga tapu konā. E tiga eiloa a tino ne laga ne latou e  se ‵lei katoatoa, kae ne fai faka‵lei eiloa te lotou galuega. Ne tusi mai se tagata poto e uiga ki Tusitusiga Epelu: “E mafai eiloa o fai atu me e seai aka foki se isi tusitusiga mua e oko ki te ‵tonu o mea kolā ko maua nei i ei.” Tela la, faitalia te leva o te taimi, te ma‵sei vave o mea kolā ne tusi ki ei, mo te sē ‵lei katoatoa o tino laga tusi, kae e mafai eiloa o tali‵tonu katoatoa tatou, me i pati e fai‵tau ne tatou i te Tusi Tapu i aso nei, e fakaasi faka‵lei mai ei a manatu o te Tino ne tusi ne ia, ko Ieova.

4. Ne a mea ka sau‵tala tatou ki ei i te mataupu tenei?

⁴ A Ieova ko te Pogai o “meaalofa ‵lei katoa mo mea ‵lei katoatoa.” (Iako. 1:17) A te Tusi Tapu se tasi o toe meaalofa ‵lei ne tuku mai ne Ieova ki a tatou. Kafai e tuku mai ne se tino se meaalofa—e fakaasi mai ei me iloa ‵lei ne te tino tenā a tatou mo mea e manakogina ne tatou. Kae penā foki loa mo te Tino ne tuku mai ne ia te Tusi Tapu. Kafai e iloilo faka‵lei ne tatou a te meaalofa tenei mai i a Ieova, e tauloto ne tatou a mea e uke e uiga ki a ia, e pelā mo te iloa ‵lei ne ia tatou, mo mea e manakogina ne tatou. I te mataupu tenei, ka sau‵tala tatou ki uiga e tolu o Ieova kolā e fakaasi mai i te Tusi Tapu: ko tena poto, tena fai mea tonu mo tena alofa. Muamua la, ke sau‵tala tatou ki auala e fakaasi mai i te Tusi Tapu a te poto o te Atua.

5. Se a te auala e tasi e fakaasi mai i te Tusi Tapu a te poto o te Atua?

⁵ E iloa ne Ieova me manakogina ne tatou ana manatu fakatonutonu ‵poto. Kae ko tena meaalofa ko te Tusi Tapu e ‵fonu eiloa i tena poto. A pati fakatonutonu i te Tusi Tapu e aoga eiloa ki tino. E ‵fuli ne te Tusi Tapu a olaga o tino. I te taimi ne tusi ei a tusi muamua o te Tusi Tapu, ne fai atu a Mose ki tino o te Atua, ko tino Isalaelu: “Pati konei e se ne pati sē aoga mō koutou, kae e fakalagolago ki ei otou ola.” (Teu. 32:47) A tino kolā e faka‵logo ki pati i te Tusi Tapu, ka mafai o maua ne latou se olaga manuia kae fakafiafia. (Sala. 1:2, 3) Faitalia te leva, koi aoga eiloa te Muna a te Atua ki te faiga ke tai ‵lei atu a olaga o tino. E pelā me se fakaakoakoga, ka maua ne koe i te jw.org, mai lalo i te ulutala “E ‵Fuli ne te Tusi Tapu a Olaga o Tino,” a tala o tino e toko 50 tupu kolā ne fakamatala mai ne latou te ‵mana o te Tusi Tapu ‘e galue i ana tino tali‵tonu’ i aso nei.—1 Tesa. 2:13.

6. Kaia e fai atu ei tatou me seai se isi tusi e ‵pau mo te Tusi Tapu?

⁶ E seai se isi tusi e ‵pau mo te Muna a te Atua. Kaia? Me i te Tino ne tusi ne ia te tusi tenā, telā ko Ieova te Atua, e malosi katoatoa, e ola ki te se-gata-mai kae poto atu i tino katoa. E uke a tusi e leva atu i lō tino ne tusi ne latou, kae fakamuli ifo, e mafai o se aoga a pati fakatonutonu i tusi konā. I te suā feitu, a fakatakitakiga ‵poto kolā e maua i te Tusi Tapu e tumau ki te se-gata-mai; ko oti ne lavea atu te lotou aoga ki tino kolā ne ola i taimi kese‵kese. I te taimi e fai‵tau ei tatou ki te tusi ‵malu tenā kae mafaufau ‵loto ki mea ne tauloto ne tatou, e fakaaoga ne te Tino ne tusi ne ia a te ‵mana o tena agaga tapu, ke lavea ne tatou a auala ke fakagalue ei a pati fakatonutonu mai te Tusi Tapu i ‵tou olaga. (Sala. 119:27; Mala. 3:16; Epe. 4:12) Ao, e manako malosi a te Tino ne tusi ne ia te Tusi Tapu, telā koi ola eiloa nei, o fesoasoani atu ki a koe. E fakamalosi mai eiloa te mea tenā ki a tatou ke fia fai‵tau ki te Tusi Tapu i aso katoa!

7. Ne fai pefea ne te Tusi Tapu ke ‵kau fakatasi a tino o te Atua i aso mua?

⁷ A te suā auala gali e fakaasi mai i ei a te poto o te Atua i te Tusi Tapu, ko te auala e fai ei ne ia ke ‵kau fakatasi a tino o te Atua. I te taimi ne ulu atu ei a tino Isalaelu ki te Fenua o te Folafolaga, ne ‵nofo latou i koga kese‵kese e uke. Nisi o latou ne fai pelā me ne tino faiika, nisi ne tino tausi manu, kae ko nisi tino ne tino fai fatoaga. Ne faigofie fua ki tino Isalaelu kolā e ola i te suā  feitu o te fenua ke sē ‵saga atu ki nisi taina Isalaelu o latou i te suā feitu. Kae ne fai ne Ieova se fakatokaga ke maopoopo faeloa a tino Isalaelu i nisi taimi ke fakalogo‵logo ki te faitauga mo te fakamatalamaiga o tena Muna tusia. (Teu. 31:10-13; Nee. 8:2, 8, 18) Mafaufau la ki lagonaga o se tino Isalaelu fakamaoni māfai ko oko atu ki Ielusalema kae lavea ne ia te fia miliona o ana taina tapuaki mai kogā koga kese‵kese o te fenua. Ne fesoasoani atu eiloa a Ieova ki ana tino ke tumau i te ‵kau fakatasi. Fakamuli ifo, i te taimi ne fakatu aka ei te fakapotopotoga Kelisiano, ne aofia i ei a tāgata mo fāfine kolā ne fai‵pati ki ‵gana kese‵kese, kae ne kese‵kese foki a tulaga o latou i mea tau tupe mo olaga ne ‵mai i ei. Kae ona ko te lotou fia‵fia ki te Tusi Tapu, ne ‵kau fakatasi eiloa latou i te tapuakiga ki te Atua tonu. A tino kolā ne tali‵tonu, ne mafai fua o malamalama i te Tusi Tapu ona ko te fesoasoani o tino tapuaki mo te ‵kau fakatasi faeloa mo latou.—Galu. 2:42; 8:30, 31.

8. I te auala fea e fai ei ne te Tusi Tapu ke ‵kau fakatasi a tino o Ieova i aso nei?

⁸ E tumau loa te ‵tou Atua poto i te akoako kae fai ke ‵kau fakatasi ana tino e auala i te Tusi Tapu. E maua i ei a mea‵kai faka-te-agaga kolā e manakogina ne tatou. E maopoopo faeloa tatou i fakatasiga a te fakapotopotoga, fono fo‵liki mo fono ‵lasi, ke fakalogo‵logo ki te Tusi Tapu māfai ko faitau, fakamatala kae sau‵tala ki ei. Tela la, a te Tusi Tapu se mea faigaluega tāua ‵ki telā e fakaaoga ne Ieova, ke fesoasoani ki ana tino tapuaki ke “tavini atu ki a ia tuauma ki tuauma.”—Sefa. 3:9.

9. Se a te uiga e ‵tau o maua ne tatou ko te mea ke mafai o malamalama i te fekau i te Tusi Tapu? (Luka 10:21)

 ⁹ Mafaufau ki te suā fakamaoniga o te poto o Ieova. Ne fai ne ia ke tusi a vaega e uke o te Tusi Tapu i se auala telā ka malamalama fua i ei a tino loto maulalo kolā e fai‵tau ki ei. (Faitau te Luka 10:21.) E fai‵tau a tino i koga katoa ki te Tusi Tapu. Kae pelā mo pati ne fai mai ne se tino poto, a te Tusi Tapu “ko te ‵toe tusi mai tusi katoa ne lasi te fai‵tauga o tino ki ei, kae ko te ‵toe tusi foki ne lasi te fai‵tau faka‵lei o tino ki ei.” Kae ko tino loto maulalo fua, e malamalama faka‵lei kae fakagalue ne latou a pati i ei.—2 Koli. 3:15, 16.

10. Se a te suā auala e fakaasi mai i te Tusi Tapu a te poto o Ieova?

¹⁰ Tenei foki te suā auala e lavea atu ei a te poto o Ieova i te Tusi Tapu. E fakaaoga ne Ieova te Tusi Tapu ke akoako i ei tatou e pelā me se potukau kae ke fakatonutonu kae fakamafanafana mai foki ki a tatou e pelā me ne tino taki tokotasi. E mafai o lavea atu te alofa tonu o Ieova ki a tatou taki tokotasi māfai e fai‵tau ki tena Muna. (Isa. 30:21) Kafai ko fepaki mo se fakalavelave, e pefea te uke o taimi ne ‵suke ei koe ki te Tusi Tapu kae faitau se fuaiupu telā e fetaui ‵lei eiloa mo koe? Kae ui ei, ne malama‵lama eiloa a te fia miliona o tino i te Tusi Tapu. Ne mafai pefea o maua i ei a fakamatalaga kolā koi aoga eiloa ki a koe mo ou manakoga totino? E mafai fua o fai penā, me i te Tusi Tapu ne tusi ne te ‵toe Tino poto eiloa i te iunivesi.—2 Timo. 3:16, 17.

11. Ne fakaasi atu pefea ne te Atua a te sē fakailoga tino i te taimi ne tusi ei te Tusi Tapu?

¹¹ A te suā uiga o Ieova ko te fai mea tonu. (Teu. 32:4) E isi se sokoga o te fai mea tonu ki te sē fakailoga tino, kae ko Ieova e se fakailoga tino. (Galu. 10:34, 35; Loma 2:11) E lavea atu a tena sē fakailoga tino i ‵gana ne fakaaoga ke tusi ki ei te Tusi Tapu. A tusi e 39 muamua o te Tusi Tapu ne tusi i te ‵gana Epelu, me ne faigofie ke malamalama i ei a tino o te Atua i te taimi tenā. Kae i te senitenali muamua T.A., ne fai‵pati a tino e tokouke ki te ‵gana Eleni, tela la, a tusi fakaoti e 27 o te Tusi Tapu ne tusi eiloa i te ‵gana tenā. Ne seki fai ne Ieova ke tusi a tena Muna i se ‵gana fua e tasi. I aso nei, e fai‵pati a te valu piliona o tino i te lalolagi ki ‵gana e uke. Ne mafai pefea ne tino e tokouke konā, o tauloto ki mea e uiga ki a Ieova?

12. Se a te auala e tasi ne fakataunu ei a te Tanielu 12:4 i aso fakaoti konei?

¹² E auala i te pelofeta ko Tanielu, ne folafola mai a Ieova me i te taimi o te gataga, a “te iloaga tonu” i te Tusi Tapu “ka gasolo aka eiloa o lasi.” E tokouke a tino ka malamalama i ei. (Faitau te Tanielu 12:4.) A te auala e tasi ne gasolo aka ei o lasi a te malamalama o tino e tokouke i te Tusi Tapu mo tusi faka-te-Tusi Tapu, ona ko te mea ko oti ne ‵fuli, ‵lomi, kae tufatufa atu ki tino e tokouke. A te Tusi Tapu ko te ‵toe tusi ne lasi tena ‵fuliga mo te tufatufaatuga i te lalolagi kātoa. A Tusi Tapu kolā ne ‵fuli ne tino faipisinisi e ‵togi ‵mafa sāle i nisi taimi. Ko oti ne ‵fuli ne tino o Ieova te Muna a te Atua io me se vaega mai i ei ki ‵gana e 240 tupu, kae e mafai o maua ne so se tino sena ‵kopi e aunoa mo se ‵togi. Ona ko te mea tenā, ko oti ne ‵saga tonu mai a tino mai atufenua e uke ki “te tala ‵lei tenei o te Malo” a koi tuai o oko mai te gataga. (Mata. 24:14) A te ‵tou Atua fai mea tonu e manako o tuku atu ki tino e tokouke te avanoaga ke mafai o iloa ne latou a ia e auala i te fai‵tau ki tena Muna. E fai ne ia te mea tenā ona ko te lasi o tena alofa ki a tatou katoa.

13. Kaia e fai atu ei tatou me fakaasi mai i te Tusi Tapu a te alofa o Ieova? (Ioane 21:25)

¹³ E fesoasoani mai te Tusi Tapu ke malamalama tatou i te ‵toe uiga sili o te Tino ne tusi ne  ia—ko te alofa. (1 Ioa. 4:8) Mafaufau ki mea ne aofia ne Ieova i te Tusi Tapu mo mea kolā ne seki aofia ne ia i ei. Ne tuku mai ne ia a mea eiloa kolā e manakogina ne tatou ke mafai o maua se fesokotakiga ‵lei mo ia, se olaga fiafia i te taimi nei, penā foki mo te ola se-gata-mai. Kae ona ko te alofa o Ieova ki a tatou, ne seki tuku mai ne ia a fakamatalaga e uke ‵ki ke ‵numi ei tatou.—Faitau te Ioane 21:25.

14. Se a te suā auala e lavea atu ei a te alofa o te Atua i mea e aofia i te Tusi Tapu?

¹⁴ Ne fakaasi mai foki ne Ieova a tena alofa mai te fesokotaki mai ki a tatou i se auala telā e faka‵malu i ei tatou. Ne seki tuku mai ne ia i te Tusi Tapu se fakasologa loa o tulafono ki mea e ‵tau o fai mo mea e se ‵tau o fai ne tatou i ‵tou olaga. Kae ne fakaaoga ne ia a ‵tala tonu, valoaga fakaofoofogia, mo manatu fakatonutonu aoga, ke fesoasoani mai ke fai ne tatou a fakaikuga ‵lei. I auala konei, e fakamalosi ei ne te Muna a te Atua a tatou ke a‵lofa kae faka‵logo ki a ia mo ‵tou loto kātoa.

15. (a) Ne fakaasi mai pefea ne Ieova a tena saga tonu atu ki tino kolā e fai‵tau ki tena Muna? (e) I te ata, ko oi a tino i te Tusi Tapu e mafaufau ‵loto ki ei a te tamaliki fafine, te taina talavou mo te tuagane matua? (Kene. 39:1, 10-12; 2 Tupu 5:1-3; Luka 2:25-38)

¹⁵ E fakaasi mai i te Tusi Tapu a te atafai tonu o Ieova ki a tatou. E pefea la? E ‵fonu a tena Muna i tala kolā e fakaasi mai i ei a lagonaga o tino. E mafai o malamalama tatou i lagonaga o tino i te Tusi Tapu, me e maua ne latou a “lagonaga e penei mo tatou.” (Iako. 5:17) E sili atu i ei, kafai ko iloa ne tatou ana faifaiga ki tino e penei mo tatou, ko malamalama faka‵lei ei tatou me “e lasi ‵ki te alofa atafai mo te alofa fakamagalo o Ieova.”—Iako. 5:11.

16. Ne a mea e tauloto ne tatou e uiga ki a Ieova māfai e fai‵tau ki tala o tino i te Tusi Tapu kolā ne fai ne latou a mea ‵se? (Isaia 55:7)

¹⁶ E fakaasi mai i te Tusi Tapu a te alofa o Ieova  ki a tatou i se isi auala aka. E fakamautinoa mai i te Tusi Tapu me ka sē tuku tiaki ne te Atua tatou māfai e fai ne tatou a mea ‵se. Ne agasala faeloa tino Isalaelu ki a Ieova i taimi e uke, kae i te taimi ne sala‵mo tonu ei, ne fakamagalo latou ne te Atua. (Faitau te Isaia 55:7.) Ne iloa foki ne Kelisiano i te senitenali muamua a te lasi o te alofa o te Atua mō latou. E auala i te agaga tapu, ne fakamalosi atu te apositolo ko Paulo ki taina tali‵tonu ke “fakamagalo kae fakamafanafana” atu a te tagata telā ne fai ne ia se agasala matagā kae ko salamō tonu. (2 Koli. 2:6, 7; 1 Koli. 5:1-5) E fakaofoofogia eiloa me e se ‵teke ne Ieova ana tino tapuaki ona fua ko te mea ne agasala ki a ia! Kae e fesoasoani atu a ia mo te alofa ki a latou, fakatonutonu latou kae ‵kami mai latou ke toe fai taugasoa mo ia. E tauto mai a ia me ka fai foki ne ia te mea tenā ki so se tino agasala telā e salamō tonu i aso nei.—Iako. 4:8-10.

17. Kaia e fai ei a te Tusi Tapu e pelā me se meaalofa fakaofoofogia?

¹⁷ Ko oti ne tuku mai ne Ieova ki a tatou se meaalofa gali. Kaia e fakaofoofogia i ei a tena Muna? E pelā mo mea ko oti ne tauloto ne tatou, e fakaasi mai i te Tusi Tapu a te poto, te fai mea tonu mo te alofa o te Atua. E fakamaoni mai i te tusi tenei, me manako a Ieova ke iloa ne tatou a ia. E manako a ia ke fai tatou mo fai ana taugasoa.

18. E fakaasi atu pefea ne tatou a te ‵tou loto fakafetai mō te “meaalofa ‵lei” a Ieova ko te Tusi Tapu?

¹⁸ Ke mo a ma puli i a tatou me i te Muna a te Atua se “meaalofa ‵lei.” (Iako. 1:17) Tela la, ke na tumau i te fakaasi atu te lasi o te ‵tou loto fakafetai mō te meaalofa tenā. E mafai o fai tatou penā mai te fai‵tau kae mafaufau ‵loto ki muna ‵malu i ei. Mai te fai penā, e mautinoa i a tatou me ka fakamanuia eiloa ne te Tino sili telā ne tusi ne ia te Tusi Tapu a ‵tou taumafaiga. Kae “ka maua ne [tatou] te iloaga o te Atua.”—Faata. 2:5.