1. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu kojutuin maʼin nümüin Jesús tü Nüchikimaajatkat Maleiwa?

 ANAKAJASAʼA aapajaa tü nikirajakalü achiki Jesús yaaiwaʼaya nia mmapaʼa. Naashajaainjachire süchiki wanee kasa, aashajaʼawaishi nia sükajee tü pütchi suluʼukat tü Nüchikimaajatkat Maleiwa, jama niʼraajüin maʼin shia. Jamüshijaʼa woutiisapa nia, aküjashi pütchi sükajee tü Pütchi Ashajuushikat jee ayatüsia naaʼinrüin tia süpülapünaa outuin nia (Deut. 8:3; Sal. 31:5; Luc. 4:4; 23:46, TNM). b Soʼu tü apünüinkat juya shiatapünaa nüküjaka oʼu pütchi Jesús, naashajeʼerapuʼuin tü Nüchikimaajatkat Maleiwa, nikirajapuʼu anainrü shia otta nüküjapuʼuin jamaluʼuluin shia (Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28, TNM; Luc. 4:16-20).

2. ¿Kasa naaʼinraka Jesús jintüliiwaʼaya nia süpüla niʼraajüin maʼin tü sümakat tü Nüchikimaajatkat Maleiwa? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaa sünainkat süta tü rewiisütakat).

² Nnojoluiwaʼaya nüküjain pütchi Jesús naashajeʼerapuʼuin tü Nünüikikat Maleiwa, naapapuʼuin tü sümakat wayuu süchiki otta naapapuʼuin shia saashajeʼennapa. Eesüjaʼa naapajapuʼule sünüiki María jee nünüiki José yootopa naya süchiki tü Nüchikimaajatkat Maleiwa (Deut. 6:6, 7). c Watüjaa aaʼuchi nuʼunapuʼuin saawanoʼuluwai suluʼu tü ekirajüleekat nüchiki Maleiwa namaa na nüpüshikana otta jülüjain maʼin naaʼin saashajeʼennapa tü Nüchikimaajatkat Maleiwa (Luc. 4:16). Shiasaʼa mapa, naashajeʼerapuʼuin shia süka naaʼin nümüiwaʼa. Sünainjee tia niʼraajüin maʼin Jesús tü sümakat tü Bibliakat, kojutusü shia nümüin otta nuuʼulaain suʼunirüin nukuwaʼipa. Wanaa sümaa 12 nuuyase jee chajachin nia suluʼu tü aʼwaajüleekat Maleiwa, ponusü maʼin naaʼin na ekirajüliikana süchiki tü Pütchi Aapünakat nümüin Moisés  süka «niyaawatüin saaʼu [Jesús] wanee kasa otta nütüjain asoutaa shiʼipajee tü asakinnakalü anain» (Luc. 2:46, 47, 52, TNM).

3. ¿Kasa wekirajaajeetka anain sünain ekirajaayakat tüü?

³ Waashajeʼerawaire tü Bibliakat, weʼraajeerü maʼin tü sümakat otta kojuteerü shia wamüin. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla watüjain maʼin sünainjee tü waashajeʼerakat suluʼujee tü Bibliakat? Anashii wekirajaale süchiki tü nümakat Jesús namüin na eʼraajakana maʼin tü Pütchi Aapünakat nümüin Moisés, nayajaʼa na karaloʼutamaajanakana, na fariseokana otta na saduceokana. Mayaainjeʼe naashajeʼerapuʼuin tü Nüchikimaajatkat Maleiwa, nnojoishii naya oonooin sümaa tü sümakat. Nüküjain Jesús apünüinsü kasa naaʼinrajatka naashajeʼerapa tü Nünüikikat Maleiwa. Waaʼinrüle tia nümakat Jesús, wounteerü tüü waashajeʼerapa tü Bibliakat: (1) wayaawateerü saaʼu tü sümakat, (2) wousüteerü anain pütchi suluʼu anaka maʼin makalü aka saaʼin korolo kojutusü otta (3) wooʼulaajeerü suʼunirüin wakuwaʼipa.

4. Sünainjee tü sümakat Lucas 10:25-29, ¿kasa waaʼinrajatka waashajeʼerapa tü Bibliakat?

⁴ Wayaawatüinjatü saaʼu tü waashajeʼerakat suluʼujee tü Bibliakat. Nnojorüle müin shia watuma, nnojoleerü anain wakuwaʼipa sutuma. Jülüja waaʼin tü nümakat Jesús wanaa sümaa yootuin nia nümaa wanee wayuu atüjakai maʼin süpüleerua tü Pütchi Aapünakat nümüin Moisés (paashajeʼera Lucas 10:25-29, TNM). Nütüjawee aaʼu chia wayuukai tü naaʼinrajatkat süpüla katüin noʼu süpüla kaʼikat süpüshuaʼa. Anuu nünüiki Jesús nümüin süpüla nütüjaain saaʼu tü nüsakirakalü anain: «¿Kasa ashajünaka sünain tü Pütchi Aapünakat nümüin Moisés? ¿Kasa paashajeʼerawaika sünain?». Pansaasü nusoutia chia wayuukai, nüküjain suluʼujee tü Nüchikimaajatkat Maleiwa alinjachin wapüla Maleiwa otta alinjatüin wapüla wayuu (Lev. 19:18; Deut. 6:5). Nüsakitka chia wayuukai nüchikuaʼa Jesús sümaa nümüin nümüin: «¿Jarai maʼin chi wayuu alinjachikai tapüla?». Wayaawata aaʼu sükajee tü nüsakitkalü anain nnojoluin niyaawatüin saaʼu tü naashajeʼerakat. Sünainjee tia nnojotsü niyaawatüin saaʼu tü naaʼinrajatkat süpüla noonooin sümaa tia pütchikat.

5. ¿Jamüsü wayaawateetka maʼin saaʼu tü sümakat tü Bibliakat woʼuraajüle otta nnojoliire kajaalapüin waya sünain aashajeʼeraa?

⁵ Wayaawateerü maʼin saaʼu tü sümakat tü Bibliakat waaʼinrüle tüü: woʼuraaja süpülapünaa woʼttuin sünain aashajeʼeraa shia. Nnojorüle wachuntuin kaalinwaa nümüin Jehová, nnojoleerü wayaawatüin saaʼu tü sümakat. Anasüjeseʼe wachuntule nümüin Maleiwa tü nüpülainkat süpüla wountuin tia. Nnojoishii kajaalapüinjanain waya sümaʼinruʼu waashajeʼerüin tü Bibliakat. Anasü waashajeʼerüle shia sümaa miyoʼuin wanüiki jee shiale waapajüin tü pütchi akürawaajuushikat. Müle shia watuma, meerü chakai waaʼin namaa na wayuu waashajeʼerakana achiki suluʼujee otta makataleejeeria suluʼu waaʼin tü watüjakat sünainjee (Jos. 1:8). Wojoʼloopa suulia aashajeʼeraa, woʼuraaja wachikuaʼa nümüin Jehová süpüla waapüin analuʼut nümüin saaʼujee tü Nünüikikat otta süpüla waaʼinrüin tü watüjakat sünainjee.

6. Sümaʼinruʼu waashajeʼerüin tü Bibliakat, ¿jamüsü anaka wasakireʼerüle waaʼin sünain otta washajüle tü pütchi kamalainkat wamüin suluʼujee? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaakalüirua).

⁶ ¿Kasa amaa waaʼinrajatka süpüla wayaawatüin maʼin saaʼu tü waashajeʼerakat suluʼujee tü Bibliakat? Anasü wasakireʼerüle waaʼin sünain tüü: ¿jaralii na wayuu aashajaanakana maʼin achiki?, ¿jarai chi aashajaakai?, ¿jaralii na naashajaakana amaa?, ¿jalajatü alatüin tü waashajeʼerakalü achiki otta kasoʼulajatü shia? Müle shia watuma, jülüjeerü maʼin waaʼin tü waashajeʼerakat otta tü pütchi anakat maʼin. Anasü washajüle tü pütchi kamalainkat wamüin. Wanaa sümaa waaʼinrüin tia waaʼinmaasü tü pütchi waashajeʼerakat. Sünainjee tia wayaawateerü maʼin saaʼu tü pütchi waashajeʼerakat otta soteerü shia waaʼin. ¿Kasa eeka süpüla washajüin achiki? Washaja susoutia tü pütchi wasakirakalü anain, tü wekirajaakalü achiki, tü pütchi anakat maʼin, wanee pütchi anaka süpüla waaʼinrüin otta jamüin waaʼin sutuma  tü waashajeʼerakat. Waaʼinrüle tia waashajeʼerapa tü Bibliakat, meechi naashajaakai aaʼin Jehová wamaa.

7. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla wayaawatüin saaʼu tü sümakat tü Bibliakat? (Mateo 24:15).

⁷ Eesü wanee kasa waaʼinrajatka naashin Jesús waashajeʼerapa tü Bibliakat: jülüjainjatü maʼin waaʼin tü pütchi waashajeʼerakat süpüla wayaawatüin maʼin saaʼu (paashajeʼera Mateo 24:15, TNM). ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla wountuin tia? Anasü jülüjale waaʼin kasain wanaawain anainjee wanee pütchi otta kasain naatain anainjee shia otta anasü jülüjale maʼin waaʼin tü süküjeekalü achiki tü pütchi waashajeʼerakat. Naashin Jesús watüjale ayaawataa saaʼu wanee kasa, wayaawateerü aaʼu tü pütchi ekeraajakat suluʼujee tü Bibliakat. Waaʼinrüle tia, atüjeena maʼin waya sünainjee.

8. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla wayaawatüin saaʼu tü waashajeʼerakalü achiki?

⁸ Nia Jehová akaalinjaka waya süpüla wayaawatüin saaʼu wanee kasa. Müshiijeseʼe wachuntajanain kaalinwaa nümüin (Prov. 2:6). Nnojoishii neʼe oʼuraajüinjanain waya süpüla wayaawatüin saaʼu wanee kasa, wekirajaainjatiaʼaya sünain tü waashajeʼerakat suluʼujee tü Bibliakat sümaa nnojoliinjanain washapajaain sünain aaʼinraa tia otta jülüjainjatü waaʼin wanaawale shia sümaa tü watüjaakalü aaʼu. Eesü karaloʼuta wamaʼana süpüla wountuin tia, maʼaka saaʼin tü kanüliakat Nachajaayainjatü pütchi na aküjaliikana pütchi nüchiki Jehová. Wekirajaale süka tia, wayaawateerü aaʼu tü shikirajakalü anain wanee aküjalaa suluʼujeejatka tü Bibliakat otta wayaawateerü aaʼu tü waaʼinrajatkat süpüla waaʼinrüin tü watüjaaitpakalü aaʼu (Heb. 5:14). Waashajeʼerüle tü Bibliakat sümaa jülüjain maʼin waaʼin tü sümakat, wayaawateerü maʼin aaʼu tü waashajeʼerakat.

9. ¿Kasa nnojotka nayaawatüin aaʼu na saduceokana?

⁹ Mayaainjeʼe neʼraajüin maʼin na saduceokana tü sümakat tü jaʼraisükat karaloʼuta ashajünakat palajana suluʼu tü Bibliakat, eesü waneirua pütchi nnojotka nayaawatüin maʼin aaʼu suluʼujee. Jülüjataa waaʼin tü nümakat Jesús namüin na saduceokana  wanaa sümaa natüjaweeyaain saaʼu shiimainre süsoʼiraainjatüin saaʼin wayuu süchikijee outaa. Anuu nünüiki namüin: «¿Nnojotsükai jaashajeʼerüin tü nümakat Maleiwa süchiki nasoʼireʼennajanain aaʼin na outushiikana, tü nüshajakat Moisés süchiki tü wunuʼu keipüsesükat?, mataashi nümakai Maleiwa mayaa: ‹Taya chi Nümaleiwasekai Abrahán, chi Nümaleiwasekai Isaac otta chi Nümaleiwasekai Jacob›» (Mar. 12:18, 26, TNM). Eesüjaʼa wainmatuairüle naashajeʼerüin na saduceokana süchiki tia, nnojotpejeʼe nayaawatüin saaʼu tü shikirajakat tü Bibliakat süchiki süsoʼiraainjatüin saaʼin wayuu outusü (Mar. 12:27; Luc. 20:38). d

10. ¿Kasa jülüjainjatka maʼin waaʼin waashajeʼerapa tü Bibliakat?

¹⁰ ¿Kasa watüjaka sünainjee tü nümakat Jesús namüin na saduceokana? Shia jülüjainjatüin maʼin waaʼin süpüshuaʼa tü watüjakat sünainjee wanee wetsiikulo jee shiale tü watüjakat suluʼujee wanee aküjalaa. Nnojotsü neʼe wayaawatüinjatüin saaʼu tü pütchi mapüleekat, wayaawatüinjatiaʼaya saaʼu tü pütchi eekai kapüleein otta tü pütchi anainjatkalü atuma wakuwaʼipa, tü nnojotkat ayaawatünamaatüin aaʼu.

11. Sünainjee tü sümakat 2 Timoteo 3:16, 17, ¿kasa waaʼinrajatka süpüla wousütüin sünain pütchi anaka maʼin suluʼujee tü Bibliakat?

¹¹ ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla wousütüin sünain tü pütchi anakat maʼin suluʼujee tü Bibliakat tü makalü aka saaʼin korolo kojutusü? Wekirajaa sünain 2 Timoteo 3:16, 17, TNM (paashajeʼera). Saashin tia wetsiikulokot, anasü tü Nünüikikat Maleiwa süpüla pienchisü kasa: (1) süpüla ekirajaa, (2) süpüla achiawaa, (3) süpüla anoutaa wanee kasa otta (4) süpüla ekirajaa wayuu wanaapünaa sümaa tü kasa eekai anain. Jaʼitairü jaralüin tü karaloʼuta waashajeʼerakat suluʼujee tü Bibliakat, eesü süpüla jaloulin shia wamüin. Jülüja waaʼin tü pütchi waashajeʼerakat suluʼujee tü Bibliakat süpüla wekirajaain nüchiki Jehová, süchiki tü keeʼireekat naaʼin jee shiale tü pütchi oʼunirajatkat wakuwaʼipa. Süpüla süchiaain waya tü sümakat tü Bibliakat, ¿kasa wachajaainjatka achiki waashajeʼerapa shia? Wachajaa süchiki wanee kasa wayaawateetka atuma tü wanouteʼerüinjatkat sünain wakuwaʼipa otta tü waaʼinrajatkat süpüla waneepiain waya nümaa Jehová. Jülüjeesü waaʼin wanee pütchi suluʼujee tü Bibliakat süpüla wanoutuin tü jülüjakat waaʼin süchiki wanee kasa jee shiale wanee pütchi nnojotka lotuin aküjünaka wamüin sünain aküjaa pütchi. Süpüla shikirajüin waya wanee aküjalaa suluʼujee tü Bibliakat wanaapünaa sümaa tü kasa eekai anain, wachajaainjatü pütchi wanaawainjatka atuma tü jülüjakat waaʼin sümaa tü jülüjakat naaʼin Jehová. Waaʼinrüle tia pienchisükat kasa, mapüleejeerü wamüin wousütüin sünain pütchi anaka maʼin suluʼujee tü Bibliakat, tü makalü aka saaʼin korolo kojutusü. Müle shia watuma kamalainjeerü wamüin waashajeʼerüin tü Bibliakat.

12. ¿Kasa atüjaanaka aaʼu sünainjee tü nüsakitkalü anain Jesús na fariseokana?

¹² «¿Nnojotsüsaʼa jaashajeʼerüin suluʼu tü Pütchi Aapünakat nümüin Moisés?», müshi Jesús namüin  na fariseokana. Sünainjee tia atüjaana aaʼu nnojoluin pansaain tü natüjaakalü aaʼu süchiki tü Nünüikikat Maleiwa (Mat. 12:1-7, TNM). e Soʼu kaʼikat tia naküjain na fariseokana mojutuin namüin na nikirajüinkana Jesús tü sükaliakalü eemerawaa. Asoutushi Jesús namüin sükajee piamasü aküjalaa suluʼujee tü Nünüikikat Maleiwa jee sükajee wanee wetsiikulo suluʼujee tü karaloʼutakat Oseas. Naaʼinrüin tia süpüla sütüjaanüin aaʼu nnojoluin nayaawatüin saaʼu na fariseokana kasapülajatüin tü Pütchi Aapünakat nümüin Moisés jee matüjain naya amüliajaa saaʼin wayuu. Naya wayuukana naashajeʼerüin tü Nünüikikat Maleiwa sümaa nnojoluin naaʼinrüin tü sümakat. ¿Jamüsüche makaʼa nakuwaʼipa? Shia süka yaletüin naaʼin jee naashajeʼerüin shia süpüla neʼe nayoujain na waneinnua. Sutuma müin nakuwaʼipa, nnojotsü nayaawatüin maʼin saaʼu tü pütchi naashajeʼerakat (Mat. 23:23; Juan 5:39, 40).

13. (1) ¿Kasa jülüjainjatka waaʼin waashajeʼerapa tü Bibliakat? (2) ¿Jamüsü waaʼinrajatka tia?

¹³ Tü watüjakat sünainjee tü nümakat Jesús shia waapaainjatüin amaa tü sümakat tü Bibliakat otta nnojoluinjatüin washatüin nakuwaʼipa na fariseokana. Nnojo yaletüin waaʼin jee wooʼulaa nikirajaiwa waya Jehová. Aküjünüsü suluʼu Santiago 1:21 (TNM) anain nnojorüle ichein waaʼin  süpüla waapaain sümaa tü Nünüikikat Maleiwa. Waaʼinrüle tia, wooʼulaajeerü süntüin suluʼumüin waaʼin tü Nünüikikat Maleiwa. Waashajeʼerapa tü Bibliakat nnojoluinjatü yaletüin waaʼin, nnojoluinjatü wachajaain pütchi suluʼu wayoujüinjatka akajee na waneinnua. Müle shia watuma, wooʼulaajeerü antüin suluʼumüin waaʼin tü shikirajakalü anain tü Bibliakat süchiki wamüliajüinjatüin saaʼin wayuu jee alinjanain naya wapüla.

14. ¿Jamüsü süpüla wayaawatüin saaʼu waaʼinrüle tü sümakat tü Bibliakat? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaakalüirua).

¹⁴ Atüjaaneerü aaʼu waaʼinrüle tü sümakat tü Bibliakat sünainjee tü wakuwaʼipakat namaa na waneinnua. Süka nnojoluin naaʼinrüin na fariseokana tü sümakat tü Nünüikikat Maleiwa, neʼitaain naaʼu  na waneinnua kaainjalain naya sümaa nnojoluin kasayaain naainjalain (Mat. 12:7). Anasüjeseʼe wasakireʼerüle waaʼin anale tü jülüjakat waaʼin nachiki na waneinnua otta anale tü wakuwaʼipakat namaa. ¿Shiache waashajaaka achiki tü kasa anasü naaʼinrakat na waneinnua? ¿Shiataapa tü kasa mojukat natuma? ¿Mapüleesatche wamüin motuin waaʼin saainjala wayuu? ¿Kayoujaraliitaapa waya sümaa üttakuʼu sümüin waaʼin? Sünainjee tü wasoutakat shiʼipajee tia pütchikat, wayaawateerü aaʼu waaʼinrüle tü waashajeʼerakat suluʼujee tü Bibliakat, wooʼulaale sunouteʼerüin tü jülüjakat waaʼin, tü suluʼukat waaʼin jee tü waaʼinrakat (1 Tim. 4:12, 15; Heb. 4:12).

15. ¿Jamüsü naaʼin Jesús sutuma tü Nüchikimaajatkat Maleiwa?

¹⁵ Kojutusü maʼin nümüin Jesús tü Nüchikimaajatkat Maleiwa. Anuu tü sümatüjütkalia Salmo 40:8 süchiki tia: «Maleiwakalee, talatüsü maʼin taaʼin sünain aaʼinraa tü keeʼireekat paaʼin, suluʼusü taaʼin waneepia tü puluwataakalü anain». Süka kojutuin nümüin Jesús tü Nünüikikat Maleiwa, talatüshi nia otta ayatüshi aʼyataain nia nümüin Jehová. Meena waya wachajaale maʼin sukuwaʼipa süpüla waashajeʼerüin tü Bibliakat otta kojutule shia wamüin (Sal. 1:1-3).

16. ¿Kasa paaʼinrajatka süpüla pütüjain maʼin sünainjee tü paashajeʼerakat suluʼujee tü Bibliakat? (Paashajeʼera tü pütchikat « Wayaawateerü aaʼu tü waashajeʼerakat sünainjee tü nümakat Jesús»).

¹⁶ Sünainjee tü nümakat Jesús jee tü nukuwaʼipakat, kamalainjeerü wamüin waashajeʼerüin tü Bibliakat sümaa wekirajaweenain sünain. Süpüla wayaawatüin maʼin saaʼu tü waashajeʼerakat suluʼujee tü Bibliakat, wachunta nümüin Jehová nükaalinjaiwa waya, nnojo kajaalapüin waya sünain aashajeʼeraa, wasakireʼera waaʼin sünain tü waashajeʼerakalü achiki otta washaja süchiki tü watüjakat sünainjee. Süpüla wayaawatüin maʼin saaʼu wanee kasa sükajee tü Bibliakat, jülüja maʼin waaʼin tü waashajeʼerakat suluʼujee wanee aküjalaa otta wekirajaa sooʼomüin tü pütchi waashajeʼerakalü achiki suluʼu tü karaloʼuta wamaʼanakat. Süpüla weʼraajüin maʼin tü Nünüikikat Maleiwa, anasü wachajaale suluʼu pütchi anaka maʼin makalü aka saaʼin korolo kojutusü. Jaʼitairü tü karaloʼuta nnojotkat maʼin aashajeʼennüin suluʼujee tü Bibliakat, eesü süpüla waaʼinrüin tia. Waashajeʼerapa tü Bibliakat, nnojo ichein waaʼin süpüla waapaain sümaa tü sümakat. Waaʼinrüle süpüshuaʼa tia, atüjeena maʼin waya sünainjee tü waashajeʼerakat suluʼujee tü Bibliakat otta aleeweena maʼin waya nümaa Jehová (Sal. 119:17, 18; Sant. 4:8).