Go na content

Go na table of contents

STUDIE-ARTIKEL 7

Kisi moro wini te yu e leisi Bijbel

Kisi moro wini te yu e leisi Bijbel

„San yu leisi?”​—LUK. 10:26.

SINGI 97 Gado Wortu kan gi yu libi

SAN WI O LERI a

1. San e sori taki Gado Wortu ben prenspari gi Yesus?

 PRAKSERI fa a ben de fu arki fa Yesus e gi leri. Furu leisi a ben kari tekst fu den Santa Buku fu Bijbel èn a ben sabi den na ede. Fu taki en leti den fosi wortu di Yesus taki baka di a dopu èn sonwan fu den lasti sani di a taki bifo a dede, na sani di skrifi na ini Gado Wortu b (Deut. 8:3; Ps. 31:5; Luk. 4:4; 23:46). Èn na ini den dri nanga afu yari di a ben du en diniwroko na grontapu, a ben gwenti leisi gi sma, a ben gwenti kari tekst di skrifi na ini Gado Wortu èn a ben fruklari den.​—Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luk. 4:16-20.

Yesus sori na ini en heri libi taki a ben lobi Gado Wortu èn a meki den sani di a ben e leisi abi krakti tapu san a ben e du (Luku paragraaf 2)

2. San yepi Yesus fu kon sabi Gado Wortu bun di a ben e gro kon bigi? (Luku a prenki na tapu a kafti.)

2 Furu yari fosi Yesus bigin nanga en diniwroko, a ben gwenti leisi Gado Wortu èn a ben e arki te sma ben e leisi en. A no de fu taki dati te Yesus ben de na oso, a ben gwenti yere fa Maria nanga Yosef ben gebroiki tekst fu Gado Wortu te a famiri ben e taki nanga makandra c (Deut. 6:6, 7). Wi kan de seiker taki Yesus ben go nanga en famiri na a snoga ibri Sabat-dei (Luk. 4:16). A musu de so taki a ben e arki bun te sma ben e leisi Gado Wortu drape. Bakaten Yesus srefi leri fu leisi den Santa Buku dati. Na so Yesus kon sabi Gado Wortu bun èn a kon lobi en. A ben meki den sani di a ben e leisi abi krakti tapu a fasi fa a ben e tyari ensrefi. Yu sabi a tori ete di Yesus ben de na ini a tempel di a ben abi 12 yari nomo? Den leriman di ben sabi a wet fu Moses heri bun ben e „fruwondru taki a ben abi someni koni èn taki a ben man piki den na so wan bun fasi”.​—Luk. 2:46, 47, 52.

3. San wi o luku na ini na artikel disi?

3 Wi kan kon sabi èn lobi Gado Wortu tu te wi e leisi Bijbel. Ma fa wi kan kisi moro wini te wi e leisi? Wi kan leri wan sani fu san Yesus ben taigi den sma di ben sabi a Wet, soleki den leriman fu Wet, den Fariseiman nanga den Saduseiman. Den kerki fesiman dati ben gwenti leisi Gado Wortu, ma den no ben kisi wini fu den sani di den ben e leisi. Yesus kari dri sani di den man disi ben musu du fu kisi moro wini fu Gado Wortu. Den sani di Yesus taigi den o leri wi (1) fa fu frustan moro bun san wi e leisi, (2) fa fu feni moi les èn (3) fa fu meki Gado Wortu kenki wi.

LEISI FU MAN FRUSTAN SANI MORO BUN

4. San Lukas 10:25-29 e leri wi te wi e leisi Gado Wortu?

4 Wi wani frustan san den sani wani taki di wi e leisi na ini Gado Wortu, noso wi no o kisi wini fu den sani dati. Fu eksempre, luku san Yesus ben taigi „wan man di ben sabi a Wèt bun”. (Leisi Lukas 10:25-29.) Di a man aksi Yesus san a ben musu du fu kisi têgo libi, dan Yesus yepi en fu feni a piki na ini Gado Wortu. Yesus aksi en: „San skrifi na ini a Wèt? San yu leisi?” A man ben man gi bun piki nanga yepi fu Gado Wortu di e sori taki wi musu lobi Gado nanga tra sma (Lef. 19:18; Deut. 6:5). Ma luku san a man taki baka dati: „Suma na den tra sma di mi musu lobi?” A man sori taki a no ben frustan trutru san a ben leisi. Dati meki a no ben sabi fa fu fiti den vers dati na ini en libi.

Wi kan leri fu frustan san wi e leisi

5. Te wi e begi èn te wi no e leisi so gaw, dan fa dati kan yepi wi?

5 Wi kan frustan Gado Wortu moro bun te wi e leri fu leisi bun. Luku wan tu sani di kan yepi yu. Begi fosi yu bigin leisi. Fu di Yehovah musu yepi wi fu man frustan Bijbel, meki wi kan aksi en a santa yeye fu en so taki wi kan poti ala wi prakseri na den sani di wi e leisi. No leisi gaw. Disi o yepi yu fu frustan san yu e leisi. Kande a moro makelek gi yu fu leisi nanga wan tranga sten noso fu leisi makandra nanga na audio fu Bijbel. Te yu e yere den wortu fu na audio èn yu e si den tapu a papira, dan dati kan yepi yu fu frustan, fu memre, èn fu leri moro fu den sani di yu e leisi na ini Gado Wortu (Yos. 1:8). Te yu kaba leisi, dan begi baka fu taki Yehovah tangi gi a Wortu fu en di a gi wi leki kado èn fu aksi en fu yepi yu fu fiti den sani di yu leisi.

Fu san ede a bun fu skrifi sani syatu efu yu wani frustan èn memre den sani di yu e leisi? (Luku paragraaf 6)

6. Fu san ede a kan yepi yu fu frustan sani moro bun te yu e poti aksi gi yusrefi èn te yu e skrifi sani syatu? (Luku a fowtow.)

6 Luku ete tu sani di kan yepi yu fu frustan Bijbel moro bun. Poti aksi gi yusrefi. Te yu leisi wan sani na ini Bijbel, dan suku a piki tapu den aksi disi: ’Suma na den moro prenspari sma na ini a tori? Suma e taki? Nanga suma a sma e taki èn fu san ede? Pe èn o ten a sani disi e pasa?’ Den sortu aksi disi o yepi yu fu prakseri san na den moro prenspari sani na ini a tori èn fu poti prakseri na den sani dati. Skrifi wan tu sani syatu te yu e leisi. Te yu e du dati, dan yu o frustan sani moro bun fu di yu skrifi san yu prakseri. Boiti dati yu no o frigiti den sani di yu leisi so makelek. San yu kan skrifi? Yu kan skrifi aksi, yu kan skrifi den sani di yu feni di yu ondrosuku a tori moro fini, yu kan skrifi den moro prenspari penti, yu kan skrifi fa yu kan fiti den sani di yu leisi na ini yu libi, noso yu kan skrifi fa a pisi di yu leisi e meki yu firi. Te yu e skrifi den sortu sani dati, dan a kan yepi yu fu si Gado Wortu leki wan boskopu di a seni spesrutu gi yu.

7. San wi musu du te wi e leisi èn fu san ede? (Mateyus 24:15)

7 Yesus sori san na wan prenspari sani di wi musu du te wi e leisi Gado Wortu. Wi musu gebroiki wi frustan fu man sabi san den sani wani taki di wi e leisi. (Leisi Mateyus 24:15.) Fa wi kan du dati? Wi musu denki bun fa den sani di wi leisi abi fu du nanga tra sani èn fa den e difrenti fu tra sani. Disi o yepi wi fu no luku nomo san skrifi drape, ma fu go moro dipi. Yesus ben sori tu taki wi musu gebroiki wi frustan fu man sabi fa Bijbel profeititori kon tru. Wi musu gebroiki wi frustan tu fu man kisi wini trutru fu ala den sani di wi e leisi na ini Bijbel.

8. Fa wi kan gebroiki wi frustan te wi e leisi?

8 Yehovah e yepi den futuboi fu en fu gebroiki den frustan so taki den kon abi a koni fu man si sani krin. Fu dati ede, begi Yehovah èn aksi en fu yepi yu fu kisi a koni fu man si sani krin (Odo 2:6). Fa yu kan du den sani di yu aksi Yehovah? Ondrosuku finifini san yu leisi èn luku fa den sani dati abi fu du nanga tra sani di yu sabi kaba. Den buku fu wi kan yepi yu nanga dati, soleki a buku Ondrosuku Bijbel moro fini​—Gi Yehovah Kotoigi. Den buku disi o yepi yu fu kon frustan san den Bijbel vers wani taki èn den o yepi yu fu si na sortu fasi yu kan fiti den sani dati na ini yu libi (Hebr. 5:14). Te yu e leisi èn yu e gebroiki yu frustan, dan yu o kon sabi Bijbel moro bun.

LEISI FU MAN FENI MOI LES

9. Nanga sortu prenspari tru tori den Saduseiman no ben e agri?

9 Den Saduseiman ben sabi den fosi feifi buku fu den Hebrew buku fu Bijbel, ma den no ben e agri nanga den prenspari tru tori na ini den buku dati di Gado meki sma skrifi. Fu eksempre, luku san Yesus taki di den Saduseiman aksi en sani fu na opobaka. Yesus aksi den: „Unu no leisi na ini a buku fu Moses pe a tori fu a makabusi skrifi, taki den dede sma o kisi wan opobaka? Drape Gado ben taigi en: ’Mi na a Gado fu Abraham, a Gado fu Isak, èn a Gado fu Yakob’” (Mark. 12:18, 26). A no de fu taki dati den Saduseiman ben leisi a tori dati furu leisi, ma toku na aksi fu Yesus e sori taki den no ben e agri nanga wan prenspari tru tori na ini Bijbel. Dati na a tori fu na opobaka.​—Mark. 12:27; Luk. 20:38. d

10. Na sortu sani wi musu poti prakseri te wi e leisi?

10 San wi kan leri fu a tori disi? Te wi e leisi, dan wi musu poti prakseri na ala san wi kan leri fu wan vers noso wan Bijbel tori. Wi no wani frustan den makelek sani wawan, ma wi wani frustan prenspari tru tori nanga gronprakseri di no de so makelek fu feni.

11. Fa yu kan gebroiki 2 Timoteyus 3:16, 17 fu feni moi les na ini Bijbel?

11 Fa yu kan feni den moi les disi te yu e leisi Bijbel? Luku san 2 Timoteyus 3:16, 17 e taki. (Leisi en.) A tekst disi e sori taki „ala den sani di de na ini Gado Buku . . . bun” fu (1) gi leri, (2) fu gi rai, (3) fu poti sani kon reti èn (4) fu gi piri-ai. Den fo sani disi o yepi yu fu kisi wini srefi fu den Bijbel buku di yu no e leisi so furu. Ondrosuku a tori fu si san a e leri yu fu Yehovah, fu den sani di a abi na prakseri fu du noso fu den gronprakseri di a e leri wi. Luku sortu rai yu e kisi fu a tori. Yu kan du dati te yu e luku fa den vers e yepi yu fu kon si sortu takru gwenti noso denki yu abi èn fa fu kakafutu gi dati. Disi o yepi yu tu fu tan getrow na Yehovah. Luku fa yu kan gebroiki den vers fu poti sani kon reti, noso fu kenki wan fowtu denki di yu si kande na ini a preikiwroko. Luku tu efu den vers e gi piri-ai di kan yepi yu fu si sani soleki fa Yehovah e si den. Te yu e hori den fo sani disi na prakseri, dan yu o feni den moi les na ini Bijbel. Na so yu o kisi moro wini te yu e leisi Bijbel.

MEKI DEN SANI DI YU E LEISI KENKI YU

12. Fu san ede Yesus ben aksi den Fariseiman „Unu no leisi”?

12 Yesus ben aksi den Fariseiman tu „Unu no leisi na ini a Wèt?” A du dati fu sori taki den Fariseiman ben abi wan fowtu denki fu Gado Wortu e (Mat. 12:1-7). Na a okasi dati den Fariseiman ben feni taki den disipel fu Yesus ben pasa a Sabat wet. Ma Yesus ben piki den nanga tu Bijbel eksempre èn a kari wan vers fu Hosea fu sori taki den Fariseiman no ben frustan fu san ede a Sabat wet ben meki èn taki den no ben abi sari-ati. Fu san ede den man disi no ben kenki di den leisi Gado Wortu? Fu di den ben e krutu den sani di den ben e leisi èn fu di den ben abi bigifasi. A denki fu den ben meki taki den no ben man frustan san den ben e leisi.​—Mat. 23:23; Yoh. 5:39, 40.

13. Nanga sortu denki wi musu leisi Bijbel èn fu san ede?

13 Den wortu fu Yesus e leri wi taki wi musu leisi Bijbel nanga a yoisti denki. Tra fasi leki den Fariseiman, wi musu abi sakafasi èn wi musu de klariklari fu teki leri. „Na wan safri-ati fasi [wi] musu gi Gado wortu na okasi fu teki rutu na ini [wi] ati” (Yak. 1:21). Te wi abi safri-ati, dan wi o gi Gado Wortu na okasi fu kenki wi. Soso te wi e meki muiti fu no krutu den sani di skrifi na ini Bijbel èn te wi no abi bigifasi, dan den sani di Bijbel e leri wi fu sari-ati nanga lobi o man kenki wi.

Fa wi kan kon sabi efu wi e meki Gado Wortu kenki wi? (Luku paragraaf 14) f

14. Fa wi sabi efu wi e meki Bijbel kenki wi? (Luku den fowtow.)

14 A fasi fa wi e libi nanga trawan kan sori efu wi e meki Gado Wortu kenki wi. Den Fariseiman no ben meki Gado Wortu doro den ati èn dati meki den ben e „krutu den sma di no du ogri” (Mat. 12:7). Na so a de tu taki a fasi fa wi e denki fu trawan èn a fasi fa wi e libi nanga trawan e sori efu wi meki Gado Wortu kenki wi. Fu eksempre, wi gwenti taki fu den bun sani di wi e si na trawan, noso wi e taki moro furu fu den swakifasi fu den? Wi abi sari-ati èn wi de klariklari fu gi pardon, noso wi e krutu trawan èn wi e tan hori den na ati fu wan sani di den du? Den sortu aksi disi e meki wi ondrosuku wisrefi èn den kan sori efu wi e meki den sani di wi e leisi abi krakti tapu wi denki, wi firi nanga den sani di wi e du.​—1 Tim. 4:12, 15; Hebr. 4:12.

WI O DE KOLOKU TE WI E LEISI GADO WORTU

15. Fa Yesus ben e denki fu den Santa Buku fu Bijbel?

15 Yesus ben lobi den Santa Buku fu Bijbel èn den wortu di skrifi na Psalm 40:8 ben taki na fesi fa Yesus ben o denki fu a Wortu fu Gado. A tekst e taki: „Gado, mi prisiri fu du yu wani. A wèt fu yu de na ini mi ati.” Fu di Yesus ben lobi Gado Wortu, meki a ben de koloku èn a ben tan dini Yehovah. Wi kan de koloku tu èn wi kan tan dini Yehovah te wi e leisi Gado Wortu èn te wi e leri fu kon lobi en.​—Ps. 1:1-3.

16. San yu o du fu kisi moro wini te yu e leisi Gado Wortu? (Luku a faki „ Den wortu fu Yesus kan yepi yu fu frustan san yu e leisi”.)

16 Meki den wortu di Yesus taki èn na eksempre fu en, yepi wi fu leisi Bijbel moro bun. Wi kan frustan den sani na ini Bijbel moro bun te wi e begi, te wi no e leisi gaw, te wi e poti aksi èn te wi e skrifi sani syatu. Wi musu gebroiki wi frustan te ondrosuku sani finifini èn den buku fu wi di e fruklari Bijbel kan yepi wi nanga dati. Wi kan leri fu gebroiki Bijbel moro bun te wi e go moro dipi na ini den tori di wi e leisi, awinsi na pisi di wi no sabi so bun. Èn wi kan meki Gado Wortu kenki wi te wi e du muiti fu tan abi wan yoisti denki fu sani. Te wi e meki muiti fu du ala den sani disi, dan wi o kisi moro wini te wi e leisi Bijbel èn wi o kon moro krosibei na Yehovah.​—Ps. 119:17, 18; Yak. 4:8.

SINGI 95 A leti e skèin moro krin

a Wi alamala di e anbegi Yehovah e du muiti fu leisi en Wortu ibri dei. Furu tra sma e leisi Bijbel tu, ma den no e frustan trutru san den e leisi. Dati ben de so tu nanga son sma na ini a ten fu Yesus. Te wi e luku den sani di Yesus ben taigi den sma di ben e leisi Gado Wortu, dan wi o leri wan tu sani di kan yepi wi fu kisi moro wini te wi e leisi Bijbel.

b Na a ten di Yesus teki dopu èn a salfu nanga santa yeye, dan a ben man memre ala sani baka fu a ten fosi a kon na grontapu.​—Mat. 3:16.

c Maria ben sabi Gado Wortu bun èn a ben taki fu en tu (Luk. 1:46-55). A kan taki Yosef nanga Maria no ben abi nofo moni fu bai den bukulolo fu Gado Wortu. A musu de so taki den ben arki bun te sma ben e leisi Gado Wortu na ini a snoga, fu no frigiti san den yere.

d Luku na artikel „Kon krosibei na Gado​—’A de a Gado fu den wan di de na libi’” na ini A Waktitoren fu 1 februari 2013.

e Luku sosrefi Mateyus 19:4-6, pe Yesus aksi den Fariseiman a srefi sani: „Unu no leisi.” Aladi den ben leisi a tori fu ala den sani di Gado meki, toku den no ben e agri nanga dati fu di den no ben e si a trowlibi soleki fa Gado e si en.

f SAN WI E SI TAPU A PRENKI: Na wan konmakandra di e hori na a Kownukondre zaal, wan fu den brada di e yepi nanga a geluid nanga video e meki wan tu fowtu. Ma toku baka a konmakandra den tra brada e prèise en gi a muiti di a meki na presi fu luku den fowtu fu en.