Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

NKHANI YAKUSAMBIRA 7

Ivyo Vingamovwirani Kuti Musangenge Chomene Chandulo Para Mukuŵazga Baibolo

Ivyo Vingamovwirani Kuti Musangenge Chomene Chandulo Para Mukuŵazga Baibolo

“Ukuŵazga wuli?”—LUKA 10:26.

SUMU 97 Umoyo Ukuthemba pa Mazgu gha Chiuta

IVYO VILI MU NKHANI IYI a

1. Kasi ntchivichi chikulongora kuti Yesu wakawonanga kuti Malemba ngakuzirwa?

 GHANAGHANIRANI umo vikaŵira kutegherezga kwa Yesu kuti wakusambizga. Kanandi wakakoranga Malemba Ghachihebere agho wakasunga pamtima. Nakuti mu mazgu ghake ghakwamba agho wakayowoya pamanyuma pa ubatizo wake, kweniso mu mazgu ghake ghaumaliro agho wakayowoya pambere wandafwe, Yesu wakakora Malemba. b (Doto. 8:3; Sal. 31:5; Luka 4:4; 23:46) Ndipo mu vyaka vitatu na hafu ivyo wakachitira uteŵeti wake pa charu chapasi, kanandi Yesu wakaŵazganga pawumba kweniso kukora Malemba na kuŵalongosolera ŵanthu.—Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luka 4:16-20.

Umoyo wake wose pa charu chapasi, Yesu wakalongora kuti wakatemwanga Malemba na kughazomerezga kuti ghamulongozgenge pa vyakuchita vyake (Wonani ndime 2)

2. Kasi ntchivichi chikawovwira Yesu kughamanya makora Malemba apo wakakuranga? (Wonani chithuzi cha pa chikopi.)

2 Vyaka vinandi pambere wandambe uteŵeti wake, Yesu kanandi waka wakaŵazganga na kupulika Mazgu gha Chiuta. Tikukayika yayi kuti pa nyumba, wakapulikanga Mariya na Yosefe ŵakukora mazgu mu Malemba panyengo iyo ŵakachezganga nga mbumba. c (Doto. 6:6, 7) Tili na chigomezgo chose kuti Yesu wakalutanga ku sunagoge zuŵa lililose la Sabata na mbumba yakwake. (Luka 4:16) Para wali ku sunagoge, wakwenera kuti wakategherezganga mwakupwelelera chomene apo Malemba ghakaŵazgikanga. Nyengo yati yajumphapo, Yesu wakamanya kuŵazga Malemba Ghakupatulika agha pa iyo yekha. Kweni Yesu wakaghamanyanga waka makora yayi Malemba, kweni wakaghatemwangaso na kughazomerezga kuti ghamulongozgenge pa vyakuchita vyake. Mwachiyelezgero, kumbukani ivyo vikachitika mu tempile apo Yesu wakaŵa na vyaka 12 pera. Ŵasambizgi awo ŵakamanyanga makora Dango la Mozesi “ŵakazizwa chomene [na Yesu] chifukwa wakapulikiskanga luŵiro vinthu kweniso wakaŵazgoranga makora.”—Luka 2:46, 47, 52.

3. Kasi tidumbiskanenge vichi mu nkhani iyi?

3 Nase tingaghamanya makora Mazgu gha Chiuta na kughatemwa para nyengo zose tikuŵazga Malemba. Kweni kasi tingachita wuli kuti tisangenge chomene chandulo na ivyo tikuŵazga? Tingasambirako ku ivyo Yesu wakaphalira awo ŵakamanyanga Dango, kusazgapo ŵalembi, Ŵafarisi, na Ŵasaduki. Ŵalongozgi ŵa chisopa aŵa kanandi ŵakaŵazganga Malemba, kweni ŵakasanganga chandulo yayi na ivyo ŵakaŵazganga. Yesu wakayowoya vinthu vitatu ivyo ŵanthu aŵa ŵakakhumbikwiranga kuchita kuti ŵasangenge chomene chandulo na Malemba. Mazgu agho wakaphalira ŵanthu aŵa, nase ghangatovwira kuwona apo tikwenera kuchita makora kuti (1) tipulikiskenge ivyo tikuŵazga, (2) tisangenge fundo zakuzirwa izo tingazigwiliskira ntchito, na (3) kuzomerezga kuti Mazgu gha Chiuta ghatiwumbe.

MUŴAZGENGE MUNTHOWA YAKUTI MUPULIKISKENGE

4. Kasi lemba la Luka 10:25-29 likutisambizga vichi pa nkhani ya kuŵazga Mazgu gha Chiuta?

4 Tikwenera kupulikiska ng’anamuro la ivyo tikuŵazga mu Mazgu gha Chiuta. Para tatondeka, tisangenge chandulo viŵi yayi na ivyo tikuŵazga. Mwachiyelezgero, wonani ivyo Yesu wakadumbiskana na “munthu wakumanya Dango.” (Ŵazgani Luka 10:25-29.) Munthu uyu wakati wamufumba Yesu ivyo wakwenera kuchita kuti wazakasange umoyo wamuyirayira, Yesu wakamovwira kuti wasange zgoro mu Mazgu gha Chiuta. Wakamufumba kuti: “Kasi mu Dango muli kulembeka vichi? Ukuŵazga wuli?” Mwanalume uyu wakazgora zgoro launenesko, iyo wakakora malemba ghakuyowoya vya kutemwa Chiuta na mzengezgani. (Lev. 19:18; Doto. 6:5) Kweni wonani fumbo lakulondezgapo ilo wakafumba: “Kasi mzengezgani wane ni njani?” Munthu uyu wakalongora kuti wakamanyanga yayi ng’anamuro lenecho la ivyo wakaŵazganga. Ntheura, wakamanyanga yayi umo wangalondezgera mwakwenelera malemba agha pa umoyo wake.

Tingasambira kuti tipulikiskenge makora ivyo tikuŵazga

5. Kasi kulomba kweniso kuŵazga mwambura kuchimbilira kungamovwirani wuli kuti mupulikiske makora ivyo mukuŵerenga?

5 Tingaghapulikiska makora Mazgu gha Chiuta para tikughaŵazga munthowa yakwenelera. Wonani masachizgo ghakulondezgapo agha agho ghangamovwirani. Lombani pambere mundambe kuŵazga. Tikukhumbikwira wovwiri wa Yehova kuti tipulikiske Malemba, ntheura tikwenera kulomba mzimu wake kuti utovwire kuti maghanoghano ghithu ghaŵe pa ivyo tiŵazgenge. Kufuma apo ŵazgani mwambura kuchimbilira. Ivi vimovwiraninge kuti mupulikiskenge ivyo mukuŵazga. Mungasangaso chandulo para mungaŵazga mwakukwezga panji mwakulondezga Baibolo lakuchita kujambura. Para muchitenge nthena muŵikenge chomene mahara pa ivyo mukuŵazga, ndipo vingamovwirani kupulikiska, kukumbuka, kweniso kusambira vinandi pa ivyo mukuŵazga mu Baibolo. (Josh. 1:8) Para mwamalizga kuŵerenga, lombaniso kuti mumuwonge Yehova chifukwa cha chawanangwa cha Mazgu ghake, kweniso kuti wamovwirani kulondezga ivyo mwaŵerenga.

Chifukwa wuli kulemba manosi mwakudumura kungamovwirani kuti mupulikiskenge na kukumbuka ivyo mukuŵazga? (Wonani ndime 6)

6. Chifukwa wuli kujifumba mafumbo na kulemba manosi mwakudumura kungamovwirani apo mukuŵazga? (Wonaniso chithuzi.)

6 Paliso masachizgo ghanyake ghaŵiri agho ghangamovwirani kupulikiska makora Baibolo. Jifumbani mafumbo ghakukhwaskana na ivyo mukuŵazga. Para mukuŵazga nkhani yinyake mu Baibolo, sangani mazgoro gha mafumbo ghakulondezgapo agha: “Kasi mbanjani awo ŵakuyowoyeka chomene mu nkhani iyi? Kasi ni njani wakuyowoya? Kasi wakuyowoya na njani, ndipo chifukwa wuli? Kasi ivi vikachitikira nkhu, ndipo pawuli?’ Mafumbo ghanthena, ghamovwiraninge kughanaghanirapo na kugwiliskira ntchito fundo zikuru za nkhani iyo mukuŵazga. Kweniso, lembani monosi mwakudumura apo mukuŵazga. Para mukulemba ivyo mwaŵazga, mukughanaghanirapo chomene, ndipo vikumovwirani kuti mupulikiske makora. Kulemba kumovwiraningiso kuti mukumbukenge ivyo mukuŵazga. Mungalemba mafumbo, ivyo mwapenjerezga, kweniso fundo zikuruzikuru zakudumura. Mungalembaso manosi gha umo mungagwiliskira ntchito ivyo mwaŵazga, panji mungalemba umo mukujipulikira na ivyo mwaŵazga. Para mwachita nthena, vimovwiraninge kuti muwonenge Mazgu gha Chiuta kuti ntchawanangwa icho Yehova wali kumupani.

7. Kasi tikukhumbikwira mukhaliro wuli apo tikuŵazga, ndipo chifukwa wuli? (Mateyu 24:15)

7 Yesu wakayowoya mukhaliro unyake wakuzirwa uwo tikwenera kuŵa nawo para tikukhumba kuti tipulikiskenge ivyo tikuŵazga mu Mazgu gha Chiuta. Mukhaliro uwu ni umanyi. (Ŵazgani Mateyu 24:15.) Kasi umanyi ni vichi? Ni luso lwakumanya umo fundo yinyake yikukolelerana na yinyake kweniso umo yikupambanirana na yinyake, ndiposo kupulikiska fundo izo zindalongosoreke mwakudunjika. Yesu wakalongoraso kuti tikwenera kuŵa na umanyi kuti timanye vyakuchitika ivyo vikufiska uchimi wa mu Baibolo. Tikukhumbikwiraso mukhaliro uwu mwakuti tisangenge chomene chandulo na chilichose icho tikuŵazga mu Baibolo.

8. Kasi mungachita wuli kuti mupulikiskenge ivyo mukuŵazga?

8 Yehova wakupeleka umanyi ku ŵateŵeti ŵake. Ntheura mulombani kuti wamovwirani kuŵa na mukhaliro uwu. (Zinth. 2:6) Kasi mungachita wuli vinthu mwakukolerana na lurombo lwinu? Sandani mwakupwelelera ivyo mukuŵazga, ndipo wonani umo vikukolelerana na ivyo mukumanya kale. Gwiliskirani ntchito mabuku ghithu ghakusambilira Baibolo kuti ghamovwirani kuchita nthena. Mwachiyelezgero, mungagwiliskira ntchito Buku Lakupenjera Nkhani la Ŵakaboni ŵa Yehova. Mabuku agha ghangamovwirani kumanya ng’anamuro la nkhani iyo mukuŵazga mu Baibolo na kuwona nthowa izo mungalondezgera pa umoyo winu. (Heb. 5:14) Para mukuŵazga na umanyi, mupulikiskenge chomene Malemba.

MUŴAZGENGE NA CHILATO CHAKUTI MUSANGE FUNDO IZO ZINGAMOVWIRANI

9. Kasi ni fundo wuli yakuzirwa ya mu Malemba iyo Ŵasaduki ŵakakolerananga nayo yayi?

9 Ŵasaduki ŵakaghamanyanga makora mabuku ghankhondi ghakwambilira gha Malemba Ghachihebere, kweni ŵakakolerananga nazo yayi fundo zakuzirwa izo zikaŵa mu mabuku agha. Mwachiyelezgero, wonani umo Yesu wakazgolera apo Ŵasaduki ŵakamufumba vyakukhwaskana na chiwuka. Pakuŵazgora, Yesu wakaŵafumba kuti: “Kasi mundaŵazge mu buku la Mozesi, nkhani yakuyowoya vya chivwati, apo Chiuta wakati kwa iyo: ‘Ine ndine Chiuta wa Abrahamu na Chiuta wa Yisake na Chiuta wa Yakhobe’?” (Mrk. 12:18, 26) Nangauli Ŵasaduki ŵakaŵa kuti ŵaŵazgapo kanandi waka nkhani iyi, fumbo la Yesu likavumbura kuti ŵakakolerananga nayo yayi fundo yakuzirwa iyi ya mu Malemba, yakuti kuzamuŵa chiwuka.—Mrk. 12:27; Luka 20:38. d

10. Kasi tikwenera kuŵa maso na vichi apo tikuŵazga?

10 Kasi tikusambirapo vichi apa? Para tikuŵazga, tikwenera kuŵa maso na vyose ivyo vesi linyake panji nkhani yinyake ya mu Baibolo yikutisambizga. Tikwenera kupulikiska vinthu vipusu pera yayi, kweni tipulikiskengeso fundo zinyake zakunyang’amira izo ni zakubisika.

11. Kuyana na 2 Timote 3:16, 17, kasi mungachita wuli kuti musange fundo mu Baibolo izo zingamovwirani?

11 Kasi mungazisanga wuli fundo izo zingamovwirani apo mukuŵazga Baibolo? Wonani ivyo lemba la 2 Timote 3:16, 17 likuyowoya. (Ŵazgani.) Vesi ili likuyowoya kuti “Malemba ghose . . . ngachandulo” pa (1) kusambizga, (2) kuchenya, (3) kunyoloska vinthu, na (4) kulanga. Mungasanga fundo zinayi izi nanga ni mu mabuku gha mu Baibolo agho kanandi mukughaŵazga viŵi yayi. Sandani nkhani iyo mukuŵazga kuti muwone ivyo yikumusambizgani vya Yehova, malayizgo ghake, panji vyakukhwaskana na fundo za Chiuta. Ghanaghanirani umo yingamovwilirani pakumuchenyani. Muchite ivi mwakuwona umo mavesi agho mukuŵazga ghangamovwilirani kumanya tuvizgoŵi panji tunkharo tuheni na kutuleka mwakuti mulutilire kuŵa ŵakugomezgeka kwa Yehova. Sandani umo nkhani iyo mukuŵazga yingamovwilirani kuchita vinthu mwakunyoloka, na kuwona apo mungasintha, chomenechomene panji para mwakumana na suzgo linyake mu uteŵeti. Ndipo wonani fundo yiliyose iyo yingamulangani kuti muwonenge vinthu nga umo Yehova wakuviwonera. Para mukumbukenge vinthu vinayi ivi, musangenge fundo zakuzirwa izo zingamovwirani kuti musangenge chomene chandulo apo mukuŵazga Baibolo.

ZOMEREZGANI KUTI IVYO MUKUŴAZGA VIMUWUMBANI

12. Chifukwa wuli Yesu wakafumba Ŵafarisi fumbo lakuti “Kasi mundaŵazge?”

12 Yesu wakafumbaso fumbo lakuti “Kasi mundaŵazge?” kuti wavumbure Ŵafarisi kuti ŵakawonanga mwakubudika ivyo ŵakaŵazganga mu Malemba. (Mat. 12:1-7) e Panyengo iyi, Ŵafarisi ŵakatenge ŵasambiri ŵa Yesu ŵaswa dango la Sabata. Pakuzgora, Yesu wakayowoya viyelezgero viŵiri vya mu Malemba ndipo wakakora vesi la mu buku la Hoseya kuti walongore Ŵafarisi kuti ŵakapulikiskanga yayi fundo ya dango la Sabata, kweniso kuti ŵakatondekanga kulongora lusungu. Chifukwa wuli ŵanalume aŵa ŵakatondeka kuwumbika na ivyo ŵakaŵazganga mu Mazgu gha Chiuta? Chifukwa ntchakuti ŵakaŵazganga Malemba kuti ŵalangire waka ŵanyawo kweniso na mzimu wakujikuzga. Mzimu wawo uwu ukapangiska kuti ŵatondeke kupulikiska ivyo ŵakaŵazganga mu Malemba.—Mat. 23:23; Yoh. 5:39, 40.

13. Kasi tikwenera kuŵa na maghanoghano wuli apo tikuŵazga Baibolo, ndipo chifukwa wuli?

13 Mazgu gha Yesu ghakutisambizga kuti tikwenera kuŵa na maghanoghano ghakwenelera para tikuŵazga Baibolo. Mwakupambana na Ŵafarisi, tikwenera kuŵa ŵakujiyuyura na ŵakukhumbisiska kusambizgika. Ndipo ‘mwakuzikira tizomere mazgu agho ghangatiponoska kuti ghapandike mwa ise.’ (Yak. 1:21) Para ndise ŵakuzika, tizomerezgenge Mazgu gha Chiuta kuti ghajinthe misisi mu mtima withu. Para tigegenge kuŵa na mzimu wakweruzga ŵanji pakuŵazga panji mzimu wa kujikuzga, ivyo tisambirenge mu Baibolo vyakukhwaskana na lusungu, chiwuravi, na chitemwa, vitovwirenge kuti tisinthe.

Kasi tingamanya wuli usange tikuzomerezga Mazgu gha Chiuta kutiwumba? (Wonani ndime 14) f

14. Kasi tingamanya wuli usange tikuzomerezga Baibolo kutiwumba? (Wonaniso vithuzi.)

14 Umo tikuchitira vinthu na ŵanyithu vingalongora usange tikuzomerezga Mazgu gha Chiuta kuti ghatiwumbe. Ŵafarisi ŵakatondeka kuzomerezga Mazgu gha Chiuta kuti ghasinthe mtima wawo, ndipo ivi vikapangiska kuti ‘ŵasuskenge ŵanthu ŵambura mulandu.’ (Mat. 12:7) Mwakuyana waka, umo tikuwonera ŵanyithu kweniso umo tikuchitira nawo vinthu, vikulongora usange tikuzomerezga Mazgu gha Chiuta kutiwumba. Mwachiyelezgero, kasi kanandi tikutemwa kuyowoya viwemi ivyo tikuwona mu ŵanyithu, panji tikutemwa waka kuyowoya ivyo ŵakutondeka kuchita makora? Kasi ndise ŵalusungu na ŵakunozgeka kugowokera, panji tikutemwa waka kweruzga ŵanji na kuŵasungira vyakusingo? Mazgoro gha mafumbo agha ghangalongora usange tikuzomerezga ivyo tikuŵazga kuti visinthe maghanoghano ghithu, umo tikujipulikira, kweniso vyakuchita vithu.—1 Tim. 4:12, 15; Heb. 4:12.

KUŴAZGA KUMOVWIRANINGE KUŴA ŴAKUKONDWA

15. Kasi Yesu wakaghawonanga wuli Malemba Ghakupatulika?

15 Yesu wakatemwanga Malemba Ghakupatulika, ndipo mazgu gha pa Salimo 40:8 ghakayowoyerathu umo Yesu wazamuwoneranga Mazgu gha Chiuta. Lemba ili likuti: “Nkhukondwa kuchita khumbo linu, A Chiuta wane, dango linu lili mukati mwane.” Chifukwa chakuti Yesu wakatemwanga Malemba, wakaŵa wakukondwa, ndipo wakalutilira kuteŵetera Yehova. Nase tiŵenge ŵakukondwa kweniso vinthu vitenderenge makora para tikuŵazga Mazgu gha Chiuta na kughatemwa.—Sal. 1:1-3.

16. Kasi muchitenge wuli kuti musangenge chomene chandulo apo mukuŵazga Mazgu gha Chiuta? (Wonani bokosi lakuti “ Mazgu gha Yesu Ghangamovwirani Kuti Mupulikiskenge Ivyo Mukuŵazga.”)

16 Mwakuyana na mazgu gha Yesu na chiyelezgero chake, tiyeni tisazgireko luso lwithu lwa umo tikuŵerengera Baibolo. Tingapulikiska makora chomene nkhani za mu Baibolo para tikulomba, kuŵazga mwambura kuchimbilira, kujifumba mafumbo, kweniso kulemba manosi mwakudumura. Tingagwiliskira ntchito umanyi para tikusanda mwakupwelelera ivyo tikuŵazga pakugwiliskira ntchito mabuku ghakulongosora Baibolo. Tingasazgirako kugwiliskira ntchito Malemba mwaluso, kusazgapo malemba agho tikutemwa viŵi yayi kughaŵazga, para tikupenjerezga mu malemba agha fundo zakuzirwa izo zingatovwira. Ndipo tingazomerezga Mazgu gha Chiuta kutiwumba para tikulutilira kuŵa na maghanoghano ghakwenelera apo tikuŵazga. Para tikuyezgayezga kuchita ivi, tisangenge chomene chandulo apo tikuŵazga Baibolo, ndipo tisendelerenge chomene kwa Yehova.—Sal. 119:17, 18; Yak. 4:8.

SUMU 95 Ungweru Ukuŵaliraŵalira

a Taŵateŵeti ŵa Yehova tose, tikuyezgayezga kuti tiŵazgenge Mazgu ghake zuŵa lililose. Ŵanthu ŵanandi ŵakuŵerenga Baibolo, kweni ŵakupulikiska yayi ivyo ŵakuŵazga. Ndimo vikaŵiraso na ŵanthu ŵanyake mu nyengo ya Yesu. Para tingasanda ivyo Yesu wakaphalira awo ŵakaŵazganga Mazgu gha Chiuta, tisambirenge vinthu ivyo vingatovwira kuti tisangenge chomene chandulo apo tikuŵazga Baibolo.

b Panyengo iyo wakabatizikanga kweniso apo wakaphakazgika na mzimu utuŵa, Yesu wakwenera kuti wakakumbukira umo wakaŵira apo wakaŵa kuchanya.—Mat. 3:16.

c Mariya wakaghamanyanga makora Malemba ndipo wakaghazunuranga. (Luka 1:46-55) Yosefe na Mariya ŵakwenera kuti ŵakaŵavya ndalama zakukwana zakugulira mipukutu yawo na yawo ya Malemba. Ŵakwenera kuti ŵakategherezganga waka mwakupwelelera apo Mazgu gha Chiuta ghakaŵazgikanga ku sunagoge mwakuti ŵaghakumbukenge.

d Wonani nkhani yakuti “Sendelerani kwa Chiuta—‘Iyo ni Chiuta . . . wa Ŵamoyo’” mu Gongwe la Mulinda la Febuluwale 1, 2013.

e Wonaniso lemba la Mateyu 19:4-6, apo Yesu wakafumbaso Ŵafarisi fumbo lakuyana waka lakuti: “Kasi mundaŵazge?” Nangauli ŵakaŵa kuti ŵali kuŵazga nkhani yakukhwaskana na umo Chiuta wakalengera ŵanthu, kweni ŵakatondeka kupulikiska ivyo nkhani iyi yikaŵasambizganga vyakukhwaskana na umo Chiuta wakuwonera nthengwa.

f MAZGU GHAKULONGOSORA CHITHUZI: Panyengo ya maungano pa Nyumba ya Ufumu, yumoza wa ŵabali awo ŵakupwelelera vyakukuzgira mazgu wakubudiska vinthu vinandinandi waka. Kweni pamanyuma pa maungano, ŵabali ŵakumuwonga pa ivyo wayezgayezga kuchita makora, m’malo mwa kuŵika waka mtima pa ivyo wabudiskanga.