Nye manang hpe dai zawn makam masham nga na ngu n shadu da ai majaw ngai mani dat ai. “Nang Chyum Laika hte seng nna hpa chye da ai ma?” ngu san dat ai. Kalang ta gaw n htai tim, shi kanu gaw Yehowa Sakse langai re ai lam, kanu kaw na Chyum Laika hte seng ai lam nkau hpe sharin la wa ai lam tsun dan ai. Ngai hpe naw tsun dan rit ngu dat ai.

Shana shagu ngu na daram, tsun jahta byin ai. Mungkan hpe Satan uphkang nga ai ngu Chyum Laika hta tsun da ai lam shi tsun dan ai. (Yhn 14:30) Nanhte na matu gaw ndai lam chye da chyalu rai na re. Raitim, nye matu gaw mauhpa shiga nnan re. Tsawra myit nga nna rap ra ai Karai gaw, mungkan hpe uphkang nga ai ngu ngai ayan na na ga wa ai. Raitim, prat hta ngai mu hkrum wa ai lam ni a majaw, dai gaw lachyum n nga ai ngu nna gaw hkamsha wa ai. Ngai asak 26 ning sha naw raitim, manghkang law law hpe hkrum wa ai.

Nye wa gaw Amerikan Nbungli Hpyen Dap na nbungli gau ai wa re. Nyukaliya majan gaw gaja nan byin wa lu nna, hpyen dap gaw gara aten hta raitim, jahkrat na matu jin jin re ai lam ngai naw kaji ai aten kaw na chye wa ai. Kelihponiya hta ngai dakkasu lung nga ai shaning ni laman, Biyetnam hta majan byin wa ai. Jawngma ni ninghkap n-gun madun ai hta ngai lawm wa ai. Kayat na duk lang da ai pyada ni anhte hpe hkan ai majaw hprawng ra ai. Myiprwi bawm a majaw, nsa sa chyat mat nna, atsawm n mu lu mat ai. Grai kasu kabrawng gumlau ai aten re. Mung masa ningbaw ni hpe gyam sat ai, shawa masha ni ninghkap ai, kasu kabrawng byin ai. Hpa galaw ging ai hte seng nna yawng hta ningmu amyu myu nga ai. Yawng gaw kashuk kashak byin nga ai.

1970 hta, dingdung Alaska hkin-gau kaw ngai bungli galaw nna, gumhpraw law law tam ai. Dai hpang, Landan de sa nna sengke langai mari ai. Dai hpang, dingda maga de majoi mi gau hkawm mat ai. Shata loi mi na ai hpang, Ahprika de du ai. Lam dingyang, mayak mahkak ni kaw na lawt na matu hprawng hkawm ai masha ni hte hkrum ai.

Ngai mu wa, na wa ai lam ni a majaw, mungkan hpe uphkang ai wa gaw nhkru ai nat re ngu Chyum Laika sharin achyin ya ai lam gaw nye a matu lachyum rawng wa ai.  Raitim, ndai zawn byin nga ai aten hta Karai Kasang gaw gara kaw kun? ngu ai hpe ngai chye mayu wa ai.

Shata loi mi na ai hpang, ngai mahtai tam mu wa ai. Aten ni na wa ai hpang, masa lam amyu myu hta, tengman ai Karai hpe sha sadi dung ai lam madun wa ai num, la ni hpe mung chye wa nna tsawra wa ai.

Landan de ngai bai sa ai shaloi, nye manang a kanu hte ngai matut mahkai ai, shi ngai hpe Chyum Laika langai jaw ai. Hpang de, Ne-talan mungdan, Emsatadam de sa ai shaloi, lam wan shadaw npu hta ngai Chyum Laika hti nga ai hpe Sakse Hkam langai mu nna, grau chye wa hkra ngai hpe karum ya ai. Dai hpang, Aiyalan mungdan, Dablin de sa ai shaloi, Yehowa Sakse ni a ginjaw garan rung hpe tam mu wa ai. Shawng na chyinghka hpe ngai sa akawk ai. Hpaji rawng nna, mahkrum madup law ai hpunau Ata Mettru hte hkrum ai. Chyum Laika sharin ya na matu ngai hpyi shawn ai shaloi shi hkap la ai.

Myit rawt let ngai hkaja ai, Yehowa Sakse ni shapraw ai laika buk ni hte magazin ni ngai hti ai. Chyum Laika mung hti ai. Grai myit kahpra hpa re. Nawku zuphpawng ni hta, hpaji chye ai masha ni chye mayu ai ga san ni re ai ‘Satan hpa majaw nga nga ai kun? Karai Kasang gaw kadai kun? Si mat ai hpang hpa byin mat ai kun?’ ngu ai mahtai ni hpe ma ni pyi chye ai hpe ngai mu wa ai. Mungdan ting hta ngai chye ai masha yawng gaw Yehowa Sakse ni sha re. Shanhte gaw, Yehowa hpe tsawra wa na matu, Shi a myit ra ai lam hpe galaw mayu wa na matu ngai hpe karum ya ai.

1972 hta, ngai hkalup hkam ai. Laning mi na ai hpang, ningshawng galaw hpang ai. Dingdung Aiyalan mungdan, Nuwi hta nga ai nawku hpung kaji de htawt mat ai. Mare hte tsan ai bum lagaw hta nga ai nlung nta langai hpe shap ai. Makau na pa layang hta dumsu ni nga nna, shanhte a man hta mungga htawn shaman ai. Shanhte shat lai lai ai shaloi, atsawm madat nga ai hte bung ai. Shanhte gaw ngai hpe hpaji n lu jaw tim, shawa hte matut mahkai chye hkra karum ya ai. 1974 hta, laksan ningshawng hku nna lit ap hkrum nna, nye a matu shaning law law manang kaja byin wa na Naije Pit hte ningshawng rau galaw wa ai.

Dai aten, Dingdung Aiyalan hta “Manghkang Ni” byin nga ai. Dai majaw, nkau gaw Dingdung Aiyalan  hpe “bawm hte pala ginra” ngu shaga ai. Lam ntsa hta gasat ai, mayun nna gasat ai, sanat hte gap ai, mawdaw hkan bawm kapaw ai lam ni gaw ayan na byin taw ai. Mung masa hte nawku htung manghkang ni chyahkring hkring byin ai. Raitim, Yehowa Sakse ni gaw, mung masa lam hta n lawm ai hpe Protesten hte Kahtawlik ni chye ai majaw, shim lum let wanglu wanglang hkaw tsun lu ai. Nta madu ni gaw, gara aten, gara shara hta kasu kabrawng byin na hpe ayan na chye ai. Shanhte sadi jaw ai majaw, shoihpa ni hpe anhte koi lu wa ai.

Raitim, shoihpa gaw naw nga ai. Lani mi hta, ningshawng hpunau Denit Karigan hte ngai gaw, kalang sha du ga yu ai mare hta sa hkaw tsun ai. Dai mare kaw Yehowa Sakse ni n nga ai. Num langai gaw, an hpe Britisha hpyen la kin-yu ni ngu nna tsun ai. An ga shaga ai nsen gaw Airit nsen rai taw ai majaw rai na re. An grai hkrit mat ai. Hpyen la ni hte hkau ai hte sha pyi, sat hkrum chye ai (sh) lahput hpe gap shadaw kau ya chye ai. Mawdaw jawn na matu, shinggan kaw grai katsi let tsap nna la nga ai shaloi, an hpe mara shagun wa ai num a mawdaw gaw, kohpi seng shawng kaw du wa ai. Shi gaw, an hpe lata madi nna, mawdaw kata na la lahkawng hpe ga shaga taw ai. Shanhte gaw, an hpang de angwi ngwi gau wa nna, mawdaw pru na aten hpe sa san ai. Mawdaw du wa ai shaloi, mawdaw la hte shanhte ga shaga ai. Shanhte hpa tsun taw ai hpe an n na lu ai. Kaga mawdaw jawn na ni n nga ai. Dai majaw, mare shinggan kaw an hpe shoihpa jaw na matu bawngban taw ai ngu shadu mat ai. Raitim, dai hku n re. Ngai mawdaw ntsa lung nna mawdaw gau ai wa hpe “dai la ni an na lam hpe san taw ai i?” ngu san dat ai. Shi gaw, “ngai nanhte hpe chye ai ngu shanhte hpe tsun dat ai. Hpa hkum tsang. Nan shim lum na re” ngu bai tsun ai.

1976, Dablin hta galaw ai ginwang zuphpawng hta, Ingalan kaw na sa chyai ai laksan ningshawng nauna Polin Lomek hte hkrum ai. Shi gaw, sadi dung ai, shagrit shanem ai, tsawra na zawn re ai nauna re. Shi hte kanau Re gaw, shangai ai aten kaw na tengman lam hpe chye wa ai. Laning mi na ai hpang, Polin hte an hkungran ai. An gaw, Dingdung Aiyalan na Balimena hta laksan ningshawng matut galaw ai.

An gaw, hpunau ni nga ai Behpat mare, Landanderi mare ni hte kaga shoihpa nga ai shara ni hta, hpung kawan magam hpe aten ladaw mi galaw wa ai. Yehowa hpe nawku na matu, ru jung nga ai makam masham ni, myiman lata ai lam ni, nju ndawng ai lam ni hpe kau da wa ai sadi dung ai hpunau nauna ni kaw na n-gun lu la wa ai. Karai Kasang gaw, shanhte hpe shaman chyeju jaw nna makawp maga ya wa ai.

Ngai gaw Aiyalan hta 10 ning nga wa ai. Dai hpang, 72 lang na Gilead jawng lung na matu an saw shaga hkrum ai. Jawng yu ai hpang, Sinna Ahprika mung na, Siera Leyun hta an lit ang ai.

An gaw, sasana nta hta marai 11 hte rau nga wa ai. Anhte gaw, shat gawk 1, namdum 3, hkashin gawk 2, hpone 1, rai hkrut jak 1, rai jahkraw jak 1 hpe rau jawm lang ai. Myi hprap wan chyahkring hkring si ai. Nta magaw hta yu ni, nta npu hkan gaw pu htum ni grai nga ai.

Nga shara gaw nau n kaja tim, hkaw tsun bungli hta grai pyaw ai. Chyum Laika hpe masha ni grai hkungga nna, atsawm madat ai. Masha law law gaw, Chyum Laika sharin la nna, tengman lam hpe hkap la ai. Buga na masha ni gaw, ngai hpe “Mitsata Robat” ngu na shaga ai. Polin hpe gaw, “Mitsit Robat” ngu shaga ma ai. Raitim, nye a aten law malawng hpe ginjaw garan rung hta bungli galaw wa nna, hkaw tsun bungli hta nau n shang lawm lu mat ai majaw, buga masha ni gaw, Polin hpe “Mitsit Polin” ngu na shaga hpang wa ai. Ngai gaw “Mitsata Polin” byin wa ai. Dai hpe Polin ra ai.

 Hpunau law malawng gaw matsan ai. Raitim, shanhte ra kadawn ai lam ni hpe Yehowa galoi mung madi shadaw ya ai. Kalang marang, mauhpa lam ni hte madi shadaw ya ai. (Mat 6:33) Nauna langai gaw, shi hte shi a ma ni a matu dai shani na malu masha a matu sha gumhpraw nga ai. Raitim, dai gumhpraw hpe hkali grai bu taw ai hpunau hpe tsi mari na matu yawng jaw kau ai hpe ngai naw dum ai. Dai shani hta sha, num langai shi kaw n myit mada ai sha du wa nna, kara shakya ya na matu gumhpraw jaw ai. Dai shara hta, dai zawn masa law law nga ai.

An gaw, Siera Leyun hta 9 ning nga wa ai. Dai hpang, Naijiriya Behtela de du ai. Ya, grai kaba ai ginjaw garan rung de du nga sai. Ngai gaw, Siera Leyun hta galaw wa ai rung bungli hpe sha galaw ra ai. Raitim, Polin a matu gaw grai galai shai ra nna grai yak ai. Shi gaw, shata shagu hkaw tsun bungli hta nayi 130 shang lawm wa nna, rawt jat ai Chyum ga sharin ni nga ai. Ya, shi gaw, rai chywi ai shara hta shani ting rai kapa ai bungli hte amu law nga ai. Galai shai lu na matu aten gaw ra ai. Raitim, shi galaw ai lam ni a matu kaga ni grai chyeju dum ai hpe sadi hkrup wa ai. Dai majaw, kaga Behtela nta masha ni hpe n-gun jaw lu hkra kaja htum shakut na matu shi myit maju jung ai.

Naijiriya htung hking gaw an a matu nnan rai nna, law law sharin la ra wa ai. Kalang mi hta, hpunau langai gaw Behtela de nnan du wa ai nauna langai hpe shachyen ya na matu, ngai na rung gawk de woi sa wa ai. Shi hpe shakram na ngu lata ladawn dat ai shaloi, shi gaw nye a lagaw nhpang hta gum dagup mat ai. Ngai grai mau mat ai. Kasa 10:25, 26 hte Shingran 19:10 hpe nye myit hta dum mat ai. ‘Dai hku hkum galaw’ ngu ngai tsun dat mayu ai. Raitim, shi gaw Chyum Laika sharin achyin lam hpe chye da nna, Behtela de pyi saw shaga hkrum sai wa ngu myit dum dat ai.

Shi hte ga shaga nga ai shaloi ngai grai nga yak taw ai. Hpang e, ngai tam sawk sagawn yu ai. Nauna gaw, mungdan a shara nkau hta naw galaw nga ai htung hking lailen hpe galaw ai lam ngai chye dat ai. La ni mung, dai hte maren galaw ai. Dai gaw hkungga ai lam madun ai re. Nawku dawjau ai lam n re. Chyum Laika hta mung dai zawn galaw wa ai lam ni nga ai. (1 Sa 24:8) Nauna hpe kaya jahkrum ai ga n tsun ai sha, n chye masu su kau ya lu ai majaw, nye hkum ngai grai chyeju dum ai.

 Shaning ni laman, mauhpa makam masham madun wa ai Naijiriya masha law law hte hkrum wa ai. Aizaiya Adabona a lam hpe yu yu ga. a Shi gaw, naw kaji ai aten kaw na tengman lam sharin la wa ai. Raitim, shi manggang ana byin nga sai hpe chye dat ai. Manggang kap ai ni sha nga ai shara de shi hpe sa kau ai. Dai shara hta Sakse Hkam gaw shi sha nga ai. Ninghkap ai lam ni nga tim, marai 30 jan hpe tengman lam hkap la wa hkra karum ya lu wa ai. Dai majaw, dai shara hta nawku hpung langai nga wa ai.

1996 hta, Kin-nya ginjaw garan rung kaw lit ang ai. Shawng hta tsun wa sai hte maren, ngai sa chyai ai mungdan de shawng nnan lang bai du wa ai re. An gaw Behtela nta hta nga ai. Dai shara hta, babet woi ni grai sa ai. Dai woi ni gaw, namsi hpai wa ai nauna ni kaw na lagu sha sha re ai. Lani mi hta, Behtela kaw na nauna langai hkuwawt hku hpaw da hkrup ai. Shi nta de bai wa yang, kata hta woi hkan nu ni malu masha lagu sha nga ai hpe mu dat ai. Shi marawn nna, chyinghka de kagat mat ai. Woi ni gaw garu gaji hte hkuwawt hku kaw na gumhtawn hprawng mat ai.

Polin hte ngai gaw Swahili nawku hpung hta shang lawm ai. Aten loi mi na ai hpang, ngai gaw Hpung Laika Buk Hkaja Hpawng (ya, Hpung Chyum Laika Hkaja Hpawng ngu shaga) hta woi awn na matu lit lu ai. Raitim, shanhte a amyu ga hpe atsawm n chye tsun ai. Laili laika ni hpe tau hkrau hkaja da ai majaw, ga san ni hpe lu hti ai. Raitim, laika buk kaw na hte loi n bung ai hku htai wa yang, ngai n chye na mat sai. Ngai n chye n kaw re ai majaw, hpunau nauna ni hpe grai gawng machyi ai. Zuphpawng hta ngai woi awn ai hpe shanhte myit galu ya ai, shagrit shanem let hkap la ya ai majaw chyeju dum ai.

An Kin-nya hta nga wa ai gaw laning mi n hpring ai. Dai hpang, 1997 hta, Nyu Yawk, Brukalin Behtela de saw shaga hkrum ai. Ya, an gaw grai sut su ai mungdan hta du nga ai. Dai zawn sut su ai lam gaw, manghkang ni byin shangun ai. (Gsh 30:8, 9) Dai zawn mungdan hta nga nga tim pyi, hpunau nauna ni gaw makam masham grai ngang kang ai. Hpunau nauna ni gaw, shanhte a aten hte arung arai ni hpe shanhte grau lusu wa na matu n jailang ai sha, Yehowa a uhpung hpe madi shadaw ya ai.

Shaning ni laman, masa amyu myu hta nga ai hpunau nauna ni a makam masham hpe an mu wa ai. Aiyalan na hpunau nauna ni gaw dawsa ai lam ni nga tim, makam masham nga ai hpe an mu wa ai. Ahprika na hpunau nauna ni gaw, matsan nna, san san byin nga tim makam masham nga ai. Amerikan na hpunau nauna ni gaw, lusu tim makam masham nga ai. Masa lam amyu myu hta, Shi hpe tsawra ai lam madun nga ai masha ni hpe Yehowa mu ai shaloi grai kabu na gaw teng sha re.

Shaning ni gaw, “da danghkyem hta, grau lawan” nna lai mat wa sai. (Yob 7:6) Ya, an gaw, Nyu Yawk, Wawik ginjaw rung hta kaga ni hte rau magam gun nga ai. Shada da tsawra ai masha ni hte rau matut magam gun lu ai majaw grai kabu ai. Hti n dang hkra law ai sadi dung ai masha ni hpe shaman chyeju jaw na Hkawhkam Yesu Hkristu hpe madi shadaw lu ai majaw, grai myit pyaw myit dik lam hkamsha lu ai.​—Mat 25:34.