Hën mi lafu u di ma bi ta si kuma mi mati da wan sëmbë di sabi soni u keiki. Fëën mbei mi hakisi ën taa: „I sabi soni u Bëibel nö?” An bi piki mi wantewante, ma te u kaba fëën hën a piki mi taa hën mama bi dë wan Jehovah Kotoigi, nöö a bi lei wantu soni nëën. U di mi bi kë sabi möön fini u di woto, mbei mi bi hakisi ën faa konda möön soni da mi.

Bëina hii di ndeti dë u bi puu ta da Bëibel woto. Mi mati bi piki mi taa di Bëibel ta lei taa Saatan hën ta tii di goonliba (Joh. 14:30). Kandë ii sabi di soni dë sensi di i njönku, ma di soni dë bi dë wan njunjun soni da mi, nöö a bi bigi da mi seei di mi jei ën. Mi bi ta jei taa wan Gadu di abi bunuhati hën ta tii di goonliba. Ma dee soni dee mi si a di libi an bi ta lei mi taa wan Gadu di abi bunuhati hën ta tii di goonliba tuutuu. Mi bi ta si sömëni soni di bi ta toobi mi, hii fa 26 jaa nöö mi bi abi.

Mi tata bi ta lëi feti opalani da Amëëkanköndë. Fëën mbei di mi bi dë miii, mi bi fusutan gbelingbelin taa sëmbë bi o sa feti ku deseei ku wanlö kofaliki bömu. Dee sodati bi dë kabakaba u suti dee bömu dë hiniwan juu. Di feti di bi feti a di köndë de kai Vietnam bi bigi a di pisiten di mi bi dë a hei siköö a di foto California. Nöö mi bi go nama ku wanlö siköö mii di bi ta hopo fia ku lanti. Wanlö siköutu bi kule a u baka ku dee hupi u de, söseei wa bi ta si soni bumbuu möön, u di de bi vinde wanlö soni ta puu sumuku da u. Soni an bi nango bunu a di ten dë seei, söseei sëmbë bi ta lo’ u hopo fia ku lanti. De bi ta kii dee fesima u dee politiki paatëi, sëmbë bi ta hopo fia ku lanti, söseei sëmbë bi ta ligei ta booko soni a di köndë. Hiniwan sëmbë bi ta taki unfa soni bi musu waka. Nöö di soni dë bi ta mbei taa sëmbë an bi ta sabi andi de musu du.

Mi bi bigi wooko a di kamian de kai Alaska a di jaa 1970, nöö mi bi ta kisi gaan hia möni seei. Bakaten hën mi go a di foto London. Mi bi bai wan bölömu, hën mi lëi go a libasë u di foto söndö u abi wan kamian a pakisei. Baka wantu liba, hën mi dou na Afiikan. A di waka aki, mi bi ta miti sëmbë di bi ta wensi taa deseei bi sa kule da dee bookohedi u de tu.

 Dee soni dee mi bi si ku dee soni dee mi bi jei, bi mbei mi ko möön fusutan di lei u Bëibel di ta taki taa wan taku jeje hën ta tii di goonliba aki. Ma ee na Gadu hën ta tii di goonliba, nöö andi a ta du? Mi bi kë ko sabi di soni dë.

Baka wantu liba, hën mi ko feni di piki u di soni di mi bi kë sabi. Söseei mi bi ko lei sabi sömëni womi ku mujëë di bi ta lei taa de ta biibi di tuutuu Gadu, u di de bi ta hoi deseei nëën hii fa sömëni soni bi ta miti de. Mi bi lobi dee sëmbë aki seei.

Di mi bi toona go a London baka, hën mi bi mbei möiti u miti di mama u di mati u mi. Di mi ku ën ko miti, hën a da mi wan Bëibel. Bakaten, di mi ko go a di foto Amsterdam, hën wan Kotoigi si mi di mi bi dë ta lesi di Bëibel a wan faja pali basu, hën a heepi mi u mi ko sabi möön soni. Baka di dë, hën mi go a Dublin, Ierland, nöö naandë mi bi ko feni di bëikantoo u dee Jehovah Kotoigi. Di mi naki di döö, hën de jabi ën da mi, nöö sö mi bi ko miti wan baaa de kai Arthur Matthews. A bi dë wan baaa di bi köni, söseei di bi abi öndöfeni. Mi bi hakisi ën faa ta lei mi soni u Bëibel, hën a piki mi taa soni an toobi.

Mi bi bigi lei soni u Bëibel fajafaja, söseei mi bi lo’ u lesi dee buku u dee Jehovah Kotoigi. Boiti di dë, mi bi ta lesi di Bëibel tu. A bi dë wan gaan piizii soni da mi seei! A dee komakandi mi bi ta si taa dee piki mii seei bi ta sabi dee soni di sömëni sëmbë di bi go a siköö bi ta suku u ko sabi sömëni jaa longi kaa. Dee soni aki da soni kuma: ’Faandi mbei hogi soni ta pasa? Ambë da Gadu? Andi ta pasa ku wan sëmbë te a dëdë?’ Hii dee mati u mi tuu bi dë Jehovah Kotoigi, u di ma bi sabi woto sëmbë a di köndë. De bi heepi mi u mi ko lobi Jehovah, söseei u mi ta piki hën buka.

Mi bi dopu a di jaa 1972. Baka wan jaa, hën mi bigi du di pioniliwooko, söseei mi bi go dini a wan piki kemeente a Newry, di dë a Noord Ierland. Mi bi ta juu wan sitonu wosu di bi dë a wan kuun kamian. Nöö wanlö kau bi dë a wan kau wei di bi dë zuntu ku di wosu u mi. Mi bi ta hoi dee taki u mi a de fesi, nöö a bi ta djei kuma de bi ta haika mi bunu, hii fa de bi ta njan. De an bi sa piki mi ee dee taki u mi bi bunu, ma tökuseei de bi heepi mi u mi ta luku sëmbë te mi ta hoi wan taki. Mi bi bigi du di apaiti-pioniliwooko a di jaa 1974, nöö baaa Nigel Pitt bi ko ta du di pioniliwooko makandi ku mi. Mi ku ën bi ko dë gaan mati seei.

A di ten dë, sömëni hogi soni bi ta pasa a Noord Ierland. So sëmbë bi bia ta kai Noord Ierland „di bömu ku di goni lai köndë”. A bi lo’ u pasa taa i ta si fa sëmbë ta feti a sitaati, fa de ta suti wotowan ku goni, söseei a bi lo’ u pasa taa i si fa wagi ta piki gbum booko. Sömëni fuka bi ta dë u keiki ku politiki  soni hedi. Boiti di dë, dee Lomusu keiki ku dee Protestant keiki bi sabi taa dee Jehovah Kotoigi an ta tei së a politiki soni, nöö fëën mbei u bi sa ta du di peleikiwooko fiifii go dou. Möön gaanfa dee sëmbë u di pisiwata ka u bi ta peleiki bi ta sabi na u ten, söseei naasë wan hogi soni bi o pasa, nöö de bi ta piki u, sö taa u bi sa ta köni u hogi an miti u.

Ma tökuseei bëina hogi bi miti u sömëni pasi. Wan daka, mi ku wan baaa de kai Denis Carrigan, di bi ta du di pioniliwooko, bi go peleiki a wan foto ka Jehovah Kotoigi an bi dë, nöö disi bi o dë di u tu pasi di u bi o go peleiki a di foto dë. Di u bi dë ta peleiki, hën wan mujëë taki taa u da sodati u Ingisiköndë di ko u ko öndösuku soni tjubitjubi a di foto. Kandë a bi ta taki di soni dë, u di di fasi fa u bi ta fan bi ta lei taa wa dë sëmbë u Ierland. Di soni di a bi taki dë bi mbei u fëëë seei, u di de bi sa kii wan sëmbë, nasö de bi sa suti ën booko kini ee a bi du soni di ta djei kuma a dë mati ku dee sodati. Di kamian bi ta kötö di u bi dë u wanwan taanputaanpu a döö ta wakiti besi. Baka di dë, hën u si wan wagi lëi ko tapa ka di mujëë bi piki u di soni, hën di mujëë waka ko a döö ko ta fan ku dee tu womi dee bi dë a di wagi. A bi ta fan ta lei finga ta ko a u seei. Hën dee womi lëi sëëë ko a u, hën de bigi ta fini u soni, ta hakisi u na u juu ku un juu di besi ta pasa. Di di besi dou, hën de go fan ku di sëmbë di bi ta lëi ën, ma wa bi sa jei andi de bi ta taki. Boiti di dë, na wan woto sëmbë bi dë a di besi dendu, fëën mbei u bi dë seiki taa de bi ta seeka soni u du hogi ku u a döösë u di foto. Ma de an bi du hogi ku u. Di mi bi saka kumutu a di besi, hën mi bi hakisi di sëmbë di bi ta lëi di besi taa: „Soni fuu dee womi ala bi ta hakisi i nö?” Hën a piki mi taa: „Mi sabi ambë da unu, nöö di soni dë mi piki de. An dë fuun booko unu hedi, de an o du soni ku unu.”

A di jaa 1976, mi bi miti wan sisa de kai Pauline Lomax a wan u dee gaan komakandi fuu di u bi hoi a di foto Dublin. A bi ta du di apaiti-pioniliwooko, nöö a bi kumutu a Ingisiköndë. A bi dë wan sisa di bi abi wan taanga biibi, di bi abi sakafasi, söseei a bi dë wan hanse sisa. De kiija hën ku wan piki baaa fëën de kai Ray a di tuutuu lei. Wan jaa baka di dë, hën mi ku Pauline tööu, söseei u bi du di apaiti-pioniliwooko go dou a di foto Ballymena, di dë a Noord Ierland.

A wan pisiten u bi ta du di keling-wooko a di foto Belfast ku Londonderry, söseei a wanlö woto kamian ka hogi bi lo’ u pasa. U bi ta feni taanga seei te u bi ta buta pakisei a di biibi di dee baaa ku dee sisa fuu bi abi. So u de bi disa dee soni di dee poipoi keiki bi ta lei de, hii fa de bi ta biibi dee soni dë gaanfa seei. Boiti di dë, de an bi ta buuse wotowan möön, söseei de an bi ta si kuma wan kulupu sëmbë bunu möön wotowan möön tu. De bi disa hii dee soni aki u de sa dini Jehovah. Wë an dë u taki taa Jehovah bi mbei de feni gaan bunu, söseei a bi tjubi de tu!

Mi bi libi a Ierland teni jaa longi. Bakaten a di jaa 1981, de bi kai u fuu go a di u 72 kalasi, u di Giliati-siköö. Baka di u kaba di siköö, hën de manda u go a di köndë de kai Siela Leonu, di dë na Afiikan.

U bi ta libi makandi ku 11 baaa ku sisa a wan wosu di de bi seeka da dee sëndëlengi. Di wosu aki bi abi wan boiwosu, dii weesei wosu, tu wasi wosu, wan tëlëfön, wan wasi masini, ku wan masini u dëë koosu lai. Faja bi lo’ u go hii juu, nöö ja ta sabi na un ten a o go. Boiti di dë, gaan hia dökuföutu bi ta dë a di daki basu, nöö kobra sindeki bi lo’ u pasa ko a di wosu.

Hii fa soni bi dë sö, tökuseei u bi ta du di peleikiwooko ku piizii. Dee sëmbë bi ta lesipeki di Bëibel, nöö de bi ta tei ten haika u seei. Sömëni u de bi ko ta lei soni u Bëibel, hën de dopu. Dee sëmbë dee  bi ta libi a di pisiwata fuu bi ta kai mi „Munëi Robert”, nöö de bi ta kai Pauline „Möflöu Robert”. Ma baka wan pisiten, di mi bi ta wooko möön gaanfa a di bëikantoo, nöö ma bi nango a di peleikiwooko sö hia möön, fëën mbei dee sëmbë bi bigi ta kai Pauline „Möflöu Pauline”. Nöö de bi bia ta kai mi „Munëi Pauline”. Pauline bi lobi di soni dë seei!

Sömëni u dee baaa ku dee sisa bi pooti, ma Jehovah bi ta heepi de. So juu a bi ta heepi de a wan foombo fasi (Mat. 6:33). Mi ta mëni jeti taa wan sisa bi abi wan piki möni fëën faa bai soni u njan da hën ku dee mii fëën nöö, ma a bi tei hii di möni dë hën a da wan baaa di bi dë ku suwaki, sö taa a bi sa bai deesi u kula di malalia fëën. A di seei daka dë wan mujëë bi ko hakisi di sisa faa heepi ën seeka di uwii fëën u paka. Dee lö soni aki bi lo’ u pasa.

U bi libi a Siela Leonu nëigi jaa longi. Baka di dë, hën de manda u go a Bëtëli a di köndë Nigelia. A bi dë wan gaan bëikantoo, nöö mi bi ta du di seei wooko di mi bi ta du a Siela Leonu. Ma soni bi tooka gaanfa seei da Pauline, nöö an bi dë wan kösökösö soni dëën tu. A bi ta peleiki 130 juu longi hiniwan liba, nöö dee sëmbë dee a bi ta lei soni u Bëibel bi nango a fesi seei. Ma de bi dëën di wooko faa taa seeka dee koosu lai dee tënë, sö taa de bi sa ko bunu baka. A bi ta du di wooko dë hii daka, nöö a bi tei ten faa ko guwenti ën. Ma a bi ko fusutan taa dee baaa ku dee sisa bi ta tei ën u bigi seei taa a bi ta du di wooko dë, nöö a bi ta mbei möiti u buta hii hën pakisei a di da di a bi musu ta da dee baaa ku dee sisa dee ta wooko makandi ku ën a Bëtëli taanga.

Dee guwenti u dee sëmbë u Nigelia bi dë wan njunjun soni da u. Fëën mbei u bi abi sömëni soni u lei a de. Wan daka, wan baaa bi tja wan sisa ko fan ku mi a di kantoo u mi, u di a bi ko njunjun a Bëtëli. Di mi ta langa maun dëën, hën mi si a tjökö kini bendi hedi go a goon a mi fesi. A bi bigi da mi seei! A di ten dë, tu Bëibel tëkisi bi ko a mi pakisei: Tjabukama 10:25, 26 ku Akoalimbo 19:10. Mi bi ta hakisi miseei taa: ’Mi musu piki ën taa fu an du di soni dë u?’ Ma a di seei ten dë mi bi ko fusutan taa ee de bi tei ën faa ko wooko a Bëtëli, nöö hën da a bi sabi andi di Bëibel ta lei.

Sen bi kisi mi seei di u bi dë ta fan. Bakaten hën mi go öndösuku soni. Mi bi ko fusutan taa di sisa bi du soni kumafa di guwenti bi dë a so pisiwata u di köndë a di ten dë. Dee womi seei bi musu ta du di soni dë tu, u di a bi dë wan fasi u lei taa i ta lesipeki  wan sëmbë. Di soni dë an bi kë taki taa di sëmbë ta dini i, u di di Bëibel ta taki u dinima Jehovah dee bi du di seei soni tu (1 Sam. 24:8). Mi wai seei taa ma bi taki soni di bi sa mbei di sisa u mi fii wan fasi.

U bi miti sömëni baaa ku sisa u Nigelia di bi lei sömëni jaa longi taa de abi wan taanga biibi. Buta pakisei a di woto u wan baaa de kai Isaiah Adagbona. a A bi ko sabi di tuutuu lei di a bi dë wan njönku kijoo, ma data bi ko si taa kököbë bi kisi ën. Fëën mbei de bi mandëën go a wan kamian ka kököbëma wanwan bi ta dë. Baaa Adagbona wanwan bi dë wan Jehovah Kotoigi a di kamian ka de bi mandëën go. Ma aluwasi fa sëmbë bi ta du ku ën, tökuseei a bi heepi möön leki 30 kököbëma u de tei di tuutuu lei, söseei a bi heepi seti wan kemeente a di kamian ka dee kököbëma bi ta libi.

De bi manda u go a di bëikantoo di dë a Kenia a di jaa 1996. A bi dë di fosu pasi di mi bi toona go a di köndë baka. U bi ta libi a Bëtëli, nöö wanlö makaku bi lo’ u ko a Bëtëli tu. De bi ta galabu fuuta tei a dee sisa dee bi ta tja fuuta ko a Bëtëli. Wan daka wan sisa bi disa di fënsë u di kamba fëën jabijabi. Di a bi ko dou a wosu, hën a ko si dee makaku a di kamba fëën djou ta njan dee soni u njan fëën kaba. Di di sisa si de, hën a bai kai wolo kule go a döö. Dee mbeti seei bi bai tu, hën de djombo pasa a fënsë go a döö.

Mi ku Pauline bi ko dë a wan kemeente ka de bi ta fan Swahilitöngö. Nöö an bi tei longi seei, hën mi kisi di gaandi u hoi di kemeente buku studie (nöunöu de ta kai ën di kemeente Bëibel-lei). Ma bi sa’ u fan di töngö bumbuu. Fëën mbei mi bi musu ta seeka mi seei bunu, sö taa mi bi sa ta lesi dee hakisi bumbuu. Ma ee dee piki dee sëmbë bi ta da an bi ta kaba ta kai ku dee soni dee bi sikifi a di buku, nöö ma bi ta fusutan de. An bi dë wan kösökösö soni seei! A bi ta hati mi seei da dee baaa ku dee sisa. A bi ta bigi da mi seei taa de bi ta da mi pasi u mi ta hoi di komakandi go dou, u di de bi abi pasensi, söseei de bi abi sakafasi.

Wa bi libi a Kenia dou wan jaa, hën de bi kai u fuu go a di Bëtëli di bi dë a di foto Brooklyn a New York a di jaa 1997. Nöunöu u bi ko dë a wan köndë ka sëmbë ta abi hia gudu, nöö di soni dë bi sa mbei sëmbë ko abi sömëni bookohedi (Nöng. 30:8, 9). Ma tökuseei dee baaa ku dee sisa bi ta du soni di ta lei taa de abi wan taanga biibi. De bi ta wooko ku di ten u de, söseei ku dee gudu u de u heepi du di wooko di di ölganisaasi u Jehovah ta du.

A hii dee jaa dee pasa, u bi ta si di taanga biibi di dee baaa ku dee sisa fuu abi a sömëni tookatooka fasi. A di köndë Ierland, u bi si taa de bi abi wan taanga biibi aluwasi sömëni hogi soni bi ta pasa. Na Afiikan, u bi si taa de bi abi wan taanga biibi aluwasi de bi pooti, söseei aluwasi de bi dë de wanwan. Na Amëëkanköndë u bi si taa dee baaa ku dee sisa bi abi möni, ma tökuseei de bi ta lei taa de abi wan taanga biibi. Jehovah musu u ta wai seei te a ta si fa sëmbë ta lei taa de lobi ën, aluwasi fa soni dë da de!

Dee jaa bi pasa hesihesi seei (Jöpu 7:6). Nöunöu u ta wooko makandi ku woto baaa ku sisa a di hedikantoo di dë a Warwick, New York. Nöö u bi abi di gaandi tu u dini Jehovah go dou makandi ku sëmbë di lobi wotowan tuutuu. U ta wai seei, söseei u dë tifeedi taa u sa du hii soni di u sa du u heepi di Könu fuu, Jesosi Keesitu. Abiti möön a o paka hii dee sëmbë dee ta hoi deseei nëën.​—Mat. 25:34.