1. De emwi ne Jesu tama erhuanegbe ẹre vbe nọ dekaẹn “ẹghẹ ufomwẹ agbọn,” de emwi ọvbehe nọ ghi tama iran?

 VBỌ ghi rre ikpẹdẹ eso a te miẹn wẹẹ e Jesu wu, enẹ vbe uwu erhuanegbe ẹre keghi do nọ rẹn wẹẹ: “Vbọ khian gha re ama ne ima khian ya rẹn wẹẹ . . . ẹghẹ ufomwẹ agbọn sẹ nẹ?” (Mat 24:3) Ọ gha kẹ te iran ghaa hoo ne iran rẹn ẹghẹ na khian ya guọghọ e Jerusalẹm kevbe ọgua Osa nọ rrọọ. Sokpan ẹi re ẹghẹ na khian ya guọghọ e Jerusalẹm ọkpa ẹre Jesu tama iran, ọ vbe tama iran vbekpa “ẹghẹ ufomwẹ agbọn” ne ima ye na. E Jesu ghi guan kaẹn ufomwẹ agbọn na, ọ na kha wẹẹ: “Sokpan ọmwa nọ rẹn ikpẹdẹ ra ẹghẹ ne emwi na gha ya sunu dandaandan i rrọọ, avbe odibosa ni rre ẹrinmwi, kevbe Ọmọ ma rẹn ọnrẹn vbọ gberra Evbavba ọkpa.” Ẹre Jesu na ghi khama iran wẹẹ, ne iran “ghẹ vbiẹ,” sokpan ne iran “gha ba odẹ.”​—Mak 13:32-37.

2. Vbọzẹ nọ na khẹke ne Ivbiotu e Kristi ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ nẹdẹ gha ba odẹ?

² Deghẹ Ivbi e Ju ni re Ivbiotu e Kristi ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ nẹdẹ hoo ne iran miẹn fan, te ọ khẹke ne iran gha ba odẹ. E Jesu keghi tama erhuanegbe ẹre emwi ne iran khian ya rẹn wẹẹ, ẹghẹ na khian ya guọghọ e Jerusalẹm sotọ nẹ. Ọ keghi tama iran wẹẹ: “Wa gha ghi miẹn ighẹ ivbiyokuo lẹga e Jerusalẹm, wa ghi rẹn ighẹ te a ghi ra dunmwu ọnrẹn rua.” Vbobọvbobọ nii, iran ghi “lẹẹ gha rrie uhunmwu oke,” zẹvbe ne Jesu tama iran. (Luk 21:20, 21) Emwa ni zẹ owẹ lele ẹmwẹ ne Jesu ta na, ẹre ọ miẹn uhunmwu vbe ẹghẹ ne ivbiyokuo e Rom ya do guọghọ e Jerusalẹm.

3. De emwi ne ima khian guan kaẹn vbe ako iruẹmwi na?

³ Ẹghẹ ufomwẹ agbọn dan na ẹre ima wa ye na. Rhunmwuda ọni, ọ vbe khẹke ne ima khẹ ye egbe, ne ima vbe gha ba odẹ. Vbe ako iruẹmwi na, ma gha guan kaẹn emwi nọ khẹke ne ima  kọ ye orhiọn zẹvbe ne ima ya bẹghe ẹmwẹ akhasẹ ni sunu vbe ẹdẹnẹrẹ, ma gha vbe guan kaẹn vbene ima khian ya gha begbe hẹ kevbe vbene ima khian ya gha loo ẹghẹ nọ ghi kẹ ẹse.

4. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima rẹn vbene emwi ni sunu vbe ẹdẹnẹrẹ ya mu ẹmwẹ akhasẹ ni rre Baibol sẹ?

⁴ Te ọ wa gele khẹke ne ima rẹn vbene emwi ni sunu vbe ẹdẹnẹrẹ ya mu ẹmwẹ akhasẹ ni rre Baibol sẹ. Vbe igiemwi, e Jesu sunu ye emwi ughughan nọ gha ya ima rẹn wẹẹ, ufomwẹ agbọn Esu na sotọ nẹ. (Mat 24:3-14) Ukọ e Pita rhie igiọdu ne ima, ne ima rhie aro sotọ, ne ima mieke na bẹghe vbene emwi ni sunu vbe ẹdẹnẹrẹ ya mu ẹmwẹ akhasẹ ni rre Baibol sẹ, rhunmwuda, ọna gha ya amuẹtinyan ọghe ima wegbe. (2 Pit 1:19-21) Ẹmwẹ na wa ya suẹn ebe nokiekie vbe Baibol ọre: “Osanobua ẹre ọ mu avbe emwi na ma e Jesu Kristi, nọ mu ma avbe eguọmwadia Osanobua, avbe emwi nọ gha rherhe sunu.” (Arhie 1:1) Rhunmwuda ọni, ọ gele khẹke ne ima rhie aro sotọ vbe emwi ni sunu vbe agbọn na, ne ima mieke na rẹn vbene iran ya mu ẹmwẹ akhasẹ ni rre Baibol sẹ. Ọ sẹtin wa vbe gha bọbọ ima egbe ne ima gha gu emwa ọvbehe guan vbekpa ẹre.

5. De emwi nọ khẹke ne ima gban egbe na kevbe de emwi nọ khẹke ne ima gha ru? (Ghee efoto nọ rre ipapa 15.)

⁵ Vbe u ghaa gu emwa ziro vbekpa ẹmwẹ akhasẹ ni rre Baibol, ọ ma khẹke ne u gha ta ẹmwẹ obọ ruẹ. Vbọzẹ? Rhunmwuda, ma ma hoo ne ima ta emwi rhọkpa nọ gha sẹtin si ighaegbe ye uwu iko. Vbe igiemwi, ma sẹtin họn vbe avbe arriọba agbọn na ghaa ta vbene iran khian ya sọfurre ye okhọn nọ rre ẹvbo eso kevbe vbene iran khian ya ru ẹre hẹ ne ọfunmwegbe kevbe agbẹkunsotọ gha rrọọ. Ne ima gha te ya gha kha wẹẹ, ẹmwẹ ne iran ta na wa muẹn ẹmwẹ akhasẹ nọ rre ebe 1 Tẹsalonaika 5:3 sẹ, ọ khẹke ne ima gha hia ne ima rẹn vbene otu ghi ya rhan otọ ẹmwẹ akhasẹ na hẹ. Deghẹ emwi ne otu e Jehova kpemehe ẹre, ẹre ima ya gu emwa ziro vbekpa ẹmwẹ akhasẹ, odẹ ne etẹn hia vbe uwu iko ya “roro emwi ghi . . . gha re ọkpa.”​—1 Kọr 1:10; 4:6.

6. Vbe ima miẹn ruẹ vbe ebe 2 Pita 3:11-13?

⁶ Tie 2 Pita 3:11-13. Emwi ne ukọ e Pita ta ya ima rẹn evbọzẹe nọ na khẹke ne ima gha begbe vbe ima ghaa gu emwa ziro vbekpa ẹmwẹ akhasẹ ni rre uwu e Baibol. Ọ wẹẹ ne ima kọe ye orhiọn “ẹghẹ ne ẹdẹ ọghe Jehova khian ya rre.” Vbọzẹ? Ẹi re rhunmwuda wẹẹ, ima hoo ne ima rẹn “ẹdẹ” kevbe “ẹghẹ” ne Jehova khian ya mu okuo Amagẹdọn rre, sokpan rhunmwuda ma hoo ne ima loo ẹghẹ nọ ghi kẹ ẹse, ya ya ẹdagbọn ima khian “ni huanrẹn, kevbe na ya fi ohan ne Osanobua.” (Mat 24:36; Luk 12:40) Ọni nọ wẹẹ, ma hoo ne ima gha mwẹ uyinmwẹ esi, ma vbe hoo ne ima hia, ne emwi ne ima ru vbe ugamwẹ e Jehova gha rhie ẹre ma wẹẹ, ma hoẹmwẹ ọnrẹn ẹsẹsẹmwẹse. Ne ima mieke na sẹtin ru ọna, te ọ khẹke ne ima gha begbe.

7. Vbe ima khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma begbe? (Luk 21:34)

⁷ E Jesu tama erhuanegbe ẹre ne iran gha rhie aro tua emwi ni sunu vbe agbọn na, ọ vbe tama iran ne iran gha begbe. Ebe Luk 21:34 ẹre ọ ya ima rẹn ọnọna. (Tie ẹre.) E Jesu khare wẹẹ: “Uwa gha begbe.” Ọmwa nọ begbe keghi hia nọ rẹn emwi nọ gha sẹtin ya irẹn khian rree ne Jehova, ọ ghi vbe hia nọ lẹẹ ne avbe emwi vberriọ. Odẹ vberriọ, ọ ghi ye gha re ọsie Osanobua.​—Itan 22:3; Jud 20, 21.

8. De emwi ne ukọ e Pọl tama etẹn ni rre Ẹfisọs?

 ⁸ Ukọ e Pọl wa vbe rhie igiọdu ne etẹn ne iran gha begbe. Vbe igiemwi, ọ keghi tama etẹn ni rre Ẹfisọs wẹẹ: “Uwa gha gbarokotọ ẹse vbe odẹ ne uwa ya ru emwi, ne uwa ghẹ mieke na gha yin zẹvbe ọmwa nẹi mwẹ ẹwaẹn, sokpan, uwa ghi gha yin zẹvbe umẹwaẹn.” (Ẹfis 5:15, 16) Emwi nibun rrọọ nọ gha sẹtin ya ima khian rree ne Jehova, rhunmwuda ọni, e Baibol khare wẹẹ, ne ima hia ne ima “gha gualọ otọ ẹre ighẹ emwi ne Jehova hoo” ne ima ru, ne ima mieke na sẹtin gban egbe ne emwi ke emwi nọ gha ya ima khian oghian e Jehova.​—Ẹfis 5:17.

9. Vbe ima khian ya rẹn emwi ne Jehova hoo ne ima ru?

⁹ E Baibol ma wa sunu yi emwi hia fẹẹrẹ nọ gha sẹtin ya ima khian rree ne Jehova. Ọ gha de ọghe emwi ne Baibol ma wa gbe uhi yi, ma tobọ ima ẹre ọ khian zẹ ne egbe ima. Ne ima mieke na sẹtin ru emwi nọ khẹke, ọ khẹke ne ima hia ne ima rẹn “emwi ne Jehova hoo” ne ima ru. Emwi nọ gha ru iyobọ ne ima ya ru ọnọna, ọre deghẹ ima na gha tie Ẹmwẹ Osanobua vbe ẹghẹ hia, ma ghi vbe gha mu emwi ne ima tie roro. Ma gha gele rẹn emwi ne Jehova hoo ne ima ru, ma na vbe gha mwẹ “ekhọe Kristi,” ẹre ima khian na sẹtin “gha ru emwi umẹwaẹn,” vbọ gha de ọghe emwi ne Baibol ma wa gbe uhi yi. (1 Kọr 2:14-16) Ugbẹnso, ma wa rherhe rẹn emwi eso nọ gha sẹtin ya ima khian rree ne Jehova, sokpan eso wa vbe lọghọ na rẹn.

10. De emwi eso nọ khẹke ne ima gban egbe na?

¹⁰ Emwi eso nọ khẹke ne ima gban egbe na ọre, ọkiẹkiẹ nọ ma khianrẹn, ayọn na da gbe egbe, oregbe, ẹmwẹ obi na ta, ikueta ra e game na na gbinna, efoto ra e vidio ne emwa na bannọ ruan kevbe emwi nibun ọvbehe vberriọ. (Psm 101:3) Te Esu ne oghian ima wa hia vbe odẹ ke odẹ nọ ya ima khian rree ne Jehova. (1 Pit 5:8) Deghẹ ima ma begbe, Esu sẹtin do kọ emwi dan ye ima ekhọe vbe na ghee, igbọvo, ohoghe na ta, arovbẹmwẹ, ikhẹko, itengbemu, kevbe ohu nai mu yotọ. (Gal 5:19-21) Kherhe kherhe ẹre avbe uyinmwẹ vbenian ya gu ọmwa obọ ro, vbe nai na rherhe rẹn. Sokpan deghẹ ima ma na gbe ukhu ẹre rua vbobọvbobọ, ọ sẹtin do gbọzinian vbe ekhọe ima vbe na ghee emwi okọ nọ mwẹ obi, ẹghẹ nii, ọ ghi do zẹ ẹbe.​—Jems 1:14, 15.

11. De emwi ọkpa nọ gha sẹtin ya ima khian rree ne Jehova vbene ima i na rherhe rẹn, vbọzẹ?

¹¹ Emwi ọkpa nọ gha sẹtin ya ima khian rree ne Jehova vbene ima i na rherhe rẹn, ọre vbe ima ghaa gu avbe ọse dan mu obọ? Gi ima ghee igiemwi na ghee. Gia kha wẹẹ, uwẹ vbe ọmwa nẹi Osẹe Jehova gba winna. Rhunmwuda ighẹ u hoo nọ gha ya aro nọ maan ghee Avbe Osẹe Jehova, u na gha ya obọ esi muẹn, u na vbe gha ru iyobọ nẹẹn. Ugbẹnso, u sẹtin vbe kue yọ ne uwa gba gha rri evbare vbe ẹghẹ ne uwa ya hẹwẹ vbe isiwinna. Vbene u te rẹn, ẹghẹ hia ẹre uwa khian ghi ya gha koko rri evbare. Vbe okaro, ọ ghaa ta ẹmwẹ nọ kẹkẹ vbe eke ne u ye, u i guan yọ. Sokpan kherhe kherhe, ẹmwẹ nọ ta i khian ghi gha sọnnọ ruẹ, rhunmwuda ọ gua ruẹ egbe ro nẹ. Ọ sẹtin wa rre vbe ẹdẹ ọkpa, ọ wẹẹ, ne uwa gba ya wọn ayọn vbe uwa gha zobọ nẹ vbe iwinna, u ghi wa vbe kue yọ wẹẹ u gha lelẹe. Vbene ẹghẹ ya khian, vbene ọ ya roro emwi ẹre uwẹ khian ghi vbe ya gha roro emwi. Vbene u te rẹn, u suẹn gha yin vbe na ghee ọmwa nii nẹ. Ẹmwata nọ wẹẹ, ma wa ya obọ esi mu emwa hia, erriọ ima vbe ya rhie ọghọ nọ khẹke ne iran, sokpan ọ khẹke ne ima gha yerre wẹẹ, emwa ne ima gu mu obọ sẹtin mu uyinmwẹ ima rria. (1 Kọr 15:33) Deghẹ ima na gele gha begbe, vbene Jesu wẹẹ ne ima gha ru ẹre, ma i khian gha gu emwa nẹi ya ilele ọghe Jehova ru emwi  mu obọ. (2 Kọr 6:15) Rhunmwuda ma rẹnrẹn wẹẹ, ọ sẹtin zẹ ẹbe.

12. De iwinna ne Jesu wẹẹ, ne erhuanegbe ẹre gha ru, zẹvbe ne iran ya khẹ ẹghẹ na khian ya guọghọ e Jerusalẹm rua?

¹² Erhuanegbe Jesu i khian viọ obọ ku akhara gha khẹ ẹghẹ na khian ya guọghọ e Jerusalẹm rua. E Jesu mu iwinna ne iran. Ọ na wẹẹ ne iran ya kporhu iyẹn nọ maan “vbe Jerusalẹm kevbe Judia hia, kevbe Sameria, rhinrin ya sẹ ehe ne agbọn sẹ.” (Iwinna 1:6-8) U miẹn iwinna nọkhua ne Jesu mu ye iran obọ! Ne iran na ya ekhọe hia rhie egbe ye iwinna na rhie ma wẹẹ, iran loo ẹghẹ ọghe iran ẹse.

13. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima gha loo ẹghẹ ima ẹse? (Kọlose 4:5)

¹³ Tie Kọlose 4:5. Ne ima mieke na sẹtin gha begbe, te ọ khẹke ne ima mu ukpa mu uwerhẹn ghee vbene ima ya loo ẹghẹ ọghe ima hẹ. “Evba ma roro a ma kọ” sẹtin sunu daa ima. (Asan 9:11) Uwu sẹtin wa rre vbe udemwurri.

14-15. Vbe ima khian ya gha loo ẹghẹ ima ẹse hẹ? (Hibru 6:11, 12) (Ghee efoto nọ rre ipapa 18.)

¹⁴ Ma ghaa ru emwi ne Jehova hoo ne ima ru, ma na vbe gha ru emwi nọ gha ya ima sikẹ ọre sayọ, te ima loo ẹghẹ ọghe ima ẹse. (Jọn 14:21) Ọ khẹke ne ima ‘mudia gbain, ne ima ghẹ beghe. Ima ghi vbe gha mwẹ iwinna nibun ne ima ru vbe iwinna e Nọyaẹnmwa vbe ẹghẹ  hia.’ (1 Kọr 15:58) Ọ gha ghi sẹ ẹghẹ ufomwẹ, ọre ufomwẹ agbọn ima nọ ra ufomwẹ ọghe agbọn na, ima i khian gbe I ma rẹn.​—Mat 24:13; Rom 14:8.

¹⁵ Vbe ẹdẹnẹrẹ, e Jesu wa ye dia erhuanegbe ẹre zẹvbe ne iran ya kporhu iyẹn nọ maan ọghe Arriọba Osanobua vbe uhunmwu otagbọn hia. Emwi nọ wẹẹ irẹn gha ru ẹre ọ wa ru na. Ọ keghi loo otu e Jehova ya ma ima vbe na ya kporhu hẹ, ọ vbe ya otu na kpemehe emwi ughughan nọ gha ru iyobọ ne ima vbe iwinna na. (Mat 28:18-20) Emwi nọ khẹke ne ima gha ru ọre ne ima rhiegba ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan, ma ghi vbe gha begbe zẹvbe ne ima ya diakhẹ ẹghẹ ne Jehova khian ya guọghọ agbọn Esu na rua. Ma ghaa lele ibude nọ rre ebe Hibru 6:11, 12, ọ gha ru iyobọ ne ima, ne ima ghẹ mianmian emwi ne ima ya aro yi, a te miẹn wẹẹ “ufomwẹ” rre.​—Tie ẹre.

16. Vbọ khẹke ne ima ru?

¹⁶ E Jehova mwamwa ẹghẹ yọ nẹ, ne irẹn khian ya mu agbọn Esu na sẹ ufomwẹ. Ọ gha sẹ ẹghẹ nii, e Jehova gha mu ẹmwẹ akhasẹ hia ni rre Baibol sẹ. Ugbẹnso ma sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, te Jehova si obọ ẹgogo ghee iyeke. Sokpan, ma rẹnrẹn wẹẹ, ẹdẹ e Jehova “i ra vbe kpẹẹ” ọ ke rre! (Hab 2:3) Rhunmwuda ọni, uwa gi ima hia ne ima “rhie aro ye odẹ khẹ e Jehova,” ma ghi vbe gha “ya izinegbe diakhẹ” ọre, rhunmwuda irẹn ọre “ọmwa nọ gha miẹn [ima] fan.”​—Maika 7:7.