1. Kɛ Yehowa naa adesa wami ha kɛɛ?

 NGƆƆ lɛ kaa o huɛ ko ke mo blema lɔle ko. Se lɔle ɔ kɔla a kpa nɛ e he komɛ hu kpɔ. E ngɛ mi kaa nyagba ngɛ lɔle ɔ he mohu lɛɛ, se e he jua wa wawɛɛ. Atsinyɛ jemi ko be he kaa o bua maa jɔ lɔle ɔ he wawɛɛ nɛ o maa hyɛ nɔ saminya. Wɔ hu Yehowa ha wɔ nike ní ko nɛ he jua wa wawɛɛ, lɔ ɔ ji wami. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Yehowa ngɔ e Bi ɔ kɛ ha kaa kpɔmi nɔ́ kɛ tsɔɔ kaa wa wami he jua wawɛɛ kɛ ha lɛ.​​—Yoh. 3:16.

2. Kaa bɔ nɛ 2 Korinto Bi 7:1 ɔ tsɔɔ ɔ, mɛni nɛ Yehowa hyɛɔ blɔ kaa waa pee?

² Yehowa ji Nɔ nɛ ha wɔ wami. (La 36:9) Bɔfo Paulo na kaa munyu nɛ ɔ ji anɔkuale, enɛ ɔ he ɔ, e ngma ke: “Kɛ gu e nɔ nɛ wa ngɛ wami, nɛ wa yaa nɛ wa baa, nɛ wa ngɛ.” (Níts. 17:25, 28) Enɛ ɔ he ɔ, wa ma nyɛ ma de ke wami nɛ Mawu ha wɔ ɔ ji nike ní. Mawu je suɔmi mi nɛ e ha wɔ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ wa hia konɛ wa nyɛ nɛ waa hi wami mi. (Níts. 14:15-17) Se mwɔnɛ ɔ, Yehowa gui nyakpɛ blɔ nɔ kɛ baa wa wami yi. Mohu ɔ, e hyɛɔ blɔ kaa wa maa pee nɔ́ nɛ wa ma nyɛ konɛ wa ná nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa nɛ waa ya nɔ nɛ wa sɔmɔ lɛ. (Kane 2 Korinto Bi 7:1.) Mɛni he je nɛ e sa nɛ waa bɔ mɔde nɛ wa ná nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa nɛ waa hi wami mi ɔ? Nɛ mɛni blɔ nɔ wa maa gu kɛ pee jã?

3. Mɛni yi mi tomi kake he je nɛ e sa nɛ waa bɔ mɔde nɛ wa ná nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa?

³ Nɔ́ kake he je nɛ e sa nɛ waa bɔ mɔde kaa wa ma ná nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa ji kaa a, e maa ye bua wɔ nɛ wa sɔmɔ  Yehowa kɛ wa nyɛmi tsuo. (Maak. 12:30) Wa suɔ nɛ waa ngɔ wa “nɔmlɔ tso ɔmɛ kɛ ha kaa afɔle nɛ e hɛ ngɛ, nɛ e ngɛ klɔuklɔu nɛ e saa Mawu hɛ mi.” Enɛ ɔ he ɔ, wa pee we níhi nɛ wa le kaa a maa ye wa nɔmlɔ tso ɔ awi. (Rom. 12:1) E ngɛ mi kaa wa bɔɔ mɔde kaa wa maa pee níhi nɛ ma ha nɛ wa ná nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa mohu lɛɛ, se lɔ ɔ tsɔɔ we wa kaa wa be hiɔ nue gblee. Se akɛnɛ wa hɛ sa nike ní nɛ ji wami nɛ wa hiɔwe Tsɛ ɔ kɛ ha wɔ ɔ he je ɔ, wa peeɔ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ wa ma nyɛ konɛ wa ná nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa.

4. Mɛni nɛ Matsɛ David suɔ nɛ e pee?

⁴ Matsɛ David tsɔɔ nɔ́ he je nɛ e bua jɔ Mawu nike ní nɛ ji wami ɔ he. E de ke: “Ke i gbo nɛ a pu mi ɔ, mɛni se o ma ná? Anɛ zu ma nyɛ ma je o yi lo? O we anɔkuale yemi ɔ, anɛ zu ma nyɛ maa ye he odase lo?” (La 30:9) Eko ɔ, David ngma munyu nɛ ɔ benɛ e piɛ bɔɔ nɛ e ma gbo ɔ. Se e fia e pɛɛ si kaa e maa pee níhi nɛ ma ha nɛ e hi wami mi be kɛkɛɛ, bɔ nɛ pee nɛ e nyɛ nɛ e je Yehowa yi. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, wa ti nɔ fɛɛ nɔ suɔ nɛ e pee jã.

5. Ke wa bwɔ loo wa be he wami po ɔ, mɛni wa ma nyɛ maa pee?

⁵ Hiɔ kɛ bwɔmi ma nyɛ ma ha nɛ e he nɛ wa ha wɔ kaa wa maa pee níhi fuu nɛ wa nyɛɔ peeɔ be ko nɛ be ɔ. Enɛ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ wa kɔni mi nɛ jɔ̃ nɛ waa hao. Se e sa nɛ waa ya nɔ nɛ waa pee nɔ́ fɛ nɔ́ nɛ wa ma nyɛ kɛ hyɛ wa he nɔ saminya. Mɛni he je? Ejakaa ke wa bwɔ loo wa be he wami kaa mɛni po ɔ, wa ma nyɛ ma je Yehowa yi kaa bɔ nɛ Matsɛ David pee ɔ. Ke wa bwɔ loo wa be he wami kaa mɛni po ɔ, wa ngɛ bua jɔmi ejakaa wa le kaa wa he jua wa ha Mawu! (Mat. 10:29-31) Ke wa gbo po ɔ, wa le kaa e ma tle wɔ si. (Hiob 14:14, 15) Enɛ ɔ he ɔ, amlɔ nɛ ɔ nɛ wa ngɛ wami mi ɔ, e sa nɛ waa pee nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ wa ma nyɛ konɛ wa ná nɔmlɔ tso mi he wami nɛ waa hi si slɔkee.

6. Mɛni Yehowa suɔ kaa waa pee ngɛ ní yemi kɛ ní numi he?

⁶ E ngɛ mi kaa Baiblo ɔ pi womi nɛ tsɔɔ wɔ níhi tutuutu nɛ e sa nɛ waa pee konɛ wa ná nɔmlɔ tso mi he wami, loo niye ní pɔtɛɛ nɛ e sa nɛ waa ye, se e haa nɛ wa leɔ Yehowa susumi ngɛ ní nɛ ɔmɛ a he. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Baiblo ɔ wo wɔ ga kaa ‘wa je níhi nɛ yeɔ nɔ awi kɛ je wa nɔmlɔ tso ɔ mi kɛ fɔ he.’ (Fiɛlɔ 11:10) Baiblo ɔ tsɔɔ kaa wa ko ye ní kɛ be nɔ loo waa nu dã kɛ be nɔ, ke pi jã a, wa maa ye wa nɔmlɔ tso ɔ awi, nɛ wa ma nyɛ ma gbo po. (Abɛ 23:20) Yehowa hyɛɔ blɔ kaa wa maa ye wa he nɔ, konɛ wa ko ye ní loo waa nu ní kɛ be nɔ.​​—1 Kor. 6:12; 9:25.

7. Mɛni blɔ nɔ nɛ munyu nɛ ngɛ Abɛ 2:11 ɔ yeɔ bua wɔ nɛ wa peeɔ níhi nɛ ma ha nɛ wa ná nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa?

⁷ Ke wa kɔɔ nɔ́ se ɔ, e maa ye bua wɔ nɛ waa mwɔ yi mi kpɔhi nɛ tsɔɔ kaa wa bua jɔ nike ní nɛ ji wami nɛ Mawu kɛ ha wɔ ɔ he. (La 119:99, 100; kane Abɛ 2:11.) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, loko wa maa ye niye ní ko ɔ, wa susuɔ he saminya. Enɛ ɔ he ɔ, ke wa suɔ niye ní pɔtɛɛ ko, se wa le kaa jamɛ a niye ní ɔ hí ha wa nɔmlɔ tso ɔ, e sɛ nɛ waa ye. Jehanɛ hu ɔ, ke wa hwɔɔ mahe bɔ nɛ sa, wa gbɔleɔ wa kpɔ mi be fɛɛ be, wa he tsɔ, nɛ wa dlaa wa wehi a mi saminya a, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa hɛ mi ka si.

8. Mɛni blɔ nɔ nɛ Baiblo ɔ ha nɛ wa na kaa Mawu suɔ nɛ waa hi slɔkee?

⁸ Yehowa wo Israel bi ɔmɛ Mlaahi nɛ maa po a he piɛ konɛ a ko pee níhi nɛ maa ye mɛ awi be mi nɛ a ngɛ a wehi a mi loo be mi nɛ a ngɛ ní tsue. (2 Mose 21:28, 29; 5 Mose 22:8) Ke nɔ ko ji blɔ nɛ e gbe nɔ po ɔ, e ngɔɔ haomi ngua kɛ baa e nɔ. (5 Mose 19:4, 5) Mlaa a po tsɔɔ kaa ke nɔ ko ye bi nɛ e ngɛ e nyɛ mi mi awi be  mi nɛ e ji blɔ po ɔ, e sa nɛ a gbla e tue. (2 Mose 21:22, 23) Ngmami ɔ ha nɛ e pee heii kaa Yehowa suɔ nɛ wa yɔse níhi nɛ ma nyɛ maa ye wɔ awi ɔ.

9. Mɛni wa ma nyɛ maa pee konɛ oslaa nɛ ko ná wɔ? (Hyɛ foni ɔmɛ hulɔ.)

⁹ Ke wa pee we níhi nɛ maa ye wɔ awi ngɛ wa wehi a mi kɛ wa ní tsumi hehi ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa hɛ sa nike ní nɛ ji wami nɛ Mawu kɛ ha wɔ ɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke wa ma sake ní komɛ nɛ ma nyɛ maa plaa nɔ, tsopahi nɛ gbeɔ nɔ, kɛ tsopa kpahi kɛ fɔ he ɔ, wa hyɛɔ saminya konɛ jokuɛwi kɛ ni kpahi a nine nɛ ko su nɔ. Jã nɔuu kɛ̃ nɛ e sa nɛ waa hyɛ saminya ke wa slɛ la loo wa su la, waa kɛ nyu ma la nɔ, loo waa kɛ dadehi loo klamahi ngɛ ní tsue. E sa nɛ wa hɛ nɛ hi ní nɛ ɔmɛ a he. Ke wa hɛɛ lɔle ɔ, e sɛ nɛ wa ha nɛ wa fon nɛ gbla wa juɛmi. Jehanɛ hu ke wa nu tsopa ko nɛ deɔ nɔ, loo wa nu dã, loo mahe ngɛ wa hɛ mi ɔ, e sɛ nɛ waa hɛɛ lɔle.

10. Mɛni wa ma nyɛ maa pee kɛ sɛ hlami loko oslaa ko nɛ ba loo be mi nɛ oslaa a ba a se?

¹⁰ Be komɛ ɔ, ní komɛ baa wa nɔ nɛ a ma nyɛ  maa ye wɔ awi nɛ wa be nyɛe maa pee he nɔ́ ko. Ekomɛ ji adebɔ mi oslaahi, hiɔhi nɛ sãa nɔ kɛ basabasa peemi. Se ke níhi kaa jã ba a, eko ɔ, amlaalo ɔ maa tsi wa nya kaa wa ko je kpo aloo a ma de wɔ ke waa je he nɛ wa ngɛ ɔ. Ke a kɛ blɔ tsɔɔmihi kaa jã ha wɔ ɔ, e sa nɛ waa bu tue bɔ nɛ pee nɛ waa hi slɔkee. (Rom. 13:1, 5-7) Be komɛ ɔ, wa ma nyɛ ma dla wa he kɛ sɛ hlami loko oslaa ko maa ba. Enɛ ɔ he ɔ, ke amlaalo ɔ ha wɔ blɔ tsɔɔmihi nɛ maa ye bua wɔ ɔ, e sa nɛ waa bu tue nɛ waa pee klaalo. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e he maa hia nɛ wa hla nyu, niye ní nɛ be puɛe kɛ tsopahi kɛ fɔ si.

11. Ke hiɔ nɛ sãa nɔ gbɛ fĩa he nɛ wa ngɛ ɔ, mɛni nɛ e he maa hia nɛ waa pee?

¹¹ Mɛni e sa nɛ waa pee ke hiɔ ko nɛ sãa nɔ gbɛ fĩa he nɛ wa ngɛ ɔ? E sa nɛ waa bu blɔ tsɔɔmihi nɛ amlaalo ɔ kɛ ma ha wɔ ɔ tue. Blɔ tsɔɔmi nɛ ɔmɛ ekomɛ ji wa dɛ nɛ wa ma fɔ be fɛɛ be, blɔ nɛ maa hi waa kɛ nihi wa kpɛti, nose mask nɛ wa ma bu, kɛ nihi a kpɛti nɛ wa be yae ke wa be he wami. Ke waa pee ní nɛ ɔmɛ ɔ, e tsɔɔ kaa wa ngɛ bumi kɛ ha wami nɛ ji nike ní nɛ je Mawu ngɔ ɔ.

12. Mɛni blɔ nɔ nɛ munyu nɛ ngɛ Abɛ 14:15 ɔ maa ye bua wɔ konɛ wa ko bu munyu fɛɛ munyu tue ke oslaa ko ba?

¹² Ke oslaa ko ba a, wa ma nyɛ maa nu lakpa munyuhi ngɛ tiivi loo radio nɔ, loo ngɛ wa huɛmɛ kɛ nihi nɛ waa kɛ mɛ ngɛ kpɔ mi ɔ a ngɔ. Enɛ ɔ he ɔ, e sa nɛ waa bu níhi nɛ da nɛ dɔkitahi kɛ ma nɔ yeli ɔmɛ ma de ɔ tue, mohu pe nɛ wa ma he ‘nɔ́ fɛɛ nɔ́’ nɛ wa maa nu ɔ maa ye. (Kane Abɛ 14:15.) Blɔ Tsɔɔmi Ajla Toli ɔmɛ kɛ asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔmɛ bɔɔ mɔde kaa a nine maa su munyuhi nɛ a ji anɔkuale nɔ, loko a kɛ blɔ tsɔɔmi nɛ ha wɔ kɛ kɔ asafo mi kpehi yami kɛ fiɛɛmi ní tsumi ɔ he. (Heb. 13:17) Ke waa kɛ blɔ tsɔɔmi nɛ ɔmɛ tsu ní ɔ, e maa po wɔ nitsɛmɛ kɛ ni kpahi a he piɛ ke oslaa ko ba. Jehanɛ se hu ɔ, e yeɔ bua nɛ ni kpahi nɛ a ngɛ kpɔ ɔ mi ɔ náa juɛmi nɛ da ngɛ Yehowa Odasefohi a he.​​—1 Pet. 2:12.

13. Ke waa kɛ sanehi nɛ kɔɔ muɔ he kpe ɔ, mɛni e sa nɛ waa pee kɛ tsɔɔ kaa wa bua jɔ nike ní nɛ ji wami nɛ Mawu kɛ ha wɔ ɔ he?

¹³ Nihi fuu le kaa Yehowa Odasefohi he ye kaa muɔ ngɛ klɔuklɔu. Waa kɛ Yehowa mlaa nɛ kɔɔ muɔ he ɔ tsuɔ ní nɛ wa ngɔɛ muɔ ke hiɔ ko fia wɔ tlukaa po. (Níts. 15:28, 29) Se jã nɛ wa peeɔ ɔ tsɔɔ we kaa wa suɔ nɛ wa gbo. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, wa bua jɔ wami nɛ ji nike ní nɛ Mawu kɛ ha wɔ ɔ he wawɛɛ. Wa hlaa yemi kɛ buami kɛ jeɔ dɔkitahi nɛ a he be, nɛ a maa suɔ kaa a ma tsa wɔ nɛ a be wɔ muɔ hae ɔ a ngɔ.

14. Mɛni wa ma nyɛ maa pee konɛ waa yu wa he ngɛ oslaahi nɛ ma ha nɛ a pee wɔ operation ɔ a he?

¹⁴ Kaa bɔ nɛ wa susu he ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi ɔ, ke wa hyɛ wa he nɔ saminya nɛ wa ngɛ nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa a, e he be hiae nɛ a ha wɔ muɔ ke e ba kaa oslaa ko ná wɔ po. Ke wa ngɛ nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa nɛ a pee wɔ operation ko po ɔ, wa ma ná he wami mla. Ke wa je níhi nɛ a ma nyɛ maa ye wɔ awi kɛ je wa wehi a mi kɛ wa ní tsumi he ɔmɛ, nɛ waa kɛ blɔ tsɔɔmihi nɛ kɔɔ lɔle hɛɛmi he ɔ tsu ní saminya a, e maa po wa he piɛ ngɛ oslaahi nɛ ma ha nɛ a pee wɔ operation ɔ a he.

15. (a) Mɛni he je nɛ e sa nɛ waa ngma DPA ehe ɔ nɔ ní, nɛ waa hɛɛ ngɛ wa he be fɛɛ be ɔ? (Hyɛ foni ɔ hulɔ.) (b) Kaa bɔ nɛ wa na ngɛ video ɔ mi ɔ, mɛni blɔ nɔ nɛ o maa gu kɛ mwɔ yi mi kpɔ ngɛ hiɔ tsami blɔ nɔ tomihi nɛ a kɛ muɔ tsuɔ ní ngɛ mi ɔ he?

¹⁵ Akɛnɛ wa buɔ wami kaa e ji nike ní nɛ e he jua wa wawɛɛ he je ɔ, wa ngmaa durable power of attorney ɔ nɔ ní, nɛ wa hɛɛɔ ngɛ wa he be fɛɛ be. b Womi nɛ ɔ nɔ ní nɛ wa ngmaa a tsɔɔ  kaa wa sume nɛ waa ngɔ muɔ. Wa tsɔɔ blɔ kpahi a nɔ nɛ wa suɔ kaa a gu kɛ tsa wɔ ke wa be he wami ngɛ womi nɛ ɔ nɔ hulɔ. Anɛ o ngɛ DPA ehe nɛ ba a eko lo? Ke o be eko ɔ, mo ya ngɔ eko nɛ o ngma nɔ ní oya nɔuu. Ke wa ngma blɔ nɛ wa suɔ nɛ a gu nɔ kɛ tsa wɔ ke wa be he wami ɔ kɛ fɔ si ɔ, e maa ye bua wɔ ngɛ hiɔ tsami mi, ejakaa e be hae nɛ wa puɛ be fuu ke waa kɛ dɔkita ngɛ níhi a he susue. Jehanɛ se hu ɔ, e maa ye bua wɔ nɛ dɔkitahi nɛ a ngɛ wɔ hyɛe ɔ be wɔ tsopahi nɛ maa ye wɔ awi hae. c

16. Ke o li blɔ nɔ nɛ o maa gu kɛ ngma o DPA ɔ nɔ ní ɔ, mɛni o ma nyɛ maa pee?

¹⁶ Ke wa wa jio, wa wɛ jio, wa ngɛ nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa jio, wa be nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa jio, oslaa ma nyɛ ma ná wa ti nɔ fɛɛ nɔ aloo wa ma nyɛ maa nu hiɔ. (Fiɛlɔ 9:11) Enɛ ɔ he ɔ, nile ngɛ mi kaa nɔ fɛɛ nɔ maa ngma e DPA ɔ nɔ ní kɛ fɔ si. Ke o li blɔ nɔ nɛ o maa gu kɛ pee jã a, o ma nyɛ ma de asafo mi nikɔtɔma amɛ ngɛ o we asafo ɔ mi nɛ a ye bua mo. A maa ye bua mo konɛ o le bɔ nɛ o ma plɛ kɛ ngma o DPA ɔ nɔ ní ha, se a be yi mi kpɔ mwɔe kɛ ha mo. Mo nitsɛ lɛ o maa mwɔ yi mi kpɔ. (Gal. 6:4, 5) Asafo mi nikɔtɔma amɛ maa  ye bua mo konɛ o nu hiɔ tsami blɔ nɔ tomi nɛ o suɔ kaa o hla a sisi saminya, konɛ mo nitsɛ o ngma nɔ ní.

17. Mɛni wa ma nyɛ maa pee kɛ tsɔɔ kaa wa nuɔ nɔ́ sisi ngɛ sanehi nɛ kɔɔ wa nɔmlɔ tso mi he wami nami he ɔ he?

¹⁷ Wa daa níhi nɛ wa kase ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ nɔ kɛ mwɔɔ yi mi kpɔ ngɛ nɔmlɔ tso mi he wami nami kɛ hiɔ tsami blɔ nɔ tomihi a he. (Níts. 24:16; 1 Tim. 3:9) Ke waa kɛ ni kpahi ngɛ yi mi kpɔhi nɛ wa mwɔ ɔ he susue ɔ, e sa nɛ wa kai sisi tomi mlaa nɛ ngɛ Filipi Bi 4:5 ɔ. E de ke: “Nyɛ ha nɛ nihi tsuo nɛ a le kaa nyɛ susuɔ nɔ́ he.” Ke wa susuɔ nɔ́ he ɔ, lɔ ɔ be hae nɛ waa ye tsui tsɔ ngɛ wa nɔmlɔ tso mi he wami nami he, nɛ waa kɛ wa susumi be ni kpahi a nɔ nyɛe hulɔ. Ke wa nyɛmimɛ ɔmɛ mwɔ yi mi kpɔ komɛ nɛ ngɛ slɔɔto ngɛ wa nɔ́ ɔ he po ɔ, wa yaa nɔ nɛ wa jeɔ suɔmi kɛ bumi kpo kɛ tsɔɔ mɛ.​​—Rom. 14:10-12.

18. Mɛni wa ma nyɛ maa pee kɛ tsɔɔ kaa wa bua jɔ nike ní nɛ ji wami ɔ he?

¹⁸ Ke waa pee nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ wa ma nyɛ kɛ baa wa wami yi, nɛ wa je wa tsui tsuo mi kɛ sɔmɔ Yehowa a, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɛ bumi nɛ mi kuɔ kɛ ha Yehowa nɛ ji wami Halɔ ɔ. (Kpoj. 4:11) E ngɛ mi kaa amlɔ nɛ ɔ, wa nuɔ hiɔ nɛ waa kɛ haomihi kpeɔ mohu lɛɛ, se tsa pi wa Bɔlɔ ɔ yi mi tomi ji lɔ ɔ. E be kɛe nɛ e ma je nɔ́ nami kɛ gbenɔ kɛ je nɛ wa maa hi si kɛ ya neneene. (Kpoj. 21:4) Se loko jamɛ a be ɔ maa su ɔ, nyɛ ha nɛ wa bua nɛ jɔ he blɔ nɛ wa ngɛ kaa wa ngɛ wami mi amlɔ nɛ ɔ he, nɛ wa sɔmɔ wa hiɔwe Tsɛ Yehowa nɛ ngɛ suɔmi ɔ!