1. Jehová mu, ¿chumten balintunebi taiñ mongen?

 RAQUIDUAMNGE quiñe hueni elueimu quiñe cüme ruca rume falilu. Pichi huesañmaucülefui, huelu eimi rume falintufimi. Ca femngechi Chau Jehová elueiñmu quiñe falin regalo, elueiñmu ti mongen. Jehová rume falintuquefi taiñ mongen, feimu huli tañi fotüm taiñ montulaeteu (Juan 3:16).

2. 2 Corintios 7:1 tañi eipin, Jehová ¿chem ayüqui taiñ bemal?

² Jehová mu cüpai ti mongen (Sal. 36:9). Ti apostol Pablo feipi: “Fei ñi duam mu mai ta mongeleiñ, trecayauqueiñ, fei müleiñ tüfa mu” (Hech. 17:25, 28). Feimu Jehová elueiñmu ti mongen ca com taiñ duamnieel taiñ mongeluhuam (Hech. 14:15-17). Huelu Jehová montul-layaiñmu taiñ lanoal ca taiñ cutrannoal. Doi mai ayüquei caque quiñeque iñchiñ taiñ cuidahual, femngechi taiñ tremoleal ca taiñ serfinieafiel Jehová (papeltunge 2 Corintios 7:1). ¿Chumngelu am mülei taiñ cuñiutucuafiel taiñ mongen? Ca, ¿chumngechi femafuiñ? Peafiyiñ.

3. ¿Chemu bemquiiñ bill dungu taiñ cutrannoal?

³ Iñchiñ ayüqueiñ taiñ tremoleal, ¿chumngelu am? Taiñ cüme serfiafiel ta Jehová (Mar. 12:30). Biblia feipi iñchiñ ‘hultucuiñ taiñ cuerpo ca taiñ mongen ta Chau Ngünechen meu, quiñe lif chalintucun reque fei ñi llohuafiel’ (Rom. 12:1). Feimu femlayaiñ chem no rume taiñ cutranelafeteu. Chumte cuidaufuliyiñ rume, cutranafuiñ llemai. Huelu iñchiñ pengelelquefiyiñ ta Jehová taiñ falintuquefiel ti mongen, feimu chumqueiñ rume taiñ cülfüncüleal.

4. David, ¿chem ayüni?

⁴ Tati rey David müna falintuquefui ti mongen tañi elueteu ta Jehová. Feimu feipifi ta Jehová: “¿Chem cümelcan müleafui iñche tañi lan mu, nagli rüngan mu? ¿Tati trufquen mai püramyepeafeimu mai? ¿Feipiyahuafui fill püle eimi tami norngen?” (Sal. 30:9). David, ¿huirintucupelai feitachi dungu epe puulu tañi layal? Femfulu rume, ayüniefui tañi lanoal, femngechi tañi püramyenieafiel ta Jehová. Iñchiñ ca ayüniefuiñ taiñ femal.

5. Bentren tripantu nieliiñ ume ca cutrancüliiñ ume, ¿chumaiñ?

⁵ Füchaliyiñ cam cutrancüleliyiñ, chumngechi taiñ cüdauquefel cuifi femhuelaiñ chi, feimu huesa duamafuiñ. Huelu füchaleliyiñ, cutrancüleliyiñ rume, püramyenieafuiñ ta Chau Jehová David reque, feimu mülefui taiñ cuidaucüleal. Ca loncontucuaiñ: Jehová rume falintuqueiñmu caque quiñeque iñchiñ, füchaleliyiñ cam cutrancüleliyiñ rume (Mat. 10:29-31). Fente taiñ falintunieteu ta Jehová, feipicünueiñmu taiñ huiñomongeltuaeteu (Job 14:14, 15). Feimu mülei taiñ cuñiutucuhual taiñ cüme feleal.

6. Icauliiñ ca pütocauliiñ, ¿chem ayüni Jehová taiñ bemal?

⁶ Tati Biblia quiñe medicina lifru no tati, ca feipiquelaeiñmu chem taiñ iyal ca taiñ inoal, huelu pengelquei chem raquiduamquei Jehová feitachi dungu mu. Raquiduamnge, Biblia ngülamtueiñmu taiñ famentuafiel chem dungu rume huesalcañmayafeteu taiñ cuerpo (Ecl. 11:10). Biblia ngülamtueiñmu taiñ rume putufengenoal ca rume fentrenque iyael taiñ inoafiel, cuñiutucuunoliyiñ cutranafuiñ ca layafuiñ cütu (Prov. 23:20). Jehová ayüquei taiñ ngünehual chem taiñ iyal ca taiñ putual (1 Cor. 6:12; 9:25).

7. Proverbios 2:11 tañi eipin, ¿chumngechi quelluaiñmu (incaaiñmu) taiñ cutrannoal?

⁷ ¿Chumngechi pengelafuiñ taiñ falintuquefiel ti mongen? Eluuliyiñ taiñ cüme raquiduamal taiñ chumal (Sal. 119:99, 100; papeltunge Proverbios 2:11). Por ejemplo, cüme raquiduamaiñ chem taiñ iyal. Quiñe iyael cutraneliyiñmu, tunte illufiliyiñ rume, ilayafiyiñ. Huelu fei müten no, ca mülei taiñ cüme umautual, deportetual, taiñ lifcüleal ca liftucanieafiel taiñ ruca.

8. Jehová Biblia mu, ¿chumten bali taiñ cuñiutuculeal?

⁸ Jehová elufi ley tati pu Israel che ñi cuñiutucuucüleal ñi mongen mu engün  ruca mu ca cüdau mu (Éx. 21:28, 29; Deut. 22:8). Quiñe Israel che langümfile cangelu che fei ñi ayünofel rume, mülefui tañi cullial tañi femün mu (Deut. 19:4, 5). Ti ley feipi quiñe che huesa femfile quiñe pichiche petu choyünolu fei ñi ayünofel mu rume, mülei ñi castigangeal (Éx. 21:22, 23). Biblia cüme pengeli Jehová ayüquei taiñ cuñiutucunieafiel taiñ mongen ca caquelu che tañi mongen.

9. ¿Chumaiñ taiñ cuñiutuabel caquelu che ca iñchiñ? (Pebinge pu adentun).

⁹ ¿Ca chumngechi pengelafuiñ taiñ falintufiel taiñ mongen Jehová taiñ elueteu? Cuñiutuculeaiñ chem taiñ femquen cüdau mu ca taiñ ruca mu. Quiñe ejemplo, yungümcülechi cuchillo, productos quimicos ca lahuen mülei ñi elcünungeal cheu ñi ditunoafiel pichique che. Femngechi dungu tucufiliyiñ basurero mu, cuñiutucuaiñ ñi huesalcanoafiel  inei no rume. Ca mülei ñi cuñiutucuhual cütral mu, huadcün co mu, ca herramientas electricas, femngechi cüdau femmequeliyiñ, cañpüle amulayaiñ. Cafei taiñ manejayal, putulayafiyiñ ti lahuen ñi huesalcayafeteu, ca pulcu no rume. Rume cansaleliyiñ, cüpa umautuliyiñ, manejalayaiñ taiñ auto. Ca petu manejamequeliyiñ, yelayaiñ taiñ telefono cuhu mu.

10. Petu upaumenole cüdaungechi dungu ca upale hula beichi dungu, ¿chumabüiñ?

¹⁰ Iñchiñ catrütulayafuiñ ñi rupanoal com ti huesaque dungu: fütraque nüyün, cürüftucu mahun, huesaque cutran ca hueichan. Rupale tüfachi dungu, ¿chem mülei taiñ femal taiñ cuñiutucuhual? Pu autoridad feipieliyiñmu taiñ mülenagal taiñ ruca mu cam taiñ amual cañpüle, mülei taiñ feyentual (Rom. 13:1, 5-7). Ca mülei taiñ pepicaucüleal rupale quiñeque tüfachi huesaque dungu. Mülei taiñ feyentuafiel ñi feipin ti gobierno taiñ pepicaucüleal. Ca mülei taiñ ngülümal co ca iyael huesañmauquenolu. Ca pepicanieaiñ fillque lahuen taiñ duamrumeafiel quiñeque mu.

11. Mülele quiñe bütra cutran, ¿chumaiñ?

¹¹ Mülele quiñe huesa cutran cheu taiñ mülen, ¿chem mülei taiñ femal? Inayafiyiñ taiñ feipieteu autoridad: cüchayaiñ taiñ cuhu ca müte fülmanielayafiyiñ caquelu che, tucuaiñ mascarilla taiñ hun mu, ca duamngele taiñ cerrantuculeal taiñ ruca mu, femaiñ. Femliyiñ com tüfachi dungu, pengelaiñ taiñ falintuniefiel taiñ mongen.

12. Upale cüdaungechi dungu Proverbios 14:15 tañi eipin, ¿chumngechi quelluaiñmu cüme doyümal taiñ allcütual?

¹² Ruparumele quiñe huesa dungu, taiñ pu hueni, carucatu cam noticia mu, allcüafuiñ chi quiñeque dungu rüfngenolu. Ngelai taiñ feyentufemafiel com taiñ feipingeel, doi mülei taiñ allcütuafiel ñi feipin ti gobierno ca ti pu doi manelfalchi doctor (papeltunge Proverbios 14:15). Ca inayafiyiñ ñi feipin ti Troquiñ Adniechequelu ca ti Betel ruca. Fei engün cüme ngüneduamqueingün chem ñi ruparupangen, femngechi taiñ feipiaeteu taiñ chumal trahun mu ca amuldungun mu (Heb. 13:17). Inafiliyiñ taiñ feipieteu engün, iñchiñ cuñiutucuhuaiñ ca caquelu tañi cümelcaleal. Cafei taiñ femün mu, caquelu pu che cüme nütramcayafui pu testigo mu (1 Ped. 2:12).

13. ¿Chumngechi pengelquiiñ taiñ balintunebel taiñ mongen?

¹³ Iñchiñ taiñ testigongen inaquefiyiñ ñi feipin ta Jehová mollfüñ dungu mu, feimu tucuquelaiñ mollfüñ cuñiuconcülele rume taiñ mongen (Hech. 15:28, 29). Tüfa feipilai taiñ ayüquen taiñ layal. Iñchiñ falintuquefiyiñ ti mongen Jehová taiñ elueteu. Feimu cutrancüleliyiñ, quintuquefiyiñ cümeque doctor taiñ tuculelnoaeteu mollfüñ, femngechi taiñ tremotual.

14. ¿Chumabüiñ taiñ duamnenoal operacion pital mu?

¹⁴ Tüfachi troquiñ mu pefiyiñ chumngechi cuñiutucuafiel taiñ mongen.  Cüme inafiliyiñ taiñ quimürpuel, huesa cutran pürüm contulayafeiñmu. Cafei operangerumeliyiñ, pürüm tremotuafuiñ. Cuñiutucuuliyiñ taiñ cüdau mu, ruca mu ca cüme manejaliyiñ, allfütripalayaiñ ca yengelayaiñ taiñ operangeal.

15. 1) Cheu ume amuliiñ, ¿chemu balin-ngi taiñ nieal tati documento medico iñchiñ mu? (Pebinge pu adentun). 2) Tami pebel video mu, ¿chem quellueimu tami cüme bemal mollbüñ mu?

¹⁵ Ca mülei taiñ apolal ti tarjeta taiñ tuculelngenoal mollfüñ, ca mülei taiñ miyahulafiel cheu taiñ miyahun mu rume. b Feitachi tarjeta mu, huirintucuqueiñ chumngechi taiñ lahuentungeal ca taiñ tuculelngenoal mollfüñ. Eimi, ¿nieimi tami tarjeta? Duamfalngele tami apolafiel cam tami huecünutuafiel, pürüm femaimi. Cüme huirintucuafiyiñ chumngechi taiñ lahuentungeal, femngechi pitalconcüleliyiñ, pu doctor quellufemafeiñmu ca cüme quimafuingün chumngechi taiñ atendeaeteu. Cafei tuculelngelayaiñ lahuen taiñ huesalcaqueteu. c

16. Quimnolmi tami huirintucuabel documento medico mu, ¿chumabüimi?

¹⁶ Huechequechengeliyiñ rume, com  rupayafuiñ huesaque dungu mu cam cutranafuiñ (Ecl. 9:11). Feimu duamfali taiñ nieal ti tarjeta DPA. Quimnolmi chumngechi tami apolafiel, feipiafimi quiñe loncolelu tami quelluaeteu. Huelu fei engün feipilayaimu chem tami huirintucual, eimi quisu dulliaimi chem tami huirintucual (Gál. 6:4, 5). Pu loncolelu ca quelluafeimu tami cüme entendeafiel ti tratamiento ca ti lahuen ñi mülen. Fei entedefilmi hula, huirintucuafuimi tami ayünieel.

17. ¿Chumngechi pengelquiiñ taiñ cüme raquiduamal?

¹⁷ Com taiñ quimürpufiel Biblia mu quelluqueiñmu taiñ femal taiñ tremoleal ca taiñ lahuentungeal (Hech. 24:16; 1 Tim. 3:9). Feimu mülei taiñ inayal ñi feipin Filipenses 4:5: “Com pu che quimpe tamün ngünefal chengen eimün”. ¿Chumngechi pengelafuiñ taiñ ngünefal chengen? Re raquiduamcülelayaiñ müten taiñ tremoleal ca feipilayafiyiñ ta caquelu ñi raquiduamal engün iñchiñ reque. Iñchiñ piuqueyeniefiyiñ ca respetaquefiyiñ taiñ pu peñi ca pu lamngen, iñchiñ taiñ raquiduam nienole rume engün (Rom. 14:10-12).

18. ¿Chumngechi pengelquiiñ taiñ mañumquebel taiñ mongen?

¹⁸ Jehová ta hulquei ta mongen. Pengelaiñ taiñ falintuniefiel taiñ mongen, cuidafiliyiñ ca serfiniefiliyiñ com taiñ piuque mu (Apoc. 4:11). Fachantü rupaqueiñ huesaque dungu ca cutranqueiñ, huelu Jehová ayüquelafui femngechi dungu tañi müleal. Feimu pürüm eluaiñmu ta afnoachi mongen ca ngehuelayai ta cutrancahun ca lan no rume (Apoc. 21:4). Rume mañumniefiyiñ Jehová taiñ elueteu mongen, feimu com piuque mu ca com taiñ nehuen mu serfinieafiyiñ.