1. Iṙôken ṙāi öng ngam nômö hī nö imat Yāvē?

 ASEHKŪÖRE man, yěm kē-ěvkūö tö öp yöngre tö ngam patī töngön hēk tövai inrē. Rö-ö ön pön höng hòṅ chuhngöre ngam pēnt (paint) e, pōiṙāi pöri ngam patī. Öt milēḵṙen hòng min më-eṅ tö ngam inlōnti re? Öt chumkūöṙen hòng min më-eṅ tö e? Pò yòh! Ngatī inlahen tī ngam Tēv Yāvē nö kē-ěkūö hī tö ngam töpōiṙāi inlōnti, ngam nômö. Pōiṙāi an ngam nômö hī nö imat Yāvē, lökten anga-aṅ nö uroh nö kēngö nômö ngam kūönre nö chö-önyten hī.—Yôh. 3:16.

2. Sā ṙô ngam 2 Kòrin 7:1, asuh öp lōn Yāvē nö in hī?

² Yāvē an kamëtö ngam nômö hī. (Sal. 36:9) Ṙatö-ellōnre ök inrē Pôl, lökten nö ngö ṙô tī nö kūich: “Pò hī höng in Ò öi aṅ, halöinyköre, ngaich öi tarik.” (Inl. 17:25, 28) Kô-en, töpōiṙāi an nö inlōnti ngam nômö hī nö kahëtö ngam Tēv. Hangenlōn anga-aṅ tö hī, lökten nö kē-ěkūö hī tö minë taṙòkhöre chehen hòṅ hī öi aṅ. (Inl. 14:15-17) Öt laklen ngam nômö hī pöri anga-aṅ nö löktö in minë pinngangkūö. Pön lōnu anga-aṅ tö hī öi chumkūöṙen töre, ngaich nup töng kanò-òṅ hī, ngatī inlahen ayī-ö öi holtö ellōnre im linöklōn ò. (Vë-evkūö 2 Kòrin 7:1.) Kūö yòh pöri öi hòṅ chumkūöṙen tö ngam alahare, hēk sitih inlahen inrē öi laklö ngam nômö re? Kūö yòh öi hòṅ ngatī inlahen? Töi mikahtökūöre.

3. Asuh öp lānyngen hī hòṅ chumkūöṙen tö ngam alahare?

³ Hěng ön ngam lānyngen hī hòṅ chumkūöṙen tö ngam alahare,  pöi hòṅ holtö ellōnre öi löklōn Yāvē. (Māk. 12:30) Lōnu inrē ayī-ö “öi kētö minë alahare, tökētu nö tö aṅ, töhet, tö hōḵovö tö ngam Tēv.” Lökten ayī-ö öi ötkô öi kēken nup la-en nup tö mihôiṅ nö pala-aiṙen tī tö ngam alaha hī. (Rōm. 12:1) Akahakūö in töre öi öt fūra inlahen öi chumkūöṙen tö ngam alahare, lökten ṙung öi höng vahavö. Nup töng kanò-òṅ hī pöri, hòṅ chumkūöṙen ayī-ö tö ngam alahare. In e min ayī-ö hameuktöre öi milēḵṙen tö ngam nômö, ngam inlōntö hī nö kahëtö ngam Yöng hī Yāvē.

4. Asuh ök kuilōn Rācha Tāvit?

⁴ Ngatī ök inrē Rācha Tāvit nö milēḵṙen tö ngam nômö. In ngam Salmai öi akahakūö tö ò nö kūö yòh nö ngatī inlahen. Ngö ṙô tī anga-aṅ nö kūich: “Asuh ap kanôlò i mahām chu, yē chu chuh el Anūlö? Ha-öinyö meh öng min ngam tumlat? Ve-eny kanô-en meh öng min?” (Sal. 30:9) Lohten ang Tāvit nö kūich ngih ṙô hē ò ngaich nö köiny. Lōnu anga-aṅ töre nö hòṅ chumkūöken ngam alahare, ngaich marò-òten nö aṅ pön hòṅ örheūheu nö ha-öinyö Yāvē. Kô-en inrē ayī-ö öi hòṅ ngatī lōn, yiröh!

5. Asuh öp mihôiṅ inlahen hī pòrô öi köiny hēk yěi vahavö?

⁵ Yēḵ hī ṙung öi vahavö yih inrē ngam kanöinyö hī, ngaich ötkô öi sā inlahen re inuk tö lā-urěh öi la-evṙen. Lökten ṙung öi hēṙu öi tainy hēk haṙivlōn inrē. Ötkô pöri ayī-ö höng haṙivlōn, pön öp tölngö kanô-òṅ hī hòṅ chumkūöṙen ayī-ö tö ngam alahare. Pòrô öp tö yòh inlahen hī öi īnu tö ngam invah hēk köiny inrē, mihôiṅ öi ha-öinyö Yāvē sā inlahen Rācha Tāvit. Pòrô ngaich nö kūönngöre ngam kumlēḵ alaha hī, sön öi pōiṙāi imat Yāvē. Iṙôken ṙanamlōn öi hang tö ngatī! (Mët. 10:29-31) Pòrô min öi kapah, öthō min anga-aṅ nö öt hachohlen hī. Pò ò nö kapahare nö hòṅ ngatī inlahen. (Yōp 14:14, 15) Lökten in öi hòṅ chumkūöṙen tö ngam alahare yěi ṙömöng aṅ.

6. Asuh öp lōn Yāvē i alaha ngam nyinā-avkūö?

⁶ Hö-ö an ngam Paipöl nö sā nup tahëng līpöre nö vë-eny nang hī, öi sitih inlahen chumkūöken ngam alahare, asuh nup tö hòṅ nyā-aṅkūö hī, hēk asuh inrē nup inlahen hī? Vë-eny nang hī pöri angū-ö tö inlahen mufē Yāvē. Tö sā ngih, kētö inlēnö hī ang Yāvē nö imat ngam Paipöl tö hī öi hòṅ ṙūöhöngre tö nup töt töng la-en nup töng “chanök alaha.” (Mum. 11:10) Vë-eny nang hī inrē angū-ö tö hī öi ötkô öi pōivat òk ka-eūt hēk ötkô inrē öi yahlö ṙôkvat öi nyā. Pön mihôiṅ min ngam alaha hī nö öt kòlô, mihôiṅ inrē min öi kapah. (Inch. 23:20) Lōnu ang Yāvē tö hī öi hòṅ ṙāpöre, yěi kēḵ fësla re i alaha minë nyinā-avkūö.—1 Kòr. 6:12; 9:25.

7. Yēḵ hī hang ngam inlēnö im Inchōḵ-oṙô 2:11, ngaich sitih inlahen min ayī-ö lööngö kahë tö fësla re öi chumkūöken ngam alahare?

⁷ Yēḵ hī öi chumkūöṙen inup la-enre, ngaich hameuktöre ayī-ö öi milēḵṙen tö ngam nômö kahëtö Yāvē. (Sal. 119:99, 100; vë-evkūö Inchōḵ-oṙô 2:11, 12.) Töi ngëichkö inlahen ngam nyinā-avkūö, yēḵ hī öi akahakūö töre öi vahavö yěi nyā öp töhěng nyā-aṅkūö, ngaich öt hō min ayī-ö öi nyā-a e. Inmeuktö hī min angū-ö öi holtö mikah elmatre öi la-evṙen. Ngatī inlahen inrē öi holtö mikah elmatre öi la-evṙen yěi vayö mat öi haṙòh, eksörsāis, ha-ëtöre hēk ha-et patīre inrē.

8. Kūö yòh öi mihôiṅ ngö ṙô tö Yāvē nö lōnu tö hī öi örheūheu lāköre tö nup pinlāngen?

⁸ Kē-ěkūö yik Israel ang Yāvē tö minë chööngö, yēḵ cha min nö hāngö u ngaich lāköre min cha-a tö nup pinlāngen. Pòrô cha-a nö i patī hēk ip kamngö chūökre nö la-evṙen. (Man. 21:28, 29; Chöö. 22:8) Yēḵ öp tarik pòrô nö öt tölngenre nö kapaha tī töp holre, fukkui ò min öp ṙòng e. (Chöö. 19:4, 5) Yēḵ öp tarik  nö öt tölngenre nö pala-aiṙen tī töp piyōsö, kapah ngaich öp kūön ò nö ellōn ò. Ngaich kētu sācha min öp tö pala-aiṙen tī tö ò. (Man. 21:22, 23) In e mikahkūö ayī-ö tö Yāvē nö lōnu tö hī öi hòṅ örheūheu öi lāköre hēk chumkūöṙen inrē töre.

9. Hòṅ asuh nup i inlahen hī öi chumkūöṙen hòṅ hī öi öt faltöre pinlāngen? (Ngëichkö ngam nyat.)

⁹ Yēḵ hī öi lāköre tö nup pinlāngen yěi pòrô i patī hēk ip chūök hī inrē öi la-evṙen, ngaich hameuktöre ayī-ö öi milēḵṙen tö ngam nômö. Tö sā hī öi chumkūöṙen öi ṙūöhngen yip nyīö tö nup tö chökhukūö chehen, nup fël, lane-ën hēk këmiköl inrē. Chumkūöṙen inrē ayī-ö yěi kavalngen u hòṅ yip tahëng nö öt pala-aiṙen tö tī hī. Ngaich yēḵ hī öi föng tameūyö hēk tilī mak, ngaich hòṅ haṙēmngenre öi la-evṙen. Yēḵ hī öi òk ka-eūt hēk òk lanë-en, ngaich yih ngam ranahata hēk inṙòhò hī. Ngaich ötkô ayī-ö öi aṅhav eltī tö fūn yěi chuvē lôri.

10. Asuh nup inlahen hī mihôiṅ lēntöhëichṙen urēhěkūö yanīhi nup tö faltöre pinlāngen?

¹⁰ Ōt nup yamih pinlāngen tö pōihangen tī, ngaich ötkô ayī-ö asökngöröön u. Tö sā  ngam tö faltöre pinlāngen, tö lëlngökūö invah hēk minë kinyūngö inrē. Yěn yih minë tö ngatī pinlāngen, ngaich pōyen nup inlahen hī öi lāköre tö u. Tö sā ngam kamngtö chūök hī, Yěn ṙāḵtu ngam körfiū sinôtö hī öi havötköre, ōt inrē minë tinöölöṙô hī öi ṙāngen ngam kamngöre. Ngaich hòṅ hang minë inlēnöre ayī-ö. (Rōm. 13:1, 5-7) Urēhěkūö minë pinlāngen hī kò-òren nö yih minë minkahtölōn hī tö tī më mahayöng, ngaich hòṅ hāngö u ayī-ö, hòṅ hī öi lēntöhëichṙen öi la-al minë yamih tö faltöre kanihngen. Tö sā hī öi hòṅ chumkūöṙen tö ṙôken nup mak aṅ in re, kēḵ nup nyā-aṅkūö töt veut inngömö hēk nup lanë-en inrē.

11. Yěn sīöphö kūöre ngam invah ip kamngö meh, ngaich hòṅ sitih inlahen më-eṅ?

¹¹ Yěi akahalōn min tö öp invah kumteū nö ip kamngö chūök hī, ngaich hòṅ sitih inlahen ayī-ö? Hòṅ hang minë inlēnöre ayī-ö kahëtö më òfisör. Tö sā hī öi hòṅ söich kuntīre, havai ròvatre tö höö, vītö māskūöre hēk yěi akahngenre öi īnu tö minë simtöm ngam invah ngaich hòṅ ṙūöhöngre ayī-ö tö yip tahëng. Yēḵ hī min öi ngatī inlahen öi chumkūöṙen töre, ngaich hameuktö minlēḵṙen re min ayī-ö tö ngam nômö kahëtö ngam Tēv.

12. Sitih inlahen öi hang ngam chööngö im līpöre Inchōḵ-oṙô 14:15 yěn yih minë pinlāngen?

¹² In në tö ngatī in lohten ṙung, öi hang ṙô yip holre aṅ chīṙö patī hī nö vënyö nup ṙô hēk niūs nup töng ötkô-en. Ngaich ötkô ayī-ö öi höng ṙatö-ellōnre öi in nup ṙô cha. Hòṅ chumkūöṙen pöri tö minë inlēnö kahëtö më mahayöng hēk më tòktör më tö lööngö tī nö hayööken hī. (Vë-evkūö Inchōḵ-oṙô 14:15.) Pò më Yōm La-en tö më mupākö òfis prötör nö ma-anyre nö chöh minë minkahtölōn, ngaich möl cha-a nö vë-eny nang hī hēk kētö inlēnö hī inrē nö el minë mīting hēk yēḵ hī öi ahānga. (Hep. 13:17) Yēḵ hī min öi hang në inlēnö, ngaich yöölen min ayī-ö, yöölen tī inrē tö yip tahëng. Ngaich lohten min nö löktö in e yip tarik ip kamngö hī, nö milēḵṙen tö yip Vamënyen Yāvē.—1 Pīt. 2:12.

13. Sitih inlahen öi hameuktöre pōiṙāi mat tö ngam nômö kahëtö Yāvē, yēḵ hī öi öt kēhötvö mahām?

¹³ Pōyen yip tö akahalōn tö më Vamënyen Yāvē nö öt kēhötvö mahām, pò cha nö ṙatö-ellōnre tö e nö töhet. Kūichngen e inrē ang Yāvē nö imat ngam Paipöl, tö hī ötkô kēhötvö mahām. Pòrô mihôiṅ öi kapah, sön öi hang ngih chööngö öi ṙūöhöngre tö ngam mahām. (Inl. 15:28, 29) Öt tö ngö manah pöri angū-ö tö hī öi öt hangenlōn tö ngam nômö. Pōiṙāi mat ayī-ö tö e, pò e nö kahëtö ngam Tēv. Lökten ayī-ö öi chuh in yip tòktör, yip töt chamaphöt mahām yěn le-ënö hī.

14. Sitih inlahen öi mihôiṅ lāköre in minë tökiröng pinlāngen?

¹⁴ Ngaich in hang minë inlēnö in ngih ātiköl tö kētu taheui. Yēḵ hī min öi hāngö u, hēk chumkūöken ngam alahare, ngaich öthō min nö yīhen hī nup tökiröng kanihngen, öi töölô kinëhöt mahām yěi hòṅ òprēsönö. Pòrô min inrē öi òprēsönö ngaich öthō min öi yaha kanihngen, höng ilööṙen min öi lööken unôichrit line-ënöre. Yēḵ hī öi la-evṙen i patī, ip kamngö chūökre inrē, ngaich hòṅ milēḵṙen ayī-ö tö minë trefik rūl inrē. Mihôiṅ min ayī-ö öi lāköre tö minë pinlāngen, yēḵ hī öi chumkūöṙen tö inlahenre.

15. (a) Kūö yòh öng nö tötṙanāngen ngam inlahen hī öi fil mat ngam ‘no blood’ kāt hēk in re tī inrē tö e örheuheū? (Ngëichkö ngam nyat.) (b) In ngam vitiō tö hameuknyu, sitih inlahen öi mihôiṅ lööngö kahë tö fësla re i alaha ngam mahām?

¹⁵ Ngam nômö kahëtö ngam Tēv nö in hī, milēḵṙen ayī-ö tö e. Lökten min öi in re tī tö ngam ‘etvans helt kër tairektiv’ (advance health-care directive) ngam ‘no blood’ kāt nö filö mat tö hī, ngaich örheūheu öi in re tī tö e. b  Keuheūtnyö tī re ayī-ö kūichngö minë kuilōnre, öi sō chaphötvö mahām hēk inlahen kuilōn hī in ngam line-ënö, nup kanò-òṅ hī hēk nup töt kanò-òṅ hī, hòṅ kūichngen u ayī-ö. Ngaich öm më-eṅ fil mat ngam ‘no blood’ kāt re? Yēḵ meh öm hòṅ fil mat e hēk hòṅ halööktit nup tö ōttit inrē, ngaich um ha-aṅkenre, ilööṙen öm filö e. Yanöölen hī an ngam inlahen hī vë-enyre öi sō öi chaphötvö mahām öi imat ngam no blood kāt. Pön yěn yih min nup pinlāngen hī, ngaich öthō min ayī-ö öi hāṅ-en yěi lë-enöre. Öthō inrē min yip tòktör nöng lök kahëtöre tö lanë-en, töp lökngen hī öi kapah. c

16. Hòṅ asuh öp inlahen meh yēḵ meh öm kihngen öm fil mat ngam no blood kāt?

¹⁶ Pòrô min më-eṅ öm tö-ayal hēk tö kôlò el alaha, sön mihôiṅ öm fukkui tö nup pinlāngen, mihôiṅ inrē öm vahavö. (Mum. 9:11) Lökten nö tövai ngam inlahen hī yěi fil mat ngam ‘no blood’ kātre. Yěm öt akahakūö tö tīre öm fil mat e, ngaich mihôiṅ öm kēḵ inyöökenre in më minṙöinylen. Öthō min cha-a nö öt hayööken meh. Köplōn pöri më-eṅ tö cha nö öt kēḵ fësla meh, pöm höng më-eṅ tö hòṅ kahngenre öm kēḵ fësla re. (Kal. 6:4, 5) Sön pöri min cha-a nö mihôiṅ nö hayööken meh öm katöllö öp tölöng fësla i alaha ngam mahām. Ngaich sā nup fësla meh, ngatī inlahen min cha-a nö hayööken meh öm fil mat ngam blood kāt.

17. Sitih inlahen öi mihôiṅ hameuktöre öi milēḵṙen tö yip holre öi i alaha minë linë-enöre?

¹⁷ Pōyen nup fësla kahë hī i alaha ngam linë-enö hēk inlahen hī öi chumkūöṙen tö ngam alahare. Ōt pöri nup katöllö hī lamökngörit im tö harūnö elkuilōn hī tö ngam Paipöl. (Inl. 24:16; 1 Tim. 3:9) Lökten yēḵ hī öi kēḵ fësla re hēk vë-ekūö yip tahëng, ngaich hòṅ chumkūöṙen ayī-ö tö ṙô ngam lökngörit chööngö im Filipī 4:5, ngam tö ngö ṙô: “Hökngen ngam ṙināpö yīö nö akaha tö taṙòkhöre tarik.” Ngam manah ngam minlēḵṙen, tö hī ötkô öi höng kētö nup chöngö re öi ikui yip holre. Yěn ōt hol hī kamë nup fësla nup töt sāḵta nö inup lōn hī, sön öi hòṅ hameuktö ngam hanangenlōnre öi in cha hēk milēḵṙen inrē tö cha. Tö ngö manah an inrē ngam inlahen hī öi hameuktö minlēḵṙenre in yip holre, tö hī ui yaha pirūtka tö inlahen re öi chumkūöken ngam alahare.—Rōm. 14:10-12.

18. Sitih inlahen öi mihôiṅ kētö nöönyö ngam Tēv ngam kamëtö nômö hī?

¹⁸ Yēḵ hī öi chumkūöṙen öi lāköre hēk holtö elkuilōnre öi löklōn Yāvē. Ngaich hameuktöre ayī-ö öi milēḵṙen tö ngam Tēv Yāvē ngam kamëtö ngih nômö hī. (Inm. 4:11) Pōyen nup invah hēk kanihngen min nö ikūö hī nup chamòhòlre nö la-al hī. Öt kuilōn ngam vamīlen hī anū-ö, pò ò nö tö hangenlōn tö hī. Ngaich an min nö kē-ěkūö hī tö ngam nômö tö örheūheu aṅ. Hē hī min öi öt chanökuvö, öthěng tak inrē min tö kapah. (Inm. 21:4) Lökten ta-a töi chumkūöken ngam alahare hēk chumkūöṙen inrē töre. Hòṅ hī öi iṙūöhen im linökölōn ngam Yöngre Yāvē!