1. Kakawakira maiura iroun Iehova?

 IANGOIA bwa raoraom temanna e anganiko te korobanna ae bwain rimoa ma e rangi ni bobuaka ao akea n ai arona. E a taenako karana teutana, e baarekareka, ao ni kinakina. Ma e ngae n anne, e nakon iraua te mirion boon te korobanna anne. Ko na boni bae n rangi ni kakaitau ao ni kawakina te korobanna anne. N aron anne, e a tia Iehova n anganira te bwaintituaraoi ae kakawaki ae te maiu. Ni koauana e kaotia Iehova bwa e rangi ni kakawaki maiura irouna, n arona n anga Natina bwa te karea ni kaboomwi ibukira.—Ioa. 3:16.

2. N aron ae oti n 2 I-Korinto 7:1, tera ae e kantaningaia Iehova mairoura?

² Bon Nibwan te maiu Iehova. (TaiAre. 36:9) E kakoauaa naba anne te abotoro Bauro ngke kangai: “Boni ngaia ae ti maiu irouna ao ti kakammwakuri.” (Mwa. 17:25, 28) Ngaia are ti kona n iangoa maiura bwa te bwaintituaraoi mairoun te Atua. E katauraoi naba baika ti kainnanoi bwa ti aonga n teimatoa ni maiu. (Mwa. 14:15-17) Ma e aki kamanoa maiura Iehova n te aro ni kakai. N oneani mwin anne, e kantaningaira bwa ti na kabanea ara konaa n tararuaa marurungira n te aro n rabwata ao n te aro naba n taamnei. (Wareka 2 I-Korinto 7:1.) Bukin tera ngkai ti riai ni kawakina marurungira ao maiura, ao ti na kangaa ni karaoa anne?

3. Tera bukina teuana ae ti riai iai ni kataia n teimatoa ni marurung?

³ Teuana bukina ngkai ti riai ni kataia n teimatoa ni marurung, bwa ti aonga ni beku iroun Iehova n aron ara kabanea ni konaa. (Mareko 12:30) Ti tangiria n anga “[rabwatara] bwa te karea ae maiu ae itiaki, ao ae butimwaeaki iroun te Atua,” ngaia are ti rarawa ni karaoi baika ti ataia bwa a na ruanikai iai marurungira. (IRom 12:1) Ni koauana, n aki ongeia bwa tera ae ti karaoia, ti boni kona naba n aoraki. Ma ti kabanea ara konaa ibukina bwa ti kani kaotia nakon Tamara are i karawa ae ti kakaitau n te bwaintituaraoi ae te maiu.

4. Tera ae e kani karaoia te Uea are Tawita?

⁴ E kabwarabwaraa te Uea are Tawita bukina ngkai e kakawaki irouna ana bwaintituaraoi te Atua ae te maiu, ngke e korea ae kangai: “Tera bongani mateu, ao ruou rikaaki nakon te mwarua? E na karaoiroiko te tano? E na tataekina kakaonimakim?” (TaiAre. 30:9) E korei taeka akanne Tawita n raatokini maiuna. Ma e kakorakoraa n teimatoa ni maiu bwa e aonga ni kona ni kamoamoaa Iehova. Akea te nanououa bwa ngaira aikai ni kabane, anne naba ara motinnano.

5. Tera ae ti kona ni karaoia e ngae ngkana ti a kara ke ti aoraki?

⁵ E kona te aoraki ao te kara n tukira mani karaoani bwaai aika bati ake ti kakaraoi ngkoa. Ao ibukin anne ti a namakina te un ao te nanokawaki. Ma ti aki riai ni kabwarai nanora ao ni bakataea marurungira. Bukin tera? Ibukina bwa e ngae ngkana ti a kara ke ti aoraki, ma ti boni kona naba ni kamoamoaa Iehova, n aron te Uea are Tawita. Ai tamaroa ataakin ae ti kakawaki iroun Atuara, n aki ongea aki kororaoira! (Mat. 10:29-31) E na manga boni kautiira ngkana ti mate. (Iobi 14:14, 15) Ngkai ti maiu, ti kani kabanea ara konaa ni kawakina marurungira ao maiura.

6. Tera ae e kantaningaia Iehova mairoura ni kaineti ma te amwarake ao te moi?

⁶ E ngae ngke te Baibara bon tiaki te boki ibukin te kamarurung ke ibukin te amwarake, ma e oti iai ana iango Iehova n itera aikai. N te katoto e kaungaira bwa ti na “kararoai baika karuanikai” aika kona n urua rabwatara. (TeMin. 11:10) Te buabeka ao te kokoro ni manging, a kona n uruana marurungira ao a kabuakakaaki n te Baibara. (TaeRab. 23:20) E kantaningaira Iehova bwa ti na taubaang ngkana ti amwarake ke ti moi.—1Kor. 6:12; 9:25.

7. E kangaa te reirei ni kairiri are n Taeka N Rabakau 2:11 ni buokira ni karaoi motinnano aika raraoi ni kaineti ma marurungira?

⁷ Ti kona ni karaoi motinnano aika kaota ara kakaitau ibukin ana bwaintituaraoi te Atua ae te maiu, n arora ni kamanena ara konabwai n iango. (TaiAre. 119:99, 100; wareka Taeka N Rabakau 2:11.) N te katoto, ti iaiangoraoi ni kaineti ma te bae ti na kanna. Ngkana ti tatangira te aeka n amwarake teuana ae kaaorakira, ti na kairaki ni wanawanara bwa ti na rawa ni kanna. Ti kaotia naba bwa ti wanawana ngkana ti karerekea motirawara ae tau, ti kamarurung n taai nako, ao ti kateimatoa itiakin rabwatara ma mwengara.

8. Tera ae kaotaki n te Baibara ni kaineti ma ana iango te Atua ibukini kamanoara?

⁸ E anga Iehova te Tua nakoia I-Iteraera ae a na buokaki iai n totokoi kabuanibwai aika kakaiaki ni mwengaia ke ngkana a mwakuri. (TeOti. 21:28, 29; TuaKau. 22:8) Ngkana iai  ae e tiringa te aomata n tiaki nanona, e na bon taia uaana ae kakaiaki. (TuaKau. 19:4, 5) E kaotaki n te Tua bwa e na katuuaaeaki ane e karuanikaia te teei ae tuai ni bungiaki, n tiaki nanona. (TeOti. 21:22, 23) E katereterea te Baibara bwa e tangirira Iehova bwa ti na kawakinira mani kabuanibwai.

9. Tera ae ti kona ni karaoia n totokoi rikini kabuanibwai? (Nori naba taamnei.)

⁹ Ti kaotia bwa ti kakaitau n ana bwaintituaraoi te Atua ae te maiu, ngkana ti kawakinira mani kabuanibwai ni mwengara ke ngkana ti mwakuri. N te katoto, ngkana ti na karenakoi baika kakang, baika boitin ke bwainnaoraki, ti taraia raoi bwa a na aki ruanikai iai tabemwaang, ao ni kararoai mairouia ataei. Ti taratara raoi ngkana ti kauraura, ngkana ti kamanenai baika bue, ao baika maiu man te iti, ao n aki kitani ngkana a maiu. Ti aki kabutikaa ngkana iai rotakin ara iango n te bwainnaoraki ke n te arekooro, ke ngkana e aki tau matura, ao ti aki naba kariaia bwa ti na kabonganai bwaai n reitaki n ara tai ni kabutikaa.

10. Tera ae ti kona ni karaoia imwain ao n tain rikin te kabuanibwai?

¹⁰ N tabetai ti aki kona n tuki rikini kangaanga. E kona ni kaineti aei ma kabuanibwai aika karina, aoraki aika ewewe, ao mwakuri n iowawa. Ma ngkana a riki kabuanibwai akanne, ti kona ni kataia ni kauarerekea te kangaanga ao ni kamanoa maiura, n arora n ongeaba n tuan te aki ririaki, tuua ni kaineti ma kitanakin te tabo teuana, ao tuua riki tabeua man te tautaeka. (IRom 13:1, 5-7) Ti kona ni katauraoira imwain rikini kabuanibwai tabeua, ngaia are ti riai n irii kaetieti mairouia kaain te tautaeka bwa ti aonga n tauraoi. N te katoto, ti kona ni kakatauraoi ara ran, kanara aika aki kai buakaka, ao ai bwainnaoraki tabeua.

11. Ngkana e butinako te aoraki ae ewewe, tera ae ti riai ni karaoia?

¹¹ Tera ae ti riai ni karaoia ni butinakon te aoraki ae ewewe n te tabo are ti maeka iai? Ti riai n ongeaba n taiani kaetieti ni kaineti ma te tebobai, te tauraroa, kamanenaan rabunan te ubu, ao ai te tiku ni kaokoroaki. Ni karaoan anne, ti kaotia iai bwa ti kakaitau n ana bwaintituaraoi te Atua ae te maiu.

12. Ti na kangaa ni buokaki man te boto n reirei are n Taeka N Rabakau 14:15, ngkana e a butinako te rongorongo n tain te kabuanibwai?

¹² N tain rikini kabuanibwai aika karina, ao ti kona n ongo te rongorongo ae kairua mairouia raoraora, kaain rarikira, ke n taabo n reitaki n te intanete. N oneani mwin ae ti na kakoauai “taeka nako” ake ti ongo, ti wanawana ngkana ti kakauongo riki nakoia kaain te tautaeka ke taani kuakua aika onimakinaki. (Wareka Taeka N Rabakau 14:15.) E kakorakoraa te Rabwata n Tautaeka ao aobiti n tararua nako, ni karerekei rongorongo aika eti raoi imwain ae a kanakoi kaetieti ibukin te taromauri ao te uarongorongo. (Ebera 13:17) Ngkana ti ongeaba n te kaetieti, ti a kamanoira iai ma tabemwaang. Ti na karekea naba iai kamoamoaan ara ekaretia n ara aono.—1Bet. 2:12.

13. Ti kangaa ni kaotia bwa e kakawaki iroura ana bwaintituaraoi te Atua ae te maiu, ni kaineti ma te raraa?

¹³ A rangi ni kinaaki Ana Tia Kakoaua Iehova n aroia ni karinea tabun te raraa. Ti ongeaba n ana tua Iehova ibukin te raraa, n arora n rawa nakon te karinraraa, e ngae naba ngkana ti karina n aoraki. (Mwa. 15:28, 29) Ma tiaki nanona bwa ti aki kani maiu. E rangi ni kakawaki iroura ana bwaintituaraoi te Atua ae te maiu. Ti ukera buokara mairouia taani kuakua aika mwaatai ake a kukurei ni bwainnaorakira n akean te karinraraa.

14. Ti na kangaa n totokoa kainnanoan te waaki ni kuakua ae bubura?

¹⁴ Ti kona n totokoa kainnanoan te waaki ni kuakua ae bubura, ngkana ti kakairi n taeka n ibuobuoki ibukini maurira, ake a taekinaki mai moan te kaongora aei. Ngkana ti marurung raoi, ti na aki kai rotaki n tain te korokoro ao ti na kai marurung naba. Ti kona naba n totokoa kainnanoan te korokoro ae karina ngkana ti karika mwengara ao ara tabo ni mwakuri bwa te tabo ae mano raoi, ao n ongeabara n tuan te kawai.

15. (a) Bukin tera bwa e kakawaki bwa ti na uouota ara booma ibukin te bwainnaoraki? (Nora naba te taamnei.) (b) N aron ae oti n te taamnei, ti na kangaa ni karaoi motinnano aika eti, ni kaineti ma kabonganaan bwainnaoraki aika irekereke ma te raraa?

¹⁵ Ibukina bwa ti kakaitau n te bwaintituaraoi ae te maiu, ti a kanoaa te booma ibukin ara motinnano ibukini marurungira ni kaineti ma te karinraraa (ae te advance health-care  directive) ao n uouotia n taai nako. b N ara booma aei, ti kaota iai ara koaua ni kaineti ma te karinraraa ao waaki ni kuakua tabeua. E boou am booma anne? Ngkana ko kainnanoa kanoaan am booma anne ke kaboouana, karaoia ngkai. Ngkana ti korea te bae ti tangiria ni kamataataa, e na kai reke iai buokara ao n aki kabanea te tai ae bati n te maroro ma taani kuakua. Ti na buokiia naba iai taani kuakua n ataa te bwainnaoraki ae ti na aki ruanikai iai. c

16. Tera ae ti kona ni karaoia ngkana ti babanga ni kanoaa ara booma ibukini marurungira ni kaineti ma te karinraraa?

¹⁶ E ngae ngkana tao ti ataei ke ni marurung ma ti boni kona naba n reke n te kabuanibwai ae karina ke te aoraki. (TeMin. 9:11) Ngaia are ti boni wanawana ngkana ti kanoaa ara booma ibukini marurungira ni kaineti ma te karinraraa. Ngkana ko babanga aroni kanoaana, karekea buokam mairouia am unimwaane. A na kamataataa raoi aroni kanoaana ma a na aki karaoi am motinnano ibukim. Anne bon tabem. (IKar. 6:4, 5) Ma a kona ni buokiko n ota bwa baikara bwaai aika  ko kona n rinei ao ni korea te baere ko tangiria.

17. Ti na kangaa ni kaotia bwa ti wanawana ni kaineti ma ara bwainnaoraki?

¹⁷ A bati mai buakoni motinnano aika ti karaoi ibukini marurungira ao ara bwainnaoraki, aika boto i aoni mataniwin nanora ae kataneiaaki n te Baibara. (Mwa. 24:16; 1Tim. 3:9) Ngkana ti karaoi ara motinnano ao ni maroroakini ma tabemwaang, ti wanawana ngkana ti maiuakina te boto n reirei are n I-Biribi 4:5 ae kangai: “E na ataaki wanawanami irouia aomata nako.” Ngkana ti wanawana, ti na bon aki kabatiaa raraomaeakinani marurungira, ke ni kairoroiia tabemwaang bwa a na karaoa are ti iangoia. Ti tangiriia tarira ma mwaanera ao ti karineia, e ngae ngkana e kaokoro aia motinnano ma ngaira.—IRom 14:10-12.

18. Ti na kangaa ni kaota ara kakaitau ibukin te bwaintituaraoi ae te maiu?

¹⁸ Ti kaitaua Iehova are Nibwan te maiu, n arora ni kawakina maiura ao n anganna ara kabanea ni konaa. (TeKao. 4:11) Ngkai moa ti a riai ni kabokorakora ma te aoraki ao kabuanibwai aika karina. Ma bon tiaki aei te aeka ni maiu ae e tangiria ibukira ara tia Karikiriki. N te tai ae waekoa e na anganira te maiu n aki toki ike e nang akea iai te maraki ma te mate. (TeKao. 21:4) Ma ngkai moa, ai raoiroira bwa ti na teimatoa ni maiu ao ni beku iroun Tamara are i karawa ae tatangira ae Iehova!