1. Jìhóvà nveè ka ló bẹẹ dùm naa vàẹ?

 DÒÒMÀ dẽe ló kọọ̀ o kóò dõo tọ gè tõó m nè ni. Sìgà ke tõ̀ò gé kólí vaá ágbá a gbágá aa ló sìgà ketõ̀ò. Náa kal ló béè kọọ̀ dénè gbò nuí di ló, à sí kà gã́bug gãà kpègè. Mm̀ kà kà, òé íè ge nvèè ka ló vaá kpènà tọí. Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, Jìhóvà á néi nú e ka palàge di, ea dú dùm. Kàsĩ́, Jìhóvà zógè kọ à palàge nveenìè ka ló bẹẹ dùm tení dú ló gè tú a Sã́áná vaamái gyọ́ọ boo.​—Jọ́ọ̀n 3:16.

2. Dẹ̀ẹ̀a boo nú ea di mm̀ 2 Kọ́rìnt 7:​1, éé ní e Jìhóvà gbĩ́ kọ é naa ẽ́?

² Jìhóvà ní e dùm Aa Bá Ẹ́. (Ps. 36:9) Neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè zìgà nakà kà kà belí tṍó ea kọ́ọ̀: “Boo kói Bàrì ní e di dùm vaá kyã̀à vaá dú kọ̀láá nu e bélì e.” (Tóm 17:​25, 28) Vóà naa, èé láá kọọ̀ bẹẹ dùm dú dõ̀ònù ea aa bá Bàrì. À néi gbò nu ea dúi bíi ló kọbé è láá tõó dùm. (Tóm 14:​15-17) Sõò Jìhóvà náa ólò sí tóm dũ̀ùnè boo béè ge kpènà bẹẹ dùm. Tãa vó, à gbĩ́ kọ é pììgà bé e bẹẹ kpóó sim tùlà naa kọbé è íe válá ló vaá kpènà bẹẹ gbaa ló kìlmàé ló. (Bugi 2 Kọ́rìnt 7:1.) Éé ní ea náa vaá à bọ́ló kọ é naa nú ea é náa kọ é ié válá ló vaá kpènà bẹẹ dùm ẽ, vaá mósĩ́ deè ní eé láá naa vó é?

3. Éé ní ea náa vaá à bọ́ló kọ é pììgà boo gè ié válá ló é?

³ Ene kà nú ea náa vaá èé piìga boo gè ié válá ló dú gè fã̀ Jìhóvà inmá kiẽ́e e bẹẹ sìm tùlà. (Máàk 12:30) À taníi gè tú bẹẹ lóó nè “Bàrì dì belí nu ea di dùm e bà váámá gyọ́ọ nè Bàrì,” vóà naa, èé kpoolà lóó lọl ló gbò nú ea é náa kọ é gá ié válá ló. (Róm̀ 12:1) Mm̀ kà kà, kọ̀láá bé e piigà naa, kpá lóí é íè ge zọ̀. Sõò è ólò pììgà bé e bẹẹ kpóó sim tùlà naa boo béè kọ è gbĩ́ naa kọọ̀ bẹẹ Tẹ̀ ea di káála á nyimá kọọ̀ è nveè ka ló dùm.

4. Éé ní e Méné Dévìd beè gbĩ́ gè naa ẽ́?

⁴ Méné Dévìd beè baatẽ́ nú ea náa vaá ẹlẹ à nveenìè ka ló dùm ea aa bá Bàrì, a beè emí kọọ̀: “Mókà bélè ní ea di ló tṍó em úù, vaá bã bànà ẽ?É kọọ̀ dúu é leelà ni? É kọ àé láá kọ́ bé eo bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo naa?” (Ps. 30:9) Beà sẹlẹ, Dévìd beè ló gbò belí tṍó ea é gé ù. Sõò a beè gbĩ́ gè tõó dùm vaá ié válá ló kọbé à láá lèèlà Jìhóvà. Mm̀ kà kà, à ólò tàn dénè bẹ̀ì ge tõó dùm kọbé è láá fã̀ Jìhóvà.

5. Éé ní eé láá naa kọbèè e áná àbèè kọọ̀ kpá lói gé zọ ẹ́?

⁵ Zọ̀ló nè áná é láá òòmài lọl ló gè naa gã́bug nu e beè olòó naa. Vó é láá biiléi nyíe vaá naa kọọ̀ lóói á ọọ. Sõò née é di boo béè vó vaá lóói ọọ naa ní e née é láá ẹ̀b nú ea kil ló bẹẹ bá. Ló éé? Boo béè kọọ̀ kọ̀láá bé e ánà vaá lóói à zọ̀ naa, èé láá lèèlà Jìhóvà belí Méné Dévìd. Ge kọọ̀ bẹẹ Bàrì nveèi ka ló palàge ẹẹlẹ̀i nyíe náa kal ló béè kọ née gbõomà! (Máát. 10:​29-31) Kọbèè è ú, àé kẽeéi lọl kemà ú. (Jóòb 14:​14, 15) Tṍó e di dùmí, à bọ́ló kọ é pììga boo gè naa nú ea é náa kọ é ié válá ló vaá kpènà bẹẹ dùm.

6. Éé ní e Jìhóvà gbĩ́ kọ é naa kilma ló nu gè dè nè nu gè õ̀e?

⁶ Náa kal ló béè kọọ̀ Kpá Káí náa dú kpá biè ea é kọ́ bé eé bóá bẹẹ bá naa, àbèè ge dòbá íb gyã́á e nen é dé, à kọ́ bé e Jìhóvà ẹb gbò nui naa. Dì belí nu dòòmà bá, à ãanéi kọ é tú gbò nu ea é nveèi “kom ló lọa ló.” (Ẹ̀klì. 11:10) Kpá Káí kọ́ọ̀ ge dé gyã́á zelmá kẽ vaá ṍ míí tẽeá dẽe é láá zọẹ́i kpá ló. (Pró. 23:20) Jìhóvà gbĩ́ kọ é lẹ̀ẹ̀là bel ló bẹẹ bá tṍó e gé bugi togó boo gã́bug nú eé dé vaá õ̀.​—1 Kọ́r. 6:12; 9:25.

7. Mósĩ́ deè ní e dùùlà bá deè tṍó ea di mm̀ kpá Próvẹẹ̀b 2:11 nveè bá nèi kọ é nè lé béèlàfùl kilma ló nú eé náa kọbé è íe válá ló é?

⁷ Èé láá nè béèlàfùl ea zógè kọọ̀ è palàge nvèè ka ló dùm e Bàrì néi tení dú ló gè tú bẹẹ bug siimá tóm leevè. (Ps. 119:​99, 100; bugi Próvẹẹ̀b 2:11.) Dì belí nu dòòmà bá, èé láá tú ọ̀ẹ̀ dẽe sààmà nú eé dé. Beà íe gyã́á ea ólò leemái gè dè vaá à ólò naa kọọ̀ kpá lói á zọ̀, nyìmànù e íè é náa kọ é gá dè. È ólò zogè nàgé kọọ̀ è túù bẹẹ bug siimá tóm leevè tṍó e dáà belí bé ea bọ́ló naa, gànè ló, siá tóm ló bẹẹ bá, nè ge õ̀ònà ló bẹẹ be.

8. Éé ní e Kpá Káí kọ́ ea zógè kọọ̀ ge kpènà bẹẹ bá palàge bọọ́ ló Jìhóvà ẹ?

⁸ Jìhóvà beè nè Log pá Ízraẹ̀l kilma ló bé e bàé kpènà ba bá naa tṍó e  bà di tọ nè tṍó e bà gé sí tóm. (Ẹ́xọ. 21:​28, 29; Dìt. 22:8) Ba beè olòó nè kpọ̀té nen ea fẹ́ nen tṍó e náa beè nyimá. (Dìt. 19:​4, 5) Logá beè kọ nágé kọọ̀ bàá nè kpọ̀té nen ea fẹ́ nvín ea gáà mèà tṍó e náa beè nyimá. (Ẹ́xọ. 21:​22, 23) Kpá Káí tẹ́lẹ bàlà kẽ kọọ̀ Jìhóvà gbĩ́ kọ é kpènà bẹẹ bá kọbé kom náa bã́í ló.

9. Éé ní eé láá naa kọbé kom náa bã́í ló é? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

⁹ È zógè kọọ̀ nyíéi ẹ́ẹ ló dùm e Bàrì dõo nèi tṍó e kpenà bẹẹ bá gbẹá be nè tṍó e gé sí tóm. Dì belí nu dòòmà bá, èé tú gbò nú ea é láá kù nen, pọ́lọ́ kémikaàl, àbèè biè sẹlẹ́ kiẽ́e ea bọ́ló, vaá tú gbò nu ea dì belí vó sẹlẹ́ kiẽ́e e gbò pá nvín náa é láá iná ló. È ólò palàge ọẹ̀ dẽe tṍó e gé mun sã́, bul sã́ múú, nè tṍó e gé tú ńzì siimá tóm, née é sọbá gbẹẹ́ kẽ gé naa dõòna kà nu. Née é ọ́ví faà tṍó e biè nè míí ténií dẽe, àbèè tṍó e dáá dìí dẽe, vaá née é fáálá fóòn kọbé náa máánái bùlà tṍó e gé ọ́ví faà.

10. Éé ní eé láá naa besĩ́ búùló kyọ̀à sĩ́ nu kálá naaá nè tṍó ea gé nááá ẽ́?

¹⁰ Sìgà tṍó, née ólò láá kpèg gbò nú ea é láá nvèèi kom ló. Níí palàge dú kà kà tṍó e búùló kyọ̀à sĩ́ nu, pọ́lọ́ kom, nè bé gím nááá. Sõò tṍó e gbò nuí nááá, èé láá kpènà bẹẹ bá tení dú ló gè gbàntṍ ló log ea kọ́ tṍó eé bã́ tọ nè tṍó eé aa tọ, tṍó eé aa kiẽ́e e dì, nè ge tení áá kiẽ́e e kpóó ea gé bẹl ne log kọ é tení. (Róm̀ 13:​1, 5-7) Bàé láá mòn gbò nu ea é nveèi kom ló gbẹẹ́ sĩ́, vóà naa, à dú bíi kọ é tõó boo gbò tule e kpóó ea gé bẹl kiẽ́e e dì néi, ea é nveè bá nèi kọ é láá fùl zelí bá. Dì belí nu dòòmà bá, àé dú lé be è kpóògè dee ló biè nè gyã́á e náa é valẹ̀ bá kyọ̀à sẹlẹ́ kẽ.

11. Éé ní ea bọ́ló kọ é naa tṍó e kom ea ólò zilá téní ẽ́?

¹¹ Éé ní ea bọ́ló kọ é naa beè kom ea ólò zilá téní kiẽ́e e dìe? À bọ́ló kọ é gbàntṍ ló log e kpóó ea gé bẹl néi, dì belí gè olòó logá bá, tõó kpã́á aa ló gbò nen, uuá nu byṍ, nè ge gbẹá tọ beè kpá lói zọ. È zógè kọọ̀ nyíéi palàge ẹẹ ló dùm e Bàrì néi tṍó e náà vó.

12. Mósĩ́ deè ní e nòòkúu ea di mm̀ kpá Próvẹẹ̀b 14:15 ólò nvèè bá nèi kọ é sà gbò bel eé pãane tṍ ló tṍó e búùló kyọ̀à sĩ́ nu nááá ẽ́?

¹² Tṍó e búùló nu nááá, è ólò dã́ gbò bel e náa dú kà kà lọl gã́ pá bẹẹ kóò, gbò e gbáà dia kè gyṍó, nè boo níùz. Tãa vó e zigà “kọ̀láá kà bel” e dã́à, àé dú lé be è pãane tṍ ló bel e nyímà kọ à dú kà kà ea aa gã́ kpóó ea gé bẹl nè gbò dóm biè. (Bugi Próvẹẹ̀b 14:15.) Gbò Ge Tulè Tóm nè gbò e bà di tọ nàà tóm ólò pììgà bé e bà kpóó sim tùlà naa gè nyimá gbò bel ea dú kà kà besĩ́ bà kálá nèi tule ea kil ló bé eé sí nònù vaá kọ́ kpẹ̀a naa. (Híb. 13:17) Tṍó e tõo boo gbò tùle e bà néi, è kpenà bẹẹ bá nè dõòna gbò. Àé náa nagé kọọ̀ gbò e bà di bẹẹ bon á nvèè ka ló bõ̀ònatõ̀ò Jìhóvà.​—1 Pít. 2:12.

13. Mósĩ́ deè ní eé láá zogè kọọ̀ è nveè ka ló dùm e Bàrì néi tṍó e bel ea kil ló gè nvèà mii ló bã́ kẽé?

¹³ Gbò nen palàge nyimá ló Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà kọọ̀ bà dú gbò e bà ólò ẹ̀b mii naamá nu ea di káí. È ólò gbàntṍ ló log e Jìhóvà beè nè ea kil ló mii tení dú ló gè kpòòlà lóó lọl ló gè nvèà mii ló, kọbèè tṍó e kà agẹbá zọ̀ ló bú ló dọ̀í boo. (Tóm 15:​28, 29) Sõò ge naa vó náa tõó dọ̀ kọ è gbĩ́ gè ù. Tãa vó, è zógè kọọ̀ è nveè ka ló dùm e Bàrì néi. È ólò gbĩ́ nvèè bá lọl bá gbò dóm biè e bà zigà kọọ̀ bà náa é nveenìèi mii ló tṍó e bà gé bói.

14. Mósĩ́ deè ní eé láá kpòòlà lóó lọl ló gbò nú ea é láá naa kọ bàá baái é?

¹⁴ Be è ẹb nu ea kil ló bẹẹ válá ló tení dú ló gè naa gbò nu e ni ló bel booí, beà sẹlẹ, bẹẹ zọ̀ló náa é palàge agabá naa ní e bàé baái àbèè ge gbĩ́ gè nvèèi mii ló. Beè kpá lói di lé, èé láá vàlẹ̀ bá boá tṍó e bà baái. Èé láá kpèg nàgé gbò nu ea é náa kọọ̀ bàá baái tení dú ló gè tú gbò nú ea é láá nvèèi kom ló lọl bẹẹ be nè kiẽ́e e gé tõo sí tóm, vaá gbàntṍ ló log ea kil ló bé eé téélá faà naa.

15. (a) Éé ní ea náa vaá à dú bíi kọ é faalá kpá mii e ã́àa naa fíìl tṍó e gé aa tọ ẹ́? (Ẹ̀b nàgé fòtó.) (b) Dì belí bé e vídiòá tẹ́lẹ bàlà kẽ naa, mósĩ́ deè ní eé láá naa kọọ̀ gbò nen á nyimá bẹẹ béèlàfùl kilma ló mii ẽ́?

¹⁵ Boo béè kọ è nveè ka ló dùm, èé náa fíìl bẹẹ kpá mii (ea kọ́ bé e bàé bói  naa) vaá faalá siimá kọ̀láá kiẽ́e eé sí. b Gbò nú ea di dẽe kpáí kọ́ bé e gbĩ́ì kọọ̀ bàá bói naa tṍó e bà kọ́ é nvèà mii ló, nè dõòna kà gbò bóa eé láá tù. É kọ ọ̀ ã́àa naa fíìl kpá mii? Be ò gbĩ́ gè kpáá naa fíìl àbèè ge nyaaná bá ló ní eo beè naa fíìl lọ̀l, ó gá pee tṍó ló. Mm̀ kà kà, be è émí bé e gbĩ́ì kọ bàá bói naa sẹlẹ́ kẽ, àé náa kọ bàá vàlẹ̀ bá bói. Àé nveè nàgé bá nèva kọ bàá bói belí bé e gbĩ́ì naa. c

16. Éé ní eé láá naa be née nyímà tẽ́ gè naa fíìl kpá mii?

¹⁶ Kọbèè è di-dí nvín ãa àbèè è íè válá ló, bùló nu àbèè zọ̀ló é láá dọ̀í boo. (Èklì. 9:11) Vóà naa, àé dú nu e nyìmànù di m be è náa fíìl bẹẹ kpá mii. Be nóo nyímà bé eo é láá náa fíìl naa, kọ́ nè gbò kànen e bà di mm̀ bọọ bõ̀ònatõ̀ò kọ bàá nvèè bá nè ni. Baala nyímá tẽ́ gè naa fíìl kpáí, sõò bà náa é ne béèlàfùl boo íb bóa eo é tú. Olo ní eo é ne béèlàfùl e. (Gàl. 6:​4, 5) Bàé láá nvèè bá nè ni kọ ó dã́ból ló íb bóa eo gbĩ́ì kọ bàà nè ni, vaá emí nu ea dú o bùlà.

17. Mósĩ́ deè ní eé láá zogè kọọ̀ è íè lé bug tṍó e kpá lói zọ ẹ́?

¹⁷ Gã́bug béèlàfùl e nèe kilma ló bel zọ̀ló nè íb bóa eé tú ólò dẹẹa boo bẹẹ kpóó bug e Kpá Káí ni búmá. (Tóm 24:16; 1 Tím. 3:9) Tṍó e gé ne béèlàfùl vaá zọ̀ dõòna gbò loá bel boo, àé dú lé be è tú gbò nòòkúu ea di mm̀ kpá Fílipaì 4:5 siimá tóm, ea kọ́ọ̀: “Naanii kọọ̀ dénè nen á nyimá kọọ̀ ò íèèì lé bug.” Tṍó e íè lé bug, née é bọọgẹ̀ tãagẽ bẹẹ bùlà kilma ló bẹẹ zọ̀ló; vaá née é tã́gĩ bá dõòna gbò kọ bàá ẹ̀b nu belí bé e beele ẹb nu naa. Èé vulè vaá fã̀ dẽè pá vígà págbálà nè pábia, bãana tṍó e ba béèlàfùl dú kele ló ńbeéle.​—Róm̀ 14:​10-12.

18. Mósĩ́ deè ní eé láá zogè kọọ̀ nyíéi ẹ́ẹ ló dùm e Bàrì néi ẽ́?

¹⁸ È zógè kọọ̀ nyíéi ẹ́ẹ ló Jìhóvà, ea dú nen e bẹẹ dùm aa bá tṍó e kpenà bẹẹ bá vaá sí tóm nèe dẹ̀ẹ̀a boo bé e bẹẹ kpóó sim tùlà naa. (Kùùà 4:11) Kátogóí, èé íè ge tení bá zọ̀ló nè búùló kyọ̀à sĩ́ nu. Sõò níì bé e Nen Ea Dèmii beè gbĩ́ kọ á dì naaé nì. Pọ́ì ńkem tṍó àla, àé néi dùm e bè náa tá, vaá zọ̀ló nè ú náa é di nà. (Kùùà 21:4) Ẹ̀b bé ea dú lé kọọ̀ è di dùm kátogóí vaá fã̀ bẹẹ Tẹ̀ Jìhóvà, ea di káála, ea vulèi naaà!