1. Ինչկա՞ն թոնգա̈ Եգովին հոմար միր գյանկը։

 ԲԱՏԿԵՐԱԾՈՒՑԵԿ, հընոր ծիր ընգերը պաշխա̈գու ծեզի շադ հին հընու թոնգ նըգարմը։ Ըն նըգարաձունի օնուն օննող նըգարիչմը։ Չաշաձ-օր ա̈դ նըգարը հինա̈, դեղ-դեղ կույնը էլաձա̈, վըրըն լա̈կա̈ ունի հընու ներգը ջըխկըռտաձա̈, ընու կինը քոնիմը միլլիոն դոլըրա̈։ Հա̈լբա̈տ տունկ թոնգ հաշվեկկու հընու շահեկկու ա̈դ պաշխիշը։ Միր ընգեյնա̈լ, Եգովըն, դըվաձունի մեզի թոնգ պաշխիշմը։ Ա̈դ միր գյանկնա̈։ Հըմա̈լ Եգովըն էրեվծուց, ինչկան ընու հոմար թոնգա̈ միր գյանկը, եպոր դըվավ ուր Դըղուն մեզի խալըսուշի հոմար (Հովհ. 3։16)։

2. Աշինկնա 2 Կորնթացիներ 7։1, ի՞նչ մեզմըն բեդ գընա̈ Եգովըն։

² Եգովընա̈ մեզի գյանկ դըվողը (Սաղ. 36։9)։ Պավելը աստավ ա̈դու մասին. «Ընու խատեր մենկ գաբռինկ, ժաժվինկկու հընու գոյուտին ունինկ» (Գործ. 17։25, 28)։ Ա̈դու հոմար մենկ գայնոնկ հաշվիլ, հընոր միր գյանկը պաշխիշա̈ Աստըձմըն։ Ըն հազ գընա̈ մեզի հընու գուդա ալլայ, ինչ-օր մեզի բիդուա̈ (Գործ. 14։15—17)։ Ամա միր գյանկը բաշտպանուշի հոմար Եգովըն հըրաշկնի ընիլ չի։ Ըն կուզա̈, հընոր մենկ ինկեյս, ինչկան-օր գայնոնկ, միտկ ընինկ միր ֆիզիչեսկի հընու հոկեվոր առոխչուտինին մասին։ (Գաշտըցեկ 2 Կորնթացիներ 7։1։) Օ՞րի մեզի բիդուա̈ թոնգ հաշվուշ միր գյանկը հընու առոխչուտինը հընու ի՞նչպես ա̈դ գայնոնկ ընիլ։

3. Օ՞րի մեզի բիդուա̈ բաշտպանուշ միր առոխչուտինը։

³ Օ՞րի ա̈մա̈ղ ընողընկ բաշտպանուշ միր առոխչուտինը։  Բատճառնուն մեգը ընա̈-օր, մենկ կուզինկ ձառայուշ Եգովին օխչուգ ուժերով (Մարկ. 12։30)։ Մենկ ա̈մա̈ղ գընինկ հեդեվուշ Աստվաձաշընչին խըրադին. «Դըվեկ Աստըձուն ծիր մարմինը ինչպես սաղ, սուրպ, ընու դուրեգան ղուրբոն» (Հռոմ. 12։1)։ Ընու հոմարա̈լ մենկ յոն գուդոնկ ընդի, ինչը գայնա զարար պերիլ միր առոխչուտինին։ Հա̈լբա̈տ, ինչկանա̈լ ա̈մա̈ղ ընինկ, մենկ ա̈լիա̈լ գայնոնկ հիվըննալ։ Ամա մենկ միր թարաֆըն ըմըն ինչը գընինկ, հընոր բաշտպանինկ միր առոխչուտինը։ Ընու հոմար-օր մենկ կուզինկ էրեվծընուշ միր Հորը, հընոր թոնգ հաշվինկկու ընու դըվաձ պաշխիշը՝ գյանկը։

4. Ի՞նչ կուզեր Դավիդ թակավորը։

⁴ Դավիդ թակավորը պածադռեց, օրի թոնգ հաշվերգու Աստըձուն պաշխաձ գյանկը։ Ըն աստավ. «Ի՞նչ քա̈ր գա ընդի-օր ես մեռնիմ հընու խողուն դագ էշտոմ։ Թոզը քեզի փառկ պերա̈՞գու տա̈։ Բադմա̈՞գու տա̈ ըն հավադարիմ ըլլուշիդ մասին» (Սաղ. 30։9)։ Գըլլի-օր Դավիդը կըրեց ա̈դ խոսկերը, եպոր մոդգըցաձեր ընու գյանկին վեռչը։ Ամա ըն կուզեր, ինչկան-օր հընարավորա̈ շադ ժամանագ, առոխչ հընու սաղ ըլլուշ, հընոր գայնա փառկ պերիլ Եգովին։ Հա̈լբա̈տ, ըմըն մեգըսա̈լ ա̈դ կուզա̈։

5. Չաշաձ միր դարիկին հընու առոխչուտինին, ի՞նչ մենկ գայնոնկ ընիլ։

⁵ Բա̈լկիտ հիվընդուտիննուն գամա̈լ դարիկով ըլլուշնուս հոմար, մենկ չինկ գայնի ընիլ ըն, ինչ-օր գընայկը առաչ։ Ա̈դու հոմար մենկ գայնոնկ շադ դըխրիլ։ Ամա բիդու չա̈ հուսահադվուշ։ Բիդուա̈ շարունագուշ շահուշ միր առոխչուտինը։ Օ՞րի։ Ընու հոմար-օր, ինչ դարիկիա̈լ ըլլինկ հընու ինչ հըվընդուտիննիա̈լ օննոնկ, մենկ մեգա̈ գայնոնկ, Դավիդ թակավորին բես, փառկ պերիլ Եգովին։ Մեզի շադ սիդ գուդա ըն միտկը, հընոր Աստվաձ մեզի թոնգ հաշվա̈գու, չաշաձ միր թուլուտիննուն (Մատթ. 10։29—31)։ Հընու մեռնինկա̈լ, Եգովըն բեդ գընա̈ ըն ժամանագը, եպոր մեզի սաղծընողա̈ (Հոբ 14։14, 15)։ Ընդի, մինչեվ-օր մենկ սաղինկ, հայդցեկ ըմըն ինչը ընինկ, հընոր շահինկ միր առոխչուտինը։

6. Ի՞նչ Եգովըն մեզմըն բեդ գընա̈ ուդուշին հընու խըմուշին հեդ գաբվաձ։

⁶ Աստվաձաշունչը ըմուն կիրկ չա̈, ոյդեխ-օր գաստըվի, ինչ ընողընկ միր առոխչուտինը բաշտպանուշի դեյ, ինչ ուդողընկ, ինչ ուդող չինկ։ Ամա հուն կըրվաձա̈, ինչ Եգովըն միտկը գընա̈ ա̈դու մասին։ Օրինագ, հուն գաստըվի. «Հեռըցու ըն, ինչ-օր սըյդիդ նեղուտին պերա̈գու հընու յոն գեծի ընդի, ինչ-օր մարմընիդ զարար պերա̈գու» (Ժող. 11։10)։ Աստվաձաշունչը մեղադռա̈գու ընեց, վեվ-օր չապըն ավել գուդա̈ հընու խըմա̈գու (Առակ. 23։20)։ Ա̈դ սովորուտիննուն էրեսըն մաշտը մեռնիլ բիլա̈ գայնա։ Եգովըն կուզա̈, հընոր միր չապը կիդնոնկ, եպոր որոշինկկու, ինչկան ուդուշ հընու խըմուշ (1 Կորնթ. 6։12; 9։25)։

7. Ի՞նչպես Առակներ 2։11-ին կըրվաձ խոսկերը յառդում գընին մեզի միր առոխչուտինին հեդ գաբվաձ շիդագ որոշումնի ընուշ։

⁷ Մեզի բիդուա̈ խերը միտկ ընուշ, հընոր միր որոշումնին էրեվծընին, հընոր մենկ շընորագալինկ Աստըձուն դըվաձ գյանկին հոմար (Սաղ. 119։99, 100; գաշտըցեկ Առակներ 2։11)։ Օրինագ, մենկ ըմըն ինչը ուդիլ չինկ։ Ետե մեզի դուր կուկա մեգ ուդելիկմը, ամա մենկ կիդինկ, հընոր ըն մեզի զարար գընա̈, մենկ ա̈դ ուդիլ չինկ։ Հըմա̈լ մենկ գերեվծընինկ, հընոր խերը միտկը գընինկ, եպոր ինչկան-օր բիդուա̈ քուն գըլլինկ, մառզանկ գընինկ հընու մակուր բա̈հինկկու ինչպես մեզի, ըմունա̈լ միր դունը։

8. Ի՞նչպես Եգովըն կուզա̈, հընոր վերապերվինկ միր հընու միգա̈լնացը գյանկին։ Պածադռեցեկ։

⁸ Եգովին օրենկին նես, վեյնոր ըն դըվավ իզրաիլտյաննուն, գաստըվեր, ինչ բիդուա̈  ընուշ, հընոր մաշտուն գեցաձ դեղը գամա̈լ պոնաձ դեղը ուվեկու հեդ փիս պոն բադահի հեչ (Ելք 21։28, 29; 2 Օրենք 22։8)։ Ա̈վա̈լը, եպոր ըմուն պոմը գըլլեր, ինչի հոմար մեգը մեռներգու, ա̈դու նես մեղավոր մաշտուն սպոննեյնըգու (2 Օրենք 19։4, 5)։ Հըմա̈լ բադժեյնըգու ըն մաշտուն, վեյնոր չուզելըն զարար պերերգու դահա չըձընվաձ դըղուն (Ելք 21։22, 23)։ Ինչպես գերեվնա Սուրպ Կըրվացկնուն նեսըն, Եգովըն կուզա̈, հընոր մենկ ուշադիր ըլլինկ հընու ըմըն ինչը ընինկ, հընոր նա̈ միր, նա̈ա̈լ մեգիմը գյանկին զարար պերինկ հեչ։

9. Ա̈լ ի՞նչ ընողընկ, հընոր միր հընու միգա̈լնացը գյանկին զարար պերինկ հեչ։ (Հըմա̈լ աշեցեկ նըգարը։)

⁹ Մենկ գերեվծընինկ Աստըձուն, հընոր շընորագալինկ գյանկին հոմար, եպոր դոնը հընու պոնաձ դեղեյս ըմըն ինչը գընինկ, հընոր միր հընու միգա̈լնացը առոխչուտինին զարար պերինկ հեչ։ Օրինագ, եպոր կուզինկ նեդուշ սուր գամ աղուլի պոմը գամա̈լ իլաջ, մենկ ա̈դ գընինկ ըմուն, հընոր միգա̈լնացը զարար պերինկ հեչ։ Հընու ա̈մա̈ղ գընինկ, հընոր ա̈դ պոները դըղոցը ծեռկը ըյնին հեչ։ Մենկ ուշադիրինկ, եպոր գըրագ կոլինկկու հընու ճուր գըլգըլածընինկկու։ Հըմա̈լ տոգըն  մա̈րեծընինկկու միր պոնեծուցաձ օմըրա̈տնին։ Մենկ մաշինա քըշիլ չինկ, եպոր մեզի զորա̈ ուշադիր ըլլուշ, քոնի-օր խըմիչկ ըղաձունինկ, իլաջմը խըմաձունինկ գամա̈լ լավ քուն ըղաձ չինկ։ Հընու մենկ, մաշինա քըշելնիս, տելեֆոն պոնեծընիլ չինկ։

10. Ի՞նչ մենկ գայնոնկ ընիլ կադընուն բադռաստվուշի հընու օնծընուշի հոմար։

¹⁰ Մենկ ըմըն սըրա չա̈-օր գայնոնկ յոն դալ ընդի, ինչ-օր միր գյանկին գայնա զարար պերիլ։ Օրինագ, ա̈դ զորա̈ ընուշ կադընուն, սա̈լլա̈տնուն հընու գըռիվնուն սըրըն։ Ամա ա̈դմուն սըրընա̈լ մենկ գայնոնկ ինչիմը ընիլ, հընոր խալըսինկ միր գյանկը։ Ի՞նչ։ Օրինագ, մենկ դընըն տուս էլլող չինկ ըն ժամերուն, եպոր կառավարուտինը իրավունկ դալ չի ա̈դ ընուշ։ Գամա̈լ, բիդվընանա, ուրիշ դեղ փախչողընկ (Հռոմ. 13։1, 5—7)։ Բազի, հընչուկ կադըն ըլլի, կառավարուտինը գասա̈, ինչ բիդուա̈ ընուշ բաշտպանվուշի հոմար։ Լըսինկնա ընեց աստաձը, բադռաստ գըլլինկ կադընուն։ Օրինագ, մենկ գայնոնկ դոնը յոն տըրվաձ ճուր օննալ, ուդելիկ, վեյնոր թեզ զայ ըլլիլ չի հընու ըն իլաջնին, վերեկնոր առաչին հեռտին գայնոն բիդվընալ։

11. Ի՞նչ ընողընկ, եպոր սա̈լլա̈տ նա̈յրըվիգու։

¹¹ Ի՞նչ ընողընկ, եպոր միր գեցաձ դեղը սա̈լլա̈տ նա̈յրըվիգու։ Կառավարուտինը ասա̈նա, հընոր բիդուա̈ ծեռկ լըվնուշ, իրարմա̈ հեռու գինուշ, մասկա հակնուշ հընու կառանտինի նըստուշ, մենկ լըսողընկ։ Եպոր մենկ ա̈դպես գընինկ, գերեվծընինկ, հընոր թոնգ հաշվինկկու գյանկը՝ Աստըձուն դըվաձ պաշխիշը։

12. Ի՞նչպես Առակներ 14։15-ին կըրվաձ խոսկերը յառդում գընին մեզի հասկըննուշ, վեր այչեվուտինը բիդուա̈ լըսուշ կադընուն գամ սա̈լլա̈տնուն սըրըն։

¹² Կադընուն հընու սա̈լլա̈տնուն սըրըն, մենկ գայնոնկ շադ նորուտիննի լըսիլ, վերեկնոր ջիպա̈լ շիդագ չին։ Ըներ գայնոն միր մոդ հասնիլ միր ընգեյդացը, տըրգիցնուն հընու նորուտիննուն միչոցով։ Ըմըն մեգ խոսկին հավդուշին դեղը, մենկ լըսինկկու ըն նորուտիննին, վերեկնոր մեզի գասա̈ կառավարուտինը գամ հեկիմուտինը։ (Գաշտըցեկ Առակներ 14։15։) Ղեգավարող խումպը հընու ֆիլիալնին, մինչեվ այչեվուտին դըվուշը ժողովին հանդիպումնուն հընու քարոզին մասին, քըրկըրինգու ալլայ նորուտիննին (Եբր. 13։17)։ Ետե լըսինկ ընեց դըվաձ այչեվուտինը, մենկ բաշտպանինկկու զարարըն ինչպես մեզի, ըմունա̈լ միգա̈լնացը։ Ա̈դտի ղաիր, միր լըսուգ ըլլուշին հոմար, միգա̈լնեկը լավ միտկը գընին Եգովին գազմագերպուտինին մասին (1 Պետ. 2։12)։

13. Ի՞նծոյ մենկ գերեվծընինկ, հընոր թոնգ հաշվինկկու գյանկը, եպոր արունի հեդ գաբվաձ հառցեր առաչ կուկոն։

¹³ Շադերը կիդին, հընոր Եգովին ձառայողնին սուրպ հաշվինգու արունը։ Մենկ լըսինկկու Եգովին օրենկը, վեյնոր գաբվաձա̈ արունին հեդ հընու թողուլ չինկ, հընոր միր գյանկը խալըսուշի հոմար մեզի արուն լըլուն (Գործ. 15։28, 29)։ Ամա ա̈դ չի նըշանագիլ, հընոր մենկ կուզինկ մեռնուշ։ Հագառագը, մենկ շադ թոնգ հաշվինկկու Աստըձուն պաշխիշը՝ միր գյանկը։ Մենկ գեշտոնկ ըմուն հեկիմնուն մոդ, վերեկնոր հազըրին բետկըծընուշ մեզի ըռոնց արունի։

14. Ի՞նչ գայնոնկ ընիլ, հընոր ըմուն դըրուտինի նես ըյնինկ հեչ, եպոր ա̈ջա̈լա̈ բիդվընագու հեկիմնուն յառդումը։

¹⁴ Լըսինկնա ա̈ս տասին խըրադնին հընու միտկ ընինկնա միր առոխչուտինին մասին, մենկ գայնոնկ բաշտպանիլ միր գյանկը հընու մեզի ա̈լ քիչ բիդվընագու հեկիմնուն յառդումը։ Ինչկան լավ ըլլի միր առոխչուտինը, ընկան թեզ մենկ բետկընոնկկու ապեռացիյա ըղաձնուս ետկը։ Հըմա̈լ շադ գարեվորա̈ դոնը հընու պոնաձ դեղեյս ըմըն ինչը ընուշ, հընոր զարար պերինկ հեչ նա̈ միր, նա̈ միգա̈լնացը գյանկին հընու հեդեվուշ մաշինա քըշուշին հեդ գաբվաձ օրենկնուն։ Ա̈դմուն ընինկնա հընու զգուշ ըլլինկնա, մենկ ըյնիլ չինկ ըմուն  դըրուտինի նես, եպոր ա̈ջա̈լա̈ բիդվընագու ապեռացիյա ընուշ։

15. ա) Օ՞րի գարեվորա̈, հընոր մենկ վիրա միր հեդ օննոնկ «Ոլեիզյավլենիե» դակումենտը։ (Հըմա̈լ աշեցեկ նըգարը։) բ) Ի՞նչպես շիդագ որոշում ընինկ արուն պոնեծընուշի հառցին։ (Աշեցեկ սնոսկըն։)

¹⁵ Մենկ թոնգ հաշվինկկու գյանկը, ընդի ըմըն սըրա հեդվիս գոննոնկ «Волеизъявление и доверенность относительно медицинского вмешательства» դակումենտը։ Ընու նես կըրվաձա̈, ինչպես մենկ վերապերվինկկու արուն լըլուշին հընու միգա̈լ դեսագի բետկընուշի ծեվերուն։ Ծիր դակումենտին սըրըն օնցաձ չա̈՞յա։ Բիդուա̈նա նորըն կըրեցեկ գամ նորոկեցեկ ըն։ Ա̈դ կոռձը եդ ցիկիլ միկ։ Կըրվաձ դակումենտը յառդում գընա̈, հընոր հեկիմնին բառզ հասկըննոն ծիր ուզաձը հընու ա̈ջա̈լա̈ կոռձի օսնին։ Հըմա̈լ հեկիմնուն հեդ իրար չըհասկըննուշ ըլլիլ չի b։

16. Ի՞նչ ընողընկ, ետե չիդինկ, ինչպես բիդուա̈ կըրուշ «Ոլեիզյավլենիըն»։

¹⁶ Ըմըն մեգ մաշտուն հեդ, ճահել հընու ուժեղ ըլլիա̈լ, գայնա չըռաստուտինմը բադահիլ գամա̈լ ըն գայնա հիվըննալ (Ժող. 9։11)։ Ընդիա̈լ լավ գըլլի, հընոր մենկ կըրինկ «Ոլեիզյավլենիե» դակումենտը։ Չիդեկնա, ինչպես ա̈դ ընողեկ, մոդգըցեկ իրիցնուն։ Ըներ կիդին,  ինչպես ծեզի յառդում ընին։ Ամա իրիցնին ծիր դեղը որոշում ընիլ չին։ Ա̈դ ծիր կոռձնա̈ (Գաղ. 6։4, 5)։ Ըներ գայնոն յառդում ընիլ ծեզի հասկըննուշ, ինչ բետկընուշի ծեվեր գոն, հընու ծիր որոշումը կըրուշ դակումենտին նես։

17. Ի՞նչըն գերեվնա, հընոր մենկ խելացի վերապերվինկկու առոխչուտինի հեդ գաբվաձ հառցերուն։

¹⁷ Առոխչուտինին հընու բետկընուշին հեդ գաբվաձ հառցերուն նես մեձ դեր ունի Աստվաձաշընչին միչոցով տաստիրագվաձ միր խիղջը (Գործ. 24։16; 1 Տիմոթ. 3։9)։ Եպոր մենկ որոշում գընինկ հընու ա̈դու մասին միգա̈լնացը հեդ խոսինկկու, մեզի բիդուա̈ հաշվի առնուշ Փիլիպպեցիներ 4։5-ը. «Թող ալլայկը դեսնուն ծիր խելացի ըլլուշը»։ Ետե մենկ խելացիինկ, չապըն ավել միտկ ընիլ չինկ միր առոխչուտինին մասին։ Հըմա̈լ քուրեյդացը հընու ախպըյդացը հեդ ա̈դու մասին խոսելնիս միրը բընդիլ չինկ։ Միր որոշումնին դարպերվինա̈լ, մենկ հազ գընինկ հընու հարգինկկու ընեց (Հռոմ. 14։10—12)։

18. Ի՞նչպես գայնոնկ էրեվծընիլ Եգովին, հընոր շընորագալինկ գյանկին հոմար։

¹⁸ Ի՞նչպես գայնոնկ էրեվծընիլ Եգովին, հընոր շընորագալինկ գյանկին հոմար։ Մենկ թոնգ հաշվինկկու ըն հընու գուդոնկ Աստըձուն միր օննըցաձըն ըմընա լավը (Հայտն. 4։11)։ Ա̈կընս մեզմըն շադերը ռաստ կուկոն դարպեր հիվընդուտիննուն հընու կադընուն հեդ։ Ամա ա̈դ ըն գյանկը չա̈, վեյնոր Աստվաձ կուզեր միր հոմար։ Մոդիգա̈ ժամանագը, եպոր ըն պաշխողա̈ մեզի հավեռժ գյանկ հընու ա̈լ ըլլող չա̈ նա̈ ցավ, նա̈ա̈լ մեռնուշ (Հայտն. 21։4)։ Քոնի-օր ա̈դ ժամանագը դահա էգաձ չա̈, էգեկ թոնգ հաշվինկ գյանկը հընու ձառաինկ միր Հորը, Եգովին, վեյնոր մեզի շադ հազ գընա̈։