1. Inki ke monisa nde Yehowa ke bakaka luzingu na valere?

 YINDULA nde nduku na nge mosi me pesa nge nzo mosi. Na bisika ya nkaka ya nzo yango, mukubu me yantika kukatuka mpi yo me yantika kubeba. Kansi yo kele na valere ya bamilio ya badolare. Ya kieleka, nge ta sepela ti dikabu yina mingi mpi nge ta tanina yo mbote-mbote. Mutindu mosi mpi, Yehowa me pesaka beto dikabu mosi ya valere mingi. Dikabu yango kele luzingu. Ya kieleka, Yehowa monisaka nde yandi ke bakaka luzingu na valere mingi ntangu yandi pesaka luzingu ya Mwana na yandi bonso kimenga sambu na beto.—Yoa. 3:16.

2. Mutindu 2 Bakorinto 7:1 ke monisa yo, nki Yehowa ke zolaka nde beto sala?

² Yehowa kele Nto ya luzingu. (Nk. 36:9) Ntumwa Polo mpi vandaka kundima yo sambu yandi tubaka nde: “Na nzila na yandi beto kele na luzingu, beto ke tambulaka, mpi beto ke zingaka.” (Bis. 17:25, 28) Yo yina, beto ke ndimaka nde luzingu kele dikabu yina Yehowa me pesaka beto. Na zola yonso, Yehowa ke pesaka beto bima yina beto kele ti yo mfunu sambu na kulanda kuzinga. (Bis. 14:15-17) Kansi Yehowa ke salaka ve mambu ya kuyituka sambu beto landa kuzinga. Yandi ke zolaka nde beto sala yonso sambu na kulanda kuvanda ti sante ya mbote mpi kimpeve ya mbote. (Tanga 2 Bakorinto 7:1.) Sambu na nki beto fwete tanina sante mpi luzingu na beto mpi nki mutindu beto lenda sala yo?

3. Inki kele kikuma ya nkaka ya ke pusaka beto na kusala bikesa ya kuvanda ti sante ya mbote?

³ Kikuma ya nkaka ya ke salaka nde beto sala bikesa ya kuvanda ti sante ya mbote kele sambu beto sadila Yehowa mbote. (Mar. 12:30) Beto ke zolaka kupesa Yehowa ‘nitu na beto bonso kimenga ya moyo, ya santu, ya Nzambi ke ndimaka.’ Yo yina, beto ke  salaka ve mambu yina lenda bebisa sante na beto. (Bar. 12:1) Ya kieleka, yo ke tendula ve nde beto ta bela ve. Beto ke salaka yonso sambu na kumonisa Yehowa nde beto ke sepelaka ti dikabu ya luzingu yina yandi me pesaka beto.

4. Inki ntotila Davidi zolaka kusala?

⁴ Ntotila Davidi monisaka nde yandi vandaka kusepela ti dikabu ya luzingu sambu yandi sonikaka nde: “Inki mambote kele na lufwa na mono, awa ya mono ke kulumuka na dibulu? Keti mfututu ta kumisa nge? Keti yo ta zabisa kwikama na nge?” (Nk. 30:9) Mbala ya nkaka Davidi sonikaka bangogo yina ntangu yandi kumaka na nsuka ya luzingu na yandi. Kansi yandi zolaka kubikala na luzingu sambu na kulanda kusadila Yehowa. Ntembe kele ve nde beto yonso ke zolaka kubikala na luzingu.

5. Ata beto ke bela mpi beto me kuma minunu, nki beto fwete sala?

⁵ Maladi mpi kimununu lenda kanga beto nzila ya kusala mambu mingi yina beto vandaka kusala ntete. Yo lenda sala nde beto wa makasi mpi beto kuma mawa-mawa. Kansi beto fwete landa kusala yonso sambu na kuditanina. Sambu na nki? Sambu ata beto me kuma minunu to beto ke belaka, beto lenda landa kukumisa Yehowa bonso ntotila Davidi. Yo ke pesa beto kikesa sambu beto ke zabaka nde Yehowa ke bakaka beto na valere ata beto ke bela to beto me kuma minunu. (Mat. 10:29-31) Ata beto me fwa, yandi kele ti mpusa ya ngolo ya kufutumuna beto. (Yobi 14:14, 15) Ntangu beto kele na luzingu, beto ke salaka bikesa ya kutanina sante mpi luzingu na beto.

6. Inki Yehowa ke zolaka nde beto sala sambu na bima yina beto ke dia mpi yina beto ke nwa?

⁶ Ata Biblia kele ve mukanda yina ke tubilaka mutindu ya kuvanda ti sante ya mbote to mukanda yina ke songaka beto bima yina beto fwete dia, yo ke songaka beto mutindu Yehowa ke tadilaka bima yango. Mu mbandu, Yehowa ke songaka beto na ‘kukatula mambu ya mpasi’ yina lenda bebisa nitu na beto. (Lon. 11:10) Biblia ke songaka beto nde beto fwete vanda ve bantu yina ke diaka mbiki mpi ke lawukaka malafu sambu bikalulu yina lenda bebisa sante na beto to yo lenda fwa beto. (Bing. 23:20) Yehowa ke zolaka nde beto pona mbote bima yina beto ke dia mpi bima yina beto ke nwa.—1 Bak. 6:12; 9:25.

7. Inki mutindu mambu yina kele na Bingana 2:11 ke sadisaka beto na kubaka balukanu ya mbote sambu na sante na beto?

⁷ Beto fwete yindula mbote sambu na kubaka balukanu yina ta monisa nde beto ke sepelaka kibeni ti dikabu ya luzingu yina Yehowa me pesaka beto. (Nk. 119:99, 100; tanga Bingana 2:11.) Mu mbandu beto ke yindulaka mbote na ntwala ya kupona bima yina beto ke dia. Kana beto ke sepela ti madia mosi kansi madia yango ke bedisa beto, kuyindula mbote ta sadisa beto na kuyambula kudia yo. Beto ta monisa mpi nde beto ke vandaka ti mabanza ya mbote kana beto ke lala mbote, kana beto ke sala bangalasisi mbala na mbala mpi kana beto ke landa kutula nitu ti nzo na beto bunkete.

8. Inki mutindu Biblia ke monisa nde yo kele mfunu mingi na meso ya Yehowa nde beto kuditula ve na kigonsa?

⁸ Yehowa pesaka bantu ya Izraele bansiku yina vandaka kusadisa bo na kuditula ve na kigonsa ntangu bo vandaka na banzo to ntangu bo vandaka kusala bisalu. (Kub. 21:28, 29; Kul. 22:8) Kana muntu me fwa muntu ya nkaka kukonda kukana, yo vandaka kunatila yandi bampasi mingi. (Kul. 19:4, 5) Nkutu, Nsiku vandaka kutuba nde bo fwete pesa ndola na muntu yina me tutana na kidiba ti nkento yina kele ti divumu mpi mwana yina kele na divumu me wa mpasi. (Kub. 21:22, 23) Masonuku ke monisa pwelele nde beto fwete sala yonso sambu na kutina bigonsa.

9. Inki beto fwete sala sambu na kutina bigonsa? (Tala mpi bifwanisu ya ke wakana ti paragrafe yai.)

 ⁹ Beto ke monisaka nde beto ke sepelaka ti dikabu ya luzingu yina Yehowa me pesaka beto ntangu beto ke salaka yonso sambu na kuditula ve na kigonsa, yo vanda na nzo to na kisalu. Mu mbandu, beto fwete bumba na kisika ya mbote bima yina lenda lwadisa, bankisi to bima yina ke vandaka poison. Beto fwete tula yo na kisika yina bana ya fioti ta mona yo ve. Beto fwete keba ntangu beto ke pedisa tiya, ke tokisa masa mpi ke sadila bisadilu ya nkaka. Beto fwete tambula ve mpamba-mpamba ntangu beto ke sadila bima yina. Beto fwete nata ve kamio kana beto ke nwa bankisi yina ke lembisa beto, kana beto me nwa malafu mpi yo ke sala nde beto kuka ve kunata mbote to kana beto lalaka ve na mpimpa. Beto fwete simba ve telefone na maboko ntangu beto ke pusa kamio.

10. Inki beto lenda sala na ntwala ya kisumbula mpi ntangu yo ke salama?

¹⁰ Bantangu ya nkaka, kele ve ata ti kima yina beto lenda sala sambu kisumbula kusalama  ve. Mu mbandu, bisumbula ya lugangu, bipupa mpi bitumba. Kana kisumbula mosi me salama, beto fwete sala yonso sambu na kutanina luzingu na beto. Mu mbandu beto fwete lemfuka na bansiku yina bamfumu ya luyalu ke pesa beto. (Bar. 13:1, 5-7) Beto lenda yilama mpi na ntwala nde kisumbula mosi kusalama. Yo yina beto fwete landa mambu yina bamfumu ya luyalu ke songa beto sambu beto vanda ya kuyilama mbote-mbote. Mu mbandu yo kele mfunu mingi na kubumba masa mpi madia yina ke polaka ve sambu yo sadisa beto kana kisumbula mosi me salama.

11. Inki beto lenda sala kana maladi mosi ya ke sambukilaka bantu me panzana na kisika yina beto ke zingaka?

¹¹ Inki beto lenda sala kana maladi mosi ya ke sambukilaka me panzana na kisika yina beto ke zingaka? Beto fwete lemfuka na lutwadisu ya bamfumu ya luyalu. Mu mbandu, kuyobisa maboko mbala na mbala, kuvanda ve pene-pene ti bantu, kulwata maske mpi kuditula na kingenga. Kana beto sala mutindu yina, beto ta monisa nde beto ke sepelaka mingi ti dikabu ya luzingu yina Nzambi me pesaka beto.

12. Inki mutindu Bingana 14:15 ke sadisa beto sambu na bansangu yina beto lenda wa ntangu kisumbula mosi me salama?

¹² Kana kisumbula mosi me salama, bantangu ya nkaka beto ke waka bantu ke tubaka mambu yina kele ve ya masonga. Beto fwete ndima ve “mambu yonso” yina beto ke wa kansi beto fwete landa lutwadisu ya mbote yina bamfumu ya luyalu mpi minganga ke pesa beto. (Tanga Bingana 14:15.) Nto-Kimvuka mpi Babetele ke salaka bikesa sambu na kubaka bansangu ya me fwana na ntwala nde bo pesa beto lutwadisu sambu na balukutakanu ya dibundu mpi sambu na kisalu ya kulonga nsangu ya mbote. (Baeb. 13:17) Kana beto ke landa lutwadisu yina, beto ta kuditanina mpi beto ta tanina bantu ya nkaka. Beto lenda sadisa mpi bantu ya nkaka na kuvanda ti bangindu ya mbote sambu na Bambangi ya Yehowa.—1 Pie. 2:12.

13. Inki mutindu beto ke monisaka nde beto ke bakaka luzingu na valere ntangu beto ke lemfukaka na nsiku ya Yehowa ya me tala menga?

¹³ Bantu mingi ke zabaka nde Bambangi ya Yehowa ke ndimaka ve nde bo tula bo menga sambu menga kele kima ya santu. Beto ke lemfukilaka nsiku ya Nzambi sambu na menga. Yo yina beto ke ndimaka ve nde bo tula beto menga ata beto ke bela maladi mosi yina ke lomba nde bo sansa beto nswalu. (Bis. 15:28, 29) Kansi yo ke tendula ve nde beto ke zolaka kufwa. Beto ke sepelaka ti luzingu sambu yo kele kado yina Yehowa me pesaka beto. Beto ke sosaka minganga ya mbote yina ke ndimaka kusansa bantu kukonda kuvutula bo menga.

14. Inki beto lenda sala sambu beto bela ve maladi yina ta lomba nde bo sala beto operasio kukonda kusukinina?

¹⁴ Kana beto ke sadila mambu yina beto me longuka na disolo yai sambu na kutanina sante na beto, mbala ya nkaka yo ta lomba ve nde bo sala beto operasio to beto bela maladi mosi ya ngolo. Kana beto ke tanina sante na beto mbote, beto ta beluka nswalu kana bo me sala beto operasio. Beto lenda sala mpi yonso sambu beto bela ve maladi yina ta lomba nde bo sala beto operasio kukonda kusukinina kana beto ke tula ve bima ya kigonsa na nzo na beto to na kisika na beto ya kisalu mpi kana beto ke lemfuka na bansiku ya ke tubilaka mutindu ya kutambula na nzila.

15. (a) Sambu na nki yo kele mfunu nde beto vanda ti karti bantuma sambu na lusansu? (Tala mpi kifwanisu ya ke wakana ti paragrafe yai.) (b) Mutindu video yina me monisa yo, nki mutindu beto lenda monisa balukanu na beto na mutindu ya kusadila menga ntangu bo ke sansa beto?

¹⁵ Sambu beto ke sepelaka mingi ti dikabu ya luzingu yina Yehowa me pesaka beto, beto ke fulusaka karti bantuma sambu na lusansu mpi  beto ke vandaka ntangu yonso ti yo. b Na karti yina, beto ke sonikaka mutindu beto ke tadilaka kuvutula menga mpi balusansu ya nkaka. Keti nge kele ti karti yango? Kana nge kele ve ti yo to nge ke zola kuyidika bansangu yina kele na kati, nge fwete sala yo nswalu. Kana beto me sonika pwelele mambu na karti yina, yo ta sadisa beto na kubaka lusansu nswalu kukonda kulutisa ntangu ya kusolula ti minganga na beto sambu na yo. Yo ta sala mpi nde bo pesa beto ve lusansu yina lenda tula luzingu na beto na kigonsa. c

16. Inki beto lenda sala kana beto ke zaba ve mutindu ya kufulusa karti bantuma sambu na lusansu?

¹⁶ Ata beto kele baleke to beto kele ti sante ya mbote, yo ta kanga beto ve nzila ya kubela to ya kusala kisumbula. (Lon. 9:11) Yo yina, yo ta vanda mbote nde beto fulusa karti, bantuma sambu na lusansu. Kana nge ke zaba ve mutindu bo ke fulusaka karti yango, nge lenda yula bankuluntu ya dibundu na beno. Sambu bo ke zabaka mbote mutindu ya kufulusa yo. Kansi bo ta bakila nge ve balukanu sambu na lusansu na nge. Yo kele mukumba na nge mosi. (Bag. 6:4, 5) Bo lenda sadisa nge na kubakisa mambu yina kele na karti yango mpi na kusonika bangindu na nge.

17. Inki mutindu beto lenda monisa nde beto kele ve makambu ngolo sambu na mambu ya me tala sante?

¹⁷ Beto ke bakaka balukanu mingi ya me tala lusansu na beto na kuwakana ti mambu yina beto ke longukaka na Biblia. (Bis. 24:16; 1 Tim. 3:9) Ntangu beto ke baka balukanu mpi ke tubila yo ti bantu ya nkaka, beto fwete sala yonso sambu na kusadila munsiku yina kele na Bafilipi 4:5. Yo ke tuba nde: “Bantu yonso kuzaba kikalulu na beno ya kuvanda ve makambu ngolo.” Beto ta monisa nde beto kele ve makambu ngolo kana beto ke kudiyangisa ve mingi sambu na sante na beto mpi ke pusa ve bantu ya nkaka na kusala mambu mutindu beto ke zola. Beto ke zolaka mpi ke zitisaka bampangi na beto ata bo me baka balukanu yina kele ve kiteso mosi ti ya beto.—Bar. 14:10-12.

18. Inki mutindu beto lenda monisa ntonda sambu na dikabu ya luzingu?

¹⁸ Beto ke monisaka ntonda na Yehowa, Nto ya luzingu ntangu beto ke taninaka luzingu na beto mpi ke sadilaka yandi na mutindu ya mbote. (Kus. 4:11) Bubu yai, beto fwete kanga ntima na bampasi mpi na bisumbula. Yo kele ve mutindu yina Yehowa zolaka nde beto zinga. Ntama mingi ve, Yehowa ta pesa beto luzingu ya mvula na mvula mpi lufwa ti bampasi ta vandaka diaka ve. (Kus. 21:4) Kansi bubu yai, yo kele mbote nde beto sadila Yehowa Tata na beto ya zola ntangu beto kele na luzingu.