1. Vuno muono uetu ua kala na seho ika kuli Yehova?

 ACI SINGANIEKENU nga umo kavusamba na mi hana ndzivo. Ndzivo yaco ya kala na imo tinta ya lamuoka, kaha ha vihela vimo heku hita-hita mema. Vutuhu ndzivo yaco ya kala nevi vitanga, vunoni ya ndando ya kama. Makulukazi na makulukazi a vidolare. Mua vusunga mu ka santsela mua kama ku ndzivo yaco, na ku linga cose mu ku i niunga. Na vuno vene, Yehova ua tu hana vuana seho ya kama. Vuana vua muono. Cili vene, Yehova ua muesele ngecize muono uetu ua kala na seho ya kama mu ku hana Muaneni mu ku pua cikombelo.—Yoa. 3:16.

2. Ngue mu ya muesa 2 Kolintu 7:1, vika Yehova ua lavelela kuli yetu?

² Yehova ikeye Ndundzi ya muono. (Visa. 36:9) Kapostolo Paulu ua muesele ovu vusunga mua handekele ngueni: “Muli ikeye tu yoya, na ku endangana, na ku puamo.” (Vili. 17:25, 28) Ngeci mukemuo, tu hasa ku handeka nguetu muono ua pua vuana vua tu hana Njambi. Kaha naua ua tu hana viose via tondeka linga tu tualeleho ku yoya. (Vili. 14:15-17) Vutuhu ngoco, Yehova ke ku niunga miono yetu mu cikomoueso. Vunoni, ua tonda tu lihakele kapandi ka ku liniunga ku muvila na mu lutsilielo, kuliya na vuhasi vuetu vuose. (Tandenu 2 Kolintu 7:1.) Omo lia vika tua pande ku niunga  cihindu na muono uetu kaha vati tu hasa ku lingamo?

3. Tumbulenu vumo vusunga vua pande ku tu lingisa ku lihakela kapandi ka ku niunga cihindu cetu?

³ Vumo vusunga vua pande ku tu lingisa ku lihakela kapandi ka ku niunga cihindu cetu, vua pua muomu tua tonda ku pangela Yehova na ndzili yetu yose. (Mako 12:30) Kaha tua tonda tu “kundike mivila [yetu] ngue nkombelo ya muono, ya ku lela, ya ku lema Njambi.” Ngeci mukemuo, tue ku lihakela kapandi ka ku liniunga ku viuma vize vi tua tantekeya nguetu vi hasa ku vihisa cihindu cetu. (Loma 12:1) Vutuhu ngoco, ambe tu lihakele kapandi ka ku fua vati kasi tu hasa vene ku vavala. Vunoni tue ku lihakela kapandi ka ku lingako mutamba uetu, muomu tua tonda ku muesa kuli Tatetu ua muilu ngecize tua haka seho ku vuana vua muono.

4. Vika ua tondele ku linga Muangana Ndaviti?

⁴ Muangana Ndaviti ua lomboluele omo lia vika ua hakele seho ku vuana vua muono, mua sonekele ngueni: “Nganio ika i li ku maninga ange omo nji kovela mu cihilo? Mpumputa i ka ku sangala ni? i ka ambulula vusunga vuove?” (Visa. 30:9) Citava Ndaviti ua sonekele aa mezi tele ali ku ntsongo ya muono ueni. Vunoni Ndaviti ua lihakelele kapandi ka ku tualelelaho ku liniunga, linga kantsimbu kose-oko naua ka yoyako a ka pangese mu ku sangaziala Yehova. Mua vusunga, netu vose a ka kakeko kapandi ka tua lihakela.

5. Ambe nga tu na kulupa mua kama ni ku vavala mua kama, vika vi tu hasa ku linga?

⁵ Ku vavala na vukulupe vi hasa ku tu honouesa ku linga viuma via vingi vi tua kele na ku linga laza. Kaha evi vi hasa ku tu futula ku mutima na ku tu vuisa vusiua. Vunoni ka tua pandele ku likela ku lihakela kapandi na kuli ecelela nga tu vavala. Omo lia vika? Muomu ambe tu na kulupa mua kama ni tuli na ku vavala mua kama, kasi tu hasa ku sangaziala Yehova ngue mua lingile Muangana Ndaviti. Mua vusunga, ce ku tu vuisa ndzolela ya kama ku mutima ku tantekeya ngecize Njambi ua tu haka seho, vutuhu ka tua tantulukile! (Mat. 10:29-31) Kaha ambe nga tu na tsi kasi a ka kala na vusona vua ku tu sangula. (Yombi 14:14, 15) Cili vene, ntsimbu tu cili na muono tu tonda ku tualelelaho ku lihakela kapandi ka ku niunga cihindu na muono uetu.

6. Vika Yehova ua lavelela kuli etu ku tuala ha ku-lia na ku nua cetu?

⁶ Vutuhu Mbimbiliya ka ya puile livulu lia cihindu, vunoni ya muesa vati Yehova ue ku muenamo via cihindu. Ca ku muenako, ua tu mamuna ‘ku tina ku viuma via hasa ku pihisa’ muvila uetu. (Ekel. 11:10) Mutupu na ku penda vie ku liana, kaha Mbimbiliya ya vi vindika. (Visi. 23:20) Yehova ua tonda tu muese ku lipokuesa ku tuala ha ku hangula vika, kaha vingahi tua hasa ku-lia ni ku nua. 1 Kol. 6:12; 9:25.

7. Vati cimamuna ca ku Visimo 2:11 ci hasa ku tu kuasa ku linga vihangula via cili ku tuala ha cihindu?

⁷ Tu hasa ku linga vihangula vize via muesa seho ya kama i tua haka ku vuana vua muono, mu ku pangesa vuhasi vuetu vua ku singanieka. (Visamo 119:99, 100; tandenu Visimo 2:11.) Ca ku muenako, tu hasa ku muesa liano ku tuala ku via-ku-lia. Nga kuli vimo via-ku-lia vi tua lema vunoni vie ku tu linga mua ku vihia, tue ku linga cose linga kati tu vilie. Kaha tue ku muesa naua ngecize tua pua vakua ku silikinia, mu ku kosa vi ola via ku puamo, ku hondola muvila ku sua kumo, na ku lihakela kapandi ka ku lilelesa etu vavene na ha ndzivo yetu.

8. Vika ya muesa Mbimbiliya ku tuala ha cifua ce ku muenamo Njambi via ku liniunga ku vusonde?

⁸ Masiko a hele Yehova ku cifuti ca Isaleli a kele na vitume via muesele, vati va pandele ku liniunga ku vimponde ambe ku ndzivo ni ku vipanga. (Ezu. 21:28, 29; Ndeu. 22:8) Vakua ku koka vimponde via tsihisile vakuavo ambe nga ku ndzimba, va kele na hita mu visoti via vingi. (Ndeu. 19:4, 5) Masiko a muesele ngecize uose ua vulumuine cipue vene kakeke kanda a semuke, ua pandele ku tambula kasitiku. (Ezu. 21:22, 23) Mbimbiliya ya muesa ha toma ngecize, Yehova ua tonda tu tuale mana ku ku liniunga.

9. Vika tu hasa ku linga mu ku liniunga ku vimponde? (Talenu naua cikupulo)

⁹ Tue ku muesa ngecize tua haka seho ya kama ku vuana muono, mu ku liniunga ku vimponde ku ndzivo na ku vipanga. Ca ku muenako, tue ku nongesa viuma via ku comotoka, via vusungu ni vihemba mu cifua ka ci koko mponde. Kaha tue ku vi haka ku laako na vanike. Tue ku kala naua na civando nga tu li na ku panga na tuhia, misozi ya ku yukuma ni  vikuata vikuavo vie ku pangesa tuhia, kaha ka tue ku vi seza ngoco. Cikuavo naua, ka tue ku endesa mendelo nga tu na kokovoka omo lia vihemba, vuala ni tulo. Kaha ka tue ku kuata viuma vi hasa ku tu tanganesa, ngeci mua telefone nga tuli na ku endesa.

10. Vika tu hasa ku linga ntsimbu kanda ku soloke ciyovo ni mu ntsimbu yaco?

¹⁰ Vintsimbu vimo, ka tue ku hasa ku vindika viuma vie ku haka miono yetu mu vusonde, cikumakuma ngeci mua viyovo via mavu, misongo ya ku litambuisa na vindzita. Vunoni nga viuma via cifua eci vi na soloka, tu hasa ku linga cose mu ku tepulula ku liana cavio na ku vuezelela ku vukovelelo vua ku ovoka cetu, mu ku ononoka masiko a ku kala ha vindzivo, ku tinaho, kaha na vinjila vikuavo via kuli niungilamo. (Loma 13:1, 5-7) Vumo vusonde citava ku vu nongonona ambe nga kanda vu soloke. Ngeci mukemuo, tue ku linga vuino mu ku ononoka nkala vitume vi va tu hana vakua nguvulu ku tuala ha ku livuahesela via viyovo. Ca ku muenako, tu hasa ku tulika tumo tumema, via-kulia ka vie ku vola vuasi, kaha na tu viuma tua kuli ohiela natuo mu ka cipete ka ku tina nako.

11. Nga ku na soloka umo musongo ua ku litambuisa, vika tua pande ku tava ku linga?

¹¹ Vika tua pande ku linga nga ku cihela ku tua kala kuli na ku hita umo musongo ua ku litambuisa? Tua pande ku ononoka masiko a ku liniunga, ngeci mua ku tana ku mavoko, ku lisondoloka na vakuetu, ku zala tunguua na vikuavo. Kapandi ka tue ku lihakela ku mu ku linga viuma evi, ke ku muesa seho i tua haka ku vuana vua muono.

12. Vati citume ca ku Visimo 14:15, ce ku tu kuasa ku hangula vuino mizimbu ye ku lisanduoka nga ku na soloka cimo ciyovo?

¹² Nga ku na soloka cimo ciyovo, manguavo e ku lizenga ha kati ka vavusamba, vandambo na vakua mizimbu. Mu cihela cihela ca ku “tsiliela mezi ose” a tue ku ivua, tua pande ku lihakela kapandi ka ku kulahela mu mizimbu ye ku tunda ku nguvulu, kaha na ku vakua cihindu. (Tandenu Visimo 14:15.) Civunga ca Vantuamena na viMbetele, vie ku lihakela kapandi kose ka ku tonda mizimbu yose, ntsimbu kanda va leke vamuanetu mu vikungulukilo viose viuma vi va na pande ku linga ku tuala ha ku kunguluka na ku ambulula. (VaHe. 13:17) Mu ku ononoka ku vitume viaco, tue ku ohiela kati muono yetu lika, vunoni na ya vakuetu. Kaha ku lingamo ce ku vueza naua ku lutsimo lua cili lua cikungulukilo muimbo lietu.—1 Pet. 2:12.

13. Vati tue ku muesa ngecize tua haka seho ku vuana vua muono ku tuala ku via maninga?

¹³ Vakaleho va Yehova va tsimana omo lia ku singimika ku lela ca maninga. Tue ku ononoka lisiko lia Yehova ku tuala ha maninga, mu ku viana ku tu hakao mu muvila ambe vene nga ku na soloka vitanga via cihindu via ku tungumuna. (Vili. 15:28, 29) Vunoni, eci ka ca lombolokele ngecize tua tonda ku-tsa, houe. Vunoni tua haka seho ya kama ku vuana vua muono vua tu hana Njambi. Ngeci tue ku lihakela kapandi ka ku tonda vandotolo vaze va tonda ku saka vuino ca ku hona vantu ku va haka maninga.

14. Vati tu hasa ku tepulula ku vusonde vua ku tu saka mu njila ya ikalu?

¹⁴ Tu hasa ku tepulula ku vusonde vua ku tu saka mu njila ya ikalu, mu ku kava vimamuna via cihindu vi tu na simutuila laza mu cilongesa cino. Muomu nga tue ku lihakela kapandi ka ku kala na cihindu ca cili, ambe nga va ka tu tavula ka tu ka kala na vitanga via kama, kaha  tu ka kanguka vuasi. Tu hasa naua ku liniunga ku visoti via cihindu via ku tungumuna, mu ku haka ku laako viuma viose via hasa ku koka mponde ku ndzivo ni ku vipanga kaha na ku ononoka mu vutuntu masiko a mu vitapalo.

15. (a) Vika ca puila ca seho kuenda na lipapelo lia maninga lia vuovuno kaha li li vuino? (Talenu naua cikupulo) (b) Ngue mu i na muesa video, vati tu hasa ku linga vihangula via cili ku tuala maninga?

¹⁵ Mu ku linga tu haka seho ku vuana vua muono, tu ka soneka DPA yetu na kuenda nayo ntsimbu yose. b Ha ndukumentu yaco tue ku sonekaho vizango via sakesi i tua tonda ku tuala ha maninga na visakesi vikuavo. Vuno mizimbu ya ha DPA yeni ya vuovuno ni ya laza? Nga mu tonda ku soneka imo yeka, lingenumo vuasi vuasi. Ku soneka vuino vizango vieni ku tuala ha sakesi i mua lema, ci ka kuasa linga va ka mi sake vuasi muomu vizango vienu vi na lumbunuka laza. Kaha naua vakua sipitali ka va ka takania na ku tu saka mu njila ka i hasa ku tu vulumuna. c

16. Vika tu hasa ku linga nga ka tuesi na vusunga ku tuala ha vati tu soneka lipapelo lia maninga?

¹⁶ Ambe nga tu va vakuendze kaha tua kala na cihindu ca cili, kasi tu hasa ku hita mu  mponde ni ku vavala. (Ekel. 9:11) Ngeci mukemuo, ca pua ku muesa mana ku soneka lipapelo lia maninga. Nga ka muesi na vusunga ku tuala ha vati mu soneka lipapelo liaco, hulenu vakuluntu va mu cikungulukilo cenu va mi kuase. Ve ku lihakela kapandi ka ku ivuisisa vuino vati mua ku sonekela lipapelo liaco. Vunoni ka va ka mi lingilako vihangula ku tuala ha sakesi, muomu ku lingamo ca pua kapandi keni. (Ngal. 6:4, 5) Vutuhu ngoco, va hasa ku mi kuasa ku ivuisisa vifua via ku liseza seza via sakesi via kalako, kaha na ku mi kuasa linga mu lombonone vuino vizango vienu ha lipapelo lienu.

17. Vati tu hasa ku muesa ngecize tua pua va ku votsika ku tuala ha cihindu?

¹⁷ Cingi ca vihangula vi tue ku linga ku tuala ha cihindu na sakesi, vie ku hitukila ha viuma vi tua lilongesa mu Mbimbiliya. (Vili. 24:16; 1 Tim. 3:9) Nga tuli na ku linga vihangula na ku vi simutuila na vakuetu, ca pua ca cili ku pangesa citume ca ku Filipu 4:5. Cize ca handeka nguaco: “Ngozi ni ku [votsika] cenu vi soloke ku vantu vose.” Ku pua va ku votsika, ce ku kuasa linga kati tu lisosomue mua kama na cihindu cetu ca ku muvila mu ntsimbu ino, ni ku sindiya vakuetu va temunuine ku cifua ci tue ku muenamo viuma. Tua lema vamuanetu na va ndumbuetu kaha tua va singimika, ambe nga va linga vihangula via liseza na vietu.—Loma 14:10-12.

18. Vati tu hasa ku muesa ku santsela cetu ku vuana vua muono?

¹⁸ Tue ku muesa ku santsela cetu kuli Yehova ndundzi ya muono, mu ku niunga muono uetu na ku mu pangela na ndzili yetu yose. (Ku-So. 4:11) Mu ntsimbu ino, kasi tu tualelelaho ku pinda na misongo na viyovo. Vunoni ou kati ukeuo muono ua tondele ku tu hana Sakatanga uetu. Ngeci mukemuo, vuovuno a ka tu hana muono ka ue ku hua ua ya-ye, ca ku hona ku vavala na ku ku-tsa. (Ku-So. 21:4) Vunoni mu ntsimbu ino, ca pua civezikiso ca kama ku kala na muono na ku pangela Tatetu ua cilemo, Yehova!