1. Yehova akalangira ati engebe yetu?

 TERILENGEKANIA oko kino. Omwira waghu iniakuha ekindu ky’obughuli bunene, aliwe ekya kera. Ekindu ekyo kyabirihwako erangyi, kyabirikina-kina, kandi kyabirikurumbuka. Nomo kine kitya, kyangaghula amamiliyoni w’amadolare. Ahate eritika-tika, ighukendisikya n’eriteya ekindu ekyo. Netu Yehova abirituha ekindu ky’obughuli bunene. Ekindu ekyo, y’engebe yetu. Oko kwenene, sihali ekindu ekyo Yehova akalangiramo ky’obughuli bunene kulenga engebe yetu. Oko kwenene, omwituha omwana wiwe mo mbanulo, Yehova akakanganaya ngoko akalangira engebe yetu mo yo mughaso munene.​—Yoa. 3:16.

2. Ngoko kiri omo 2 Abanya Korinto 7:1, Yehova anzire itwakolaki?

² Yehova yowatuha engebe. (Esy. 36:9) Omukwenda Paulo abya asi ekyo kyo ndeke. Mwabugha ati: “Eriwatana naye tuliho, kandi tukalendera, ituneho.” (Emib. 17:25, 28) Busana n’ekyo, twanganabugha tuti engebe yetu ni kihembo eky’oMungu atuha. Kundi Yehova atwanzire, akatuha ebyosi ebyangatuwatikya eribyaho. (Emib. 14:15-17) Aliwe Yehova syalikola ebitiko-tiko tutoke eribyaho. Omo mwanya w’ekyo, anzire itwayikasa eriteya engebe yetu n’eriteya obwira bwetu haghuma naye. (Soma 2 Abanya Korinto 7:1.) Busanaki litolere itwateya engebe yetu, kandi twangateyayo tuti?

3. Busanaki tukayikasa tubye itunakalire?

³ Tukayikasa eribya itunakalire kundi ekyo ikikendituwatikya erikolera Yehova yo ndeke. (Mar. 12:30) Twanzire emibiri yetu iyabya ‘ng’obuhere obuliho, kandi obubuyirire, obukatsemesaya’ oMungu. Busana n’ekyo, tukayiteghaya oko myatsi eyangaleka itwalwala. (Rom. 12:1) Aliwe, nomo twangayikasa tuti, sibughambu sitwangalwala. Nomo bine, tukateghaya engebe yetu ngoko twangatoka kundi twanzire erikangania Tata wetu w’elubula ngoko tusikirye engebe eyo atuha.

4. Omwami Dawidi abya anzire erikolaki?

⁴ Omwami Dawidi mwakangania nga ni busanaki asikirye engebe omughulu ahandika ati: “Endundi ni yahi namahola, namakimira omo kyuna? Olututu lwasyakupipa? Lwasyakania obutaleghula bwaghu?” (Esy. 30:9, NWT) Alinga Dawidi ahandika ebinywa ebyo akasonda erihola. Aliwe abya anzire kutsibu eribyaho inianakalire kundi ekyo kyangalekire iniapipa Yehova omo biro binene. Netu ekyo kyo tunanzire.

5. Nomo twangabya itwabirikekeluha kutse itwabirilwala, twanganakolaki?

⁵ Amalwere n’erikekeluha byanganaleka itwataluka erikola ebyo twabya tukakola embere. Ekyo kyanganaleka itwayowa muhanda. Aliwe, isitwaleka eritsomana engebe yetu. Busanaki? Kundi nomo twangabya itwabirikekeluha kutse erilwala, twanganapipa Yehova, ngoko Omwami Dawidi abya akakola. Tukatsema kutsibu eriminya ngoko oMungu wetu syalitulangira mo bandu bule busana n’erikekeluha kutse n’erilwala! (Mat. 10:29-31) Nomo twangahola, akendisyatulubukya. (Yobu 14:14, 15) Neryo omughulu tukineho, litolere itwayikasa eriteya engebe yetu.

6. Oko mwatsi w’akalyo n’erinywa, Yehova anzire itwakolaki?

⁶ EBiblia si kitabu ky’emyatsi y’ekinganga kutse emyatsi y’akalyo. Aliwe, yikaleka itwaminya Yehova ng’akalangira emyatsi eyo y’ati. Ng’eky’erileberyako, Yehova akatubwira ati tuyiteghaye oko myatsi eyangatsandya omubiri wetu. (Omug. 11:10) Erirya binene n’eritamira bikatsandaya engebe, kandi eBiblia ikaghanayabyo. (Emi. 23:20) Yehova anzire itwabya tukaminya olulengo lwetu omughulu tukalya n’erinywa.​—1 Kor. 6:12; 9:25.

7. Ngoko kiri omo Emisyo 2:11, twangakangania tuti ngoko tuwite amenge?

⁷ Amenge w’akendituwatikya erikola emyatsi eyikakanganaya ko tusikirye engebe yo kutsibu. (Esy. 119:99, 100; soma Emisyo 2:11.) Ng’eky’erileberyako, amenge w’akendituwatikya erisombola ndeke ebyo twangalya kandi nga twangalya bingahi. Twamabya itwanzire akalyo kalebe aliwe ikakaleka itwowa omubiri wo muhanda, amenge iniakenditukuna eritendiryako. Kandi tukakanganaya ngoko tuwite amenge omughulu tukaghotsera endambi eyitosire, erikola amazoezi, obusafi bw’omubiri, n’obusafi bw’eka wetu.

8. Niki ekikakanganaya ngoko Yehova anzire itwayiteya oko bisida?

⁸ Omo Mighambo eyo Yehova aha Abaisraeli mwabya emyatsi eyangabawatikirye eriyiteya oko bisida omughulu bali eka n’oko mubírí. (Eri. 21:28, 29; Ebi. 22:8) Omuisraeli iniakabya amita omundu, ilukabya lubanza lunene nomo angabya inialyabulikira. (Ebi. 19:4, 5) Emighambo iyikakanganaya ngoko n’oyulyabulikira iniabirihutalya  omwana oyukine omo nda, atolere iniasuyirwa. (Eri. 21:22, 23) Amasako akakanganaya ndeke-ndeke ngoko Yehova anzire itwayiteya oko bisida.

9. Twangayiteya tuti oko bisida? (Ulebaye n’esyopitsa.)

⁹ Tukayiteghaya oko bisida omughulu tuli eka n’oko mubírí. N’ekyo kikakanganaya ko tusikirye engebe. Ng’eky’erileberyako, situlibika n’erighusa kitya-kitya ebindu ebyangahutalya, ebindu ebirimo esumu, kutse esyodawa. Kandi tukabikabyo aho abana bate bangahika. Tukayiteghaya omughulu tukokaya omuliro, tukaberya amaghetse, kutse n’omughulu tukakolesaya ebyombo mbiriri-mbiriri. Kandi situlisighabyo isihali mundu w’erilebyabyo. Twamabya itwabirinywa edawa eyikatamiraya, obwabu, kutse itunemuyitsingirako, siritolere itwaghendya ekinga, epiki-piki, kutse omutoka. Kandi siritolere itwawata oko telofone omo byala tukaghendya.

10. Twangayiteghekania tuti oko buhanya, kandi twangakolaki omo mughulu w’obuhanya?

¹⁰ Hane emyatsi eyo tutetwangakakirya. Sitwangakakirya  ebitsinduli, amakoni awakasighalira, n’esyovita. Aliwe, hane ebyo twangakola tutoke eriyiteya omughulu emyatsi eyo yamabya. Litolere itwakwama emighambo y’Eleta ng’omughulu yikatusaba eritendilw’eka, kutse yiti tulwe omo kiharo kilebe, n’eyindi mighambo. (Rom. 13:1, 5-7) Twanganayiteghekania embere oko bindi. Neryo litolere itwakwama obusondoli bw’abakulu b’Eleta tutoke eriyiteghekania ndeke. Ng’eky’erileberyako, kyanganuwana eribya itunabikire amaghetse, akalyo akatehonda, n’edawa.

11. Litolere itwakolaki obukoni bw’erisighalira bwamahuluka aho twikere?

¹¹ Litolere itwakolaki obukoni obukasighalira bwamahuluka aho twikere? Litolere itwakola ebyo abakulu b’Eleta bakatubwira, ng’erinaba oko byala, eritendisegheranako hakuhi, eryambala amaske, n’eriyihilula oko bandi twamabihambwa n’obukoni obo. Twamakola emyatsi eyi, ikikendikangania ngoko tusikirye kutsibu engebe eyo oMungu atuha.

12. Ebiri omo Emisyo 14:15 bikendituwatikya biti erisombola emyatsi eyo twangakwama omughulu w’obuhanya?

¹² Omughulu w’obuhanya, abira betu n’abalikyetu banganatubwira emyatsi eyite y’ekwenene. Emyatsi eyo yanganabya n’oko radio, oko televizyo, n’oko enternete. Omo mwanya w’erikirirya “obuli kinywa” ekyo tukowa, litolere itwahulikirira ebyo abakulu b’Eleta kutse abanganga bakabugha. (Soma Emisyo 14:15.) Baghala betu abali oko Kyaghanda Ekikasondola n’oko syobiro sy’eBeteli bakayikasa erisondya emyatsi y’ekwenene embere sy’eritubwira ngoko twangakola emihindano n’omubiri w’eritulira. (Ebr. 13:17) Omughulu tukakwama obusondoli bwabo, tukateghaya engebe yetu n’ey’abandi. Kandi ekyo kikaleka abandu ibakania ndeke oko Bimiri ba Yehova.​—1 Pet. 2:12.

13. Tukakanganaya tuti ko tusikirye engebe omughulu abanganga bakabugha bati tuye m’omusasi?

¹³ Abandu bangyi banasi ngoko Abimiri ba Yehova basikirye omusasi. Tukakwama omughambo wa Yehova owalebirye omusasi. Busana n’ekyo, tukaghana erihirwa m’omusasi, nomo twangabya itutohire. (Emib. 15:28, 29) Aliwe, erighana omusasi sibughambu twanzire erihola. Omo mwanya w’ekyo, tusikirye engebe eyo oMungu atuha. Tukasondaya abanganga abakatunza ndeke, aliwe isibendituhira m’omusasi.

14. Twangakolaki tutoke eriyihighula oko bisida ebyangaleka itwayako obuparasyo?

¹⁴ Twamakola emyatsi eyo twabirikaniako, iyikendituwatikya omo ngebe yetu. Kandi iyanganaleka itutalagha oko buparasyo kutse amakoni awangasaba erihirwa m’omusasi. Twamabya n’omubiri owakalire, itukendilama luba twabilwa omo buparasyo. Twamayiteya isitwahutala eka n’oko mubírí, n’erisikya emighambo y’erikwama omughulu tune omo ndaki, itwanganayihighula oko bisida ebyangaleka itwayako obuparasyo.

15. (a) Busanaki litolere itwabya n’akarte Pas de sang akahandikireko ndeke? (Ulebaye n’epitsa.) (b) Ngoko ulyalangira omo video, ni byahi ebyangatuwatikya eriyisogha ndeke oko matunzo awasabire omusasi?

¹⁵ Kundi tusikirye engebe, litolere itwahandika ebyo twabiriyisogha oko akarte Pas de sang, (DPA) n’erighenda nako ehosi-hosi eyo tukaya. Oko karte ako, tukakanganaya ebyo twabiriyisogha oko mwatsi w’erihirwa m’omusasi n’awandi matunzo. Akarte kaghu kane ndeke, kandi kaneko emyatsi ya  lino-lino? Wamabya isighuli wahandika kuko kutse ikukine ebitolere eribindulwa, ukolekyo luba. Uhandike kuko ko ndeke ebyo wabiriyisogha. Ekyo kikendileka iwatunzwa luba kundi endambi isiyendihera omw’isonda eryowisya abanganga. Kandi ikikendileka abanganga ibatakutunza muhanda. b

16. Wamabya isiwasi nga wangahandika ghuti oko karte Pas de sang, litolere iwakolaki?

¹⁶ Twangabya itukine balwana kutse itunakalire, twanganalwala kutse itwahikirwa n’ebisida. (Omug. 9:11) Busana n’ekyo, ni ky’endundi erihandika oko karte Pas de sang ebyo twabiriyisogha. Wamabya isiwasi nga wangahandika ghuti oko karte ako, abasyakulu b’endeko yaghu banganakuwatikya. Bakayikasa eriminya ndeke ngoko omundu angahandika kuko. Nomo bine, sibangakusombolera ebyo ukendihandikako. Oyo ni muheke waghu. (Gal. 6:4, 5) Aliwe, banganakuwatikya eryowa ebiri oko karte ako n’erikukangania ngoko wangahandika kuko.

17. Siritolere itwakolaki omo myatsi y’amatunzo?

¹⁷ Emyatsi eyo twabirigha omo Biblia yo yikasondola  ebyo tukayisogha oko myatsi y’amatunzo. (Emib. 24:16; 1 Tim. 3:9) Omughulu tukayisogha oko mwatsi mulebe, n’erikania n’abandi oko ebyo tulyayisogha, isitwibirirawa erihano eriri omo Abanya Filipi 4:5. Omulondo oyo akatuhana ati isitwalabaya kateho. Omo myatsi y’amatunzo, siritolere itwalabya kateho kutse erihatikana abandi bakwame amalengekania wetu. Twanzire balikyetu kandi tusikiryebo, nomo bangabya n’amalengekania awatasosire awetu.​—Rom. 14:10-12.

18. Twangakangania tuti ngoko tukasima Yehova busana n’erituha engebe?

¹⁸ Omughulu tukateghaya engebe yetu n’erikolera Yehova n’omutima wosi, ekyo kikakanganaya erisima lyetu oko Yehova busana n’erituha engebe. (Erib. 4:11) Lino, twanganalwala kutse obuhanya bwanganatuhikira. Aliwe, oMungu syabya anzire amaisa wetu iniabya atya. Hakisiya hake iniatuha engebe y’erikota. Sihendisyabya amaghali kutse oluholo. (Erib. 21:4) Tukalindirira omughulu oyo, kikatsemesaya eribya itunemuhumula n’erikolera Tata wetu w’elubula, Yehova, oyutwanzire!