Nkhani Yophunzila 9
Mukoyamikila Mphaso ya Moyo Yofumila Kwa Mulungu
“Cifukwa ca yove tili na moyo, tuyenda ndipo tilipo.”—MAC. 17:28.
NYIMBO 141 Moyo ni Cozizwisa
ZATI TIPHUNZILE a
1. Kansi Yehova ouona tyani moyo wasu?
YELEKEZELANI kuti muyanu wakupasani ng’anda. Ng’anda iyi ni yakale ndipo ni yokongozoka penti. Olo n’tetyo, ni yodula ngako. Kulaŵila cendi, mungayamikile mphaso iyi ndipo mungankhale okonzeka kuiteteza. Molingana na izi, Yehova watipasa mphaso yodula ngako yamene ni moyo. Ndipo eonesha kuti oona kuti moyo wasu ni wamtengo wapatali mwa kupeleka Mwana wake monga dipo.—Yoh. 3:16.
2. Molingana na 2 Akorinto 7:1, kansi Yehova ofuna kuti tikocitanji?
2 Yehova niye Mwineco wa Moyo. (Sal. 36:9) Mtumwi Paulo evomelezhya mfundo iyi pecilaŵila kuti: “Cifukwa ca yove tili na moyo, tuyenda ndipo tilipo.” (Mac. 17:25, 28) Niye cifukwa cake tulaŵila kuti moyo ni mphaso yofumila kwa Mulungu. Mwacikondi, yove otipasa zonse zatufunikila kuti tipitilizhye kunkhala na moyo. (Mac. 14:15-17) Koma Yehova oteteza lini moyo wasu mozizwisa. M’malo mwake, ofuna kuti tikocita zonse zatingakwanishe kuti titeteze thanzi yasu yauzimu na yamuŵili. (Ŵelengani 2 Akorinto 7:1.) Ndaŵa yanji tufunika kuteteza thanzi na moyo wasu, ndipo tingacite tyani izi?
MUKOYAMIKILA MPHASO YA MOYO
3. Kansi cifukwa cimozi catufunikila kunkhalila na thanzi iweme n’cotyani?
3 Cifukwa cimozi catufunikila kunkhalila na thanzi iweme n’cakuti tufuna kutumikila Yehova monga ni mwatingakwanishile. (Mko. 12:30) Tufuna ‘kupeleka miŵili yasu monga nsembe ya moyo, ituŵa koma soti yovomelezhyeka kwa Mulungu.’ (Aro. 12:1) Tetyo, tucita zonse zatingakwanishe kuti tipewe zinthu zonse zamene zingaononge thanzi yasu. N’cendi kuti tingapeweletu lini kulwala. Koma tufunika kuyesayesa kuteteza thanzi yasu kuti tioneshe Ausuwasu akululu kuti tuyamikila mphaso ya moyo.
4. Kansi Mfumu Davide enzofunishisha kucita cinji?
4 Mfumu Davide efotokoza cifukwa cake enzoyamikila mphaso ya moyo, pecilemba kuti: “Kansi milopa yangu ingankhale na pindu yanji ngati naluta ku manda? Kansi lito ingakutamandeni? Kansi ingalengeze kuti nimwe wacendi?” (Sal. 30:9) Cuoneka kuti Davide elemba mau aŵa pecisala patontho kumwalila. Koma enzofunishisha kupitilizhya kunkhala na moyo koma soti na thanzi iweme na colinga cakuti atamande Yehova. Mosakaikila, tonse tukumvwa cimozimozi.
5. Mosasamala kanthu kuti nise akulukazi olo tulwala, kansi tingakwanishe kucita cinji?
5 Matenda na ukulukazi, zingacitishe kuti tikokangiwa kucita zinthu zinyinji monga ni mwetenzocitila kale. Izi zingotikhumudwisha. Olo n’tetyo, tufunika lini kuleka kusamalila thanzi yasu. Ndaŵa yanji? N’cifukwa cakuti mosasamala kanthu kuti nise akulukazi olo tulwala, tingakwanishe kutamanda Yehova monga ni mwecicitila Mfumu Davide. N’zolimbikisha ngako kuziŵa kuti Mulungu wasu oona kuti nise ofunika mosasamala kanthu kuti tiliye ungwilo. (Mat. 10:29-31) Olo kuti tingafwe, yove akatiukishe. (Yobu 14:14, 15) Tetyo, patikali na moyo tufunika kucita zonse zatingakwanishe kuti titeteze thanzi yasu na moyo wasu.
MUKOPEWA VIYOŴELEZI VIIPA
6. Kansi Yehova ofuna kuti tikocitanji pa nkhani ya kulya olo kumwa?
6 Olo kuti Baibo ni buku lini ya zaumoyo olo zakulya, yufotokoza maganizo a Yehova pa mbali izi. Mwacisanzo, Yehova otilimbikisha kuti ‘tikoziteteza’ ku vinthu vamene vingaononge miŵili yasu. (Mla. 11:10) Baibo yulaŵila kuti tufunika kupewa kulya ngako na kumwa ngako walwa cifukwa vinthu ivi vingaononge thanzi yasu. (Miy. 23:20) Yehova ofuna kuti tikonkhala ozilesha popanga cosankha cokhuza zinthu zatingalye olo kumwa na mwatingacitile izi.—1 Akor. 6:12; 9:25.
7. Kansi malangizo opezeka pa Miyambo 2:11 yangatiyavye tyani kupanga zosankha mwanzelu pa nkhani yokhuza thanzi yasu?
7 Tingapange zosankha zamene zuonesha kuti tuyamikila mphaso ya moyo mwa kuseŵenzesha luso yasu yozindikila. (Sal. 119:99, 100; ŵelengani Miyambo 2:11.) Mwacisanzo, tingaoneshe kuti nise ozindikila mwa kusankha mwanzelu zinthu zatingalye. Ngati tukonda cakulya ciyakine, koma cakulya ici cutilwalisha, kuzindikila kungatiyavye kupewa kulya cakulya ici. Tingaoneshe soti kuti nise ozindikila mwa kuyona mokwanila, kucita masoŵela otang’isha muŵili nosunga miŵili yasu na malo ŵasu onkhala mwaukhondo.
MUKOPEWA VINTHU VAMENE VINGAKUCITISHENI NGOZI
8. Kansi Baibo yuonesha tyani kuti Mulungu ofuna kuti tikopewa ngozi?
8 Yehova epeleka malamulo kwa Aisiraeli yamene yenzoŵayavya kuziŵa mwaangapewele ngozi pa ng’anda na ku nchito. (Eks. 21:28, 29; Deut. 22:8) Ngati munthu wapaya munthu muyake mwangozi, penzonkhala zofumapo ziipa. (Deut. 19:4, 5) Ndipo Cilamulo cenzokamba kuti ngati munthu wapaya mwana ali m’mala mwangozi, enzofunika kupasiwa cilango. (Eks. 21:22, 23) Malemba ooneshelatu patuŵa kuti Yehova ofuna kuti tikopewa ngozi.
Pa vocitika ivi, kansi tingaoneshe tyani kuti tulemekeza moyo? (Onani ndime 9)
9. Kansi ni zinthu zotyani zatufunika kucita kuti tipewe ngozi? (Onani soti vithunzithunzi.)
9 Tingaoneshe kuti tuyamikila mphaso ya moyo mwa kuyesayesa kupewa zinthu zamene zingacitishe ngozi ngati tili ku ng’anda olo ku nchito. Mwacisanzo, ngati tufuna kutaya vinthu volumata, vapoizoni olo mankhwala, tufunika kutaya kutali kwamene vingacitishe lini ngozi ŵanthu ayakine. Ndipo tufunika kuika vinthu ivi pa malo pamene ŵana angafwikepo lini. Tingaoneshe soti kuti nise osamala mwa kusankhala kutali ngati tayasha mulilo, tuŵilisha manzi olo ngati tuseŵenzesha malaiti. Tufunika soti kupewa kuyendesha motoka ngati tamwa mankhwala yamene yotikola, tamwa walwa olo ngati tiliyoyone mokwanila. Kuyangizhyila apo, tufunika kupewa kulaŵila pa foni ngati tuyendesha motoka.
NGATI KWACITIKA MASOKA
10. Kansi tufunika kucitanji masoka yakaliyocitika na pavuli pakuti kwacitika masoka?
10 Nthawi ziyakine, tingakwanishe lini kupewa masoka. Izi zuyangizhyilapo masoka acilengedwe, milili na ciwawa. Olo n’tetyo, masoka oteti akacitika, tingakwanishe kunkhala otetezeka nopulumuka pa masoka aŵa mwa kumvwila malangizo akuti ticokeko ku malo aŵa koma soti malangizo ayakine yatingapasiwe kufumila kuli olamulila. (Aro. 13:1, 5-7) Nthawi ziyakine tingakwanishe kuziŵilatu za masoka yakaliyocitika. Ngati zoteti zacitika, tufunika kukonkha malangizo yonse yatingapasiwe kufumila kuli olamulila. Malangizo aya yangatiyavye kunkhala okonzeka. Mwacisanzo, tingasungiletu manzi, vakulya vamene vuonongeka lini kamangu na mankhwala yatingafunikile.
11. Ngati ku malo kwatunkhala kwayamba matenda yoyambukila, kansi tufunika kunkhala ofunishisha kucita cinji?
11 Kansi tufunika kucita cinji ngati matenda yoyambukila yafalikila ku malo kwatunkhala? Tufunika kumvwila malangizo ofumila kuli olamulila monga kusamba m’manja, kunkhala patali-patali, kuvwala mamasiki nonkhala kwaweka ngati walwala matenda aya. Ngati tingacite izi, tingaoneshe kuti tuyamikila mphaso ya moyo yecitipasa Mulungu.
12. Kansi malangizo opezeka pa Miyambo 14:15 yangatiyavye tyani kuziŵa mau atingakhulupilile ngati kwacitika masoka?
12 Ngati kwacitika masoka, tingamvwe nkhani zawenye zokhuza masoka aŵa kufumila kuli ashamwali ŵasu, maneba koma soti pa intaneti. M’malo mokhulupilila “mau alionse” atingamvwe, tufunika kumvwishila zaangakambe a boma koma soti madokota. (Ŵelengani Miyambo 14:15.) Bungwe Yolamulila na maofesi a msambo, ocita zonse zaangakwanishe kuti aziŵe zenezene akaliyopeleka malangizo yokhuza misonkhano ya mpingo na nchito yolalikila. (Aheb. 13:17) Ngati tumvwila malangizo ofumila ku gulu yasu, tingankhale otetezeka ndipo tingateteze soti ŵanthu ayakine. Izi zingayavye soti ŵanthu ayakine kunkhala na maganizo oyenelela ponena za Mboni za Yehova.—1 Pet. 2:12.
NKHALANI OKONZEKA KUPEWA KUIKIWA MILOPA
13. Kansi tuonesha tyani kuti tuyamikila mphaso ya moyo pa nkhani ya milopa?
13 Ŵanthu anyinji oziŵa kuti Mboni za Yehova zukhulupilila kuti milopa ni yopatulika. Tumvwila lamulo ya Mulungu yokhuza milopa mwa kukana kuikiwa milopa olo pa nthawi yakuti talwala mwazizizi. (Mac. 15:28, 29) Koma izi zutanthauza lini kuti tufuna kufwa. M’malo mwake, tulemekeza mphaso ya moyo yecitipasa Mulungu. Tetyo, tusenga thandizo ku madokota akulu-akulu amene ni ofunishisha kutiyavya posaseŵenzesha milopa.
14. N’cinji cingatiyavye kuti tipewe matenda amene angafune kuti ticitiwe opaleshoni olo kuikiwa milopa?
14 Ngati tusamalila thanzi yasu mwa kucita vinthu vatalaŵizhyana koyambilila kwa nkhani ino, payakine zingatiyavye kuti osati tikocitiwa opaleshoni olo kulandila cithandizo ca mankhwala camene cingafune kuti tiikiwe milopa. Ngati tili na thanzi iweme, zingatiyavye kuti tikopola kamangu ngati tacitiwa opaleshoni. Tingacepeshe soti ngozi zamene zingafune kuti ticitiwe opaleshoni mwa kusunga bwino malo ŵasu onkhala koma soti oseŵenzela. Tingacite soti izi mwa kukonkha malamulo a pa mseu.
Cifukwa cakuti tuyamikila mphaso ya moyo, tufiling’a khadi ya milopa noinyamula kuli konse kwatukuya (Onani ndime 15) d
15. (a) Ndaŵa yanji tufunika kunyamula khadi ya milopa yofiling’iwa calombapano kuli konse kwatukuya? (Onani soti cithunzithunzi.) (b) Molingana na vidyo, kansi tingapange tyani zosankha mwanzelu pa nkhani ya milopa?
15 Ngati tuyamikila mphaso ya moyo, tufunika kufiling’a khadi ya milopa noinyamula kuli konse kwatingalute. b Khadi iyi yutiyavya kufotokoza zatukhulupilila pa nkhani yoikiwa milopa na cithandizo ca mankhwala catingalandile. Kansi mwefiling’a calombapano khadi yanu ya milopa? Ngati muliyofiling’e calombapano, conde citamponi kanthu kamangu. Kunkhala na khadi yofiling’iwa, kungatiyavye kuti tikolandila kamangu cithandizo ca mankhwala cifukwa tikotaya lini nthawi kufotokozela madokota zatukhulupilila pa nkhani iyi. Zingayavye soti madokota kuti osati akotipasa cithandizo ca mankhwala camene cingationonge. c
16. Kansi tingacitenji ngati tuziŵa lini mofiling’ila khadi ya milopa?
16 Tonse tingalwale olo kupezeka m’ngozi mosasamala kanthu kuti nise acilumbwana olo tili na thanzi iweme. (Mla. 9:11) Tetyo, tufunika kufiling’a khadi ya milopa. Ngati muziŵa lini mofiling’ila khadi iyi, mungasenge akulu a mumpingo mwanu kuti akuyavyeni. Ove angakuyavyeni kuziŵa mwamungafiling’ile, koma angakupangileni lini cosankha pa nkhani ya cithandizo ca mankhwala cifukwa ni udindo wanu kupanga cosankha ici. (Aga. 6:4, 5) Olo n’tetyo, angakuyavyeni kumvwisha zinthu zamwasankha nokuyavyani pofiling’a.
NKHALANI OLOLELA
17. Kansi tingaoneshe tyani kuti nise ololela pa nkhani yokhuza thanzi?
17 Zosankha zinyinji zatupanga pa nkhani ya thanzi koma soti cithandizo ca mankhwala, zunkhala zozikiwa pa cikumbumtima casu cophunzisiwa bwino mfundo za m’Baibo. (Mac. 24:16; 1 Tim. 3:9) Patupanga zosankha izi nokambisilana na ayakine pa zosankha izi, tingacite bwino kuseŵenzesha malangizo opezeka pa Afilipi 4:5. Lemba iyi ikuti: “Ŵanthu onse aziŵe kuti nimwe ololela.” Ngati nise ololela, tikocita lini ngako nkhaŵa na thanzi yasu, olo kukakamizhya ayakine kuyendela maganizo ŵasu pa nkhani ya thanzi. Tuŵakonda noŵalemekeza akwasu na azilongosi olo kuti angapange zosankha zosiyana na zasu.—Aro. 14:10-12.
18. Kansi tuonesha tyani kuti tuyamikila Yehova cifukwa cotipasa moyo?
18 Tuonesha kuti tuyamikila Yehova wamene ni Mwineco wa moyo mwa kuteteza umoyo wasu nomupasa zonse zatingakwanishe. (Chiv. 4:11) Pali lomba, tulwala nokhuziwa na masoka. Koma ici niye lini cenze colinga ca Nyamalenga wasu. Lombapano, yove akatipase moyo wosasila ndipo kukaŵeve kumvwa voŵaŵa olo imfwa. (Chiv. 21:4) Patuyembekezela nthawi iyi, tuyamikila ngako mphaso ya moyo koma soti mwai wotumikila Ausuwasu akululu, Yehova.
NYIMBO 140 Moyo Wosasila—Posilizhyila Pake!
a Nkhani ino itiyavye kukulisha ciyamikilo casu pa mphaso ya moyo yecitipasa Mulungu. Tiphunzile zatingacite kuti titeteze thanzi yasu na umoyo wasu ngati kwacitika masoka koma soti zatingacite kuti tipewe ngozi. Tiphunzile soti zatingacite kuti tinkhale okonzeka kusankha cithandizo ca mankhwala coyenelela ngati talwala mwazizizi.
b Khadi iyi yuitiwa soti kuti DPA.
c Onani vidyo yakuti Mwatingapangile Zosankha pa Nkhani ya Cithandizo ca Mankhwala Camene Cukhuzana na Milopa pa jw.org.
d MAU OFOTOKOZA CITHUNZITHUNZI: Mkwasu wacilumbwana ofiling’a khadi ya milopa ndipo ni wosimikizhya kuti akoinyamula kuli konse kwaangalute.
