1. Luholo lutshi Yehowa wana tadila monyo wetu?

 TANGIZA egi futa diaye mumoshi wa guhana inzo. Inzo yene ishigo nu mukubu, idi nji nu mianji mu mafundo ako. Ikhale ngenyi, uvi idi nu ndando yavula handaga azolele ba milio a ba dollars ha guyitunga. Yadiago mbawuzula inzo yene nu ndando nu mbawuyibamba diago muabonga. Luholo lumoshi nji Yehowa watuhanele khapho dimoshi dia ndando yavula. Khapho diene didi monyo wetu. Yehowa wamonesele egi wana zula monyo wetu nu ndando yavula, luholo luahanele muene Mun’enji gifua mulambu mukunda nu esue.​—Yone 3:16.

2. Gifua luholo 2 Kolinto 7:1 idi guyimonesa, ndaga itshi Yehowa wana gututoga?

² Yehowa muene wafugile monyo. (Ngi. 36:9) Mupostolo Phaula wajiyile nji ndaga eyi, hene wazuelele egi: “Muene watuhanele monyo, muene nji wana gutukuatesa ha gudinyigisa nu ha gukhala nu monyo.” (Makal. 17:25, 28) Gishina giene tudi muzuela egi monyo udi khapho diatuhanele Nzambi. Wana gutuhana nu guzumba guagasue ima tudi nayo funu ha gukhala nu moyo. (Makal. 14:15-17) Uvi Yehowa ganago gutubamba mu luholo lua gushimana. Wana gututoga ha gutshita ngolo ha gukhala nu sante yabonga nu ha gulandula gumukombelela. (Tanga 2 Kolinto 7:1.) Mukunda natshi tudi naye gutshita ngolo ha gukhala nu sante yabonga nu ha gubamba monyo wetu? Luholo lutshi tuajiya guyitshita?

3. Mukunda natshi tudi naye gutshita ngolo ha gukhala nu sante yabonga?

³ Tudi naye gutshita ngolo ha gukhala nu sante yabonga, hagula tuajiya gukalegela Yehowa nu ngolo jiagasue. (Mako 12:30) Tuanago gukalagala ndaga jinyi jiajiya gubolesa sante yetu, handaga tuana tshigina guhana mila yetu ‘gifua mulambu wa monyo nu wa gijila wajiya gutshiginyiwa gudi Nzambi.’ Uvi ndaga ya giamatshidia idi egi, ikhale tuatshita ngolo luholo lutshi, tuajiyilego gukanga misongo njila ha gutukuata. (Roma 12:1) Uvi tuana tshita yagasue ha gukhala nu sante yabonga, handaga tuana tshigina gumonesa Sh’etu wa mu dilu egi, tuana zula monyo nu ndando yavula.

4. Ndaga itshi Fumu Davidi wakhalele mutshigina?

⁴ Fumu Davidi wamonesele ndaga jiakhalele gumutuma ha guzula khapho dia monyo diamuhanele Nzambi nu ndando, tangua diasonegele muene egi: ‘Gubonga gutshi gudi guene gula ngafua? Gubonga gutshi gudi guene gula ngaya mu malumba? Athu agufua adi nu ngolo jia gugutumbuisa ba? Ene ajiya guta lumene lua gubonga guaye ba?’ (Ngi. 30:9) Yajiya gukhala egi Davidi wasonegele mbimbi eji hakhalele muene mutshigina gufua. Uvi wakhalele mutshigina gukhala nu monyo ha gula wajiya gulandula gukalegela Yehowa. Yadiago mukut’etu agasue tuana tshigina gukhala nu monyo ha gulandula gukombelela Yehowa.

5. Itshi tudi naye gutshita ikhale tuabua athu a gukola nga tudi mukata?

⁵ Gula tuakata nga tuabua athu a gukola, yajiya gukhala lamba ha gutshita ndaga gifua luholo tuakhalele mutshita ha thomo. Ndaga yene yajiya gutuhana khabu nu gikenene. Uvi tudi naye gulandula gutshita ngolo ha gukhala nu sante yabonga. Mukunda natshi? Handaga ikhale tuabua athu a gukola nga tudi mukata luholo lutshi, tuajiya gulandula gutumbuisa Yehowa gifua Fumu Davidi. Tangua tuana jiya egi tuana khala nu ndando gu meso a Nzambi, yana gutuhana diago gikhesa ikhale tudi mukata nga tuabua athu a gukola! (Mat. 10:29-31) Ikhale tuafua getu, Yehowa mbawutufuzumuna. (Yobo 14:14, 15) Gishina giene, tangua tudi nu monyo tudi naye gutshita ngolo ha gukhala nu sante yabonga nu ha gudibamba.

6. Itshi Yehowa wana gututoga tangua tudi mudia nu tudi munua?

⁶ Biblia ishigo mukanda wana zuelela ndaga jia sante nga wana gutuwambela ima tudi naye gudia. Uvi wana gutuwambela matangi a Yehowa mukunda nu sante yetu. Ha gufezegesa, yana gutuwambela ha gutuna ‘ndaga jiabola, jiajiya gubolesa muila wetu.’ (Mulo. 11:10) Biblia idi muzuela egi tushigo naye gudia muavula nga gunua matombe avula. Handaga gutshita ngenyi guajiya gubolesa sante yetu nga gutushiyisa. (Ish. 23:20) Yehowa wana gututoga ha gumonesa khadilo dia gudikanda tangua tudi mudia nu tudi munua.​—1 Kol. 6:12; 9:25.

7. Luholo lutshi longo didi mu Ishima 2:11 didi gutukuatesa ha guzula ba desizio abonga mukunda nu sante yetu?

⁷ Gula tuamonesa gutema, mbatuzula ba desizio adi mumonesa egi tuana hana Nzambi mersi mukunda nu khapho dia monyo diatuhanele muene. (Ngi. 119:99, 100; tanga Ishima 2:11.) Ha gufezegesa, mbatutomba ima ya gudia mu luholo luabonga. Gula tuana tshigina gudia ima imoshi ngenyi, uvi tudi mujiya egi ima yene yana gutukatesa tudi naye gutshita ngolo ha gutuna guyidia. Tuana monesa gutema gula tudi mutshita ngolo ha gubanda muavula, tudi mutshita exercice phoso nu phoso, tudi muzua meya nu guwevua inzo yetu muabonga.

8. Biblia yana monesa egi Yehowa wana tadila monyo luholo lutshi?

⁸ Yehowa wahanele enya Isalele mikhuala yakhalele mumonesa luholo lua gudibamba hagula akalagalago ba aksida akola, tangua adi gu inzo nga adi gu mudimo. (Guz. 21:28, 29; Mikh. 22:8) Gula muthu mumoshi washiya muthu muko, yakhalele gumubatela malamba akola ikhale gayitshitshilego nu khuta. (Mikh. 19:4, 5) Mukhuala wakhalele muzuela egi gula muthu wadikuma nu mukhetu udi gu vumo, mona wazoga muthu muene wakhalele naye guhanewa ndola. (Guz. 21:22, 23) Biblia idi gutumonesa haphelo egi Yehowa wana tshigina egi, tutshite ngolo ha gulenga ba aksida.

9. Ndaga jitshi tudi naye gutshita ha gulenga ingonza? (Tala nji ifuanesa.)

⁹ Tuana monesa egi tuana zula monyo watuhanele Nzambi nu ndando, tangua tuana gudibamba gu inzo nga gu mudimo. Ha gufezegesa, gula tudi mutshigina gubishila ima yana gunamenesa nga ihemba nga milondo, tudi naye gutshita yagasue hagula inamenesago athu ako nga guatshita gubola. Tudi naye nji gutshita yagasue hagula ana azonda amonyigo ima  yene tuabishila. Tudi naye nji gumonesa gutema tangua tudi muhaga tshuya, gutogisa meya nga gukalegela ima iko ya gingonza. Tudi naye nji gutshita ngolo ha gutuna guyibemba mu lumua-mua hagula inamenesago athu ako. Tushigo naye guwendesa gamiyo nga moto, gula tudi munua gihemba giakola, matombe nga tuabandelego muabonga. Tushigo naye gukalegela telefone tangua tudi muwendesa gamiyo nga moto.

10. Ndaga itshi tuajiya gutshita gutuama nga mu tangua dia lamba?

¹⁰ Matangua ako tuajiyilego gukanga njila egi ndaga ya lamba itubuile. Tuana guyimona tangua ndaga imoshi ya lamba yana gutubuila, gifua gudigita gua mavu, misongo ya gisambugila nga ita. Hene ha gukhala nu sante yabonga nu gudibamba gu ingonza yene, tudi naye gutumagela mafumu a leta gula atuwambela ha gukatuga fundo diene nga ha gutshita ndaga iko. (Roma 13:1, 5-7) Gula tudi mutumagela mafumu a leta, mbayitukuatesa ha gudilondega gutuama gula ndaga imoshi ya lamba yatubuila. Ha gufezegesa, tuajiya guzula meya nu ima ya gudia inyi yajiyilego gubola muphushi hagula yajiya gutukuatesa.

11. Itshi tudi naye gutshita gula misongo ya gisambugila yangina ha fundo tuana gujinga?

¹¹ Itshi tuajiya gutshita gula misongo ya gisambugila yangina ha fundo tuana jinga? Tudi naye gutumagela mikhuala ya mafumu a leta gifua guwevua mago tangua diagasue, gukhala haleha nu athu ako, gusudiga maske nu gutuna gukhala fundo dimoshi nu athu ako. Gula tudi mutshita ndaga eji mbatumonesa diago egi tuana zula monyo nu ndando.

12. Luholo lutshi Ishima 14:15 yajiya gutukuatesa ha gutomba mene tudi naye gutshigina gula ndaga imoshi ya lamba yabua?

¹² Gula ndaga imoshi ya lamba yatubuila mu gisagumuisa, tuajiya guvua ndaga jia mambo gudi mafuta etu, gudi athu tuana jinga nawo hehi mu televizio nga mu Internet. Ha fundo dia gutshigina “ndaga jiagasue” athu adi muzuela, tudi naye gutumagela ndaga jidi muzuela mafumu a leta nga minganga. (Tanga Ishima 14:15.) Hunji dia Akulu Atuameji nu Betele ana kamba guheta mene jia giamatshidia jiatadila ndaga yene; gutuama dia gutuwambela luholo tudi naye gutshita gudibungisa gua mu hungu nu mudimo wa gulongesa. (Heb. 13:17) Gula tualandula utuameji wawo, mbatudibamba nu mbatubamba athu ako mu ndaga ya lamba yajiya guabuila. Tuajiya nji gukuatesa athu ako ha gukhala nu matangi abonga mukunda nu Matemue a Yehowa.​—1 Phet. 2:12.

13. Luholo lutshi tuana monesa egi tuana zula monyo nu ndando gula adi mutshigina gutumba mahatshi?

¹³ Athu avula ana jiya egi Matemue a Yehowa ana zula mahatshi egi adi gima gia gijila. Tuana monesa egi tuana tumagela mukhuala wa Yehowa watadila mahatshi, tangua tuana tuna gumbiwa mahatshi ikhale tudi mukata muavula. (Makal. 15:28, 29) Uvi ishigo mukotelesa egi tuana tshigina getu gufua. Ndaga ya giamatshidia idi egi tuana zula monyo watuhanele Nzambi nu ndando yavula. Gula tuakata tuana kamba minganga yana saga athu muabonga inyi yajiya gutshigina gutusaga gukalegela ndo mahatshi.

14. Itshi tuajiya gutshita ha gutuna gukata misongo yakola nga ha gulenga ba aksida?

¹⁴ Gula tuatshita ngolo ha gutumagela ndaga tualonguga mu longo edi ha gukhala nu sante yabonga, yajiya gutukuatesa ha gutuna gukata misongo yakola inyi yajiya gutoga egi atumbe mahatshi. Gula tudi nu sante yabonga ikhale tuakata nga tuatshita aksida mbatukola muphushi. Tuajiya nji gulenga ba aksida gula tudi mulondega ima yetu muabonga gu inzo nga ha fundo dia mudimo. Gula tudi mutumagela  nji mikhuala ya leta tangua tudi muwendesa gamiyo nga moto nga tangua tudi muwenda ha malu.

15. (a) Mukunda natshi idi nu ndando egi tuzalese karte Instructions médicales? (Tala nji gifuanesa.) (b) Gifua luholo video yayimonesa, luholo lutshi tuajiya guwambela minganga desizio tuazudi mu ndaga yatadila mahatshi?

¹⁵ Ha gumonesa egi tuana zula monyo nu ndando, tudi naye guzalesa karte Instructions médicales nu guwenda nadio fundo diagasue tudi muya. b Mu karte diene tuana monesa matangi etu mu ndaga yatadila mahatshi nu luholo adi naye gutusaga gula tuakata. Wazalesele gale karte diene ba? Gula udi mutshigina gudizalesa nga gusombegesa ndaga jiko itshite muphushi. Gula tuasonega matangi’etu muabonga mu karte diene, mbayikuatesa minganga ha gutusaga muphushi nu ha gutuna gutumanesa. Gutshita ngenyi mbagukuatesa minganga ha gutuna gutusaga nga gutuhana ihemba yajiya gutubatela malamba. c

16. Itshi tuajiya gutshita gula tushigo mujiya luholo lua guzalesa karte Instructions médicales?

¹⁶ Ikhale tudi mavuala nga tudi nu sante yabonga, mukut’etu agasue tuajiya gukata nga gutshita aksida. (Mulo. 9:11) Hene mbatumonesa gutema gula tuazalesa karte dietu  Instructions médicales. Gula ushigo mujiya luholo lua guzalesa karte diene, wajiya gutoga akulu ha gugukuatesa. Akulu ana jiya luholo lua guzalesa karte diene uvi mbaashigo guguzudila desizio mu ndaga yatadila sante yaye. Aye hakhaye udi naye guzula desizio. (Gal. 6:4, 5) Akulu mbaagukuatesa ha gukotelesa ndaga udi naye gusonega mu karte diene.

17. Luholo lutshi tuajiya gumonesa egi tushigo ndaga jiakola-kola mu ndaga yatadila sante?

¹⁷ Malongo a Biblia ana gutukuatesa ha guzula ba desizio avula mu ndaga yatadila sante yetu nu luholo adi naye gutusaga. (Makal. 24:16; 1 Tim. 3:9) Tangua tudi muzula ba desizio nu tangua tudi muwambela athu ako ba desizio ene, tudi naye gukalegela longo didi mu Filiphi 4:5 didi muzuela egi: “Monesenu gudi athu agasue egi mushigo enya ndaga jiakola-kola handaga Fumu udi hehi.” Gula tushigo enya ndaga jiakola-kola mbatushigo gudisagesa tangua diagasue mukunda nu sante yetu nga gushinjiga athu ako ha guzula desizio dia luholo lumoshi nu esue gula akata. Tuana zumba aphangi’etu a mala nu a akhetu, tuana guanemesa nji ikhale azula desizio dia gudisha nu esue.​—Roma 14:10-12.

18. Luholo lutshi tuajiya gumonesa egi tuana hana Yehowa mersi mukunda nu khapho dia monyo?

¹⁸ Mbatumonesa egi tuana hana Yehowa Mufugi wa monyo mersi, gula tudi gudibamba nu tudi gumukalegela nu ngolo jiagasue. (Gumo. 4:11) Mangino tuana kata, tuana tagana nji nu ndaga jia lamba. Uvi ishigo luholo Mufugi wetu wana tshigina egi tujinge. Gualeha ndo mbawutuhana monyo wa ivo nu ivo. Gufua nu malamba mbagukhadigo luko. (Gumo. 21:4) Uvi mangino, tukhalenu nu gusuanguluga luholo tudi nu monyo nu luholo tuana kombelela Yehowa Sh’etu wa mudilu!