Mogani

Mogani muyende pa ndandanda ya nkhani

NKHANI YOPFUNZIRA 9

Timbalemekeze moyo womwe Mulungu adatipasa

Timbalemekeze moyo womwe Mulungu adatipasa

‘Ndawa ya iye tinamoyo, tichafamba ndipo tilipo.MAC. 17:28.

NYIMBO NA. 141 Moyo Ndi Wodabwitsa

VOMWE TIPFUNZIRE a.

1. Ko Yahova auwona tani moyo wathu?

 TILINGANIZE kuti shamwali wanu wakupasani nyumba yakalekale. Iyo inkuwoneka yopukika ndipo inakamkhekhe. Koma olo kuti viri teno, muchiti mwaigulisa mungagumane kobiri zizinji. Tinashuwa kuti mungachite vose vamungakwanise kuti muisamalire. Yahova pakutumiza Yesu kuti adzatiwombole, adawonesa kuti moyo wathu ni wodikana maninge kwa iye.—Yoh. 3:16.

2. Mobverana na 2 Akorinto 7:1, ko Yahova afuna kuti aliyese ambachite chani?

2 Yahova ni Ntsantsa ya moyo. (Sal. 36:9) Mtumi Paulo ambadziwa bwino vimwevi, ndipomwapa adalewa kuti: ‘Ndawa ya iye, tinamoyo, tichafamba ndipo tilipo.’ (Mac. 17:25, 28) Ndipomwapa tingalewe kuti moyo wathu ni mphaso yochokera kwa Mulungu. Yahova atikonda ndipo atipasa vose vodikana kuti tipitirize kukhala na moyo. (Mac. 14:15-17) Ntsiku zino Yahova achitalini vodabwisa kuti atithandize kukhala na moyo. Koma afuna kuti aliyese ambayesese kuteteza moyo wake wauzimu na wakuthupi. (Lewengani 2 Akorinto 7:1.) Ndawa chani tichadekana kuteteza thanzi na moyo wathu, ndipo tingachite tani vimwevi?

TIMBALEMEKEZE MOYO

3. Ko ni chifukwa chibodzi chiponi chomwe chitichitisa kuti titeteze thanzi yathu?

3 Tinavifukwa vizinji vomwe vitichitisa kuti timbayesese kukhala na thanzi yabwino. Chifukwa chibodzi ni chakuti tikachita teno tilemekeza Yahova. (Maliko 12:30) Lemba ya Aroma 12:1 ilewa kuti ‘tichadekana kupereka mathupi yathu ninge ntsembe ya moyo, yochena na yobvumizika kwa Mulungu.’ Ndipomwapa tifunalini kuchita vinthu vomwe vingadzonge thanzi yathu. Ni shuwadi kuti nthawe zinango podi tiyesere tani, tidwala basi. Koma tifunika kuchita vose vatingakwanise kuti tipitirize kukhala na thanzi yabwino. Tikachita teno tingamuwonese Yahova kuti tilemekeza moyo.

4. Ko Mpfumu Davide wenze wofunisisa kuchita chani?

4 Mpfumu Davide adafotokoza chomwe chingamuchitisa kuwona kuti moyo ni mphaso yochokera kwa Mulungu. Iye adanemba kuti: ‘Ko magazi yangu yangakhale na phindu yanyi peno ningabulukire ku dindi ya manda? Ko pfumbi ingakutamandeni? Ko idzalengeze kuti imwepo ndimwe chaiye?’ (Sal. 30:9) Panango Davide adanemba mawu mwaya kumapeto kwa moyo wake. Olo nteno, iye ambafuna kupitiriza kukhala na thanzi yabwino kuti apitirize kutumikira Yahova. Isembo tifuna kusamalira moyo wathu.

5. Podiya kuti tidwaladwala panango ndise okalamba, ko tingakwanise kuchita chani?

5 Panango tinkukwanisalini kuchita vinthu ninge kale ndawa ya matenda panango ukalamba ndipo vimwevi vinkutikwinyiririsa maninge. Olo nteno, tichadekanalini kusiya kusamalira thanzi yathu. Ndawa chani? Ni ndawa yakuti vilibe basa peno tidwaladwala panango ndise okalamba, tose tingakwanise kutamanda Yahova ninge momwe Davide angachitira. Ni volimbikisa kudziwa kuti Yahova atiwona kuti ndise ofunika maninge podiya kuti ndise ochimwa. (Mat. 10:29-31) Ndipo olo tife, Yahova ni wofunisisa kudzatimukisa. (Yobu 14:14, 15) Patina moyo tene, tinkufuna kumbateteza thanzi na moyo wathu.

OSATI TIMBAKHALE NA VIZOLOWEZI VOIPA

6. Ko Yahova afuna kuti timbachite chani pankhani ya kumwa mowa na kudya?

6 Baibolo sikuti ni bukhu yolewa mwatingakhalire na thanzi yabwino na kutisankhira vakudya. Koma itithandiza kudziwa maganizo ya Yahova pa vinthu vimwevi. Mwakulinganiza, Yahova atiuza kuti timbapewe ‘vinthu vodzonga’ thanzi yathu. (Mla. 11:10) Baibolo itilambiza kuchita vinthu voikha moyo wathu pangozi. (Miy. 23:20) Yahova afunalini kuti timbadye maninge na kumwa mwauchidakwa.—1 Akor. 6:12; 9:25.

7. Ko lemba ya Miyambo 2:11 ingatithandize tani kusalula bwino vochita pankhani ya thanzi yathu?

7 Ko tingasalule tani vinthu vowonesa kuti tilemekeza moyo? Kuti tikwanise kuchita vimwevi, tichadekana kumbaganiza bwino. (Sal. 119:99, 100; lewengani Miyambo 2:11.) Mwakulinganiza, tichadekana kuganiza bwino pa vinthu vomwe tinkufuna kudya. Peno isepano tikonda chakudya chinango koma chitidwalisa, vingakhale bwino kuleka. Tingawonese pomwe kuti ndise wanzeru tikambagona mokwana, kuchita masenzeka yolimbisa thupi nthawe zose, kukhala waukhuzi na kupitiriza kuchenesa nyumba yathu.

TIMBAYESESE KUPEWA NGOZI

8. Mobverana na Malemba, ko Mulungu aiwona tani nkhani yopewa ngozi?

8 Yahova adapasa Aizirayeli malamulo yowatetezera kungozi akakhala pamuyi panango kubasa. (Eks. 21:28, 29; Deut. 22:8) Podiya munthu aphe mwanzake mwangozi ambagumana na mabvuto basi. (Deut. 19:4, 5) Chilamulo chimbalewa kuti peno munthu wapha mwana ali m’mimba mwa amayi wake mwangozi, angadekana kulangiwa. (Eks. 21:22, 23) Malemba yatitsimikizira kuti Yahova afuna kuti timbayesese kupewa ngozi.

Pa vochitika ivi,ko tingawonesetani kuti tilemekeza maninge moyo? (Onani ndime 9)

9. Ko tichadekana kuchita chani kuti timbapewe ngozi? (Onani pomwe mafoto.)

9 Tikambayesesa kupewa ngozi pamuyi panango kubasa, tiwonesa kuti tinkulemekeza moyo womwe Yahova adatipasa. Mwakulinganiza, vinthu vocheka na mankhwala yakupha tiikha kutali na wana ang’ono. Ndipo tikafuna kutaya vinthu vimwevi, tichita vimwevo mosamala maninge. Tikhala osamala tikambaphatisa basa moto, vitsulo va maluju, madzi panango mafuta yakupsa ndipo tivisiyambolini teno palibe wovinyang’anira. Tifambisalini njinga panango mota peno tamwako mowa, peno tina tulo panango kumbayenda tichitinyatinya foni. Ndipo tifambisalini pomwe peno tamwa mankhwala yomwe yatichitisa dzungulire.

KUKACHITIKA MATSOKA YACHILENGEDWE

10. Ko tichadekana kuchita chani tsoka ikanati kuchitika na pomwe yachitika?

10 Nthawe zinango palibe chatingachite kuti vinthu voipa vileke kuchitika. Mwakulinganiza, tingakangiselini matsoka yachilengedwe, matenda panango nkhondo. Koma pali vomwe tingachite kuti tidziteteze kukabwera matsoka yachilengedwe, ninge kubvera waboma akalewa kuti tichoke pamalo ya ngozi panango kutiuzambo vinthu vinango. Nthawe zinango ni vokwanisika kudziwa nthawe yomwe kuchitike matsoka. Vikakhala teno, tingafunike kutewedza malangizo yomwe boma yatipasa pofuna kutikonzekeresa. (Aro. 13:1, 5-7) Mwakulinganiza, tingachite bwino kukhaliratu na kachola kolongedzalongedza nkuikhamo madzi, chakudya chomwe chingadzongekelini mwakankulumize na mankhwala.

11. Peno kwabwera matenda yofalikira mwakankulumize, ko tichadekana kuchita chani?

11 Manje tani peno mudera yathu mwabwera matenda yofalikira mwakankulumize? Timbabvere malangizo ya boma yakuti timbasambe m’manja, kukhalirana patali na patali, kuvala maskara na kukhala kwatekha. Tikachita teno, tiwonesa kuti tilemekeza maninge mphaso ya moyo.

12. Ko mpfundo ya pa Miyambo 14:15 itithandiza tani kudziwa malangizo yatingathembe panthawe ya tsoka?

12 Panthawe ya vochitika va mwadzidzidzi, tingambabve mabodza kuchokera kwa azishamwali, mavizinyu na pa interneti. M’malo mwakundokhulupirira ‘mawu yaliyose,’ tingachite bwino kubvesera malangizo yothembeka. (Lewengani Miyambo 14:15.) Abale omwe ankutumikira m’Bungwe Yotonga na m’ma beteli padziko yose yapasi ayesesa kugumana malangizo yothembeka akanati kusaina vochita pankhani ya misonkhano ya mpingu na basa yolalikira. (Aheb. 13:17) Tikambabvera malangizo yawo tidziteteza tekha na kuteteza pomwe anzathu. Kuingizira pamwapa, tithandizira pomwe kuti gulu yathu ikhale na mbiri yabwino.—1 Pet. 2:12.

PANKHANI YOIKHIWA MAGAZI, TIMBAKHALIRETU OKONZEKA

13. Ko tikabvera lamulo ya Yahova yolambiza kuikhiwa magazi tiwonesa kuti tilemekeza chani?

13 Wa Mboni za Yahova adziwika maninge kuti alemekeza magazi. Ise tibvera lamulo ya Yahova yolambiza kuikhiwa magazi. (Mac. 15:28, 29) Koma vimwevi vitanthauzalini kuti tifuna kufa. Isepano tilemekeza maninge moyo womwe Yahova adatipasa. Tifagafaga thandizo kwa manfulumero yomwe ni yokonzeka kutithandiza posaphatisa basa magazi.

14. Ko tingapewe tani ngozi yomwe idakachitisa kuti tichitiwe operasau?

14 Tikambasamalira bwino thanzi yathu, tingachepeseko mabvuto yomwe yangabwere pochitiwa operasau panango potambira thandizo ya mankhwala panthawe yomwe tadwala maninge. Tikambasamalira bwino thanzi yathu, tingakwanise kupola kamangu matenda yomwe yangafune kuti tichitiwe operasau. Tingachepese pomwe ngozi tikambatewedza malamulo ya pansewu na kuvala vodzitetezera peno tinkuphata basa pamuyi panango kumalo yanango.

Isepano tilemekeza maninge mphaso ya moyo, ndipomwapa tisaina khadi yopasa mphanvu ndipo tichayenda nayo kulikose (Onani ndime 15) d

15. (a) Ndawa chani ni vodikana maninge kukhala na khadi ya magazi yokonzewa pomwe? (Onani pomwe foto.) (b) Mobverana na vidiyo, ko tingasaine tani vochita pankhani yotambira thandizo yosaikhiwa magazi?

15 Isepano tilemekeza maninge moyo, ndipomwapa tinemba khadi ya magazi ndipo tichayenda nayo kulikose. b Pakhadi mwiyi tinembapo mobveka bwino vomwe tasaina pankhani yoikhiwa magazi na thandizo inango yatingatambire. Ko khadi yanu ya magazi ni yokonza pomwe? Peno imwepo munkufuna kusaina khadi mweyi panango kuikonza pomwe, chitani vimwevo mwakankulumize. Tikasainiratu vose, tidzatayelini nthawe yathu pakufotokozera mafulumero thandizo yomwe tinkufuna. Kuingizira pamwapa, tidzapewe kutambira thandizo ya mankhwala yomwe ingaikhe moyo wathu pangozi. c

16. Ko mungachite tani peno munkudziwalini momwe mungasainire khadi yopasa mphanvu munthu?

16 Podiya kuti ndise alumbwana ndipo tina mphanvu, tose nthawe zinango tidwala ndipo tigumana na ngozi. (Mla. 9:11) Ndipomwapa ni vanzeru kuti tose tidzadze khadi yopasa mphanvu munthu. Peno munkudziwalini bwinobwino momwe mungasainire khadi mwiyi, kumbirani akulu wa mumpingu. Iwo angakusankhirenilini chithandizo cha mankhwala. (Agal. 6:4, 5) Koma angandokuthandizani kubvesa mpfundo zofunika kutewedza kuti mukwanise kusaina mwanzeru.

TIMBAKHALE OLOLERA

17. Ko tingawonese tani kuti ndise ololera pankhani ya thanzi yathu?

17 Chikumbuntima chathu chopfunzisiwa na Baibolo ndicho chingatithandize kusankhula chithandizo chabwino cha mankhwala. (Mac. 24:16; 1 Tim. 3:9) Tikambacheza na anzathu pankhani yosaina vochita, tichadekana kukumbukira mpfundo ya pa Afilipi 4:5 yomwe ilewa kuti: ‘Wanthu wose adziwe kuti ndimwe ololera.’ Tikakhala ololera, titangwanikalini maninge na thanzi yathu ndipo tiyesesalini kuchichimiza anzathu kuti asalulembo ninge ise pankhani ya chithandizo cha mankhwala. Isepano tikonda na kulemekeza abale wathu podiya asalule vinthu vosiyana.—Aro. 14:10-12.

18. Ko tingawonese tani kuti tinkutembeja mphaso ya moyo?

18 Isepano tiwonesa kuti titembeja Yahova yemwe ni Ntsantsa ya moyo pakuchita vose vatingakwanise posamalira moyo. (Chiv. 4:11) Pakali pano tinkulimbana na matenda na matsoka yachilengedwe. Koma Mulengi wathu afunalini kuti tikhale na moyo watene. Manjemanje iye adzatipase moyo wosapera ulibe matenda na impfa. (Chiv. 21:4) Podikhira kuti nthawe mweyi ifike, naboni tipitirize kutumikira Ababa wathu wachikondi ndipo timbalemekeze moyo womwe adatipasa.

NYIMBO NA. 140 Tidzapeza Moyo Wosatha

a Nkhani ino itithandize kuti timbalemekeze maninge moyo womwe Mulungu adatipasa. Tiwone vatingachite kuti tikhale na thanzi yabwino na momwe tingadzitetezere kukachitika chivomezi. Tiwone pomwe momwe tingapewere ngozi. Pomalizira, tiwone momwe tingadzikonzekeresere pa matenda ya mwadzidzidzi

b Khadi mweyi ichemerewa pomwe kuti DPA.

d MAWU YOFOTOKOZERA: M’bale wachilumbwana ankusaina khadi yopasa mphanvu munthu ndipo achayenda nayo kulikose.