Ir al contenido

Ir al índice

9 YACHAQANA

Kausayqa Diospa regalon, sumajta cuidana

Kausayqa Diospa regalon, sumajta cuidana

“Paynejta kausanchej, kuyunchej, kanchejtaj” (HECH. 17:28).

141 TAKIY Kausayqa sumaj bendición

¿IMATÁ KAYPI YACHAKUSUN? a

1. ¿Imaynatataj Jehová kausayninchejta qhawan?

 KAYPI tʼukurina: Uj amigonchej uj wasita regalawasunman. Chay wasitaj tʼojrayasqaña kanman, techonpis goterasniyojña kanman. Ajina kajtinpis, chay waseqa millones de dólares valenman. Chayrayku maytachá chay wasimanta agradecekusunman, cuidasunmantaj, ¿icharí? Ajinallatataj Jehovapis may jina valorniyoj regalota qowanchej: Chayqa kausayninchej kashan. Jehovaqa kausayninchejta may valorniyojpajpuni qhawan. Chayrayku Wawanta noqanchejrayku kachamorqa (Juan 3:16).

2. ¿Imata ruwananchejtataj Jehová munan 2 Corintios 7:1 versiculopi nisqanman jina?

2 Jehovaqa “kausay yaku juturi” (Sal. 36:9). Apóstol Pablopis chayllamantataj parlaspa nerqa: “Paynejta kausanchej, kuyunchej, kanchejtaj”, nispa (Hech. 17:25, 28). Chayrayku nisunman kausayqa Diosmanta uj regalo kasqanta. Payqa kausakunapaj imatachus necesitasqanchejta munakuywan qowanchej (Hech. 14:15-17). Jinapis mana milagrosta ruwanqachu mana wañunanchejpaj. Payqa tukuy atisqanchejta cuidakunanchejta munan sanitosllapuni kanapaj, paytataj sirvinallapajpuni (2 Corintios 7:1 leey). ¿Imaraykutaj tukuy atisqanchejta kallpachakunanchej tiyan sanitosllapuni kanapaj, kausayninchejtapis cuidanapaj? Chanta, ¿imaynatataj chayta ruwasunman?

KAUSAYTA VALORANA

3. ¿Imaraykutaj sanitosllapuni kayta munanchej?

3 ¿Imaraykutaj sanitosllapuni kayta munanchej? Noqanchejmanta aswan sumaj kajta Jehovaman qoyta munasqanchejrayku (Mar. 12:30). Munanchej ‘cuerponchejta Diosman jaywayta kausashaj jaywanata jina, paypa qhawayninpi llimphuta, payta kusichinanpaj jinataj’. Chayrayku imapis onqoykuchinawanchejta yachanchej chayqa, chaymanta cuidakunchej (Rom. 12:1). Pero mayta cuidakojtinchejpis onqoykusunpuni. Jinapis kausaytaqa Tatanchej Jehová regalota jina qowanchej. Agradecekusqanchejta rikuchiyta munasqanchejraykutaj, tukuy atisqanchejta cuidakunchej sanitosllapuni kanapaj.

4. ¿Imatataj rey David ruwayta munarqa?

4 Rey Davidqa kausayta Dios qosqanta may valorniyojpaj qhawarqa. Chayrayku kayta qhelqarqa: “Wañojtiy, ¿ima allintaj kanman? Pʼampakuna tʼoqoman yaykojtiy, ¿ima allintaj kanman? ¿Ñutʼu jallpʼaqa yupaychasunkimanchu? ¿Ñutʼu jallpʼaqa cheqan Dios kasqaykita willanmanchu?”, nispa (Sal. 30:9). Ichapis chaytaqa wañupunanpajña kashajtin qhelqarqa. Jinapis atikusqanman jina kausallaytapuni munarqa. Ajinamanta Jehovata yupaychanallanpajpuni. Tukuychá chayllatataj munanchej.

5. Mayorcitosña kaspapis chayri onqosqa kaspapis, ¿imatá ruwayta atisunmanraj?

5 Sichus mayorcitosña kanchej chayri onqosqas kashanchej chayqa, ichapis manaña ñaupajta jinachu imatapis ruwayta atinchej. Chayraykutaj ichapis niña imatapis ruwayta atisqanchejta yuyasunman, llakikusunmantaj. Jinapis, ¿chayraykuchu niña cuidakusunman? Mana. Astawanpis cuidakunallanchejpuni tiyan. ¿Imarayku? Mayorcitosña kaspapis chayri onqosqas kaspapis rey David jina Jehovata yupaychaytaraj atinchej. Diosninchejqa munakuwanchej, pantaj runas kajtinchejpis valorawanchej. Chayta yachaytaj mayta sonqochawanchej (Mat. 10:29-31). Payqa mayta munakuwasqanchejrayku niwanchej wañupojtinchejpis kausarichimunawanchejta (Job 14:14, 15). Chayrayku kausashaspaqa sumajta cuidakunallapuni.

SANITOSLLAPUNI KANAPAJ KALLPACHAKUNA

6. Imatachus chantá mashkhatachus mikhunata chayri tomanata ajllashaspa, ¿imata ruwananchejtataj Jehová munan?

6 Bibliaqa mana jampismanta parlaj librochu, nitaj sumajta alimentakunamanta parlaj librochu. Jinapis sutʼinchawanchej imaynatachus Jehová chayta qhawasqanta. Uj versiculopi kayta yuyaychawanchej: ‘Cuerpoykimanta karunchay imaschus ñakʼarichisunkiman chay imasta’, nispa (Ecl. 11:10). ¿Imastaj onqochiwasunman? Mana midirikuspa mikhuy, anchata tomay ima. Bibliataj chaykuna jucha kasqanta nin (Pro. 23:20). Chayrayku Jehovaqa sumajta midirikuyta yachananchejta munan, imatachus chantá mashkhatachus mikhunata chayri tomanata ajllashaspa (1 Cor. 6:12; 9:25).

7. ¿Imaynatataj Proverbios 2:11 yuyaychasqanman jina ruwasunman?

7 Dios kausayta uj regalota jina qowasqanchejmanta agradecekusqanchejtaqa, imastachus ajllasqanchejwan rikuchiyta munanchej. Chayrayku allinta piensarispa imatapis ajllananchej tiyan (Sal. 119:99, 100; Proverbios 2:11 leey). Imastachus mikhunanchejtaqa allin yuyaywan ajllana. Ichapis uj mikhuna gustawanchej. Pero malta ruwawasqanchejta yachanchej chayqa, mana allinchu kanman chayta mikhuykunallanchej. Chantapis sumaj yuyayniyoj kasqanchejta rikuchillanchejtaj sumajta puñuspa, ejerciciosta ruwaspapuni, llimphitus kaspa, wasinchejtapis llimphutapuni japʼispa.

MANA ACCIDENTAKUNAPAJ CUIDAKUNA

8. ¿Imatataj Biblia Jehovamanta sutʼita rikuchiwanchej?

8 Israelitaspa wasinkupi, llankʼayninkupipis mana jatuchaj accidentes kananpajqa Jehová paykunaman leyesta qorqa (Éxo. 21:28, 29; Deu. 22:8). Pillapis uj runata mana munashaspalla wañuchejtenqa, jatun llakiykuna qhatirej (Deu. 19:4, 5). Ley nisqanman jinataj, pillapis manaraj nacekoj wawitata imanarpajtin castigasqa kanan karqa, mana munashaspalla chayta ruwajtinpis (Éxo. 21:22, 23). Bibliaqa sutʼita rikuchiwanchej Jehovaqa accidentesmanta jarkʼakunapaj tukuy atisqanchejta kallpachakunanchejta munasqanta.

¿Imaynatá kay imaspi kausayta jatunpaj qhawasqanchejta rikuchisunman? (9 parrafota qhawariy).

9. ¿Imastataj ruwasunman accidentesmanta jarkʼakunapaj? (Fotostawan qhawariy).

9 ¿Imaynatá Jehová kausayta uj regalota jina qowasqanchejmanta agradecekusqanchejta rikuchinchej? Wasinchejpi, trabajonchejpipis ni ima accidentakunapaj jina kananta saqespa. Chayrayku filoyoj imasta, quimicosniyoj imasta chayri medicamentosta wawas mana tarinankupaj jina jallchʼanchej. Chaykunata wijchʼunanchej kajtintaj, ni pi imanarpakunanpaj jina wijchʼunchej. Sumajta cuidakullanchejtaj ninamanta, corrientewan funcionaj herramientasmanta, rupha yakusmantapis. Ni jaykʼajtaj chaykunasta jinallata saqerpanchejchu. Chantapis sichus umanchejta muyurpachej medicamentota tomarqanchej, machana ujyanasta tomarqanchej chayri mana allin puñusqachu kashanchej chayqa, mana autota manejanchejchu, celular japʼirisqapis nillataj manejanchejchu.

KAYMANTA JINALLA IMAPIS KAJTIN

10. ¿Imatá ruwasunman niraj imapis kaymanta jinalla kashajtin chayri chay patapiña kashaspa?

10 Wakin kuteqa ni imata ruwayta atisunmanchu mana desastres naturales kananpaj, mana wañuchej onqoykuna kananpaj, nitaj chʼajwas kananpaj. Chaykunaqa kausayninchejta wañuy pataman churanman. Jinapis chay imas pasajtenqa, atisqanchejman jina chay imasmanta jarkʼakuyta atisunman. Ajinamanta ichapis salvakusunman. ¿Imatá chaypaj ruwasunman? Autoridades wasillapi qhepakunata niwajtinchej, chayri wasinchejmanta ayqekunata niwajtinchej, manachayrí waj kamachiykunata qowajtinchej kasukuna (Rom. 13:1, 5-7). Chantapis kaymanta jinalla imapis kananpajqa wakichikuytaña atisunman. ¿Imaynamanta? Autoridades wakichisqa kanapaj kamachiwasqanchejta kasukuspa. Por ejemplo, allin kanman kapunawanchej jallchʼasqa yaku, chʼaki mikhunas, botiquín de primeros auxilios ima, nisunman jampikunapaj wakin imas.

11. Uj wañuchej onqoy rikhurejtin, ¿imatataj ruwananchej tiyan?

11 Tiyakunchej chaypi uj wañuchej onqoy rikhurejtinrí, ¿imatá ruwananchej tiyan? Autoridadespa kamachisqankuta kasukuna. Ichá niwasun makista mayllakunata, mana wajkunaman anchata kʼaskaykunata, barbijota churakunata chayri cuarentenapi kanata. Chaykunata ruwasun chayqa, Jehová kausayta uj regalota jina qowasqanchejmanta agradecekusqanchejta rikuchisun.

12. Kaymanta jinalla imapis kajtin, ¿imaynatá Proverbios 14:15 yanapawanchej pitachus creenata yachanapaj?

12 Kaymanta jinalla imapis kajtenqa, ichapis rejsisqasninchejnejta, amigosninchejnejta, noticiasnejta mana cheqan willaykunata uyarisunman chayri mana cabaltachu parlashasqankuta uyarisunman. Ama “ima nisqankutapis” creenallachu. Astawanpis gobiernomanta chayri doctoresmanta cheqa kaj willaykuna jamusqanta uyarina (Proverbios 14:15 leey). Chantapis Diospa Llajtanta Kamachejkuna, sucursalespis reunionesmanta, predicacionmantapis imatachus kamachisqankuta kasukuna. Imajtinchus paykunaqa tukuy atisqankuta kallpachakunku cheqa willaykunaman jinapuni, atienekunapaj jina willaykunaman jinapuni imatapis ruwanata ninankupaj (Heb. 13:17). Paykunata kasukuspaqa cuidakushanchej, wajkunatapis cuidashallanchejtaj. Chantapis chayta ruwajtinchejqa, ichapis Jehovaj testigosninmanta runas aswan allinta parlanqanku (1 Ped. 2:12).

YAWARTA QHESACHANAPAJ WAKICHISQA KANA

13. Yawarmanta imatachus Jehová kamachiwasqanchejta kasukuspa, ¿imaynatá rikuchinchej kausayta valorasqanchejta?

13 Ashkha runasqa yachanku Jehovaj testigosnenqa yawarta may jatunpaj qhawasqanchejta. Jehová imatachus yawarmanta kamachiwasqanchejta kasukusqanchejrayku, mana yawarta churachikunchejchu, uj emergenciaman yaykunanchej kajtinpis (Hech. 15:28, 29). Jinapis chaywanqa mana wañuyta munasqanchejtachu nishanchej. Astawanpis may valorniyojpaj qhawanchej Jehová kausayta uj regalota jina qowasqanchejta. Chayrayku mana yawarta churaspalla sumajta atiendeyta munaj doctoresta maskʼanchej.

14. ¿Imatataj ruwasunman mana operacionman chayashanapaj?

14 Sichus kay yachaqanapi yuyaychawasqanchejta kasukusun chayqa, ichapis mana operacionman chayananchejchu kanqa, nitaj ima tratamientotapis ruwashananchejchu kanqa. Pero, ¿operachikunanchejpuni kajtinrí? Ñaupajta sumajta cuidakorqanchej chayqa, aswan usqhayllata sanoyapusun. Chantapis kallpachakuna wasinchejpi, trabajonchejpipis mana imapis accidentakunapaj jina kananpaj, transitoj kamachiykunasnintapis kasukunapajpuni. Chayta ruwasun chayqa ichapis mana accidentakusunchu, nitaj operacionmanpis chayasunchu.

Kausayta valorasqanchejrayku, yawarta mana churachikunamanta documentota juntʼachinchej, apaykachakunchejpunitaj (15 parrafota qhawariy). d

15. 1) ¿Imajtintaj yawarta mana churachikunamanta documentonchejta apaykachananchejpuni tiyan, actualizasqatapunitaj japʼinanchej tiyan? (Fotostawan qhawariy). 2) Videoman jina, ¿imatataj ruwasunman yawarmanta imatachus yuyasqanchejta sumajta ajllanapaj?

15 ¿Imaynatataj rikuchillanchejtaj kausayta may valorniyojpaj qhawasqanchejta? Yawarta mana churachikunamanta documentota juntʼachispa, chaytataj mayman rispapis apaykachakuspapuni. b Chay documentopeqa anotanchej yawarta mana churachikunamanta, waj tratamientosmantapis imatachus ajllasqanchejta. Chay documentoyki, ¿actualizasqachu kashan? Chay documentota juntʼachinayki kajtin chayri actualizanayki kajtenqa, ruwaypacha. Chay documentopi imatachus yuyasqanchejta sutʼitaña anotasun chayqa, mana tiempota pierdeshananchejchu kanqa doctoresman sutʼinchasparaj. Ajinamanta aswan usqhaysituta atiendewasun. Chantapis mana doctores pantaykuspa malta ruwawasqanchej tratamientota qowasunchu. c

16. Yawarta mana churachikunamanta documentota imaynatachus juntʼachinata mana yachajtiyki, ¿imatá ruwawaj?

16 Jovenesraj kajtinchejpis chayri sanitosllaraj kajtinchejpis, accidentakusunman chayri onqoykusunman (Ecl. 9:11). Chayrayku allinpuni kanman yawarta mana churachikunamanta documentonchej kapunawanchej. Imaynatachus chay documentota juntʼachinata mana yachajtiykipis ama llakikuychu. Congregacionniykimanta ancianosqa chay documentota rejsinku, yanaparisunkumantaj. Jinapis mana nisonqankuchu imatachus ajllanaykita, chaytaqa qanpuni ajllakunayki tiyan (Gál. 6:4, 5). Pero paykunaqa sumajta entiendenaykipaj yanapasunkuman, imatachus ajllakusqaykita anotanaykipajpis.

AMA NISQANCHEJTAPUNI VALECHIYTA MUNANACHU

17. ¿Imaynatá rikuchisunman mana nisqanchejtapuni valechiyta munaj runaschu kasqanchejta?

17 Sanitos kanapaj chayri ima tratamientotapis ruwanapajqa, Bibliamanta yachakusqanchejman jinapuni ashkha imasta ajllanchej (Hech. 24:16; 1 Tim. 3:9). Chayrayku imatachus ruwananchejta ajllashaspa, chaykunamantataj wajkunawan parlashaspa, allinpuni kanman imatachus Filipenses 4:5 versiculopi nisqanta yuyarikunanchej. Chaypi nin: “Tukuy runas rikuchunku mana nisqaykichejtapuni valechiyta munaj runaschu kasqaykichejta”, nispa. Chaypajqa mana sanitos kay yuyayllachu kana tiyan, nitaj wajkunata tanqanachu noqanchej jinallataj yuyanankupaj. Hermanosninchej mana noqanchej jinachu ajllajtinkupis paykunata munakunchej, respetanchejtaj (Rom. 14:10-12).

18. ¿Imaynatá kausaymanta agradecekusqanchejta rikuchisunman?

18 Qallariypi nerqanchej jina Jehovamin kausay yaku jutureqa. Payman may agradecesqa kashasqanchejta rikuchisunman cuidakuspa, noqanchejmantataj aswan sumaj kajta qospa (Apo. 4:11). Kay tiempopeqa onqosunpuni, problemaspis kapuwasunpuni. Jinapis Jehovaqa mana ajinata kausakunanchejtachu munarqa. Chayrayku payqa tumpamantawan wiñay kausayta qowasun. Chaypeqa manaña kanqachu ni nanaypis, ni wañuypis (Apo. 21:4). Chaykamataj kausayninchejta valoranallapuni, kausashaspataj munakuyniyoj Tatanchej Jehovata sirvinallapuni. Paymin kausaytaqa uj regalota jina qowanchej.

140 TAKIY ¡Wiñay kausay kaymin!

a Kausayqa Diospa regalon. Kay yachaqanataj yanapawasun kausayninchejta astawan valoranapaj. Qhawarisunchej imastachus ruwasunman mana accidentakunapaj, mana onqonapaj, kaymanta jinalla ima kajtinpis mana wañunapaj. Chantapis qhawarillasuntaj doctorman rinanchej kajtin imatachus tukuyninchej ruwananchej kasqanta wakichisqaña kanapaj.

b Wakin lugarespeqa kay documentota DPA sutiwan rejsinku.

c Jw.org paginapi Jampichikushaspa yawarta jatunpaj qhawana nisqa videota qhawariy.

d FOTOS: Uj joven hermano yawarta mana churachikunamanta documentonta juntʼachishan, chaytataj mayman rispapis apaykachakunpuni.