1. ¿La liʼakxilha Jehová kilatamatkan?

 KALILAKPUWANTI pi chatum miʼamigo maskiwiyan akgtum chiki. Uma chiki taktanima xapintura chu tanu chuchut. Pero maski chuna, uma chiki lhuwa tumin xtapalh. Xlikana pi wix lanka xtapalh xliʼakxilhti chu xkuentajtlawa. Xtachuna la uma, Jehová kinkamaskiwinitan tuku lu lhuwa xtapalh: latamat. Jehová mastalh xlatamat xKgawasa kimpalakatakan xlakata lanka xtapalh liʼakxilha kilatamatkan (Juan 3:16).

2. Chuna la wan 2 Corintios 7:1, ¿tuku lakaskin Jehová natlawayaw?

² Jehová wa “xmalakatsukina latamat” (Sal. 36:9). Wa uma tuku xlichuwinama apóstol Pablo akxni wa: «Xpalakata xla kgalhiyaw latamat chu tatsuwiyaw chu lamaw» (Hech. 17:25, 28). Wa xlakata tlan nawanaw pi latamat akgtum xtamaskiwin Dios. Xla xatapaxuwan kinkamaxkiyan tuku maklakaskinaw xlakata nalatamayaw (Hech. 14:15-17). Pero Jehová ni katitlawalh akgtum milagro xlakata ni namakgatsankgayaw kilatamatkan. Xla lakaskin pi katlawaw putum tuku matlaniyaw xlakata ni natatatlayaw chu nakuentajtlawayaw kintakanajlakan (kalikgalhtawakga 2 Corintios 7:1). ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka nakuentajtlawayaw kilatamatkan xlakata ni natatatlayaw, chu la tlan chuna natlawayaw?

3. ¿Tuku xlakata tlawayaw putum tuku matlaniyaw xlakata ni lu natatatlayaw?

³ Pulaktum tuku xlakata kuentajtlawayaw ni natatatlayaw, wa pi tlawaputunaw putum tuku matlaniyaw xlakata naskujnaniyaw Jehová (Mar. 12:30). Xlakata makamaxkiputunaw kimaknikan «xtachuna la xastakna tamakamastan, xasanto, nema Dios tlan makgamakglhtinan», lakgmakganaw putum tuku max nakinkamakgatatatlayan (Rom. 12:1). Xlikana pi maski max lu kuenta  natlawayaw, namin kilhtamaku natatatlayaw. Pero tlawayaw putum tuku matlaniyaw xlakata ni lu natatatlayaw xlakata limasiyaniputunaw kinTlatkan xalak akgapun pi xtapalh liʼakxilhaw latamat nema kinkamaskiwinitan.

4. ¿Tuku xtlawaputun mapakgsina David?

⁴ Mapakgsina David xtapalh xliʼakxilha latamat nema Dios xmaskiwinit. Wa xlakata tsokgwililh: «¿Tuku tlan nakitaxtu komo nakni, komo nakimaknukan? ¿Tlan namalankiyan pokgxni? ¿Tlan nalichuwinan pi ni makgxtakgnana?» (Sal. 30:9). Max xla tsokgli umakgolh tachuwin akxni atsinu xtsankga nani. Maski chuna, chuntiya xlatamaputun xlakata tlan chuntiya xmalankilh Jehová. Xlikana pi na wa uma tuku lakaskinaw.

5. Maski linawa kata o tatatlayaw, ¿tuku tlan chuntiya natlawayaw?

⁵ Komo linawa kata o tatatlayaw, max nialhla lhuwa tuku tlawayaw chuna la xapulana, chu uma max kinkamakgalipuwanan. Pero uma ni wamputun pi nialh kuentajnatlawayaw pi ni natatatlayaw. ¿Tuku xlakata? Xlakata maski linawa kata o tatatlayaw, tlan chuntiya namalankiyaw Jehová, chuna la xtlawa mapakgsina David. ¡Lu tlan kinkamamakgkatsiniyan akxni katsiyaw pi Jehová lu kinkapaxkiyan chu xtapalh kinkaliʼakxilhan maski makglakgalhinanin akinin! (Mat. 10:29-31). Lu xtapalh kinkaliʼakxilhan chu wa xlakata kinkamalaknuniyan pi nakinkamalakastakwaniyan maski naniyaw (Job 14:14, 15). Xlakata kgalhiyaw latamat lu tlan pi nakuentajtlawayaw kilatamatkan chu nakuentajtlawayaw ni natatatlayaw.

6. Akxni nalaksakaw tuku nawayaw chu la xlilhuwa nawayaw, ¿tuku lakaskin Jehová pi natlawayaw?

⁶ Biblia ni maktum libro nema lichuwinan xlakata likuchun o nema lichuwinan tuku liwat nawayaw, pero masiya tuku lakpuwan Jehová xlakata uma. Akgtum liʼakxilhtit, kinkamaxkiyan uma tastakyaw: «Ni katlawa pi miliwa naʼakgspula tuku nitlan» (Ecl. 11:10). Makgapitsi tuku laktlawa kimaknikan chu kilatamatkan nema Biblia wan pi kililakgmakganatkan wa akxni lhuwa wayankan chu wakan lhuwa kuchu (Prov. 23:20). Wa xlakata, akxni laksakaw tuku nawayaw chu la xlilhuwa nawayaw, Jehová lakaskin pi ni namalakatsaliyaw (1 Cor. 6:12; 9:25).

7. ¿La tlan nastalaniyaw xtastakyaw Proverbios 2:11 akxni nalaksakaw tuku nakinkamakgtayayan ni natatatlayaw?

⁷ Komo limasiyaputunaw pi xtapalh liʼakxilhaw latamat nema Dios kinkamaskiwinitan, liwana kilimaklakaskinatkan kintalakapastaknikan (Sal. 119:99, 100; kalikgalhtawakga Proverbios 2:11). Akgtum liʼakxilhtit, akxni nalaksakaw tuku nawayaw, talakaskin liwana nalakapastaknanaw. Komo lu waputunaw pulaktum liwat, pero katsiyaw pi nitlan tuku nakinkatlawaniyan, tlakg tlan komo ni xwaw. Nachuna, katsiyaw pi talakaskin xaʼakchan nalhtatayaw, ankgalhin natlawayaw ejercicio, skulunku natawila kimaknikan chu kinchikkan.

8. Chuna la wan Biblia, ¿la xlilakaskinka akxilha Jehová pi kuenta natlawayaw xlakata nitu nakinkaʼakgspulayan?

⁸ Jehová kamaxkilh limapakgsin israelitas xlakata nitu xkaʼakgspulalh kxchikkan chu kxtaskujutkan (Éx. 21:28, 29; Deut. 22:8). Komo chatum israelita xmakgnilh achatum maski nichuna xtlawaputun, lu nitlan tuku xkitaxtunilh (Deut. 19:4, 5). Limapakgsin xwan pi xmalakgaxokgeka tiku kalipekua xwililh xlatamat chatum skgata tiku nina xlakachin maski nichuna xtlawaputun (Éx. 21:22, 23). Biblia liwana masiya pi Jehová lakaskin kuenta natlawayaw xlakata nitu nakinkaʼakgspulayan.

9. ¿Tuku tlan natlawayaw xlakata nitu nakinkaʼakgspulayan? (Na kaʼakxilhti dibujos).

 ⁹ Limasiyaniyaw Dios pi xtapalh liʼakxilhaw latamat nema kinkamaskiwinitan akxni wi tuku tlawayaw xlakata nitu nakinkaʼakgspulayan kkinchikkan chu kkintaskujutkan. Akgtum liʼakxilhtit, komo kgalhiyaw tuku stakaka, tuku kgalhi químicos o likuchun, makiyaw xlakata kamanan ni natiyakgo. Chu akxni talakaskin namakganaw, natlawayaw chuna la niti natlawani tuku nitlan. Na lu kuenta tlawayaw akxni maklakaskinaw lhkuyat, tuku chichi chu liskujni nema maklakaskin luz, chu ankgalhin kuenta tlawayaw akxni kamaklakaskinaw. Nachuna, ni matlawaniyaw putlaw akxni wanitaw likuchun nema tlawa pi nalhtataputunaw, akxni wanitaw kuchu, o akxni ni liwana lhtatanitaw. Chu ni limaklakaskinaw kinteléfonojkan akxni matlawanimaw putlaw.

10. ¿Tuku kilitlawatkan akxni nina la o akxni lamaja nawan tuku kalipekua wili kilatamatkan?

¹⁰ Xlikana, ni ankgalhin wi tuku tlan natlawayaw xlakata nitu nakinkaʼakgspulayan, chuna la akxni wi tuku masputunan, akxni anan  akgtum epidemia chu akxni latamanin lamakgnikgo. Pero akxni la umakgolh, tlan wi tuku natlawayaw nema nakinkamakgtayayan. Makgapitsi tuku tlan natlawayaw wa pi ni nataxtuyaw akxni mapakgsinanin nakinkawanikgoyan pi ni kataxtuw o akxni nakinkawanikgoyan pi kataxtuw chuna kilitlawatkan (Rom. 13:1, 5-7). Akxni wi tuku kaj lakapala la, tlan nakitaxtu komo nakgalhakgaxmataw tuku wankgo mapakgsinan xlakata natakaxaw. Akgtum liʼakxilhtit, max xlakaskinka nakgalhiyaw chuchut, liwat nema ni lakapala lakxla chu likuchun nema max namaklakaskinaw.

11. Komo anan akgtum epidemia, ¿tuku kilitlawatkan?

¹¹ ¿Chu komo anan akgtum epidemia niku lamaw? ¿Tuku kilitlawatkan? Nakgalhakgaxmataw tuku wankgo mapakgsinanin, chuna la namakgachakganaw, ni lu nakatalakatsuwiniyaw amakgapitsin, namaklakaskinaw cubrebocas chu ni nataxtuyaw komo nakinkawanikanan pi ni kilitaxtutkan. Komo kuenta natlawayaw putum uma, nalimasiyayaw pi xtapalh liʼakxilhaw latamat nema Dios kinkamaskiwinitan.

12. ¿La kinkamakgtayayan Proverbios 14:15 ni nakanajlayaw putum tuku nakinkawanikanan akxni wi tuku kaj lakapala la?

¹² Akxni wi tuku kaj lakapala la, max kiʼamigoskan, tiku kalakgapasaw chu noticias nakinkamakatsinikgoyan tuku ni lu xaxlikana. Ni kakanajlaw putum tuku kgaxmataw, wata wa kuenta katlawaw tuku kinkawanikgoyan mapakgsinan chu makuchinanin (kalikgalhtawakga Proverbios 14:15). Nachuna, kilitlawatkan tuku kinkawanikgoyan Lakgkgolotsin tiku Pulalinankgo chu sucursales xlakata la natlawayaw tamakxtumit kʼakgatunu congregación chu la nalichuwinanaw Dios, xlakata xlakan pulana lakputsananikgo komo chuna xlitatlawat akxni ninatu laksakkgo (Heb. 13:17). Akxni kgalhakgaxmatnanaw, makgtayananaw xlakata ni natatatlayaw chu na ni natatatlakgo amakgapitsin, chu asta max uma namakgtayanan xlakata tlan nakalichuwinankan xtatayananin Jehová (1 Ped. 2:12).

13. ¿La limasiyayaw pi xtapalh liʼakxilhaw latamat akxni kinkawiliniputunkanan kgalhni?

¹³ Xtatayananin Jehová kinkalilakgapaskanan pi xtapalh liʼakxilhaw kgalhni. Xlakata kgalhakgaxmataw xlimapakgsin Jehová xlakata kgalhni, ni makgamakglhtinanaw maski kalipekua wi kilatamatkan (Hech. 15:28, 29). Pero uma ni wamputun pi niputunaw. Wata xtapalh liʼakxilhaw latamat xlakata akgtum xtamaskiwin Dios. Wa xlakata kaputsayaw makuchinanin tiku tlan nakinkakuchikgoyan chu ni namaklakaskinkgo kgalhni.

14. ¿Tuku tlan natlawayaw xlakata ni natalakaskin nakinkalinkanan kpumakuchin chu nakinkachukukanan?

¹⁴ Pero max ni katitalakaskilh nakinkalinkanan kpumakuchin komo nastalaniyaw tastakyaw nema lichuwinawa kʼuma artículo. Pero ¿chu komo talakaskin nakinkachukukanan? Komo chuna nala, tlakg lakapala natatlaniyaw komo xapulana kuentajtlawanitaw pi ni lu natatatlayaw. Nachuna, komo lu naliskujaw namapanuyaw tuku wi kkinchikkan o kkintaskujutkan nema kalipekua wili kilatamatkan chu komo ankgalhin nakgalhakgaxmataw tuku lakkaxwilikgonit mapakgsinanin xlakata la namatlawaniyaw kimputlawkan, max ni kintikaʼakgspulan tuku nitlan chu ni katitalakaskilh kaj lakapala nakinkalinkanan kpumakuchin.

15. 1) ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka namalakgatsamayaw xasasti Directriz Médica chu nalinaw kaxanikawa niku naʼanaw? (Na kaʼakxilhti dibujos). 2) Chuna la tasiya kvideo, ¿tuku kilitlawatkan xlakata nakatsiyaw tuku nalaksakaw xlakata la namaklakaskinkan kgalhni?

¹⁵ Atanu la tlan nalimasiyayaw pi lanka  xtapalh liʼakxilhaw latamat wa pi namalakgatsamayaw Directriz Médica chu nalinaw kaxanikawa niku naʼanaw. b Uma kapsnat lichuwinan tuku laksaknitaw xlakata la namaklakaskinkan kgalhni chu atanu tuku lakaskinaw pi kakinkalikuchikan. ¿Kgalhiya wix xasasti miDirectriz Médica chu malakgatsamanita? Komo nina chuna tlawaya, tunkun kamalakgatsama. Komo natsokgwiliyaw tuku laksaknitaw, ni katimakgapalaw nakawaniyaw makuchinanin tuku laksaknitaw chu tlakg lakapala nakinkakuchikgoyan. Nachuna, uma nakinkamakgtayayan ni nakinkawilinikanan likuchun nema ni kinkamininiyan. c

16. ¿Tuku tlan natlawaya komo ni katsiya la namalakgatsamaya miDirectriz Médica?

¹⁶ Maski lakgkgawasanku akinin o ni lu tatatlayaw, kimputumkan max namin kilhtamaku nakinkaʼakgspulayan tuku nitlan o natatatlayaw (Ecl. 9:11). Wa xlakata lu xlakaskinka namalakgatsamayaw Directriz Médica. Pero ¿chu komo ni katsiyaw la namalakgatsamayaw? Ni kalilakgaputsa. Lakgkgolotsin xalak mincongregación lakgapaskgo uma kapsnat  chu tlan namakgtayakgoyan. Pero xlakan ni katiwanikgon tuku mililaksakat, wix lakgchanan nalaksaka tuku militlawat (Gál. 6:4, 5). Tuku xlakan tlan natlawakgo wa pi namakgtayakgoyan liwana naʼakgatekgsa tanu tanu tuku maklakaskinkgo makuchinanin chu wix natsokgwiliya tuku nalaksaka.

17. ¿La tlan nalimasiyayaw pi kgalhiyaw tlan talakapastakni akxni laksakaw tuku nalikuchunaw?

¹⁷ Tuku kinkamakgtayayan nalaksakaw la nakuchunaw wa kintalakapastaknikan nema liwana listakyawanitaw Biblia (Hech. 24:16; 1 Tim. 3:9). Wa xlakata, akxni wi tuku nalaksakaw chu nakalitachuwinanaw amakgapitsin, kililakapastakatkan tuku wan Filipenses 4:5: «Putum latamanin kakatsikgolh pi tlan talakapastakni kgalhiyatit». Limasiyayaw pi kgalhiyaw tlan talakapastakni akxni ni malakatsaliyaw la kuentajtlawayaw xlakata ni natatatlayaw chu ni kawaniyaw amakgapitsin pi nachuna kalakpuwankgolh la akinin. Kapaxkiyaw chu kamaxkiyaw kakni kinatalankan maski xlakan ni watiya laksakkgo tuku akinin laksakaw (Rom. 14:10-12).

18. ¿La tlan nalimasiyaniyaw Jehová pi xtapalh liʼakxilhaw latamat nema kinkamaskiwinitan?

¹⁸ Chuna la lichuwinawa, Jehová wa tiku kinkamaxkin latamat. Tlan nalimasiyayaw pi paxtikatsiniyaw xlakata kinkamaxkinitan latamat akxni kuentajtlawayaw, chu natlawayaw putum tuku matlaniyaw xlakata naskujnaniyaw Jehová (Apoc. 4:11). Xlikana pi la uku tatatlayaw chu kgalhiyaw taʼakglhuwit, pero uma ni wa latamat nema Jehová xlakaskin pi xkgalhiw. Nialh makgas, xla nalimin xasasti kakilhtamaku niku nialh katiʼanalh tapatin chu linin (Apoc. 21:4). Xlakata nina chin uma kilhtamaku, xtapalh kaliʼakxilhwi latamat nema kgalhiyaw chu kalimaklakaskiw xlakata naskujnaniyaw tiku kinkamaskiwinitan: kinTlatkan xalak akgapun, Jehová.