Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

EKICWEKA KY’OKWEGA 9

Twara Ekisembo kya Ruhanga eky’Obwomeezi nk’eky’Omuhendo

Twara Ekisembo kya Ruhanga eky’Obwomeezi nk’eky’Omuhendo

“Omuluwe ntwomera, ntugenda, ntuikaraho.”​—ENG. 17:28.

EKIZINA 141 Obwomeezi Kyamahano

EBITURAYEGA a

1. Obwomeezi bwaitu bw’omuhendo hali Yahwe kwingana nkaha?

 TEERAMU akasisani munywani wawe akuhaire ekisisani ekisiigirwe ekyaira muno baitu eky’omuhendo. Kiine eminyarra, kicucukire kandi kiine ebitonyezi. N’obukiraaba ngu ekisisani eki kiri omu nyikara egi, ky’omuhendo muno kirumu obukaikuru n’obukaikuru bwa sente. Hataroho kugurukyagurukya, noija kukitwara nk’eky’omuhendo kandi okirinde kurungi. Omu mulingo nugwo gumu, Yahwe atuhaire ekisembo eky’omuhendo kandi eki nikyo ekisembo eky’obwomeezi. Amananu gali, Yahwe akooleka nk’oku obwomeezi bwaitu buli bw’omuhendo muno hali uwe kuraba omu kuhayo Omwana we nk’ekicunguro habwaitu.​—Yoh. 3:16.

2. Kusigikirra ha 2 Abakolinso 7:1, kiki Yahwe ekyarukugonza tukole?

2 Yahwe nuwe Ndugirro y’obwomeezi. (Zab. 36:9) Omukwenda Paulo akagumya ensonga enu obuyagambire ati: “Omuluwe ntwomera, ntugenda, ntuikaraho.” (Eng. 17:25, 28) Nahabweki nitusobora kugamba ngu obwomeezi bwaitu kisembo kuruga hali Ruhanga. Omu mulingo ogw’okugonza, atuha ebintu byona ebiturukwetaaga kusobora kwikara tuli bomeezi. (Eng. 14:15-17) Baitu kasumi kanu, Yahwe takyakora ebyamahano kulinda obwomeezi bwaitu. Oihireho, nagonza tukole kyona ekiturukusobora kwikara twine obwomeezi oburungi kandi nitumuheereza. (Soma 2 Abakolinso 7:1.) Habwaki tusemeriire kwikara twine obwomeezi oburungi kandi tuli bomeezi, kandi eki nitusobora kukikora tuta?

TWARA EKISEMBO EKY’OBWOMEEZI NK’EKY’OMUHENDO

3. Nsonga ki emu ey’esemeriire kutuleetera kwikara tuli bomeezi?

3 Emu ha nsonga habwaki tusemeriire kulengaho kwikara twine obwomeezi oburungi niyo ngu nitugonza kuheereza Yahwe nk’oku turukusobora. (Mar. 12:30) Nitugonza kuhayo “emibiri [yaitu] nkekyonzira ekyomiire, ekirukwera, ekisemeriire Ruhanga,” nahabweki tusemeriire kwetantara kukora ebintu ebisobora kuturwaza. (Bar. 12:1) Amananu gali, n’obutwakukora ki, titusobora kutangira oburwaire. Baitu nitugonza kukora kyona ekiturukusobora kwoleka Isiitwe ow’omu iguru ngu nitusiima muno habw’ekisembo eky’obwomeezi.

4. Kiki Omukama Daudi eky’akaba nagonza?

4 Omukama Daudi akasoborra ensonga habwaki yatwaire ekisembo kya Ruhanga eky’obwomeezi nk’eky’omuhendo obuyagambire ati: “Omugaso ogwesagama yange guraha, obundisirimuka omu kina? Ecucu erikukugiza? Egi eritebeza amananu gawe?” (Zab. 30:9) Daudi nasobora kuba yahandiikire ebigambo ebi obwakaba ali haihi kufa. Baitu akaba nagonza kwikara ali mwomeezi aine obwomeezi oburungi nukwo asobole kugumizaamu naheereza Yahwe. Hataroho kugurukyagurukya, itwena tugonza ekintu nikyo kimu.

5. Kiki ekitusobora kukora katube turwaire rundi tukuzire omu myaka?

5 Kurwara hamu n’okukura omu myaka nibisobora kutulemesa kukora ebintu bingi nk’oku twakoraga kara. Ekirugamu, tuhurra tuhoirwemu amaani. Baitu titusemeriire kujwaha kandi tukanagiriza obwomeezi bwaitu. Habwaki? Habwokuba katube tukuzire rundi turwaire muno, nitusobora kukugiza Yahwe nk’oku Omukama Daudi yakozere. Kanikihuumuza kukimanya ngu tuli b’omuhendo muno hali Ruhanga n’obutuba turwaire rundi tukuzire omu myaka! (Mat. 10:29-31) N’obutwakufa, Yahwe aine ekihika eky’okutuhumbuura. (Yob. 14:14, 15) Obuturaaba tukyali bomeezi, nitugonza kukora kyona ekiturukusobora kulinda obwomeezi bwaitu.

WERINDE KUKORA EBINTU EBISOBORA KUKURUGIRAMU AKABI

6. Kiki Yahwe ekyarukutunihirramu obukirukuhika ha kulya n’okunywa?

6 N’obukiraaba ngu Baibuli tikiri kitabu eky’eby’obwomeezi rundi ekitugambira ha bitusemeriire kulya, Baibuli etugambira entekereza ya Yahwe ha bintu ebi. Ekyokurorraho, natutererra kweihaho ebintu ebyakabi ebisobora kusiisa emibiri yaitu. (Mug. 11:10) Baibuli n’etutererra kutaba bantu ab’omururu, rundi abarukunywa muno amaarwa ebisobora kuletaho akabi ha mibiri yaitu rundi n’okutwita. (Nfu. 23:20) Yahwe natunihirramu kwetanga obuturukuba nitucwamu byokulya ki rundi by’okunywa ki kandi bwingi ki.​—1 Kol. 6:12; 9:25.

7. Obuhabuzi oburukusangwa omu Enfumo 2:11 nibusobora kutukonyera buta kukora encwamu enungi obukirukuhika ha bwomeezi bwaitu?

7 Nitusobora kukora encwamu ezirukwoleka ngu nitusiima muno ekisembo kya Ruhanga eky’obwomeezi kuraba omu kukozesa kurungi obusobozi bwaitu obw’okutekereza. (Zab. 119:99, 100; soma Enfumo 2:11.) Ekyokurorraho, nitwija kukora encwamu enungi obukirukuhika ha byokulya ebituralya. Kakuba tuba nitugonza bimu ha byokulya baitu tukamanya ngu nibiturwaza, tusemeriire kubyetantara. Ekindi, twoleka ngu twine okwetegereza obutubyama ekirukumara, tukakora ebisasaizi butoosa, kandi tukalinda emibiri yaitu n’amaka gaitu biri by’ecumi.

LENGAHO KWERINDA BUTANDWA

8. Baibuli etwegesa ki ha ntekereza ya Ruhanga obukirukuhika ha nsonga eya buli omu kwerinda?

8 Ebiragiro Yahwe yahaire ihanga lya Isaleri bikaba nibitwarramu oburagirizi obwakubakonyiire kutangira obutandwa obw’amaani omu maka hamu na ha mirimo. (Kurug. 21:28, 29; Bir. 22:8) Omuntu obuyaitaga mugenzi we atakigenderiire, harugamuga ebizibu eby’amaani muno. (Bir. 19:4, 5) Ebiragiro byayetagisaaga ngu naabo abaahikyahoga akabi omwana ow’atakazairwe batakigenderiire bafubirwe. (Kurug. 21:22, 23) Ebyahandiikirwe nibyolekera kimu ngu Yahwe nagonza tukole kyona ekiturukusobora kwerinda butandwa.

Omu nyikara zinu, nitusobora tuta kwoleka ngu nituteekamu obwomeezi ekitiinisa? (Rora akacweka 9)

9. Bintu ki ebitusobora kukora kwerinda obutandwa? (Rora n’ebisisani.)

9 Twoleka ngu nitusiima ekisembo kya Ruhanga eky’obwomeezi kuraba omu kulengaho kwerinda obutandwa obuturukuba tuli omu ka hamu na ha mirimo. Ekyokurorraho, tusemeriire kunaga rundi kwahura ebintu ebirukucumita, eby’obutwa, rundi emibazi omu kiikaro ekisemeriire kandi tukigumye ngu abaana abato tibabihikaho. Tusemeriire kwegendereza obuturukuba nitukozesa omurro, ebintu ebirukwokya, rundi ebintu ebirukukozesa amasanyarazi kandi twerinde kubireka byonka obuturukuba nitubikozesa. Titusemeriire kuvuga motoka obuturukuba tunywire amarwa, tutabyamire ekirukumara, tukozeseze emibazi ey’erukutumara amaani, kandi tutaikiriza esimu kutuhugura.

OBUHABAHO EKIGWEREREZI

10. Biki ebitusobora kukora ekigwererezi kitakabaireho na hanyuma y’okubaho?

10 Obwire obumu, titusobora kutangira enyikara embi kutuhikaho. Kinu tukirora obuhabaho ebigwererezi, obuhacwekaho oburwaire, rundi obulemu. Baitu ebintu nka binu obubibaho, nitusobora kulengaho kwerinda nk’oku turukusobora kuraba omu kworobera ebiragiro bya gavumenti ebirukukwata ha kwikara omu maka gaitu, kugarugamu, n’ebiragiro ebindi ebisobora kuteekwaho. (Bar. 13:1, 5-7) Ebizibu ebimu nitusobora kubinihira, nahabweki kirungi kworobera oburagirizi kuruga h’ab’obusobozi kusobora kutukonyera kwetekaniriza ekigwererezi. Ekyokurorraho, nikisobora kutukonyera kakuba twahura amaizi, ebyokulya ebitarukusisikara, hamu n’ebintu ebimu eby’eby’obujanjabi ebisobora kutukonyera.

11. Biki ebitusemeriire kukora obuhacwekaho oburwaire oburukuturra?

11 Kiki ekitusemeriire kukora obuhacwekaho oburwaire oburukuturra omu kiikaro nambere turukwikara? Tusemeriire kworobera oburagirizi kuruga h’ab’obusobozi nk’okunaaba omu ngaro, kwirrangana hara, kujwara masiki, hamu n’okwesoroora omu bantu. Obutukora ebintu binu twoleka ngu nitusiima muno ekisembo kya Ruhanga eky’obwomeezi.

12. Omusingi oguli omu Enfumo 14:15 nigutukonyera guta obukirukuhika ha kukomamu amakuru agararanga omu kasumi ak’ekigwererezi?

12 Obuhabaho ebigwererezi, obwire obumu tuhurra amakuru agatahikire kuruga omu banywani baitu, abataahi, rundi omu makuru. Omu kiikaro ky’okwikiriza buli ‘kigambo kyona’ ekituhurra, tusemeriire kuhuliiriza amakuru agarukwesigwa kuruga omu gavumenti hamu n’ab’eby’obujanjabi. (Soma Enfumo 14:15.) Akatebe Akalemi hamu n’ofiisi z’amataagi bakora kyona ekibarukusobora kutunga obutumwa obuhikire batakahaire oburagirizi oburukukwata ha nsorrokano z’ekitebe hamu n’omulimo gwaitu ogw’okutebeza. (Baheb. 13:17) Obutuhondera oburagirizi bunu, twerinda itwenka kandi tulinda n’abandi hali akabi. Ekindi, kikonyera abandi kuba n’entekereza enungi hali Abakaiso ba Yahwe omu kiikaro kyaitu.​—1 Pet. 2:12.

WETANTALE ESAGAMA

13. Twoleka tuta ngu nitutwara ekisembo kya Ruhanga eky’obwomeezi nk’eky’omuhendo obukirukuhika ha nsonga ey’esagama?

13 Abantu abarukukira obwingi bamanyire ngu Abakaiso ba Yahwe bateekamu esagama ekitiinisa habwokuba baikiriza ngu n’eyera. Tworobera ekiragiro kya Yahwe ekirukukwata ha sagama obutwanga kwikiriza kuteekwamu esagama n’obwerukuba n’eyetagisibwa. (Eng. 15:28, 29) Baitu, eki tikimanyisa ngu nitugonza kufa. Oihireho, tutwara ekisembo kya Ruhanga eky’obwomeezi nk’eky’omuhendo. Tuserra obukonyezi kuruga omu badakitaali abakugu ababa behaireyo kutujanjaba omu mulingo ogutarukwetaagisa kuteekwamu esagama.

14. Nitusobora tuta kukehya ha nyikara ezisobora kutwetaagisa kutunga obujanjabi obw’amaani?

14 Kakuba turolerra obwomeezi bwaitu kuraba omu kukora ebintu ebibaziibweho omu kicweka kinu, obundi nikisobora kutatwetaagisa kusemezebwa rundi kutunga obujanjabi obundi obw’amaani. Obuturaikara twine obwomeezi oburungi, nitwija kurahuka kukira hanyuma y’okutusemeza. Ekindi, nitusobora kukehya ha nyikara ezisobora kutuleetera kutunga okusemezebwa okwa bwangu bwangu, kuraba omu kwahura hara ebintu ebisobora kutuleetaho akabi omu maka na ha mirimo yaitu hamu n’okworobera ebiragiro byona ebya ha nguudo.

Habwokuba obwomeezi tubutwara nk’ekisembo eky’omuhendo, twijuza kaadi ey’esagama kandi tukigumya ngu twagenda nayo buli hamu hoona (Rora akacweka 15) d

15. (a) Habwaki kikuru kugendaga na kaadi yaitu ey’esagama? (Rora n’ekisisani.) (b) Nk’oku kyolekerwe omu vidiyo, nitusobora tuta kukora kara encwamu ezirukukwata ha bujanjabi oburukwetaagisa kukozesa esagama?

15 Habwokuba nitusiima ekisembo eky’obwomeezi, tusemeriire kwijuza kaadi ey’esagama (Durable power of attorney) kandi tugendege nayo obwire bwona. b Kuraba omu kaadi egi twoleka ebiturukugonza obukirukuhika ha kuteekwamu esagama hamu na ha bujanjabi obumu. Kaadi yaawe eijuziibwe kurungi kusigikirra ha birukukukwataho kasumi kanu? Obworaaba nogonza kwijuza kaadi egi rundi kugigarukamu buhyaka kikole ahonaaho. Kuhandiika byona ebiturukugonza nikija kutukonyera kutunga bwangu obujanjabi habwokuba titurukwija kusiisa obwire kubanza kubazaaho ensonga zinu na badakitaali. Ekindi, nikiija kukonyera badakitaali kukigumya ngu tibatuha bujanjabi rundi emibazi ey’eratuletaho akabi. c

16. Kiki ekitusobora kukora kakuba tuba tutamanyire kurungi omulingo ogw’okwijuzaamu kaadi y’esagama?

16 Katube tuli bato rundi twine obwomeezi oburungi, itwena nitusobora kurwara rundi kutunga obutandwa. (Mug. 9:11) Nahabweki, ky’amagezi kwijuza kaadi ey’esagama. Obworaaba otamanyire kurungi omulingo ogw’okugiijuza, saba abagurusi omu kitebe kyawe kukukonyera. Nibaija kukukonyera kwijuza kaadi baitu tibarukwija kukukorra encwamu ezirukukwata ha by’eby’obujanjabi. Obu bujunanizibwa bwawe. (Bag. 6:4, 5) Baitu nibaija kukukonyera kwetegereza eby’okomeremu, kandi bakukonyere kwijuza kaadi.

BA MUNTU ARUKWETEGEREZA

17. Nitusobora tuta kwoleka okwetegereza obukirukuhika ha nsonga ez’eby’obwomeezi?

17 Encwamu ezirukukira obwingi ezitukora ezirukukwata ha bwomeezi bwaitu hamu n’obujanjabi zisigikirra ha muntu waitu ow’omunda ow’atendekerwe Baibuli. (Eng. 24:16; 1 Tim. 3:9) Obuturukuba nitukora encwamu kandi nituzibazaaho n’abandi kirungi kuteeka omu nkora omusingi ogurukusangwa omu Abafiripi 4:5 ogurukugamba ngu: “[Leka okwetegereza] kwanyu kumanywe abantu bona.” Tuba bantu abarukwoleka okwetegereza, obututeralikirra muno ekihinguraine ha bwomeezi bwaitu kandi n’obututalengaho kuhambiriza abandi kuba n’entekereza nk’eyaitu obukirukuhika ha bwomeezi. Tugonza kandi tuteekamu ekitiinisa ab’oruganda na banyaanya itwe n’obubakora encwamu ezirukwahukana n’ezaitu.​—Bar. 14:10-12.

18. Nitusobora tuta kwoleka ngu nitusiima ekisembo eky’obwomeezi?

18 Twoleka okusiima kwaitu hali Yahwe Endugirro y’obwomeezi, kuraba omu kulinda obwomeezi bwaitu kurungi n’okumuha ekirukukirayo oburungi. (Kus. 4:11) Kasumi kanu, itwena niturwara kandi nituhikwaho ebigwererezi. Baitu bunu tibuli nubwo bwomeezi Omuhangi waitu obwakaba natugondeza. Omu kasumi akatali kahara, naija kutuha obwomeezi obutahwaho obutarumu kusaasa n’okufa. (Kus. 21:4) Baitu omu kasumi kanu, kakirungi muno kuba tuli bomeezi kandi nituheereza Isiitwe ow’omu iguru ow’okugonza Yahwe!

EKIZINA 140 Nitwija Kutunga Obwomeezi Obutahwaho!

a Ekicweka kinu nikiija kutukonyera kweyongera kwoleka okusiima habw’ekisembo eky’obwomeezi Ruhanga ekiyatuhaire. Nitwija kurora ebintu ebitusobora kukora kwikara twine obwomeezi oburungi, omulingo tusobora kwerinda akabi obuhabaho ekigwererezi, hamu n’omulingo tusobora kwerinda obutandwa. Kandi nitwija n’okubazaaho ebintu ebitusemeriire kukora kwetekaniriza enyikara ey’eby’obujanjabi eya bwangu bwangu.

b Kaadi enu obwire obumu eyetwa DPA.

d KUSOBORRA EKISISANI: Ow’oruganda omuto naijuza kaadi ey’esagama kandi akigumya ngu nagenda nayo buli hamu hoona.