1. Mavọ yen arhọ rẹ avwanre ghanre te kẹ Jihova?

 VWẸ ẹwẹn roro nẹ ugbeyan wẹn ọvo reyọ uwevwin vwo ruẹse kẹ wẹ​—uwevwin na pha yoyovwin mamọ. Dedena, asan evo vwevunrẹ rọyen fiẹ, ọda re vwo gbe je phoriẹ re. Dede nẹ uwevwin na hẹ ẹdia ọtiọyen, a da tanẹ a shẹ, o che te idọla iduduru buebun. O muẹro nẹ wọ cha nabọ vwẹ ẹro ọghanghanre vwo ni uwevwin na je davwẹngba wẹn eje vwọ vwẹrote. Vwẹ idjerhe vuọvo na, Jihova je kẹ avwanre okẹ ọghanghanre ọvo, ọyehẹ okẹ rẹ arhọ. Vwọrẹ uyota, Jihova ni arhọ rẹ avwanre ghanghanre kọyen sorọ o vwo siobọnu ọmọ rọyen nẹ o gwhu kẹ avwanre.​—Jọ 3:16.

2. Kirobo rehẹ 2 Kọrẹnt 7:​1, die yen Jihova guọnọ mie avwanre?

² Jihova yen Esiri rẹ arhọ. (Un 36:9) Ọyinkọn Pọl rhọvwenphiyọ uyota nana rọ vwọ ta: “Evun rọye avwanre epha etiyin avwanre da yan etiyin arhọ rẹ avwanre epha.” (Iru 17:​25, 28) Ọtiọyena ka sa tanẹ arhọ rẹ avwanre ọyen okẹ ro nẹ obọ rẹ Ọghẹnẹ rhe. Ọ kẹ avwanre kemu kemu ra guọnọre rere a sa vwọ dia. (Iru 14:​15-17) Ẹkẹvuọvo, Jihova sẹro arhọ avwanre vwẹ idjerhe rẹ igbevwunu-u. Ukperẹ ọtiọyen, ọ guọnọre nẹ avwanre ru oborẹ avwanre se ru eje vwọ vwẹrote ugboma avwanre vẹ oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ ọyen gbe vwo. (Se 2 Kọrẹnt 7:1.) Diesorọ o fo nẹ a vwẹrote ugboma vẹ arhọ rẹ avwanre, kẹ mavọ yen e se vwo ru ọtiọyen?

3. Ọrhọ yen iroro ọvo rọ sorọ o vwo fo nẹ a davwẹngba vwọ vwẹrote ugboma avwanre?

³ Siẹrẹ avwanre de vwo omakpokpọ, kẹ a sa reyọ ẹgba rẹ  avwanre eje vwọ ga Jihova, ọnana yen emuọvo rọ sorọ o vwo fo nẹ a vwẹrote ugboma rẹ avwanre. (Mk 12:30) Ọyen ọdavwẹ avwanre ra vwọ reyọ oma rẹ avwanre “ze izobo ọkpokpọ, rọ fọnro ro fo ẹreyọ kẹ Ọghẹnẹ,” ọtiọyena, kẹ avwanre kẹnoma kẹ kemu kemu rọ sa so omaẹkuọn kẹ avwanre. (Ro 12:1) Vwọrẹ uyota, o toro oborẹ avwanre ruru-u, avwanre cha sa vrabọ rẹ ega-a. Ẹkẹvuọvo, avwanre davwẹngba avwanre eje vwo ruẹ obo re se ru rere e se vwo vwo omakpokpọ kidie avwanre guọnọ dje vwọ kẹ ọsẹ avwanre rọhẹ odjuvwu nẹ e vwo ọdavwaro kpahen okẹ rẹ arhọ na.

4. Die yen Ovie Devid guọnọ ru?

⁴ Ovie Devid dje oboresorọ ọ vwọ vwẹ ẹro ọghanghanre vwo ni okẹ rẹ arhọ ro nẹ obọ rẹ Ọghẹnẹ rhe ọke ro vwo si nẹ: “Ki didi erere re hẹ ughwu mẹ, ọ da dianẹ mi kpo obo Ukpotọ? Kẹ iwurhie se jiri uwe? Ko se gbe ikun rẹ esegbuyota wẹn?” (Un 30:9) Ọ sa dianẹ Devid si eta yena phiyotọ ọke rẹ ughwu rọyen vwo siẹkẹrẹ re. O vwo ẹwẹn rọ vwọ dia akpọ kri rere ọ sa vwọ vwẹ ẹga kẹ Jihova. Aphro herọ-ọ nẹ avwanre eje vwo oka rẹ ẹwẹn ọtiọyena.

5. Ọ da tobọ dianẹ avwanre nene ọga yẹrẹ ọghwo muabọ, die yen e se ru?

⁵ Ọga vẹ ọghwo sa nẹrhẹ ọ bẹn e se vwo ru erọnvwọn buebun rẹ avwanre ruẹ jovwo. Ọnana sa nẹrhẹ ofu dje avwanre ji muomaphiyọ. Ẹkẹvuọvo, e jẹ oma rhọ avwanre-e, e jẹ a davwẹngba vwọ vwẹrote omakpokpọ rẹ avwanre. Diesorọ? O toro obo ra ghwo te yẹrẹ oborẹ ọga gan te-e, a je sa vwẹ ẹga kẹ Jihova kirobo Ovie Devid ruru. Mavọ yen ọ vwerhoma te a vwọ riẹn nẹ Ọghẹnẹ ni avwanre ghanghanre dede nẹ avwanre ihwo re gbare-e! (Mt 10:​29-31) A da tobọ ghwu dede, o vwo owenvwe rọ vwọ rhọvwọn avwanre. (Job 14:​14, 15) A vwọ herọ yerẹn na, ọyen obo re ghanre ra vwọ vwẹrote ugboma vẹ arhọ rẹ avwanre.

6. Die yen Jihova guọnọ mie avwanre siẹrẹ e de brorhiẹn rẹ obo ra cha re vẹ obo ra cha da?

⁶ Dede nẹ Baibol na dia ọbe rẹ omaesivwo yẹrẹ ọbe rọ vuẹ ohwo oka rẹ emu ro fori nẹ a re-e, jẹ ọ vuẹ avwanre ẹro ri Jihova vwo ni erọnvwọn ọtiọyena. Kerẹ udje, ọ tare nẹ e “si odjadja nẹ oma” avwanre, kọyen erọnvwọn re sa so omaẹkuọn kẹ ugboma na. (Agh 11:10) Baibol na vwọso okpọre, udi ẹda vroma re sa so imuoshọ kẹ arhọ rẹ avwanre. (Isẹ 23:20) Jihova guọnọre nẹ e sun oma rẹ avwanre siẹrẹ e de brorhiẹn rẹ obo ra cha re vẹ obo ra cha da.​—1 Kọ 6:12; 9:25.

7. Mavọ yen uchebro rọhẹ Isẹ 2:11 sa vwọ chọn avwanre uko vwo bru omamọ rẹ orhiẹn ro shekpahen ẹroevwote rẹ oma avwanre?

⁷ Siẹrẹ a da reyọ ẹgba iroro avwanre vwo ruiruo ọke re de brorhiẹn, e se djephia nẹ e vwo ọdavwaro kpahen okẹ rẹ arhọ Ọghẹnẹ vwọ kẹ avwanre. (Un 119:​99, 100; se Isẹ 2:11.) Kerẹ udje, e ja reyọ aghwanre vwọ sanẹ oka rẹ emu ra ria. Ọ da dianẹ o vwo oka emu ọvo rọ vwerhen avwanre, jẹ a da riọ nu ọ me rhoma so okpetu ọfa, e ja kẹnoma kẹ. Vwọba, e ji se djephia nẹ avwanre ihwo ri vwo aghwanre siẹrẹ a da nabọ vwerhẹn, sasoma, vwẹrote oma avwanre ji ruẹ uwevwin avwanre fuan.

8. Die yen Baibol na ta kpahen ẹro rẹ Ọghẹnẹ vwo ni omaẹkẹnẹ avwanre?

⁸ Irhi rẹ Jihova vwọ kẹ ihwo rẹ Izrẹl shekpahen odjekẹ re sa chọn ayen uko vwọ kẹnoma kẹ omaẹkuọn vwevunrẹ uwevwin ji te asan rẹ ayen de ruiruo. (Ey 21:​28, 29; Urh 22:8) Ohwo rẹ obọ chọre  hwe ohwo je rioja rẹ obo ro ruru na. (Urh 19:​4, 5) Vwọba, ọvo usun rẹ irhi na je tanẹ e gboja kẹ ihwo rẹ obọ chọre vwọ wan ọmọ re ji vwiẹ-ẹ oma. (Ey 21:​22, 23) Baibol na djere phenphẹn nẹ Jihova guọnọre nẹ a kẹnoma kẹ erọnvwọn re sa so omaẹkuọn.

9. Die yen e se ru a sa vwọ kẹnoma kẹ omaẹkuọn? (Ni ihoho na.)

⁹ Avwanre djephia nẹ e vwo ọdavwaro kpahen okẹ rẹ arhọ rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ avwanre siẹrẹ e de nene odjekẹ rẹ obo ra sa vwọ kẹnoma kẹ omaẹkuọn vwevunrẹ uwevwin kugbe asan re de ruiruo. Kerẹ udje, avwanre si erọnvwọn ri se bru ohwo, ikẹmika, ihunvwu, kugbe erọnvwọn tiọyena vwo nẹ asan rẹ emọ hepha. O fori nẹ a jomaotọ siẹrẹ a da reyọ erhanre, ame ọrhorhorho kugbe ekuakua rẹ urhukpẹ vwo ruiruo, a yanjẹ ayen vwo-o. Siẹrẹ a da gha ovwerhẹn, reyọ ihunvwu, da udi yẹrẹ reyọ ifonu vwo ruiruo, e jẹ a djẹ imoto-o.

10. Die yen e se ru tavwen oghwọrọ ri kpregede ke vwomaphia kugbe ọke rọ da phiare?

¹⁰ Ọkiọvo, ọ bẹn ra sa vwọ dobọrẹ erọnvwọn re sa so imuoshọ kẹ arhọ rẹ avwanre  ji. Marho, oghwọrọ ri kpregede, ọga ro hra nene ekogho, kugbe oseghe. Ẹkẹvuọvo, erọnvwọn tiọyen da vwomaphia, avwanre sa davwẹngba vwọ vrabọ rẹ imuoshọ ji sivwin rhọ siẹrẹ e de nyẹme rẹ ihwo ri suẹn ọke rẹ ayen de gbere ughwru phiyọ ọke ra vwọ yan, je tanẹ a kua, kugbe odjekẹ efa ọtiọyen. (Ro 13:​1, 5-7) Imuoshọ evo sa vwomaphia, ọtiọyena ko fori nẹ e nene odjekẹ rẹ ihwo ri suẹn re sa chọn avwanre uko vwo muegbe hẹrhẹ oghwọrọ ri kpregede. Kerẹ udje, ọyen emu rẹ aghwanre re vwo mu ame, emu re sa ghwọrọ-ọ, ihunvwu phiyọ ekpu ra sa vwọ djẹ.

11. Ọ da dianẹ ọga ro pho vwomaphia vwẹ asan avwanre dia, die yen o fori nẹ e ru?

¹¹ Die yen o fori nẹ e ru ọ da dianẹ ọga ro pho vwomaphia vwẹ asan avwanre dia? E je nene odjekẹ rẹ ihwo ri suẹn kerẹ ra vwọ hworhẹ abọ rẹ avwanre, re vwo tephe vwọ kẹ ohwohwo, re vwo kuẹ nose mask phiyọ, kugbe re vwo si ohwo re rorori nẹ o vwo ọga na vwo nẹ ohri rẹ ihwo efa. Avwanre da gbomavwra erọnvwọn nana, je djephia nẹ e vwo ọdavwaro kpahen okẹ rẹ arhọ rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ avwanre na.

12. Mavọ yen odjekẹ rọhẹ Isẹ 14:15 sa vwọ chọn avwanre uko vwo brorhiẹn rẹ oka rẹ ovuẹ ra cha kerhọ kẹ ọke rẹ emu ri kpregede da vwomaphia?

¹² Ọke rẹ emu ri kpregede da vwomaphia, ọkiọvo igbeyan, irivẹ, kugbe ekuakua re ghwa iyẹnrẹn hrahra evuẹ re dia uyota-a. Ukperẹ e vwo “se kemu kemu ejobi” re nyori gbuyota, e jẹ a kerhọ kẹ evuẹ re gbare rẹ ihwo ri suẹn kugbe idọktọ vwọphia. (Se Isẹ 14:15.) Ẹko Rọvwẹrote vẹ eghọn rẹ ikoko davwẹngba rayen eje vwọ guọnọ evuẹ re gbare tavwen ayen ke reyọ odjekẹ ri shekpahen emẹvwa rẹ ukoko vẹ iruo rẹ aghwoghwo na vwọphia. (Hib 13:17) Siẹrẹ e de nene odjekẹ rayen, ka sa sẹro rẹ oma avwanre vẹ ihwo efa vwo nẹ omaẹkuọn. Ọnana je sa nẹrhẹ ihwo vwẹ omamọ ẹro vwo ni Iseri ri Jihova.​—1 Pi 2:12.

13. Mavọ yen avwanre se vwo djephia nẹ avwanre ni okẹ rẹ arhọ rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ avwanre ghanghanre siẹrẹ ota rẹ ọbara de she?

¹³ A riẹn Iseri Jihova phiyọ ihwo ri ni ọbara ghanghanre. Avwanre muọghọ kẹ urhi ri Jihova rọ tare nẹ a gha ọbara womarẹ a vwọ sen ọbara re se phiyọ oma ọ da dianẹ arhọ rẹ avwanre hẹ ẹdia imuoshọ. (Irh 15:​28, 29) Jẹ, ọ dia ọyen o vwo mudiaphiyọ nẹ avwanre guọnọ ghwu-u. Ukperẹ ọtiọyen avwanre ni okẹ rẹ arhọ rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ avwanre na ghanghanre. Avwanre guọnọ idọktọ re tẹn ona re je rhọvwen nẹ ayen che sivwin avwanre ababọ rẹ ọbara.

14. Mavọ yen e se vwo siobọ rẹ omaesivwo egangan yẹrẹ oma ẹbẹrẹ vwo kpotọ?

¹⁴ E se siobọ rẹ omaesivwo egangan yẹrẹ oma ẹbẹrẹ kpotọ siẹrẹ e de nene odjekẹ ri shekpahen omakpokpọ ra vwọphia vwẹ uyono nana. A da vwẹrote omakpokpọ rẹ avwanre, o rhe che mu avwanre oma siẹrẹ e de kpo omaesivwo rọ guọnọ oma ẹbẹrẹ-ẹ, oma na kọ je cha fobọ kpo. E ji se siobọ rẹ oma ẹbẹrẹ ri kpregede kpotọ siẹrẹ a da kẹnoma kẹ erọnvwọn re so omaẹkuọn vwevunrẹ uwevwin kugbe asan re de ruiruo, ọtiọyen ji te e vwo nene irhi ri suẹn idjerhe.

15. (a) Diesorọ ọ vwọ dia obo re ghanre e vwo mu ifọmu rẹ durable power of attorney na nene oma? (Ni uhoho na.) (b) Kirobo re niri vwẹ ividio na, mavọ yen e se vwo bru omamọ rẹ orhiẹn rẹ omaesivwo ro shekpahen ọbara?

¹⁵ Kidie nẹ e ni arhọ ghanghanre, kẹ avwanre ghwobọphiyọ ifọmu rẹ durable  power of attorney (advance health-care directive) a me je ghwa nene oma ọkieje. b Womarẹ ifomu nana, e dje oborẹ avwanre guọnọre nẹ e sivwin avwanre wan ababọ rẹ ọbara kugbe oka rẹ omaesivwo ra guọnọre. Ifọmu rẹ durable power of attorney kpokpọ na yen rhe we? Ọ da dianẹ wọ guọnọ ghwobọphiyọ ifọmu eyẹ wene kpo ọkpokpọ na, wọ ghwọrọ ọke-e. E de si obo ra guọnọre nẹ e sivwin avwanre wan phiyotọ, ọ cha nẹrhẹ a kẹnoma kẹ ọke ra cha ghwọrọ vẹ idọktọ vwọ ta ota kugbe siẹrẹ e de kpo omaesivwo. Ọnana je cha chọn idọktọ vẹ inọsu na uko rẹ ayen vwọ riẹn oka rẹ omaesivwo ra guọnọre rere ayen vwo jẹ omaẹkuọn ẹsuọ kẹ avwanre. c

16. Die yen e se ru ọ da dianẹ a riẹn obo ra ghwobọphiyọ ifọmu rẹ durable power of attorney na-a?

¹⁶ O toro omakpokpọ rẹ avwanre vwori yẹrẹ oborẹ avwanre boba te-e, e se vwo asidẹnti yẹrẹ she ro ọga. (Agh 9:11) Ọtiọyena, ọyen emu rẹ aghwanre ra vwọ ghwobọphiyọ ifọmu rẹ durable power of attorney. Ọ da dianẹ wọ riẹn obo ra ghwobọphiyọ ifọmu na-a, gba nọ ekpako  ukoko wẹn rere ayen chọn wẹ uko. Ekpako na riẹn obo ra ghwobọphiyọ ifọmu na, ẹkẹvuọvo ọ dia ayen yen che brorhiẹn ro shekpahen omaesivwo wẹn vwọ kẹ wẹ-ẹ. Ọyen oghwa wẹn. (Ga 6:​4, 5) Ọtiọyena, ayen sa chọn wẹ uko ọke rẹ wọ da ghwobọphiyọ ifọmu na.

17. Mavọ yen e se vwo djephia nẹ avwanre ihwo re nuẹ siẹrẹ a da ta ota kpahen omakpokpọ?

¹⁷ Ẹwẹn rẹ obrorhiẹn avwanre ra vwẹ Baibol yono ọyen avwanre muẹ korhiẹn korhiẹn ro shekpahen omakpokpọ vẹ oka rẹ omaesivwo rẹ avwanre guọnọre kpahan. (Iru 24:16; 1 Ti 3:9) Siẹrẹ e de brorhiẹn ji nene ihwo efa ta ota kpahen ayen, e ja reyọ odjekẹ rọhẹ Filipae 4:5 vwo ruiruo, “E jẹn ihwo riẹn akoechiro rẹ ovwan.” Siẹrẹ a da dia ihwo re nuẹ, a rha cha ro ẹnwan kpahen ọdavwẹ rẹ omakpokpọ rẹ avwanre-e; yẹrẹ gba ihwo efa vwọ reyọ oka rẹ ẹro avwanre vwo ni omaesivwo na ji vwo no-o. Avwanre vwo ẹguọnọ ji muọghọ kẹ iniọvo rẹ avwanre, ọ da tobọ dianẹ orhiẹn rẹ ayen bruru fẹnẹ ọ rẹ avwanre.​—Ro 14:​10-12.

18. Mavọ yen avwanre se vwo dje ọdavwaro phia kpahen okẹ rẹ arhọ na?

¹⁸ E djephia nẹ e vwo ọdavwaro kpahen arhọ ri Jihova vwọ kẹ avwanre na womarẹ a vwọ vwẹrote je davwẹngba rẹ avwanre eje vwọ vwẹ ẹga kẹ. (Ẹvw 4:11) Enẹna, avwanre nene koka koka rẹ ega vẹ ebẹnbẹn muabọ. Jẹ, ọ dia ọnana yen oka rẹ akpọ rẹ ọmemama na guọnọ kẹ avwanre-e. O rhe che kri-i, ko che si emiavwe vẹ ughwu no, avwanre ki che vwo arhọ ri bẹdẹ. (Ẹvw 21:4) E ji vwo yerẹn na, mavọ yen o yovwin te ra vwọ ga Jihova ọsẹ avwanre ro vwo ẹguọnọ na!