ALATIKE AKO 9
Fakamaʼuhigaʼi Te Maʼuli, Te Meʼa ʼOfa ʼo Te ʼAtua
“ ʼAki ia ia, ʼe tou maʼuʼuli, mo gaūgaūe pea mo tou ʼi heni.”—GAUE 17:28.
KATIKO 141 Te Milakulo ʼo Te Maʼuli
TE ʼU MANATU FAKANOUNOU a
1. ʼE feafeaʼi kia Sehova totatou maʼuli?
FAKAKAUKAUʼI age muʼa ʼe foaki atu e hou kaiga hou ʼapi. Kua to ʼi ʼihi faʼahi tona pena pea kua tutulu. Logo la tona ʼu maumau ʼaia, kae ko tona tau paʼaga ko te lauʼi miliona. ʼE mahino papau ia ʼe ke lotofakafetaʼi pea mo tokaga lelei anai ki te ʼapi ʼaia. ʼO toe feia pe, neʼe foaki mai e Sehova he meʼa ʼofa maʼuhiga, ia te maʼuli. Koia, ʼe fakaha e Sehova ʼe maʼuhiga kia ia totatou maʼuli ʼi tana foaki tona ʼAlo ko he totogi ke tou maʼu ai te maʼuli heʼe gata.—Soa. 3:16.
2. Ohage ko tona fakaha ia 2 Kolonito 7:1, kotea ʼae ʼe loto e Sehova ke tou fai?
2 Ko Sehova te Matapuna ʼo te maʼuli. (Pes. 36:9) Neʼe toe tui ki ai ia te apositolo ko Paulo. Neʼe ina ui fenei: “ ʼAki ia ia, ʼe tou maʼuʼuli, mo gaūgaūe pea mo tou ʼi heni.” (Gaue 17:25, 28) Koia, ʼe feala ke tou ui ko totatou maʼuli ʼe ko he meʼa ʼofa mai totatou ʼAtua. ʼUhi ko tona ʼofa ʼae kia tatou, ʼe ina foaki mai te ʼu meʼa ʼae ʼe ʼaoga ke tou maʼuʼuli ai. (Gaue 14:15-17) Kae ʼe mole fai leva e Sehova he milakulo. ʼE loto ke tou tokaga lelei ki totatou maʼuli malolo pea ke hoko atu tatatou tauhi kia te ia. (Lau ia 2 Kolonito 7:1.) He koʼe ʼe tonu ke lelei totatou maʼuli malolo pea mo tou puipui totatou maʼuli? Pea ʼe feafeaʼi tona fai?
KE MAʼUHIGA KIA KOE TE MEʼA ʼOFA ʼAE KO TE MAʼULI
3. He koʼe ʼe tonu ke lelei totatou maʼuli malolo?
3 Kapau ʼe lelei totatou maʼuli malolo, pea ʼe feala ke tou fakaʼaogaʼi ʼotatou fealagia fuli moʼo tauhi kia Sehova. (Mko. 12:30) ʼE tou fia “momoli [ʼotatou] sino ohage ko he sakilifisio maʼuli, mo maʼoniʼoni pea mo lelei ki te ʼAtua.” Koia ʼe mole tou fai anai ni meʼa ʼe tou iloʼi ʼe tou mahahaki ai. (Loma 12:1) ʼE moʼoni, logo la ʼatatou faiga, kae ʼe feala pe ke tou mahahaki. Kae ʼe tou tokaga anai ke lelei totatou maʼuli malolo he ʼe tou fia fakaha ki tatatou Tamai ʼae ʼi selo ʼe maʼuhiga kia tatou te meʼa ʼofa ʼae ko te maʼuli.
4. Kotea ʼae neʼe loto e te Hau ko Tavite ke ina fai?
4 Neʼe fakamahino e te Hau ko Tavite pe koʼe neʼe maʼuhiga kia ia te maʼuli, ia te meʼa ʼofa ʼo te ʼAtua. Neʼe ina tohi fenei: “Kotea koa te ʼuhiga ʼo taku mate, peʼe ko taku hifo ki te luo? ʼE vikiʼi anai koa koe e te efu? ʼE fakaha anai koa e te efu tau agatonu?” (Pes. 30:9) Neʼe lagi tohi e Tavite te ʼu palalau ʼaia ʼi tana kua vave mate. Kae neʼe ina loto ke maʼuli fualoa pea mo lelei tona maʼuli malolo ke ina vikiʼi ia Sehova. ʼE mahino papau ia ʼe feia mo tatou fuli.
5. Logo la te mahaki peʼe ko te kua matuʼa, kae kotea ʼae ʼe feala ke tou fai?
5 ʼUhi ko te mahaki mo te kua matuʼa, ʼe lagi mole kei lahi ʼatatou gaue ohage ko te temi muʼa. Koia, ʼe feala ai ke tou lotovaivai mo lotomamahi. Kae ʼe tonu ke tou faiga ʼo tokaga lelei ki totatou maʼuli malolo. Kotea tona tupuʼaga? He ʼe logo la te kua matuʼa peʼe ko te mahaki, kae ʼe kei feala pe ke tou haga vikiʼi ia Sehova, ohage ko tona fai e te Hau ko Tavite. ʼE fakalotofimalie tatatou iloʼi ʼae ʼe tou maʼuhiga kia mata ʼo te ʼAtua, tatau aipe peʼe tou mahahaki peʼe kua tou matuʼa. (Mat. 10:29-31) Maʼia pe tou mamate, kae ʼe fakaʼamu lahi ke ina fakatuʼuake tatou. (Sopo 14:14, 15) ʼI te temi ʼae kei tou maʼuʼuli ai, ʼe tou fia fai ia meʼa fuli ʼe tou lavaʼi ke lelei totatou maʼuli malolo pea mo puipui totatou maʼuli.
LIʼAKI TE ʼU AGAMAHANI ʼAE ʼE FUA KOVI KIA KOE
6. Kotea ʼae ʼe loto e Sehova ke tou fai ʼo ʼuhiga mo tatatou meʼa kai mo te meʼa inu?
6 ʼE moʼoni ko te Tohi-Tapu ʼe mole ko he tohi ʼo te maʼuli malolo peʼe ui mai ai pe kotea ʼae ʼe tonu ke tou kai. Kae ʼe fakaha ai te manatu ʼa Sehova ʼo ʼuhiga mo te ʼu faʼahi ʼaia. Ohage la, ʼe fakalotomalohiʼi tatou e te ʼAtua ke tou tekeʼi “te ʼu meʼa ʼae ʼe fakatupu mamahi” pea ʼe feala ke tou mahahaki ai. (Ekl. 11:10) ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu ke ʼaua naʼa tou kai fakavale mo inu kava fakavale. Heʼe feala ke tou mahahaki ai, peʼe tou mamate ai. (Taag. 23:20) ʼE loto e Sehova ke tou lotololomi moka tou filifili te meʼa ʼae ʼe tonu ke tou kai pea moka tou fakafuafua tatatou meʼa kai mo te meʼa inu.—1 Ko. 6:12; 9:25.
7. ʼE tokoni feafeaʼi mai ia Taaga Lea 2:11 ke tou toʼo ni tonu ʼe lelei ʼo ʼuhiga mo totatou maʼuli malolo?
7 Ka tou fakaʼaogaʼi ʼotatou fealagia fakakaukau, pea ʼe feala ke tou toʼo ni tonu ʼe ha ai totatou lotofakafetaʼi lahi ki te meʼa ʼofa ʼo te ʼAtua, ʼae ko te maʼuli. (Pes. 119:99, 100, lau ia Taaga Lea 2:11.) Ohage la, ʼe tou fai anai ni tonu ʼe lelei ʼo ʼuhiga mo tatatou meʼa kai. Ka tou fia kai ki he meʼa kai ʼe tou iloʼi lelei pe ʼe tou mahahaki ai, ʼe mahino ia ʼe mole tou kai anai. ʼE tou toe fakaha mo te poto moka tou momoe tautonu, mo faigaoʼi tuʼumaʼu, moka ʼe tou maʼa pea mo fakamaʼa totatou ʼapi.
TOKAGA KE MOLE HOKO NI TUʼUTAMAKI
8. ʼE ha feafeaʼi ʼi te Tohi-Tapu ʼe loto e Sehova ke tou tokaga naʼa hoko he tuʼutamaki?
8 ʼI te Lao ʼae neʼe foaki e Sehova ki te kau Iselaele, ʼe maʼu ai he ʼu fakatotonu ke mole hoko ni tuʼutamaki ʼi te loto fale peʼe ʼi te gaue. (Eke. 21:28, 29; Teu. 22:8) Ohage la, kapau ko he Iselaele neʼe ina matehi he tahi kae neʼe mole loto ki ai, neʼe fua kovi kia ia. (Teu. 19:4, 5) Neʼe fakamaʼua pe la ʼi te Lao ke fakatuʼā ia natou ʼae neʼe tupu ai he lavea hala ʼa he tamasiʼi kei fuafatuʼi. (Eke. 21:22, 23) Koia, ʼe ha lelei ʼi te Tohi-Tapu ʼe loto e Sehova ke tou tokaga naʼa hoko he tuʼutamaki.
ʼI te ʼu aluʼaga ʼaeni, ʼe tou fakaha feafeaʼi ʼe tou fakaʼapaʼapa ki te maʼuli? (Vakaʼi te palakalafe 9)
9. Kotea ʼae ʼe feala ke tou tokakaga ki ai ke mole hoko he tuʼutamaki? (Vakaʼi mo te ʼu pāki.)
9 ʼE tou fakaha totatou lotofakafetaʼi ki te meʼa ʼofa ʼo te ʼAtua, ia te maʼuli, moka tou fai he ʼu fakatuʼutuʼu ke mole hoko he tuʼutamaki ʼi te loto fale peʼe ʼi te gaue. Ohage la ʼe tou tanaki ki he faʼahi te ʼu meʼa masila, te ʼu meʼa kona, peʼe ko te ʼu faitoʼo ke mole tuʼutamakiʼia ai he tahi. Pea ʼe tou tokakaga anai ke mole maʼu e te ʼu tamaliki. ʼE tou tokakaga anai moka tou fakaʼaogaʼi te afi, te vai vela, mo te ʼu masini hila. Pea ʼe tou siosioʼi tuʼumaʼu te ʼu meʼa ʼaia. ʼE mole tou ʼuli motoka anai moka neʼe tou inu he ʼu faitoʼo, pe neʼe tou inu kava, peʼe tou gaʼegaʼe. Pea ʼe mole tou faitelefoni moka tou ʼuli motoka.
MOKA HOKO HE TUʼUTAMAKI FAKANATULA
10. Kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai ʼi muʼa pea moka lolotoga hoko he tuʼutamaki?
10 ʼE feala ke hoko fakapunamaʼuli he ʼu aluʼaga fakatupu tuʼutamaki. Ohage la ko te ʼu tuʼutamaki fakanatula, mo te ʼu taʼi mahaki, pea mo te ʼu tau. Ka hoko ni aluʼaga feia, ʼe tou fai ia meʼa fuli moʼo puipui totatou maʼuli, ʼo tou fakaʼapaʼapa ki te ʼu hola ʼae ʼe mole tonu ai ke tou olo ki tuʼa, peʼe moka tonu ke tou mavae ʼi totatou ʼapi, peʼe mo te tahi ʼu tuʼutuʼuni mai te puleʼaga. (Loma 13:1, 5-7) ʼE feala pe ke tou teuteu fakatomuʼa. Koia ʼe tonu ai ke tou fakalogo ki te ʼu fakatotonu ʼae ʼe tuku mai e te puleʼaga. Ohage la ʼe lelei anai hau teuteuʼi he ʼu hina vai, mo he meʼa kai ʼe tologa pea mo he ʼu faitoʼo.
11. Ka hoko he taʼi mahaki, kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai?
11 ʼE feafeaʼi moka hoko he taʼi mahaki? ʼE tonu ke tou mulimuli ki te ʼu fakatotonu mai te puleʼaga, ohage la ko te fanofano, mo te fevahamamaʼoʼaki, mo te ʼuʼufi ʼo te ihu mo te gutu, pea mo te nofo punupunu. Ka tou mulimuli ki ai, ʼe tou fakaha ai ʼe maʼuhiga kia tatou te meʼa ʼofa ʼo te ʼAtua, ʼae ko te maʼuli.
12. Ka hoko he aluʼaga fakatupu tuʼutamaki, ʼe tokoni feafeaʼi mai ia Taaga Lea 14:15 ke tou filifili fakalelei te ʼu logo ʼae ʼe feʼaveʼaki?
12 Ka hoko he aluʼaga fakatupu tuʼutamaki, ʼe feala pe ke feʼaveʼaki he ʼu logo ʼe mole moʼoni e te ʼu kaumeʼa, mo te ʼu vahaʼa fale pea mo te ʼu tala logo. ʼE mole tou “hoko tui” anai ki te ʼu meʼa fuli ʼe tou logo ki ai, kae ʼe tou fakalogo pe anai ki he ʼu logo ʼe tuha mo te falala mai te puleʼaga mo te kau toketa. (Lau ia Taaga Lea 14:15.) ʼE fai e te Kolesi Pule pea mo te ʼu filiale he ʼu fekumi ke natou maʼu ni logo ʼe totonu, ʼi muʼa ʼo te fakaha ni tuʼutuʼuni ʼo ʼuhiga mo te ʼu fono ʼo te kokelekasio pea mo te faifakamafola. (Hep. 13:17) Ka tou fakalogo, pea ʼe tou puipui ai ia tatou pea mo ʼihi. Pea ʼe toe palalau lelei anai te hahaʼi ʼo ʼuhiga mo tatou.—1 Pet. 2:12.
FAKAFISI KI TE TOTO
13. ʼE tou fakaha feafeaʼi ʼe maʼuhiga kia tatou te meʼa ʼofa ʼo te ʼAtua ʼae ko te maʼuli?
13 Tokolahi te hahaʼi ʼe natou iloʼi ʼe fakaʼapaʼapa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ki te taputapu ʼo te toto. ʼE tou fakalogo ki te lao ʼa Sehova ʼo ʼuhiga mo te toto ʼi tatatou fakafisi ki te ʼu foʼi huki toto, tatau aipe pe ʼe leletakiʼi tatou ki te lopitali. (Gaue 15:28, 29) ʼE mole fakaʼuhiga leva ʼe tou fia mamate. ʼE maʼuhiga kia tatou te maʼuli he ʼe ko he meʼa ʼofa mai te ʼAtua. Koia, ʼe tou loto ai ke faitoʼo lelei tatou e ni toketa ʼe mole natou fakaʼaogaʼi te toto.
14. Kotea ʼae ʼe feala ke tou fai ke mole tafa tatou?
14 Kapau ʼe tou mulimuli fakalelei ki te ʼu tokoni ʼae ʼi te alatike ʼaeni, ʼe lagi mole ʼaoga anai ke tafa tatou. Pea kapau ʼe tou tokaga lelei ki totatou maʼuli malolo, pea ʼe tou maʼu pe anai he malohi moka tonu ke tafa tatou pea hili totatou tafa. Pea ʼe lagi mole ʼaoga anai ke leletakiʼi fakavilivili tatou ki te lopitali mo kapau ʼe tou tokaga lelei ke mole hoko he tuʼutamaki ʼi totatou loto fale, peʼe ʼi te gaue, pea mo kapau ʼe tou mulimuli fakalelei ki te ʼu lao moka tou ʼuli motoka.
ʼUhi ʼae ʼe maʼuhiga kia tatou te meʼa ʼofa ʼae ko te maʼuli, ʼe tou tohi tatatou kate ʼo te toto pea ʼe tou feʼaveʼaki tuʼumaʼu (Vakaʼi te palakalafe 15) d
15. (1) He koʼe ʼe maʼuhiga ke tou maʼu tuʼumaʼu mo tatou te kate ʼo te toto pea kua fakafoʼou? (Vakaʼi mo te pāki.) (2) Ohage ko tona fakaha ʼi te ʼata, ʼe feafeaʼi hatatou fai he tonu ʼe tou mahino lelei ki ai ʼo ʼuhiga mo te ʼu faitoʼo ʼae ʼe fakaʼaogaʼi ai te toto?
15 ʼUhi ʼae ʼe maʼuhiga kia tatou te meʼa ʼofa ʼae ko te maʼuli, ʼe tou tokaga ʼo tohi te kate ʼo te toto (te pepa Instructions médicales/Désignation d’une personne de confiance) pea ʼe tou ʼave tuʼumaʼu ʼi tatatou feoloʼaki. b ʼI te pepa ʼaia, ʼe tou fakamahino tatatou fakafisi ki te ʼu foʼi huki toto pea mo fakaha te tahi ʼu faitoʼo ʼe tou loto ki ai. ʼE ke tokaga koa ʼo fakafoʼou tau kate? Kapau ʼe tonu ke ke tohi hau kate peʼe ke ke fakafoʼou, foimo fai. Kapau ʼe ke tohi ke mahino lelei te ʼu faitoʼo ʼae ʼe ke fakafisi ki ai pea mo ʼae ʼe ke tali, ʼe vave pe anai tou faitoʼo. Pea ʼe tou toe tokoni ai ki te hahaʼi ʼo te lopitali ke ʼaua naʼa natou ʼai he ʼu faitoʼo ʼe feala ke fua kovi kia tatou. c
16. Kotea ʼae ʼe feala ke tou fai moka mole tou iloʼi pe ʼe feafeaʼi te tohi ʼo tatatou kate ʼo te toto?
16 ʼE feala pe ke hoko ki he tahi ia tatou he tuʼutamaki peʼe ko he mahaki. (Ekl. 9:11) Koia, ʼe tou fakaha anai te poto moka tou tohi te kate ʼo te toto. Kapau ʼe mole ke faʼa iloʼi pe ʼe feafeaʼi tona tohi, kole ki te kau tagata ʼafea ke natou tokoni atu. ʼE faiga malohi ia te ʼu tehina ʼaia ke natou iloʼi lelei pe ʼe feafeaʼi te tohi ʼo te pepa ʼaia. Kae ʼe mole natou toʼo anai maʼa koe te ʼu tonu ʼo ʼuhiga mo te ʼu faitoʼo. Ko koe tokotahi pe ʼae ka ke toʼo te tonu. (Kal. 6:4, 5) Kae ʼe natou tokoni atu anai ke ke mahino ki te ʼu faitoʼo ʼe feala ke ke filifili, pea mo tohi ki tau pepa.
KE KE FAKAPOTOPOTO
17. ʼE tou fakaha feafeaʼi ʼe tou fakapotopoto ʼo ʼuhiga mo totatou maʼuli malolo?
17 ʼE lahi te ʼu tonu ʼo ʼuhiga mo totatou maʼuli malolo pea mo te ʼu faitoʼo ʼe tou fai ʼo mulimuli ki totatou leʼo ʼo loto ʼae neʼe akoʼi ʼaki te Tohi-Tapu. (Gaue 24:16; 1 Tim. 3:9) Ka tou toʼo ni tonu pea mo tou palalau ki ai mo ʼihi, ʼe lelei ke tou mulimuli ki te tokoni ia Filipe 4:5: “Ke iloʼi e te tagata fuli takotou aga fakapotopoto.” Ka tou fakapotopoto, pea ʼe mole tou tuʼania fau leva ʼo ʼuhiga mo totatou maʼuli malolo. Pea ʼe mole tou fakamalohiʼi ʼihi ke natou manatu ohage ko tatou. ʼE tou ʼoʼofa mo fakaʼapaʼapa ki ʼotatou tehina mo tuagaʼane, maʼia moka ʼe mole tatau ʼanatou tonu mo tatou.—Loma 14:10-12.
18. ʼE feafeaʼi hatatou fakaha tatatou lotofakafetaʼi ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼofa ʼae ko te maʼuli?
18 ʼE tou fakaha tatatou lotofakafetaʼi kia Sehova, te Matapuna ʼo te maʼuli, moka tou puipui totatou maʼuli pea mo foaki kia te ia te meʼa ʼae ʼe lelei tukupau. (Apk. 4:11) Kae ʼe feala pe foki ke tou mahahaki, peʼe ke hoko he tuʼutamaki. Kae neʼe mole loto e totatou Tupuʼaga ke feia totatou maʼuli. Kua ovi mai pe tana foaki mai te maʼuli heʼe gata, ʼae ʼe mole toe ʼi ai anai te mamahi mo te mate! (Apk. 21:4) ʼO talitali ki te hoko mai ʼo te aluʼaga ʼaia, ʼe tou fiafia ʼi te fakaʼaogaʼi ʼo totatou maʼuli moʼo tauhi kia Sehova, tatatou Tamai ʼofa ʼae ʼi selo.
KATIKO 140 ʼE Ke Maʼuli Heʼe Gata Anai
a ʼE tokoni mai te alatike ʼaeni ke tou lotofakafetaʼi ki te maʼuli, te meʼa ʼofa mai te ʼAtua. ʼE tou vakaʼi anai pe kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai ke lelei totatou maʼuli malolo, mo puipui totatou maʼuli moka hoko he tuʼutamaki fakanatula, pea ke mole hoko ni tuʼutamaki ʼi totatou ʼapi peʼe ʼi te fale gaue. Pea ʼe tou toe vakaʼi anai pe ʼe feafeaʼi hatatou teuteu moka leletakiʼi tatou ki te lopitali.
b ʼE toe fakahigoa te pepa ʼaia ko te kate DPA.
c Sioʼi ʼi te jw.org te ʼata ʼE Feafeaʼi Te Filifili ʼo Ni Faitoʼo Huʼu Mo Te Toto?
d FAKAMATALA ʼO TE PĀKI: ʼE tohi e he tehina tana kate ʼo te toto pea ʼe ina feʼaveʼaki tuʼumaʼu.