1. Ano an sarong paagi na mas namidbid ni Job si Jehova?

 SA GABOS na pakikipag-ulay ni Job sa bilog niyang buhay, saro diyan an partikular nang pinakanangungurog—an pakikipag-ulay niya sa Diyos na Jehova. Tanganing pakusugon an pagtitiwala ni Job sa kadunungan asin kakayahan ni Jehova na atamanon an saiyang mga lingkod, sinabihan siya ni Jehova na hilingon an nagkapira sa makangangalas na mga linalang niya. Halimbawa, ipinagirumdom kaiyan ki Job na itinatao nin Diyos an pangangaipo kan mga hayop, kaya magigibo Niya man na itao an mga pangangaipo ni Job. (Job 38:39-41; 39:1, 5, 13-16) Paagi sa pag-isip-isip kan mga halimbawa hali sa mga linalang, dakulon nin nanudan si Job manungod sa mga kuwalidad kan saiyang Diyos.

2. Taano ta puwedeng magin dipisil sa sato na pagmasdan na marhay an mga linalang ni Jehova?

² Mas makakanuod man kita manungod sa satuyang Diyos kun pagmamasdan tang marhay an saiyang mga linalang. Minsan siring, tibaad bako pirming pasil na gibuhon iyan. Kun nakaistar kita sa siyudad, tibaad dikit sana sa mga linalang ni Jehova an nahihiling ta aroaldaw. Asin dawa nakaistar kita sa lugar na harani sa naturalesa, tibaad kadikit lang an panahon ta para pagmasdan na marhay an mga iyan. Kaya pag-ulayan niyato kun taano ta kapaki-pakinabang na magtao nin panahon asin maghinguwa na pagmasdan an mga linalang. Pag-uulayan ta kun paano ginamit ni Jehova asin ni Jesus an mga linalang sa pagtukdo saka kun ano an puwede tang gibuhon para makanuod nin urog pa sa mga linalang.

3. Ano an nagpaparisa na gusto ni Jehova na ikaugma ni Adan an mga linalang?

³ Gusto ni Jehova na ikaugma kan inot na tawo an Saiyang mga linalang. Kan lalangon ni Jehova si Adan, tinawan Niya ini nin sarong magayon na paraiso para istaran asin inasignaran siya na kultibaron  saka pahiwason an paraisong iyan. (Gen. 2:8, 9, 15) Imahinara an kaugmahan ni Adan mantang pinagmamasdan niya an pagtubo nin mga pisog asin pagbukad nin mga burak. Saro nanggad na dakulaon na pribilehiyo para ki Adan na atamanon an hardin nin Eden! Sinabihan man ni Jehova si Adan na pangaranan an manlain-lain na mga hayop. (Gen. 2:19, 20) Puwede kutanang si Jehova na mismo an nagpili kan mga pangaran; alagad, itinao niya an gibuhon na iyan ki Adan. Daing duda na bago magdesisyon si Adan kun ano an ipapangaran sa mga hayop, pinag-adalan niya ngunang marhay an mga iyan, na inoobserbaran an saindang itsura saka hiro-hiro. Siyertong ikinaugma ni Adan an eksperyensiyang iyan. Siguradong nagtao iyan sa saiya nin oportunidad para urog na maapresyar an kadunungan asin an kahusayan kan saiyang Ama sa pagdisenyo nin manlain-lain na bagay.

4. (a) Ano an sarong dahilan kun taano ta dapat tang pagmasdan na marhay an mga linalang? (b) Arin sa mga linalang an lalo nang naapresyar mo?

⁴ An sarong dahilan kaya dapat niyatong pagmasdan na marhay an mga linalang iyo na gusto ni Jehova na gibuhon ta iyan. Inaagda niya kita: “Magtangad kamo sa langit asin masdan nindo.” Dangan an hapot niya: “Siisay an naglalang kan mga bagay na ini?” Malinaw an simbag. (Isa. 40:26) Pinano ni Jehova bako lang an kalangitan kundi pati man an daga saka dagat nin kadakul-dakul na makangangalas na mga linalang na sa mga iyan makakanuod kita. (Sal. 104:24, 25) Asin isipa na sana kun paano kita ginibo nin Diyos. Dinisenyo niya kita na makamati nin kaugmahan sa paghiling kan magagayon na bagay sa naturalesa. Pinagin posible niya man na ma-enjoy ta an manlain-lain niyang linalang huli sa itinao niya sa sato na kakayahan na makahiling, makadangog, makamati, makanamit, asin makaparong.

5. Kauyon kan Roma 1:20, paano kita nakikinabang sa pag-adal manungod sa mga linalang ni Jehova?

⁵ Sinasabi sa sato kan Bibliya an saro pang mahalagang dahilan kun taano ta kaipuhan tang pagmasdan na marhay an mga linalang. Itinutukdo kaiyan sa sato an manungod sa mga kuwalidad ni Jehova. (Basahon an Roma 1:20.) Halimbawa, pag-isipan an mga disenyo na hiling-hiling sa mga linalang. Bako daw na ihinahayag kaiyan an kadunungan nin Diyos? Asin pag-isipan an manlain-lain na kakanon na puwede tang manamitan. Malinaw na patunay iyan na namumutan niya an katawuhan. Pag nahihiling ta an personalidad ni Jehova sa mga bagay na ginibo niya, mas nabibisto ta siya asin napapahiro kita na magin mas dayupot saiya. Aramon ta ngunyan an nagkapirang paagi kun paano ginagamit ni Jehova an mga linalang para magtukdo sa mga tawo nin mahalagang mga leksiyon.

6. Ano an manunudan ta sa pag-obserbar sa nagdadayong mga gamgam?

⁶ Si Jehova igwa nin iskedyul. Kada taon sa pag-ultanan kan katapusan nin Pebrero sagkod sa kabangaan  nin Mayo, nakakahiling an mga Israelita nin mga gamgam na sigwenya (stork) na minaagi sa saindang kadagaan asin nagraralayog pa-norte. “An gamgam na sigwenya sa langit aram an mga panahon niya,” an sabi nin Diyos sa mga Israelita. (Jer. 8:7) Kun paanong nagtalaan si Jehova nin iskedyul para sa mga gamgam na ini, nagtalaan man siya nin panahon para gibuhon an saiyang paghukom. Sa ngunyan, mantang inoobserbaran ta an nagdadayong mga gamgam, naipapagirumdom kaiyan sato na magtiwala na si Jehova igwa nin “itinalaan na panahon” para tapuson an maraot na kinaban na ini.—Hab. 2:3.

7. Anong asigurasyon an puwedeng itao sa sato kan pagmasid sa paglupad nin sarong gamgam? (Isaias 40:31)

⁷ Tinatawan ni Jehova nin kusog an saiyang mga lingkod. Paagi ki Isaias, nangako si Jehova na papakusugon niya an saiyang banwaan tanganing “[makalayog] sinda nin halangkaw na may mga pakpak na siring sa mga agila” pag pinangluluyahan sinda o nadidisganar. (Basahon an Isaias 40:31.) An mga Israelita parating nakakahiling nin mga agila na minalayog paitaas na dai gayong naggagamit nin puwersa mantang itinutulod nin nag-iitaas na duros. Magayunon nanggad na pagirumdom na kun paanong tinatawan ni Jehova nin kusog an mga gamgam na idto, kaya niya man na tawan nin kusog an saiyang mga lingkod! Pag nakakahiling kita nin sarong makusog na gamgam na paitaas nin paitaas na naglalayog sa kalangitan na dai gayong ipinapagakpak an mga pakpak kaini, tandaan na puwede kang tawan ni Jehova nin kusog tanganing malampasan mo an saimong mga problema.

8. Ano an nanudan ni Job kan isip-isipon niya an manungod sa mga linalang nin Diyos, asin ano an manunudan ta diyan?

⁸ Makakapagtiwala nanggad kita ki Jehova. Tinabangan ni Jehova si Job na pakusugon an pagtitiwala niya sa Saiya. (Job 32:2; 40:6-8) Sa pakikipag-ulay ki Job, sinambit nin Diyos an manungod sa dakul na mga linalang, kaiba na an mga bituon, panganuron, asin mga kikilat. Sinambit man ni Jehova an manungod sa mga hayop, arog kan layas na torong baka asin kabayo. (Job 38:32-35; 39:9, 19, 20) An gabos na ini nagpapatunay bako lang kan makangangalas na kapangyarihan nin Diyos kundi pati man kan saiyang pagkamuot asin dakulang kadunungan. Huli sa pag-uulay na idto, lalo pang kuminusog an pagtitiwala ni Job ki Jehova. (Job 42:1-6) Sa kaparehong paagi, pag pinag-aadalan ta an mga linalang, naipapagirumdom kaiyan sa sato na mas madunong nanggad asin mas makapangyarihan si Jehova kisa sa sato. Kaya man niya saka talagang tatapuson niya an gabos tang problema. An katotoohan na iyan makakatabang sa sato na kumusog an satong pagtitiwala sa saiya.

9-10. Ano an itinutukdo sa sato manungod ki Jehova kan aldaw asin uran?

⁹ Kabisadong marhay ni Jesus an naturalesa. Bilang “ekspertong trabahador,” nagkapribilehiyo siya na makatrabaho an saiyang Ama sa paglalang kan uniberso. (Tal. 8:30) Pag-abot nin panahon, kan si Jesus magdigdi sa daga, ginamit niya an mga linalang para magtukdo sa saiyang mga disipulo manungod sa saiyang Ama. Pag-isipan an nagkapirang leksiyon na itinukdo niya.

¹⁰ Nagpapahiling si Jehova nin pagkamuot sa gabos. Sa Sermon sa Bukid, dinara ni Jesus an atensiyon kan saiyang mga disipulo sa duwang aspekto nin linalang na nababaliwala kan dakul: an liwanag kan saldang asin an uran. Pareho iyan na mahalaga para magdanay kitang buhay. Puwede kutanang dai iyan itao ni Jehova sa mga tawong bakong maninigo. Imbes, mamumuton niyang itinatao sa gabos an aldaw asin an uran. (Mat. 5:43-45) Ginamit ni Jesus an leksiyon na ini tanganing itukdo sa saiyang mga disipulo na gusto ni Jehova na magpahiling kita nin pagkamuot sa gabos. Kada matanaw ta an magayunon na pagsulnop nin aldaw asin mahiling an nakakarepreskong bulos nin uran, puwede tang hurop-hurupon an mayong pinapalain na pagkamuot ni Jehova. An halimbawa niya puwedeng magpahiro sa sato na magpahiling nin kaparehong pagkamuot paagi sa paghuhulit sa gabos.

11. Paano kita napapakusog paagi sa pagmasid sa mga gamgam sa kalangitan?

 ¹¹ Itinatao sa sato ni Jehova an mga kaipuhan ta para mabuhay. Sa parehong sermon, sinabi man ni Jesus: “Masdan nindong marhay an mga gamgam sa kalangitan; dai sinda nagsasabwag nin banhi o nag-aani o nagtitipon sa mga kamalig. Pero, pinapakakan sinda kan saindong Ama sa langit.” An mga nagdadangog ki Jesus posibleng may nahihiling na mga gamgam na naglalayog-layog sa itaas ninda kan haputon niya sinda: “Bako daw na mas mahalaga kamo kisa sainda?” (Mat. 6:26) Mamumuton nanggad na asigurasyon sa sato na itatao ni Jehova an mga pangangaipo ta! (Mat. 6:31, 32) An leksiyon na ini na manunudan sa mga linalang padagos na nagpapakusog sa maimbod na mga lingkod. Sarong payunir na sister sa Espanya an pinangluluyahan nin buot huling dai siya makahanap nin marahay na maiistaran. Pero pagkatapos na mahiling niya an mga gamgam na nagtutuka nin mga pisog asin sadit na mga bunga, mas nagin positibo siya. Sinabi niya, “Ipinagirumdom sa sako kan mga gamgam na idto na inaataman sinda ni Jehova kaya aatamanon niya man ako.” Dai nahaloy pagkatapos kaiyan, nakakua an sister nin maiistaran.

12. Uyon sa Mateo 10:29-31, ano an itinutukdo sa sato manungod ki Jehova kan mga dignos?

¹² Pinapahalagahan kita ni Jehova bilang indibidwal. Bago ni Jesus suguon an saiyang mga apostol na maghulit, tinabangan niya sinda na mapaglabanan an saindang takot sa pagkontra. (Basahon an Mateo 10:29-31.) Ginibo niya iyan paagi sa pagsambit kan saro sa pinakapamilyar na gamgam sa Israel: an dignos. Saditon an halaga kan mga gamgam na iyan kan panahon ni Jesus. Pero sinabi niya sa saiyang mga disipulo: “Mayo ni saro sa sainda an nahuhulog sa daga na dai naaaraman kan saindong Ama.” Dangan sinabi pa niya: “Mas mahalaga kamo kisa sa dakul na dignos.” Paagi kaiyan, inasigurar ni Jesus an saiyang mga disipulo na pinapahalagahan sinda ni Jehova bilang indibidwal, kaya mayo sindang dahilan na matakot sa pagkontra. Siyertong nagirumduman kan mga disipulo an mga tataramon ni Jesus kan may mahiling sindang mga dignos mantang naghuhulit sinda sa mga banwaan asin baryo. Kaya nuarin man may mahiling kang sadit na gamgam, tandaan na pinapahalagahan ka ni Jehova bilang indibidwal huling “mas mahalaga [ka] kisa sa dakul na dignos.” Paagi sa tabang niya, may kumpiyansa mong maaatubang an mga pagkontra.—Sal. 118:6.

13. Ano an makakatabang sa sato para makanuod sa mga linalang?

¹³ Dakul pa kitang manunudan manungod ki Jehova paagi sa mga linalang. Paano? Inot, kaipuhan tang magtao nin panahon na obserbaran an mga linalang. Dangan, kaipuhan tang pag-isipan kun ano an itinutukdo kaiyan sa sato manungod ki Jehova. Puwedeng bako pirming pasil na gibuhon an mga iyan. Si Géraldine, sarong sister sa Cameroon, nagsabi, “Nagdakula ako sa siyudad, kaya kaipuhan ko talagang maghinguwang marhay para mag-obserbar sa mga linalang.” Sinabi man kan elder na si Alfonso, “Nahiling ko na kaipuhan kong mag-iskedyul nin panahon para makapagsolo asin mag-obserbar sa mga linalang ni Jehova asin pag-isipan kun ano an itinutukdo kaiyan sa sako manungod sa saiya.”

14. Ano an nanudan ni David kan maghurop-hurop siya manungod sa mga linalang nin Diyos?

 ¹⁴ Naghurop-hurop na marhay si David manungod sa mga linalang nin Diyos. Sinabi niya ki Jehova: “Pag nahihiling ko an saimong kalangitan, an mga gibo kan saimong mga muro, an bulan asin an mga bituon na inandam mo, siisay man an tawong mortal ta ginigirumdom mo siya?” (Sal. 8:3, 4) Iyo, mantang nagtitingkalag si David sa kalangitan pag banggi, dai lang niya inapresyar an makangangalas na kagayunan kan uniberso. Hinurop-hurop niya man kun ano an itinutukdo sa saiya kan mga bituon manungod sa Diyos. Nanudan niya kun gurano kadakula si Jehova. Sa ibang pagkakataon man, hinurop-hurop ni David kun paano naporma an saiyang hawak sa matris kan saiyang ina. Mantang hinuhurop-hurop niya an makangangalas na mga detalyeng iyan, mas lalo niya pang naapresyar an kadunungan ni Jehova.—Sal. 139:14-17.

15. Magtao nin mga halimbawa kun paano mo nahiling an mga kuwalidad ni Jehova paagi sa saiyang mga linalang. (Salmo 148:7-10)

¹⁵ Arog ni David, dai mo man kaipuhan magduman sa harayo para magmasid sa mga linalang asin maghurop-hurop manungod diyan. Kun mahiling ka sa palibot, dakul diyan nin mga bagay na makakapagtukdo sa saimo manungod sa mga kuwalidad ni Jehova. Halimbawa, mangnuhon an kapangyarihan ni Jehova pag namamati mo an init kan saldang sa saimong kublit. (Jer. 31:35) Isip-isipon an kadunungan nin Diyos pag may nahiling kang gamgam na naggigibo nin salagan. Pag-isipan an pagigin mapagpangisi ni Jehova pag makahiling ka nin sarong ido na paitok-itok na linalapag an ikog kaiyan. Asin magpasalamat ki Jehova sa saiyang pagkamuot kada may mahiling kang ina na mapagpadabang pigkakawat-kawatan an saiyang umboy. Dakulon kitang oportunidad na makanuod manungod ki Jehova huling an gabos niyang linalang—dakula man o sadit, harani man o harayo—nag-uumaw sa saiya.—Basahon an Salmo 148:7-10.

16. Ano an dapat na determinado tang gibuhon?

¹⁶ An satong Diyos talagang madunong, mamumuton, mahusay na disenyador, asin makapangyarihan. An mga kuwalidad na iyan asin an dakul na iba pa hiling-hiling sa mga linalang sa palibot niyato kun pagmamasdan ta lang na marhay an mga iyan. Lugod na pirmi kitang magtao nin panahon para ikaugma an mga linalang saka hurop-hurupon kun ano an itinutukdo sa sato kan mga iyan manungod ki Jehova. Sa paggibo kaiyan, mas lalo kitang magigin dayupot sa satong Kaglalang. (Sant. 4:8) Sa masunod na artikulo, pag-uulayan ta kun paano puwedeng gamiton kan mga magurang an mga linalang para tukduan an saindang mga aki na magin dayupot ki Jehova.