1. Zɔbu sera ka Jehova lɔn koɲuman cogo minw na, u la dɔ ye juman ye?

 ZƆBU ye kumaɲɔgɔnya kɛ ni mɔgɔ caaman ye a ka ɲɛnamaya kɔnɔ. Nka kumaɲɔgɔnya min ye nɔɔ to a kan kosɔbɛ, o ye a ye min kɛ ni Jehova Ala ye. Jehova ko Zɔbu ka ale ka danfɛn kabakoman dɔw lajɛ. O tun bena Zɔbu dɛmɛ a ka la a la ko Jehova ka hakilitigiya ka bon ani ko a be se k’a sagokɛlaw mako bɛɛ wasa. Misali la, a ye Zɔbu hakili jigi ko ale b’a janto bɛgɛnw na. O la, a tun be se k’a janto fana Zɔbu la (Zɔbu 38:39-41; 39:1, 5, 13-16). Zɔbu kɛtɔ ka danfɛn dɔw lajɛ, a ye koo caaman faamu a ka Ala jogow koo la.

2. Mun na tuma dɔw la a ka gwɛlɛ an ma ka Jehova ka danfɛnw lajɛ?

² An fana be se ka koo caaman faamu an ka Ala koo la, n’an b’a ka danfɛnw lajɛ. Nka, o man nɔgɔ an ma tuma bɛɛ. N’an be duguba la, n’a sɔrɔ an man teli ka Jehova ka danfɛn caaman ye loon o loon. Hali n’an be dugudennin na, n’a sɔrɔ an b’a jati ko wagati bɛrɛ t’an fɛ ka Jehova ka danfɛnw lajɛ koɲuman. O kama, an k’a filɛ nafa min b’a la ka wagati ta ani ka jijaliw kɛ walisa ka danfɛnw lajɛ. An bena a ye cogo min na Jehova ni Yezu tɛmɛna danfɛnw fɛ k’an kalan. An bena a ye fana an be se ka kalan caaman wɛrɛ minw sɔrɔ danfɛnw koo la.

3. Mun lo b’a yira ko Jehova tun b’a fɛ Adama ka danfɛnw diyabɔ?

³ Jehova tun b’a fɛ Adama k’ale ka danfɛnw diyabɔ. Tuma min na a ye Adama dan, a y’a bila alijɛnɛ cɛɲumanin dɔ kɔnɔ ani a ko a k’a ladon ani k’a bonya  (Zɛnɛzi 2:8, 9, 15). Miiri k’a filɛ Adama ninsɔn diyara cogo min na ka kisɛw falentɔ ani filɛruw bɔtɔ ye. Nɛɛmaba tun lo Adama fɛ ka Edɛn nankɔtu ladon! Jehova tun y’a ɲini Adama fɛ fana ko a ka tɔgɔ la bɛgɛnw ni kongosogow kan (Zɛnɛzi 2:19, 20). Jehova yɛrɛ tun be se ka tɔgɔ la bɛgɛnw kan, nka a y’o baara kalifa Adama lo ma. Sanni Adama ka tɔgɔ la bɛgɛnw kan, a be komi a y’u cogoya n’u kɛcogow lajɛ koɲuman fɔlɔ. N’a sɔrɔ a diyara Adama ye k’o baara kɛ. Siga t’a la, o y’a dɛmɛ k’a faamu ko a Faa ka hakilitigiya ka bon, ko a ka danfɛnw cɛ ka ɲi ani u labɛnna koɲuman.

4. a) Kuun minw kama an ka ɲi ka danfɛnw lajɛ, u la dɔ ye juman ye? b) Danfɛn tigitigi jumanw lo koo ka di ele ye kosɔbɛ?

⁴ Kuun minw kama an ka ɲi ka danfɛnw lajɛ, u la dɔ ye ko Jehova lo b’o ɲini an fɛ. A ko: “Aw k’aw ɲaa kɔrɔta sanfɛ ka filɛli kɛ.” O kɔ, a ye ɲiningali kɛ ko: “Jɔn le ye lolo nunu bɛɛ dan?” O jaabili gwɛnin lo (Ezayi 40:26). Jehova ye sankolo, dugukolo ani kɔgɔji fa danfɛn kabakomanw na. O danfɛnw bɛɛ b’an dɛmɛ ka koo caaman faamu a koo la (Zab. 104:24, 25). Miiri dɔɔni k’a filɛ Jehova ye an dan cogo min na. A y’an dan cogo dɔ la walisa an ka se ka danfɛnw cɛɲi diyabɔ. A ye setigiya di an ma ka yeli kɛ, ka mɛnni kɛ, ka fɛɛnw magamaga, k’u nɛnɛ ani k’u kasa mɛn. O setigiyaw b’a kɛ an be se ka Ala ka danfɛn sifaw bɛɛ diyabɔ.

5. Ka kɛɲɛ ni Ɔrɔmukaw 1:20 ye, n’an be Jehova ka danfɛnw sɛgɛsɛgɛ, o b’an nafa cogo di?

⁵ Bibulu b’a fɔ an ye kuun jɔnjɔn wɛrɛ min kama an ka ɲi ka danfɛnw lajɛ. O ye ko o b’an dɛmɛ ka Jehova jogow lɔn (Ɔrɔmukaw 1:20 kalan). Misali la, a kɔrɔsi Jehova ka danfɛnw labɛnna cogo ɲuman min na. Yala o t’an dɛmɛ k’a faamu ko a ka hakilitigiya ka bon wa? Ani miiri k’a filɛ an be se ka dumuni sifa minw bɛɛ diyabɔ. O b’a yira ka gwɛ ko Jehova be adamadenw kanu kosɔbɛ yɛrɛ le! An mana Jehova ka jogow ye a ka danfɛnw sababu fɛ, o b’an dɛmɛ k’a lɔn koɲuman ani o b’an lasun an k’an magwɛrɛ a la kosɔbɛ. Sisan, an k’a filɛ Jehova tɛmɛna danfɛn dɔw fɛ cogo minw na ka adamadenw kalan koo kɔrɔtaninba dɔw la.

6. Kɔnɔ minw be van ka taga mara wɛrɛw la, u lajɛtɔ an be kalan juman lo sɔrɔ?

⁶ Jehova fɛ, koo bɛɛ n’a wagati lo. Saan o saan, k’a daminɛ feburukalo laban na  ka taga se mɛkalo tilancɛ la, Israɛldenw tun be baninkɔnɔw wala cankoliw vantɔ ye ka taga saheli fan fɛ. Ala y’a fɔ Israɛldenw ye ko: “Cankoli ka kan ka tɛmɛ waati min na, a yɛrɛ b’o lɔn.” (Zer. 8:7). Jehova ye wagati tigitigi dɔ latigɛ, o min na o kɔnɔw be van ka taga saheli fan fɛ. O cogo kelen na, a ye wagati tigitigi dɔ latigɛ a ka kitikow kama. Bi, n’an be o kɔnɔw lajɛ, an be se ka la a la ko Jehova ye wagati tigitigi dɔ latigɛ o min na a bena duniɲa juguman nin halaki.—Abak. 2:3.

7. N’an be kɔnɔ vantɔ filɛra, o b’an hakili sigi mun lo la? (Ezayi 40:31).

⁷ Jehova be barika don a sagokɛlaw la. A tɛmɛna Ezayi fɛ ka layidu ta a sagokɛlaw ye ko n’u fari fagara, a bena barika don u la u be “van i ko sɛgɛn.” (Ezayi 40:31 kalan). Israɛldenw tun ka teli ka sɛgɛnw vantɔ ye sanfɛ ani u yɛrɛ t’u gamanw lamaga caaman. U b’u yɛrɛ to fɔɲɔ b’u ta. O b’an hakili jigi ko Jehova be se ka fanga di a sagokɛlaw ma i ko a be fanga di o kɔnɔw ma cogo min na. I mana kɔnɔba dɔ vantɔ ye sanfɛ legelege ani a yɛrɛ t’a gamanw lamagara caaman, a to i hakili la ko Jehova be se ka fanga di ele fana ma i ka see sɔrɔ i ka gwɛlɛyaw kan.

8. Zɔbu ye kalan juman lo sɔrɔ Ala ka danfɛnw lajɛtɔ? An fana be se ka kalan juman lo sɔrɔ?

⁸ An be se k’an jigi la Jehova kan. Jehova ye Zɔbu dɛmɛ a ye a jigi la ale kan kosɔbɛ (Zɔbu 32:2; 40:6-8). Baro kɛtɔ ni Zɔbu ye, Ala ye danfɛn caaman kofɔ i n’a fɔ lolow, sankabaw ani sanmanamana. A kumana fana bɛgɛnw ani kongosogo dɔw koo la i n’a fɔ kongomisi ani soo (Zɔbu 38:32-35; 39:9, 19, 20). O fɛɛnw bɛɛ b’a yira ko Ala be ni fanga kabakoman ye. Nka o dɔrɔn tɛ, o b’a yira fana ko kanutigi lo ani a ka hakilitigiya ka bon kosɔbɛ. Zɔbu ye baro min kɛ ni Jehova ye, o y’a to a y’a jigi la kosɔbɛ Jehova kan ka tɛmɛ fɔlɔ kan (Zɔbu 42:1-6). N’an fana be danfɛnw sɛgɛsɛgɛ, o b’an hakili jigi ko Jehova ka hakilitigiya n’a fanga ka bon kosɔbɛ n’an ta ye. A be se fana k’an ka gwɛlɛyaw bɛɛ ban ani a yɛrɛ bena o lo kɛ. N’an b’o lɔn, an bena an jigi bɛɛ la a kan.

9-10. Tile ni sanji be an kalan mun lo la Jehova koo la?

⁹ Yezu be Ala ka danfɛnw lɔn koɲuman. K’a to “baaraɲamɔgɔya” la a Faa gɛrɛfɛ, a ye nɛɛma sɔrɔ ka baara kɛ n’a ye tuma min na a Faa tun be duniɲa danna (Talenw 8:30). Kɔfɛ, tuma min na Yezu tun be dugukolo kan, a tɛmɛna danfɛnw fɛ k’a ka kalandenw kalan a Faa koo la. An k’o kalan damanin lajɛ.

¹⁰ Jehova be bɛɛ kanu. Yezu ye kalan min kɛ kulu kan, o kalan na, a kumana a ka kalandenw fɛ tile ni sanji koo la. Mɔgɔ caaman t’o fɛɛnw jati bɛrɛ ye, k’a sɔrɔ an mako b’u la walisa ka to niin na. Jehova tun be se ka ban k’o fɛɛnw di adamadenw ma minw man kan n’a ye. Nka, a be tile ni sanji di bɛɛ ma kanuya kosɔn (Mat. 5:43-45). Yezu tɛmɛna o danfɛnw fɛ k’a yira a ka kalandenw na ko Jehova b’a fɛ u ka bɛɛ kanu. An mana tile bentɔ cɛɲumanin dɔ ye ani ka sanji bentɔ ye, an k’a to an hakili la ko Jehova be bɛɛ kanu. A ka ɲɛyirali b’an lasun ka mɔgɔ bɛɛ kanu, an kɛtɔ k’u waaju.

11. An mana kɔnɔw lajɛ, o be se k’an jija cogo di?

¹¹ Jehova b’an makoɲɛfɛnw di an ma. Yezu ka kalan na kulu kan, a y’a fɔ ko: “Aw ka kɔnɔw filɛ, u te danni kɛ, u te  suman tigɛ. U te suman don bondo kɔnɔ. Nga aw Faa min be sankolo la, ale b’u balo.” N’a sɔrɔ Yezu lamɛnbagaw tun be kɔnɔninw vantɔ yera u kuun sanfɛ tuma min na a y’u ɲininga ko: “Aw man fisa n’u ye wa?” (Mat. 6:26). O cogo la, Yezu y’an dɛmɛ ni kanuya ye k’a faamu ko a Faa bena a janto an na! (Mat. 6:31, 32). O koo be Ala sagokɛla kantigiw jija halibi. Balima sunguru dɔ be Ɛsipaɲi jamana na ani piyɔniye lo. A fari tun faganin lo sabu a tun tɛ sera ka boon ɲuman sɔrɔ. Nka tuma min na a ye kɔnɔw ye u be kisɛw kunukununa ani ka yiridenw dumu, o y’a jija. A ko: “O kɔnɔw ye n’ hakili jigi ko Jehova b’a janto u la ani ko a bena a janto ne fana na.” Dɔɔni o kɔ, balimamuso ye sibon sɔrɔ.

12. Ka kɛɲɛ ni Matiyo 10:29-31 ka fɔta ye, kɔnɔ den-denninw b’an dɛmɛ ka mun lo faamu Jehova koo la?

¹² An kelen kelen bɛɛ koo ka gwɛlɛ Jehova ma. Sanni Yezu k’a ka cidenw ci ka taga waajuli la, a y’u dɛmɛ fɔlɔ k’a faamu ko u man ɲi ka siran u kɛlɛbagaw ɲɛ (Matiyo 10:29-31 kalan). A kumana kɔnɔ den-dennin dɔw koo la minw tun ka ca Israɛl jamana na. Yezu ka wagati la, mɔgɔw tun t’o kɔnɔninw jati bɛrɛ ye. Nka Yezu y’a fɔ a ka kalandenw ye ko: “U si te ben duguma n’aw Faa ma sɔn.” O kɔ a ko: “Aw ka fisa ni kɔnɔninw ye.” O cogo la, Yezu y’a ka kalandenw hakili sigi ko u kelen kelen bɛɛ koo ka gwɛlɛ Jehova ma. O kama, u man ɲi ka siran kɔrɔbɔliw ɲɛ. Tuma o tuma, ka Yezu ka kalandenw to waajuli la dugubaw ni dugudenninw na, u tun mana kɔnɔ denninw ye, siga t’a la u hakili tun be jigi Yezu ka kumaw na. I mana kɔnɔ dennin dɔ ye, a to i hakili la ko ele fana koo ka gwɛlɛ Jehova ma sabu i “ka fisa ni kɔnɔninw ye.” Jehova ka dɛmɛ barika la, i be se ka kɔrɔbɔliw muɲu ni hakilisigi ye.—Zab. 118:6.

13. Mun lo bena an dɛmɛ ka koo caaman faamu danfɛnw koo la?

¹³ An be se ka koo caaman wɛrɛw faamu Jehova koo la danfɛnw sababu fɛ. Cogo di do? A fɔlɔ, an ka ɲi ka wagati ta ka danfɛnw lajɛ. A filanan, u be an kalan min na Jehova koo la, an ka ɲi ka miiri o la. N’a sɔrɔ a tɛna nɔgɔya an ma tuma bɛɛ k’o koow kɛ. Balimamuso Géraldine be bɔ Kameruni. A ko: “N’ lamɔna duguba la, o la, n’ y’a kɔrɔsi ko n’ ka ɲi ka jijalibaw lo kɛ walisa ka danfɛnw lajɛ.” Diinan mɔgɔkɔrɔ dɔ tɔgɔ ko Alfonso. Ale y’a ɲɛfɔ ko: “N’ y’a faamu ko n’ ka ɲi ka wagati latigɛ ka to n’ kelen walisa ka Jehova ka danfɛnw lajɛ ani u be n’ kalan min na Jehova koo la, ka miiri o kan.”

14. Dawuda kɛtɔ ka miiri Ala ka danfɛnw kan, a ye mun lo faamu?

¹⁴ Dawuda tun be to ka miiri kosɔbɛ  Jehova ka danfɛnw kan. A y’a fɔ Jehova ye ko: “Ni ne ye sankolo ye, min ye i yɛrɛ bolo nɔɔ ye, ani ka kalo ni lolow filɛ, i ye minw dan, n b’a fɔ ko: ‘Mɔgɔ ye mun ye n’i b’i hakili to a la?’” (Zab. 8:4, 5). Dawuda tun mana sankolo filɛ sufɛ, a tun ka di a ye ka lolow lajɛ. Nka, a tun tɛ dan o ma. O lolow tun b’a kalan min na Ala koo la, a tun be miiri o la fana. A y’a faamu ko Jehova ka bon yɛrɛ le! Tuma dɔw la, Dawuda tun be miiri fana cogo min na Ala y’ale farisogo labɛn a bamuso kɔnɔ. A farisogo labɛnna cogo kabakoman min na, a tun mana miiri o la, a tun be Jehova waleɲuman lɔn kosɔbɛ a ka hakilitigiya kosɔn.—Zab. 139:14-17.

15. Misali dɔw fɔ k’a yira cogo min na i ye Jehova jogow ye a ka danfɛnw na (Zaburuw 148:7-10).

¹⁵ I ko Dawuda, n’a sɔrɔ a ka nɔgɔ an ma ka danfɛn dɔw ye an be se ka miiri minw kan koɲuman. N’i ye filɛri kɛ i gɛrɛfɛ, danfɛn caaman be yen minw be se k’i dɛmɛ ka Jehova lɔn koɲuman. Misali la, ni tile b’i jɛnina, o be se k’i dɛmɛ k’a faamu setigiyaba min be Jehova fɛ (Zer. 31:35). I mana kɔnɔ ye a b’a ka ɲaga lara, miiri Ala ka hakilitigiya la. I mana wulu dennin ye a b’a ɲinina k’a kukala minɛ, o b’i dɛmɛ k’a faamu ko yɛlɛko koow ka di Jehova ye. Ani i mana denba dɔ ye a be tulon kɛra n’a ka denɲɛnin ye, Jehova fo a ka kanuya kosɔn. Jehova ka danfɛnw be nɔɔrɔ la a kan, a mana kɛ a belebelebaw, a misɛnmanw, minw ka surun wala minw yɔrɔ ka jan an na. O fɛɛnw bɛɛ be sababu caaman di an ma ka dɔ lɔn tugun Jehova koo la.—Zaburuw 148:7-10 kalan.

16. An ka ɲi k’an jija ka mun lo kɛ?

¹⁶ An ka Ala ka danfɛnw bɛɛ cɛ ka ɲi ani a ka hakilitigiya, a ka kanuya n’a ka setigiya ɲɔgɔn tɛ yen. An be se k’o jogow ni jogo caaman wɛrɛw ye n’an be danfɛnw lajɛ koɲuman an gɛrɛfɛyɔrɔw la. An kelen kelen bɛɛ k’an jija ka wagati ta tuma o tuma ka danfɛnw lajɛ ani u b’an kalan min na Jehova koo la, ka miiri o kan. N’an b’o kɛ, an bena an magwɛrɛ kosɔbɛ an Danbaga la (Zaki 4:8). Barokun nata la, an bena a ye cogo min na bangebagaw be se ka tɛmɛ danfɛnw fɛ k’u deenw dɛmɛ u k’u magwɛrɛ Jehova la.