ANG ỌJẸ́JẸ 12
Jẹ́ Ang u-Uhye nya IJihova Gụ Ọọwa Bwula Ang Ịlẹ Kọ Họ
‘Ụma nya Ọngọlẹ ká Ohe ayịdang ri kpangga, chị ehe gede-gede mẹjẹ angịnyị ehe bwula ang-abwọ ilodehe ịlẹ ká Ohe Oluhye ayịdang họ.’—ROM. 1:20.
EJE 6 The Heavens Declare God’s Glory
ẸHỊ NYA ẸLA a
1. Ụgbẹyị oyina iJobu à tị́ bwu wẹ ka jẹ́ iJihova gụ ọọwa?
IJOBU ya ẹla bala angịnyị lụmẹ-lụmẹ ọ-ọhịhị nyamwụ, ma ọlẹ kọ gwoo o-olegu gụgụ wuu ri ẹla ọlẹ ká iJihova ya balọọ. Ẹ-ẹla oyaya ọọwa, iJihova byi iJobu nyori nyị kụ ẹhị yẹ ang ịlẹbyẹbyị ịlẹ Kọ họ. Ọọwa ka dọọ ụbwọ nyọka yẹ jaabwọ ká iJihova la ẹla ọjẹ́jẹ kaka ba bala o-ju ahị ọdahile nyamwụ ọngịrị nyori iJihova ka jẹ́-ẹ họ ịbaba nya anchẹ nyamwụ wuu myị́. Ọ-chụ pwokwita, Ohe kpụ iJobu ịtịya nyori Ọ kaa kpahị ju iyo ileji, lẹ Ọ ka jẹ́-ẹ kpẹhị rịrị iJobu ịnyịnyị. (Job. 38:39-41; 39:1, 5, 13-16) IJobu wẹ ka jẹ́ ang yẹẹyẹẹ u-uhye nya abwụma nya Ohe bwula ọ-kụ ẹhị yẹ ang ịlẹ Kọ họ.
2. Ịyẹ tị́ du kọọ lujwo hahị ụka ọhẹ nyọka kụ ẹhị yẹ ang ịlẹ ká iJihova họ?
2 Ahị ịnyịnyị ka jẹ́-ẹ jẹ́ ang u-uhye nya iJihova gụ ọọwa ụka kahị kụ ẹhị yẹ ang ịlẹ kọ họ. Ma, ọ kaa lujwo hahị nyọka họ ịnyị ụka ọhẹ. Kori kahị kụ́ epweji ịtụka, ọ́ ka chịkpẹẹ hahị nyọka yẹ ang ịlẹ ká iJihova họ gbuu, ẹnụ myị́ ẹnụ ka myị́. Kori kahị tị dọmwụ kụ́ epweji ịtụka ka wẹwẹ, ọ ka lahị lala o-ri áhị la ụka nyọka kụ ẹhị yẹ ụkụrwọ nya iJihova rige-rige ka myị́. Lẹ, ahị ya ẹla u-uhye nya ang odudu kọ há nyọka mwahị nya ụka bala ọ-maga nyọka kụ ẹhị yẹ ang ịlẹ ká Ohe họ wẹẹ. Ahị ka kụ ẹhị yẹ abwọlẹ ká iJihova bala iJisọsị kpa ụkụrwọ ụbwọ nya Ohe mẹ ang jẹ bala ang ọlẹ kahị ka họ nyọka jẹ́ ang gụ ọọwa bwu ang ịlẹ ká Ohe họ.
ỊYẸ TỊ́ DU KAHỊ KA KỤ ẸHỊ YẸ ANG ỊLẸ KÁ OHE HỌ?
IJihova tịtọ ká Adam ka yé ọkẹkẹnị bwu ang ịlẹ Kọ họ bala ọ-ka ju iyo ẹnyị (Yẹ ọgba 3)
3. Ịyẹ à tị́ mẹjẹ nyori iJihova tịtọ ká Adam ka yé ọkẹkẹnị bwu ang ịlẹ kọ họ?
3 IJihova tịtọ ká ọngịnyị nya ọgbanyẹ ọlẹ kọ họ ka yé ọkẹkẹnị bwu ang ịkịla ịlẹ Kọ họ. Ụka ká Ohe họ Adam, Ọ yọọ ju ịparadayịsị ọhụ́hị-hụ́hị bala ọ-ya ụkụrwọ họọ nyọka kpẹhị rịrọọ bala ọ-ka họ ká ịparadayịsị ọwẹ ka pyẹ yịrị ẹga yịrị wuu. (Ọmwụ. 2:8, 9, 15) Kụ irya jaabwọ kọ ka kpụ Adam ịpyọ kaka ba ụka kọ juwa yẹ abwọlẹ ká ajẹ nya ang wẹẹ bwu bala abwọlẹ ká ekeji juwa gu àpwụ̀ wẹẹ. O ri ihi ọtụka họ Adam nyọka kpẹhị rịrị iku nya Idẹn ọwẹ ịnyịlẹhị! IJihova myịmyị byi Adam nyori nyị ju iyo ịdatị-datị ịlụwa ẹnyị. (Ọmwụ. 2:19, 20) IJihova ka jẹ́-ẹ họ ịnyị lịlọmwụ myị́; ma, ọ ya ụkụrwọ ọwẹ ju Adam ụ-ụbwọ. Adam ka kụ ẹhị yẹ iyo ịwẹ rige-rige, yẹ abwọlẹ kị la bala ang ọlẹ kịị họ ene kọ ka jwaa ẹnyị. Ụkụrwọ ọwẹ ka kpụ Adam ịpyọ la ọhọhọ yẹẹyẹẹ. Ọ tị dọọ ụbwọ nyọka yẹ ẹla ọjẹ́jẹ nya iJihova bala abwọlẹ ká ang ịlẹ kọ họ hụ́hị bala ọ-kpẹhị nyii kaka ba.
4. (a) Ịyẹ à tị́ ri ang ọhẹ ọlẹ kọ du kahị ka kụ ẹhị yẹ ụkụrwọ ụbwọ nya Ohe? (b) Ụkụrwọ ụbwọ nya Ohe iyina à tị́ myịng lẹhị gụgụ wuu?
4 Ang ọhẹ ọlẹ kọ du kahị ka kụ ẹhị yẹ ụkụrwọ ụbwọ nya Ohe ri, Ọ tịtọ kahị ka họ ịnyị. Ọ byihi yẹkẹẹ: “Anụ hu ẹhị hwaa . . . ka uhye-ọgba wẹẹ!” Ọọwa ọ towo nyori: ‘Oowo tị́ họ ang ịwẹ wuu?’ Ọwẹwẹ nya ịtọ ẹla ọwẹ la gbagbịla. (Ayị. 40:26) IJihova à họ ang ilepwoohe bala ilodehe tụ́ ịlẹpwụ nya íhu wuu lẹ, ị tị kaa mẹ ang jẹ́ẹhị u-uhye nyamwụ. (Eje. 104:24, 25) Tị kụ irya u-uhye nya abwọlẹ ká Ohe họhị wẹẹ. Ọ họ chịkpẹẹ kọ ka kpụhị ịpyọ nyọka yẹ ang ịhụ́hị-hụ́hị ịlẹ kọ họ. Ọ myịmyị họ kahị ka jẹ́-ẹ yọyị, wo ẹla, yụbwọ gu ang, jẹ́ ịpyọ nya ang bala o-wo oru nya ang ịnyịnyị. Ang ịwẹ wuu du kahị jẹ́-ẹ yé ịpyọ ọkpụkpụ bwu ang ịdatị-datị ịlẹ ká Ohe họ.
5. Jaabwọ ká Ala iRom 1:20 ya, ányị ahị tịị yé apyobwuna bwula ọ-kụ ẹhị yẹ ụkụrwọ ụbwọ nya iJihova?
5 ỊBayịbụụ ya ang ọkpọnchị ọkịla jehi ọlẹ kọ du kahị ka kụ ẹhị yẹ ang ịlẹ ká Ohe họ. Ọ-họ ịnyị kaa mẹ ang jẹ́ẹhị u-uhye nya abwụma nya iJihova. (Wa Ala iRom 1:20.) Ọ-chụ pwokwita, ụka ka mwụrụ yẹ ang ịlẹ ká iJihova họ, à ka yẹ nyori ọ haa ụ-ụgbẹyị ọlẹbyẹbyị lụmẹ. Ang ịwẹ-ẹ́ chị ẹla ọjẹ́jẹ nyamwụ ehe ka? Tị kụ irya u-uhye nya ang iriri ịdatị-datị ịlẹ kahị kaa ri wẹẹ. Ọwẹ mẹjẹ gede-gede jaabwọ ká angịnyị ehe họ́ọ kaka ba. Ụka kahị yẹ abwụma nya iJihova bwula ang ịlẹ kọ họ, ahị kaa jọ́ọ gụ olene, ọọwa tịị guhi gbịla nyọka tụ́ jwoo chwẹẹ gụ ọọwa ịnyịnyị. Lẹẹlẹẹ, ahị kụ ẹhị yẹ agbẹyị ịhyẹ ịlẹ ká iJihova bwu kpa ang ịlẹ kọ họ mẹ ẹla ịkpọnchị jẹ angịnyị ehe wẹẹ.
OHE KPA ANG ỊLẸ KỌ HỌ MẸ ANG JẸ́ẸHỊ U-UHYE NYỊLỌMWỤ
6. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́ bwula ọ-kụ ẹhị yẹ ịchịnụ ịlẹ kịị mwụ́ bwu ẹgẹhẹ ka ẹga ọkịla?
6 IJihova kaa hu ụka ọlẹ kọ ka họ ang nọ. Ẹ-ẹpwụ nya ẹka ọnyị myị́ ọnyị bwu ocheju nya Ọya Oheeye ka ẹpwarịrị nya Ọya Ọharụ, ala Isirẹlụ kaa yẹ àpà juwa hụ bwu ọpyị nyaa yahị da ka oye-ẹtẹ. Ohe byi ala Isirẹlụ yẹkẹẹ: “Àpà-á kanyị, ị jẹ ụka kị ka nyà.” (Jer. 8:7) IJihova hu ụka nọ ha ịchịnụ ịwẹ nyọka mwụ́ bwu ẹgẹhẹ ka ẹga ọkịla. Ịnyịnyị Ọ hu ụka nọ nyọka la angịnyị eje lẹ. Jaabwọ kahị wẹẹ yẹ ịchịnụ kị juwa mwụ́ bwu ẹgẹhẹ ka ẹga ọkịla alẹ, ọ ka kpụhị ịtịya nyọka dahịhile nyori iJihova la “ụka” ọlẹ kpangga kọ ka ta odehe onyobyi ọlẹ ayịreji.—Hab. 2:3.
7. Ahị ọdahile oyina ahị tị́ ka la bwula ọ-kụ yẹ abwọlẹ ká ịchịnụ kaa hụ? (Ayịsaya 40:31)
7 IJihova kaa ya ọngịrị ha anchẹ nyamwụ. IJihova myọnụ bwula ọlọmwụ Ayịsaya nyori ọ ka ya ọngịrị ha angịnyị Nyamwụ nyọka ‘hụ lachwọ ịnyịịngịrị lala idu’ ụka kị la dẹwụ-dẹwụ lee ọ-la ọkịlẹtụ o-kpenyi. (Wa Ayịsaya 40:31.) Ala Isirẹlụ kaa yẹ jaabwọ ká idu kaa hụ ka uhye pyii-pyii la ọ-nyị́ achwọ nyaa gbuu ka. Ịchịnụ ịwẹ kaa họ ịnyị bwula ọ-tụ ọhụ ọlẹ kọọ rụ ka uhye da. Ẹlẹwẹ mẹjẹ́ẹhị nyori iJihova ka jẹ́-ẹ ya ọngịrị hahị jaabwọ kọ kaa ya ha ịchịnụ ịwẹ myị́. Ụka ka yẹ ọchịnụ ọtụka ọhẹ kọ juwa hụ ka uhye-ọgba ịnyịnyịịnyị la ọ-nyị́ achwọ nyamwụ lụmẹ ka, kpịtịya nyori iJihova ka jẹ́-ẹ ya ọngịrị hang nyọka bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama nyang myị́.
8. Ẹlịyẹ iJobu à tị́ jẹ́ bwula ọ-kụ ẹhị yẹ ụkụrwọ ụbwọ nya Ohe? Ẹlịyẹ ahị à tị́ ka jẹ́?
8 IJihova à chịla kahị ka dahịhile lẹ. IJihova da iJobu ụbwọ nyọka dahịhilọọ gụ olene-ene. (Job. 32:2; 40:6-8) Ohe gu ẹnyị nya ang lụmẹ-lụmẹ ịlẹ Kọ họ ụka kọ wẹẹ ya ẹla bala iJobu. Ang lala ịdịchụ, egbamwụ bala apya. Ọ ya ẹla u-uhye nya iyo lala ẹna ọlẹpwamẹ bala ụnyịrẹ ịnyịnyị. (Job. 38:32-35; 39:9, 19, 20) Ang ịwẹ wuu ri ang-ẹjẹẹ nya ọháha, ẹla ọjẹ́jẹ ọ-la ọchụme-ka bala ọngịrị ọtụka nya Ohe. Bwula ẹla oyaya ọwẹ, iJobu jẹ́ dahịhile iJihova gụ olene. (Job. 42:1-6) Ịnyịnyị, ụka kahị kụ ẹhị yẹ ang ịlẹ ká Ohe họ, ọ kaa kpụhị ịtịya nyori Ọ la ẹla ọjẹ́jẹ yẹẹyẹẹ bala ọ-la ọngịrị gụ́ụhị. Ọ ka jẹ́-ẹ chị akama nyahị eju myị́, ọ tị nwụlanọ nyọka họ ịnyị. Ẹlẹwẹ ka jẹ́-ẹ ju ahị ọdahile nyahị ọngịrị ẹ-ẹga nyamwụ.
IJISỌSỊ KPA ANG ỊLẸ KÁ OHE HỌ MẸ ANG JẸ U-UHYE NYA ADAMWỤ
9-10. Ẹlịyẹ ẹnụ bala enyi à tị́ mẹjẹ́ẹhị u-uhye nya iJihova?
9 IJisọsị jẹ́ ang u-uhye nya ụkụrwọ ụbwọ nya Ohe yẹẹyẹẹ. Lala “ọlịbańg,” ọ họ ụkụrwọ bala Adamwụ ụka Kọ họ odehe ọlẹ. (Etu 8:30) Ị-ịlahị nyọọwa, ụka ká iJisọsị jam odehe, ọ kpa ụkụrwọ ụbwọ nya Ohe mẹ ang jẹ angịjụgbẹyị nyamwụ u-uhye nya Adamwụ. Kụ ẹhị yẹ ẹla ịhyẹ ịlẹ kọ mẹjẹ lẹẹ wẹẹ.
10 IJihova kaa mẹ ọháha jẹ ẹ-ẹga nya ọng myị́ ọng. Ẹ-ẹpwụ nya Ang Ọmẹjẹ Oluhye nya Ọgbọdọ, iJisọsị kpa irya nya angịjụgbẹyị nyamwụ ka ẹga nya ụkụrwọ ụbwọ nya Ohe imiiye ịhyẹ ịlẹ ká iru nya angịnyị kaa yẹhị da bwee, kị ri ẹnụ bala enyi. Ang ịwẹ baba yẹẹyẹẹ hahị nyọka kịnyaa la ọ-hịhị. Ọ chịkpẹẹ ká iJihova ka pwa la ọ-ya ang ịwẹ ha angịlẹ kị myị gbịgba họọ ka myị́. Ma, ọ kaa chị ẹnụ bala o-do enyi ha angịnyị wuu ẹ-ẹpwụ nya ọháha. (Mat. 5:43-45) IJisọsị kpa ẹlẹwẹ mẹ ang jẹ angịjụgbẹyị nyamwụ nyori iJihova tịtọ kahị ka mẹ ọháha jẹ ẹ-ẹga nya ọng myị́ ọng. Ụka myị́ ụka ká ẹnụ-ụ́ chị la ịnyịrọ chịhị ila bwebweebwe lee enyi do la ịnyịrọ kpụhị nyii, ahị ka jẹ́-ẹ kụ irya u-uhye nya ọháha ọlẹ ká iJihova la ha angịnyị wuu. Ọgụ-ẹpẹtẹ nyamwụ ka guhi gbịla nyọka mẹ ọháha ụma ọlịnyị jẹ bwula o-ya ẹla nya Ohe je ọng myị́ ọng.
11. Ányị ọ-kụ ẹhị yẹ ịchịnụ à tị́ ka juhi ọhụ myị́?
11 IJihova kaa họ ịbaba nya ugbinyịrọ nyahị hahị. Ẹ-ẹpwụ nya ang ọmẹjẹ nya iJisọsị ọwọwa, ọ myịmyị yẹkẹẹ: “Anụ me irya chajị nya ịchịnụ iluhye-ọgba wẹẹ. Anụ dọmwụ yẹ ọchịnụ ọhẹ-lọhẹ kọ kaa wu ẹrụ lee o-juwa tọ ang ẹ-ẹrụ lee o-juwa hu ang bwu ẹrụ nyamwụ kpa kaka gu ukuna nyamwụ kpong-kpong ẹnẹnẹhẹ lẹ? Ma, Ohe Oluhye Adanụ olepwoohe tị wẹẹ kpaa la ang oriri ẹnụ myị́ ẹnụ wuu.” Ọ chịkpẹẹ ká angịlẹ kị wẹẹ ke ụrụ wo ẹla nya iJisọsị ka yẹ ịchịnụ juwa hụ u-uhye ụka kọ taa wo nyori: ‘Ánụ jẹ́ yẹkẹẹ, ịwa nyị kpụ ịnya ọtụka ị-ịlahị nya Ohe Oluhye gụ ịchịnụ ịwẹ ka?’ (Mat. 6:26) Bwula ụgbẹyị ọnyịịla ọlịịwẹ, iJisọsị dahị ụbwọ nyọka yẹ nyori iJihova ka kpẹhị rịrịịhị! (Mat. 6:31, 32) Ẹla ọlẹ ká ụkụrwọ ụbwọ nya Ohe mẹjẹ wẹ kịnyaa la ọ-ju anchẹ nya iJihova ị-la ọmyịmyị ọhụ daalẹ wẹẹ. Ọkịlẹṭu kpụ ọọnahị ọyẹẹnọ ọhẹ kọọ ye ịlahị nya ụgbẹyị ịị Spain enyi ọọlajị nyọlẹ kọ yé ẹga o-pwoku nyọka kụ́ ka. Ma ụka kọ yẹ ịchịnụ kị juwa ri ajẹ nya ang bala egbe nya ekeji, ọ yé ọhụ ojuju. Ọ yẹkẹẹ: “Ịchịnụ ịwẹ kpụm ịtịya nyori iJihova kaa kpahị jwaa, lẹ ọ ka kpẹhị rịrịm ịnyịnyị.” Nyọlẹ kọ nọ pyịnyẹng, ọọnahị ọwẹ yé ẹga kọ ka kụ́.
12. Ẹlịyẹ ụpwụ nya ịMatiyu 10:29-31 à tị́ ya ká egwe mẹjẹ́ẹhị u-uhye nya iJihova?
12 Ọngọngọọng nyahị kpụ ịnya ị-ịlahị nya iJihova. Ene ká iJisọsị du alẹrụ nyamwụ kpehe nyọka ya ẹla nya Ohe, ọ daa ụbwọ kị ka juhi nya angị kaa taa pyịpyị ka. (Wa ịMatiyu 10:29-31.) Ọ họ ịnyị bwula o-ya ẹla u-uhye nya ịchịnụ nya egwe ịlẹ kị dịda gụgụ wuu ọ-ọpyị nya Isirẹlụ. Ịchịnụ ịwẹ-ẹ́ kpụ ịnya gbuu ụka ká iJisọsị jam odehe ka. Ma ọ tị byi angịjụgbẹyị nyamwụ nyori: “Ọhẹ-lọhẹ lẹpwụ nyaa á tị kaa chabwọ bwu uhye kaka gbu myị́ ẹ-ẹkpẹ nya Ohe Oluhye ọjẹ́jẹ ene ka lẹ ka.” Ọọwa ọ myịmyị yẹkẹẹ: “Anụ ayịdang kpụ ịnya ọtụka ị-ịlahị nya Ohe Oluhye lụmẹ gụ iru nya egwe.” IJisọsị ya ahị ọdahile ha angịjụgbẹyị nyamwụ nyori ọngọngọọng nyaa kpụ ịnya lụmẹ ị-ịlahị nya iJihova, lẹ ị́ baba nyọka juhi nya ọtụpyịpyị kpong-kpong ka. Angịjụgbẹyị nya iJisọsị ka kpịtịya nya omyi ẹla nyamwụ ọwẹ ụka kị ja kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ e-epweji ịtụka bala ichiche kị chẹhị ka yẹ egwe. Ụka myị́ ụka ká chẹhị kaka yẹ ọchịnụ ochiche ọhẹ, kpịtịya nyori à ju apyobwuna ha iJihova chajị ahụ ịnyịnyị “kpụ ịnya ọtụka ị-ịlahị nya Ohe Oluhye lụmẹ gụ iru nya egwe.” Bwula ụbwọ ọdada nyamwụ, á baba nyọka juhi ụka ká angịkịla á juwa tụng pyịpyị ka.—Eje. 118:6.
ÁNYỊ AHỊ TỊ́ KA BWU JẸ́ ANG GỤ ỌỌWA U-UHYE NYA OHE BWULA ANG ỊLẸ KỌ HỌ?
13. Ịyẹ à tị́ ka dahị ụbwọ nyọka jẹ́ ang bwu ụkụrwọ ụbwọ nya Ohe?
13 Ahị ka jẹ́-ẹ jẹ́ ang ịkịla lụmẹ-lụmẹ u-uhye nya iJihova bwula ụkụrwọ ụbwọ nyamwụ. Ụ-ụgbẹyị oyina tị́? Họhẹ-họhẹ, ahị baba nyọka mwahị nya ụka kahị ka kụ ẹhị yẹ ụkụrwọ ụbwọ nya Ohe. Ang ọkịla ri, ahị baba nyọka kụ irya ju ẹla ọlẹ ká ang ịwẹ mẹjẹ́ẹhị u-uhye nya iJihova. Ọ́ ka chịkpẹẹ lụmẹ hahị ụka wuu nyọka họ ẹla ịwẹ ka myị́. Ọọnahị ọnyang ọhẹ bwu Cameroon ko ri Géraldine yẹkẹẹ: “Ị kpam nwà e-epweji ọtụka, lẹ m̀ kaa maga nyịlẹhị-ịlẹhị nyọka kụ ẹhị yẹ ụkụrwọ ụbwọ nya Ohe.” Ọngọgbahị nya ọjịra-jịra ọhẹ kọ ri Alfonso ya ịnyịnyị yẹkẹẹ: “M̀ wẹ ka jẹ́ nyori m̀ baba kam ka hu ụka nọ nyọka ji ụbwọọm chajị kam ka jẹ́-ẹ kụ ẹhị yẹ ụkụrwọ ụbwọ nya iJihova bala ọ-kụ irya ju ẹla ọlẹ ká ang ịwẹ mẹjẹ́m u-uhye nyamwụ.”
Ụka ká iDevidi kụ ẹhị yẹ akụrwọ ụbwọ nya Ohe ịlẹ kị dagaga jwoo, ọ kụ irya ju ẹla ọlẹ ká ang ịwẹ mẹjọ́ọ́ u-uhye nya iJihova (Yẹ ọgba 14)
14. Ẹlịyẹ iDevidi à tị́ jẹ́ ụka kọ kụ irya ju ụkụrwọ ụbwọ nya Ohe?
14 IDevidi kụ irya kpori-kpori ju ụkụrwọ ụbwọ nya Ohe. Ọ byi iJihova yẹkẹẹ: “M̀ chẹhị yẹ uhye-ọgba ọlẹ ka kpa ụbwọ nya ịlọng họ wuu, ọya bala ịdịchụ ịlẹ ka ya ji ẹgẹgẹẹga nyaa. Ịịyẹ ọngịnyị à tị ri kaahụ Ohe Oluhye me irya me jwọọ ịnyị-ị̄?” (Eje. 8:3, 4) Jaabwọ ká iDevidi wẹẹ gbẹhị da egbamwụ lepwodu, ọ́ mwụrụ yẹ ụ́hị nya ịdịchụ ị-ịwẹ kem ka. Ọ kụ irya ju ẹla ọlẹ ká ịdịchụ ịwẹ mẹjọ́ọ u-uhye nya Ohe ịnyịnyị. Ọ wẹ ka jẹ́ jaabwọ ká iJihova la ụmụmẹ kaka ba. Ụka ọkịla, iDevidi kụ irya ju abwọlẹ ká ịnyịrọ nyamwụ bwu nwà ẹ-ẹpwụ nya ori-ụma nya ịnamwụ. Jaabwọ kọ wẹẹ kụ irya u-uhye nya ẹla ọlẹbyẹbyị ọwẹ, ẹla ọjẹ́jẹ nya iJihova myọọ lẹhị gụ olene.—Eje. 139:14-17.
15. Ya ọ-chụ pwokwita nya abwụma nya iJihova ịlẹ ka yẹ ẹ-ẹpwụ nya ụkụrwọ ụbwọ nyamwụ wẹẹ. (Eje Ọnyịịla 148:7-10)
15 Lala iDevidi, ọ ka chịkpẹẹ hahị nyọka yẹ akụrwọ ụbwọ nya Ohe ịlẹ kahị ka jẹ́-ẹ kụ irya ju rige-rige myị́. Ang ịlịnyị ji lụmẹ-lụmẹ ịlẹ kị ka jẹ́-ẹ dahị ụbwọ wẹ ka jẹ́ iJihova gụ ọọwa. Ọ-chụ pwokwita, à ka jẹ́-ẹ yẹ ọngịrị nya iJihova ụka ká ẹnụ-ụ́ chị la ịnyịrọ chịng ila bwebweebwe. (Jer. 31:35) Kụ irya u-uhye nya ẹla ọjẹ́jẹ nya iJihova ụka ka yẹ ọchịnụ kọ juwa nọ awụ nyamwụ. Kụ irya ju abwọlẹ ká iJihova la irya nya ọ-duuhi ẹlẹhụ ụka ká yẹ ebwu kọ juwa rụnyẹ ku ọgbẹ nyamwụ ịnyịnyị wẹẹ. Myịmyị ji iJihova obe ọhọhọ chajị nya ọháha nyamwụ ụka myị́ ụka ka yẹ ịnịna kọ juwa kọ ayịlọ bala ọnyị nyamwụ. Ahị la iwe lụmẹ-lụmẹ nyọka jẹ́ ang u-uhye nya iJihova chajị ang ịlẹ kọ họ kaa yogbo họọ, kori kị ri ang ichiche lee ịtụka, ang i-juhi chwẹẹ lee ang i-ji lụrụ wẹwẹ.—Wa Eje Ọnyịịla 148:7-10.
16. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka cheje nyọka họ?
16 Ohe nyahị la ọháha, ọ la ẹla ọjẹ́jẹ bala ọngịrị. Ang ịlẹ wuu kọ họ tị hụ́hị ịnyịnyị. Ahị ka jẹ́-ẹ jẹ́ ang u-uhye nya abwụma nyamwụ ịwẹ bala ịkịla kori kahị kụ ẹhị rige-rige yẹ ụkụrwọ ụbwọ nya Ohe ịlẹ kị dagaga juhi. Lẹ, ahị wuu a hu ụka nọ nyọka kụ ẹhị yẹ ụkụrwọ ụbwọ nya Ohe ụka myị́ ụka bala ọ-kụ irya ju ẹla ịlẹ ká ang ịịwa mẹjẹ́ẹhị u-uhye nya iJihova mẹ. Bwula ọ-họ ịnyị, ahị ka tụ́ ju Ọngọ Họhị chwẹẹ gụ ọọwa. (Jem. 4:8) Ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọ-ba ọlẹ ba, ahị ka yẹ jaabwọ ká adịda bala ịnịna ka jẹ́-ẹ kpa ụkụrwọ ụbwọ nya Ohe da anyị nyaa ụbwọ nyọka tụ́ jwoo chwẹẹ.
EJE 5 Ụkụrwọ Ẹbyẹbyị nya Ohe Oluhye
a Ang ịlẹ ká iJihova họ la ẹbyẹbyị lụmẹ. Bwu ọngịrị ọtụka nya ẹnụ kaka ju ka àpwụ̀ nya ịfịlawa ichiche-ichiche, ụkụrwọ nyamwụ họhị ahịbwuu. Ị ka jẹ́-ẹ mẹ ang jẹ́ẹhị yẹẹyẹẹ u-uhye nya ụma nya Ohe ọlẹ ko ri ịnyịnyị. Ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ, ahị ka ya ẹla u-uhye nya ang odudu kahị ka kụ ẹhị yẹ ang ịlẹ ká iJihova họ rige-rige bala abwọlẹ ká ọ-họ ịnyị ka jẹ́-ẹ dahị ụbwọ tụ́ ju Ohe chwẹẹ gụ ọọwa.
