1. Inki sadisaka Yobi na kuzaba mbote Yehowa?

 NA MASOLO yonso yina Yobi solulaka na luzingu na yandi, disolo yina yandi solulaka ti Yehowa bendaka kibeni dikebi na yandi kuluta masolo yonso ya nkaka. Na disolo yina, Yehowa songaka Yobi na kutala bima ya kuyituka yina Yehowa salaka. Yo sadisaka Yobi na kubakisa nde Yehowa kele mayele mpi yo ndimisaka yandi nde Yehowa ke pesaka bansadi na yandi bima yina bo ke vandaka ti yo mfunu. Mu mbandu, Yehowa yibusaka Yobi nde yandi ke pesaka bambisi bima yonso yina bo ke vandaka ti yo mfunu, yo yina yandi ta lungisa mpi bampusa ya Yobi. (Yobi 38:39-41; 39:1, 5, 13-16) Ntangu Yobi talaka bima ya kuyituka yina Nzambi salaka, yo sadisaka yandi na kubakisa bikalulu ya Nzambi.

2. Sambu na nki yo lenda vanda mpasi na kutala mbote-mbote bima yina Nzambi me salaka?

² Beto mpi lenda longuka mambu mingi ya me tala Yehowa kana beto ke tala mpi mbote-mbote bima yina yandi me salaka. Kansi bantangu ya nkaka, yo lenda vanda mpasi na kusala yo. Kana beto ke zingaka na mbanza mosi ya nene, yo lenda vanda mwa mpasi sambu beto mona bima mingi yina Nzambi me salaka. Ata kana beto ke zingaka na kisika yina bima yina Nzambi salaka kele mingi, beto lenda vanda ve ti ntangu ya kutala yo mbote-mbote. Yo yina, beto tadila sambu na nki yo kele mfunu mingi na kubaka ntangu mpi na kusala bikesa ya kutala mbote-mbote bima yina Nzambi salaka. Beto ta tubila mutindu Yehowa mpi Yezu sadilaka bima yina kele na lugangu sambu na kulonga bantu. Beto ta tubila mpi malongi ya nkaka yina beto lenda baka na lugangu.

3. Inki ke monisa nde Yehowa zolaka nde Adami kusepela ti bima yina yandi salaka?

³ Yehowa zolaka nde Adami ti Eva kusepela ti bima yina yandi  salaka. Ntangu Nzambi salaka Adami, yandi pesaka yandi kisalu mosi ya mfunu ya kukeba paladisu mpi ya kufulusa yo. (Kuy. 2:8, 9, 15) Yindula kiese yina Adami waka ntangu yandi monaka bankeni ke mena mpi bintuntu ke yela. Adami vandaka ti dibaku ya nene ya kukeba kilanga ya Edeni. Yehowa pesaka mpi Adami mukumba ya kupesa bambisi bazina. (Kuy. 2:19, 20) Yehowa lendaka kupesa bambisi bazina yandi mosi. Kansi, yandi pesaka Adami mukumba yina. Ntembe kele ve nde, na ntwala ya kupesa konso mbisi zina, Adami vandaka kulonguka yo mbote-mbote, kutala mutindu yo kele mpi bikalulu na yo. Adami sepelaka ti kisalu yina. Yo sadisaka yandi na kubakisa nde Yehowa kele mayele mpi nde Yehowa me zaba kusala kisalu mbote.

4. (a) Sambu na nki beto fwete tala mbote-mbote bima yina Nzambi salaka? (b) Inki bima ya Nzambi salaka ya nge ke sepelaka ti yo mingi kibeni?

⁴ Yehowa ke zolaka mpi nde beto tala mbote-mbote bima yina yandi me salaka. Yehowa ke songa beto nde: “Beno tombula meso na beno na zulu mpi beno mona.” Na nima yandi ke yula nde: “Nani me salaka bima yai?” Mvutu kele pwelele. (Yez. 40:26) Yehowa salaka bima ya kuyituka yonso ya kele na zulu, na ntoto mpi na nzadi-mungwa. Bima yina yonso ke longa beto mambu na yandi. (Nk. 104:24, 25) Mu mbandu, yindula mutindu Nzambi me salaka beto bantu. Yandi me pesaka beto makuki ya kutala mpi ya kusepela ti bima ya kitoko yina kele na lugangu. Yandi me pesaka beto makuki ya kumona, ya kuwa, ya kusimba, ya kuwa ntomo ya bima mpi ya kuwa nsudi. Makuki yina ke sadisaka beto na kusepela ti bima yina yandi me salaka.

5. Mutindu Baroma 1:20 ke monisa yo, nki mambote beto ke bakaka ntangu beto ke talaka bima yina Nzambi salaka?

⁵ Biblia ke songa beto kikuma ya nkaka ya mfunu ya fwete pusa beto na kutala mbote-mbote bima yina Nzambi me salaka. Yo ke sadisaka beto na kuzaba bikalulu ya Yehowa. (Tanga Baroma 1:20.) Mu mbandu, tala bima yina Yehowa salaka mpi tala mutindu yandi yidikaka yo mbote-mbote. Yo ke monisa nde Nzambi kele mayele mingi. Yindula madia mingi yina beto ke vandaka ti yo. Yo ke monisa pwelele nde Nzambi ke zolaka bantu mingi kibeni. Kana beto ke mona bikalulu ya Yehowa na bima yina yandi me salaka, yo ta sadisa beto na kuzaba yandi mbote mpi yo ta pusa beto na kukwenda pene-pene na yandi. Beto tadila ntangu yai mutindu Yehowa ke sadilaka lugangu sambu na kulonga beto malongi ya mfunu.

6. Inki dilongi beto ke baka na bandeke yina ke salaka ba voyage?

⁶ Yehowa ke vandaka ti kalandrie. Konso mvula, banda na nsuka ya février tii na kati-kati ya  mai, bantu ya Izraele vandaka kumona mutindu bandeke yina bo ke bingaka mubila vandaka kupumbuka mpi kukwenda na ndambu ya nordi. Nzambi songaka bantu ya Izraele nde: “Mubila na zulu ke zabaka bansungi na yo.” (Yer. 8:7) Yehowa tulaka ntangu yina bandeke yina vandaka kukwenda na ndambu ya nkaka. Mutindu mosi mpi, yandi me tulaka ntangu yina yandi ta fwa bantu ya mbi. Bubu yai, ntangu beto ke monaka bandeke yina ke salaka ba voyage ke kwenda bisika ya nkaka, yo ke yibusaka beto na kundima nde Yehowa me ‘tulaka ntangu’ yina yandi ta fwa nsi-ntoto yai ya mbi.​—Hab. 2:3.

7. Mutindu ndeke mosi ke pumbukaka ke ndimisa beto nki? (Yezaya 40:31)

⁷ Yehowa ke pesaka bansadi na yandi ngolo. Na nzila ya Yezaya, Yehowa tubaka nde yandi ta pesa bansadi na yandi ngolo sambu bo “pumbuka na mapapu bonso bango-zulu” ntangu bo me lemba nitu. (Tanga Yezaya 40:31.) Bantu ya Izraele vandaka kumona mutindu bango-zulu vandaka kupumbuka kukonda kubula mapapu na yo mingi. Yo vandaka sambu bo vandaka kusadila mupepe yina vandaka kuluta. Yo ke yibusa beto nde Yehowa ta pesa beto ngolo mutindu yandi ke pesaka bandeke yina ngolo. Ntangu nge ke mona ndeke mosi ya nene ke mata kibeni na zulu mpi yo ke sala ve bikesa mingi ya kubula mapapu na yo, kuvila ve nde Yehowa ta pesa nge ngolo ya kukanga ntima na bampasi na nge.

8. Ntangu Yobi talaka bima yina Nzambi salaka, nki yo longaka yandi mpi yo ke longa beto nki?

⁸ Yo me fwana nde beto tudila Yehowa ntima. Yehowa sadisaka Yobi na kukuma kutudila yandi diaka ntima mingi. (Yobi 32:2; 40:6-8) Ntangu yandi vandaka kusolula ti Yobi, Yehowa tubilaka bima mingi yina yandi salaka. Mu mbandu, bambwetete, matuti mpi bansemo ya nzasi. Yehowa tubilaka mpi bambisi, mu mbandu ngombe ya mfinda mpi mpunda. (Yobi 38:32-35; 39:9, 19, 20) Bima yina yonso ke monisa nde Yehowa kele ngolo mingi, yandi kele zola mpi yandi kele mayele mingi. Mambu yina bo solulaka sadisaka Yobi na kukuma kutudila diaka Yehowa ntima mingi. (Yobi 42:1-6) Ntangu beto ke talaka bima yina Yehowa me salaka, yo ke yibusaka beto nde Yehowa kele mayele mingi mpi yandi kele ngolo mingi kuluta beto. Yandi ta manisa mpi bampasi na beto yonso. Kuzaba mambu yina ta sadisa beto na kukuma kutudila yandi ntima mingi.

9-10. Ntangu mpi mvula ke longa beto nki sambu na Yehowa?

⁹ Yezu zabaka mbote bima yina Yehowa me salaka. Sambu yandi vandaka “kapita ya kisalu,” yandi vandaka kusadisa Tata na yandi na kusala bima yonso. (Bing. 8:30) Na nima ntangu Yezu vandaka awa na ntoto, yandi sadilaka bima yina kele na lugangu sambu na kulonga balongoki na yandi mambu ya me tala Tata na yandi. Beto tadila mwa mambu yina yandi longaka bo.

¹⁰ Yehowa ke zolaka bantu yonso. Na Disolo na Zulu ya Ngumba, Yezu bendaka dikebi ya balongoki na yandi na bima zole, yina bantu mingi ke yindulaka ve nde yo ke monisaka nde Nzambi ke zolaka bantu. Bima yango kele ntangu mpi mvula. Ntangu mpi mvula kele mfunu mingi sambu na luzingu. Yehowa lendaka kubuya kupesa bantu yina ke lemfukilaka yandi ve bima yina. Kansi yandi ke basisaka ntangu mpi yandi ke nokisaka mvula sambu na bantu yonso. (Mat. 5:43-45) Yezu sadilaka bima yina sambu na kulonga balongoki na yandi nde Yehowa ke zolaka nde beto zola bantu yonso. Konso ntangu yina beto ke talaka mutindu ntangu ke dindaka mpi konso ntangu yina beto ke monaka mvula ke noka, beto lenda yindula mutindu Yehowa ke zolaka bantu yonso. Mbandu na yandi ke pusa beto na kulonga bantu yonso nsangu ya mbote sambu na kumonisa nde beto ke zolaka bo.

11. Inki mutindu kutala bandeke lenda pesa beto kikesa?

¹¹ Yehowa ke pesaka beto bima yina beto kele ti yo mfunu. Na disolo yina na zulu ya ngumba,  Yezu tubaka mpi nde: “Beno tala mbote-mbote bandeke ya zulu; yo ke kunaka ve nkeni, yo ke katulaka ve bambuma, mpi yo ke bumbaka ve bima na nzo. Kansi, Tata na beno yina kele na zulu ke pesaka yo madia.” Mbala ya nkaka, bantu yina Yezu vandaka kulonga vandaka kumona bandeke ke pumbuka ntangu yandi yulaka bo nde: “Keti beno kele ve mfunu mingi kuluta yo?” (Mat. 6:26) Na zola yonso, Yezu sadisaka beto na kubakisa nde Yehowa ta pesa beto bima yina beto kele ti yo mfunu. (Mat. 6:31, 32) Malongi yina beto ke bakaka na lugangu ke landaka kupesa bansadi ya Yehowa yina ke landaka kusadila yandi na mutindu ya mbote kikesa. Mpangi-nkento mosi ya leke yina kele mupasudi-nzila mpi ke zingaka na Espagne lembaka nitu sambu yandi vandaka ve kuzwa kisika ya mbote ya kuzinga. Kansi ntangu yandi monaka bandeke ke dia bankeni mpi bambuma ya fioti, yandi bakaka kikesa. Yandi ke tuba nde: “Bandeke yina yibusaka mono nde Yehowa ke pesaka bo bima yina bo kele ti yo mfunu mpi nde yandi ta pesa mono bima yina mono kele ti yo mfunu.” Ntangu fioti na nima, yandi zwaka kisika ya mbote ya kuzinga.

12. Mambu yina Matayo 10:29-31 ke tuba sambu na tu-bandeke ke longa nge nki sambu na Yehowa?

¹² Yehowa ke bakaka konso muntu na kati na beto na valere. Na ntwala nde Yezu kutinda bantumwa na yandi sambu na kulonga, yandi siamisaka bo na kuwa ve bantu yina ke telemina bo boma. (Tanga Matayo 10:29-31.) Sambu na kusala yo, yandi tubilaka kandeke mosi yina bantu vandaka kuzaba mingi na Izraele. Bo vandaka kuteka tu-bandeke yina na ntalu fioti kibeni na bilumbu ya Yezu. Kansi yandi songaka balongoki na yandi nde: “Ata mosi ve na kati na yo ta bwa na ntoto kukonda nde Tata na beno kuzaba yo.” Na nima, yandi tubaka nde: “Beno kele na mfunu mingi kuluta tu-bandeke mingi.” Yezu vandaka kundimisa balongoki na yandi nde, Yehowa vandaka kubaka konso muntu na kati na bo na valere. Yo yina, bo vandaka ve ata ti kikuma mosi ya kuwa mbangika boma. Ntembe kele ve nde, balongoki vandaka kuyibuka mambu yina Yezu vandaka kusonga bo ntangu bo vandaka kumona tu-bandeke yina na bambanza mpi na babwala yina bo vandaka kulonga nsangu ya mbote. Konso ntangu yina nge ke mona ka-ndeke ya fioti, kuvila ve nde Yehowa ke bakaka nge na valere sambu nge mpi “kele na mfunu mingi kuluta tu-bandeke mingi.” Yezu ta sadisa nge na kuwa ve boma na ntwala ya mbangika.​—Nk. 118:6.

13. Inki mutindu beto lenda baka malongi na bima yina Nzambi me salaka?

¹³ Beto lenda longuka diaka mambu mingi ya Yehowa na nzila ya bima yina yandi me salaka. Inki mutindu? Ya ntete, beto fwete baka ntangu ya kutala mbote-mbote bima yina yandi me salaka. Na nima, beto fwete yindula mambu yina bima yango ke longa beto sambu na Yehowa. Yo lenda vanda ve pete ntangu yonso na kusala yo. Mpangi Géraldine na Cameroun ke tuba nde: “Mono yelaka na mbanza, yo yina yo lombaka nde mono sala bikesa sambu na kutala mbote-mbote bima yina Nzambi me salaka.” Mpangi  Alfonso yina kele nkuluntu ke tuba nde: “Mono me bakisaka nde yo ke lombaka nde mono yidika ntangu mpi mono vanda mono mosi sambu na kutala mbote-mbote bima yina Nzambi me salaka mpi kuyindula mingi mambu yina yo ke longa mono sambu na yandi.”

14. Inki Davidi bakisaka ntangu yandi vandaka kuyindula bima yina Nzambi salaka?

¹⁴ Davidi vandaka kuyindula na mudindu bima yina Nzambi me salaka. Yandi songaka Yehowa nde: “Kana mono tala zulu na nge, bisalu ya misapi na nge, ngonda ti bambwetete yina nge me yidikaka, muntu kele nani sambu nge yindula yandi?” (Nk. 8:3, 4) Ya kieleka, ntangu Davidi vandaka kutala zulu na mpimpa, yandi vandaka kusuka kaka ve na kutala bambwetete yonso. Yandi vandaka mpi kuyindula mingi mambu yina bambwetete yina vandaka kulonga yandi sambu na Nzambi. Yandi bakisaka nde Yehowa kele mayele mingi mpi ngolo mingi. Bantangu ya nkaka, Davidi vandaka kuyindula mutindu yandi yelaka na divumu ya mama na yandi. Ntangu yandi vandaka kuyindula mutindu nitu na yandi salamaka na mutindu ya kuyituka, yandi kumaka kumonisa diaka ntonda mingi sambu na mayele ya Yehowa.​—Nk. 139:14-17.

15. Pesa bambandu ya ke monisa mutindu nge monaka bikalulu ya Yehowa na bima yina yandi me salaka. (Nkunga 148:7-10)

¹⁵ Bonso Davidi, yo kele ve kaka mfunu nde nge kwenda kisika mosi ya ntama sambu na kutala bima yina Nzambi me salaka mpi kuyindula mingi sambu na yo. Kana nge tala kaka kisika yina nge kele, nge lenda bakisa bikalulu mingi ya Yehowa. Mu mbandu, yindula ngolo ya Yehowa ntangu nge ke wa tiya ya ntangu na mpusu na nge. (Yer. 31:35) Yindula mayele ya Nzambi ntangu nge ke mona ndeke ke tunga buyambu na yo. Kana kamwana-mbwa ke sakana ti mukila na yo, yo ke sekisaka. Yo ke monisa nde Yehowa kele Nzambi ya kiese mpi yandi ke zolaka nde beto sepela ti luzingu. Pesa Yehowa mersi sambu na zola na yandi ntangu nge ke tala mama mosi ke sakana ti mwana na yandi. Beto kele ti mabaku mingi ya kulonguka mambu ya Yehowa sambu bima yonso yina yandi me salaka, yo vanda nene to fioti, yo vanda pene-pene to ntama ke kumisaka yandi.​—Tanga Nkunga 148:7-10.

16. Inki beto fwete sala?

¹⁶ Nzambi na beto kele mayele mingi, yandi ke zolaka beto, yandi kele ngolo mingi mpi bima yonso yina yandi me salaka kele kitoko. Beto ta zaba bikalulu na yandi yina mpi bikalulu na yandi mingi ya nkaka kana beto tala mbote-mbote bima yina yandi me salaka. Mbala na mbala, beto fwete baka ntangu ya kutala bima yina Yehowa me salaka mpi kuyindula mambu yina yo ke longa beto sambu na Yehowa. Kana beto sala mutindu yina, beto ta kwenda kibeni pene-pene ya Ngangi na beto. (Yak. 4:8) Na disolo ya ke landa, beto ta mona mutindu bibuti lenda sadila bima yina Yehowa me salaka sambu na kusadisa bana na bo na kukwenda pene-pene ya Yehowa.