1. Yinki sadisá Yobi na kuzaba dyaka mingi Yehova?

 NA LUZINGU ya yandi, Yobi kuzwá masolo mingi na bantu. Kasi disolo yina yandi kuzwá na Yehova lutilá masolo nyonso. Na disolo yina, Yehova zonzá na Yobi na kutala mwa bima ya kitoko yina yandi yidikaka. Ya zolá sadisa Yobi na kuzaba ti Yehova ke na ndwenga. Mpe ya zolá kulisa kiminu ya Yobi ti Yehova ke na ngolo ya kupesa bisadi ya yandi nyonso yina ba ke na yawu nsatu. Na kifwani, Yehova bambulá Yobi ti yandi ke kipeke bibulu. Na yawu, yandi lendá kipe mpe Yobi. (Yobi 38:39-41; 39:1, 5, 13-16) Ntangu Yobi talá mwa bima yina Yehova yidiká, yandi longoká bamambu mingi na yina me tadila kimuntu ya Nzambi.

2. Samu na yinki ya lenda vanda mpasi na kubaka ntangu na kutala bima yina Yehova yidikaka?

² Beto mpe lenda longoka dyaka mingi na yina me tadila Nzambi ya beto ntangu beto ke talá bima yina yandi yidikaka. Kasi bantangu ya nkaka, ya ke mpasi na kusala yawu. Kana beto ke vandá na ville, ya lenda vanda mpasi na beto na kutala bima yina Yehova yidikaka. Mpe ata ti beto ke vandá na bwala, ya lenda vanda mpasi na beto na kubaka ntangu na kutala yawu. Na yawu, na disolo yayi beto ke zonzila samu na yinki beto me bonga kubaka ntangu mpe kusala bangolo na kutala bima yina Yehova yidikaka. Beto ke tala wa’ faso Yehova mpe Yesu sadilá bima yango samu na kulonga bantu, mpe yinki beto lenda sala samu na kulongoka bamambu ya nkaka na bima yina Yehova yidikaka.

3. Yinki ke na lakisá ti Yehova vandá na nsatu ti Adami sepela na bima yina yandi yidikaka?

³ Yehova vandá na nsatu muntu ya ntete sepela na bima yina yandi yidikaka. Ntangu Nzambi yidiká Adami, yandi tulak’ yandi na kati ya paradiso, kisika mosi ya kitoko. Mpe yandi pesak’ yandi kisalu ya kukipe kisika yina, mpe kusala ti ntoto nyonso kuma paradiso. (Kub. 2:8, 9, 15) Kanisa na kilengi yina vandá na Adami ntangu yandi vandá tala bayinti kukula, mpe bafololo kubasika. Ya vandá bweso ya nene samu na Adami na kukipe bilanga ya Edeni. Yehova lombá mpe na Adami na kupesa bibulu bankumbu. (Kub. 2:19, 20) Yehova vandá na makoki ya kupesa bibulu nyonso bankumbu. Kasi yandi pesá kisalu yayi na Adami. Ntembe ve, tekila Adami pesa bibulu bankumbu, yandi vandá baká ntangu na kutala bawu mbote-mbote samu kuzaba bima yina vandá na bawu, mpe faso ya bawu ya kuvanda. Ntembe ve, Adami vandá sepela na kusala kisalu yayi. Ntangu ya nkaka, kisalu yayi pesá Adami bweso ya kutala dyaka ti Yehova ke na dwenga, mpe ti bima nyonso yina yandi yidiká ke mbote mpe kitoko.

4. a) Wapi yina ke mosi ya bamambu yina zolá nata beto na kutala bima yina Yehova yidikaka? b) Na kati ya bima yina Yehova yidiká, wapi yina nge ke sepelá na yawu?

⁴ Mosi ya bamambu yina zolá nata beto na kutala mbote-mbote bima yina Yehova yidiká ke ti yandi zola beto sala yawu. Yandi me zonza na beto: ‘Beno nanguna meso ya beno na zulu mpe beno tala.’ Na manima, yandi me yufula: ‘Nani salaka bima yayi?’ Beto nyonso zaba mvutu na kyuvu yayi. (Iza. 40:26) Yehova salá bima nyonso na zulu, na ntoto mpe na kati ya bamaza. Mpe bima nyonso yayi ke longá beto mutindu ya muntu yandi kele. (Nku. 104:24, 25) Kanisa mpe na mutindu Yehova yidiká beto. Yandi tulá na kati ya beto makoki ya kusepela na kitoko ya bima yina yandi yidikaka. Yandi pesá beto makoki ya kutala, kuwa, kusimba, kumeka mpe kuwa bansunga. Nyonso yayi ke salá ti beto sepela na bima ya mutindu na mutindu yina yandi yidikaka.

5. Mutindu Baroma 1:20 ke lakisak’ yawu, wapi bambote beto ke kuzwa na kulongoka bima yina Yehova yidikaka?

⁵ Biblia ke zonzilá beto mambu ya nkaka yina zolá nata beto na kutala bima yina Yehova yidikaka: bima yina Yehova yidiká ke longá beto bifu ya yandi. (Tanga Baroma 1:20.) Na kifwani, kana nge tala bima yina Yehova yidiká, nge ke tala ti yandi salak’ yawu na faso ya kitoko. Ya ke longá beto ti Nzambi ke na ndwenga mingi. Kanisa mpe na bima nyonso yina yandi pesá beto samu na kudya. Ya ke lakisá pwelele ti yandi ke zolá beto. Ntangu beto ke talá bifu ya Yehova na manima ya bima yina yandi yidiká, beto ke zabá dyaka yandi mingi, mpe ya ke natá beto na kukuma dyaka pene-pene na yandi. Ntangu yayi, beto tala wa’ faso Yehova sadilá bima yina yandi yidiká samu na kulonga bantu bileso ya mfunu.

6. Yinki beto lenda longoka ntangu beto ke talá bandeke yina ke katuká na bwala mosi samu na kukwenda na bwala ya nkaka?

⁶ Yehova tulá ntangu samu na bamambu nyonso. Bamvula nyonso, na nsuka ya ngonda ya février tii na kati-kati ya ngonda ya mai, bantu ya Izraele vandá talá ndeke yina ba ke bokilá ngongo kuluta samu na kukwenda na Nord ya bwala ya bawu. Nzambi zonzá na bantu ya Izraele: ‘Ngongo na zulu ke zabaka bantangu ya yawu.’ Yehova tulá ntangu samu bandeke yayi katuka na bwala mosi samu na kukwenda na bwala ya nkaka. (Yer. 8:7) Mutindu mosi mpe yandi me tula ntangu samu na kufundisa yinza ya yimbi yayi. Ntangu beto ke talá bandeke yina ke katuká na bwala mosi samu na kukwenda na bwala ya nkaka, ya ke bambulá beto ti nsuka ya yinza ya yimbi yayi ke na ‘ntangu ya yawu yina Yehova me tula,’ mpe beto lenda vanda na kiminu ti ya ke salama.​—Aba. 2:3.

7. Yinki beto lenda longoka ntangu beto ke talá mutindu ndeke ke kwendá na zulu? (Izaya 40:31)

⁷ Yehova ke pesá bisadi ya yandi ngolo. Na nzila ya Izaya, Yehova zonzá ti ntangu bisadi ya yandi ke vanda ya kulemba, yandi ke pesa bawu ngolo ya ‘kupumbuka na mapapu mutindu bambemba.’ (Tanga Izaya 40:31.) Bambala mingi, bantu ya Izraele vandá talá bambemba na zulu yina vandá biká mupepe nata bawu. Ya ke na bambulá beto ti Yehova lenda pesa beto ngolo kaka mutindu yandi ke salak’ yawu samu na bandeke yayi. Ntangu nge ke talá ndeke ya nene yina ke na kwendá na zulu kasi ni mupepe ke natak’ yandi, kuzimbana ve ti Yehova lenda pesa nge ngolo samu bamambu ya nge lutila ve nge.

8. Yinki Yobi kwizá longoka ntangu yandi talá bima yina Nzambi yidiká, mpe yinki ya me longa beto?

⁸ Beto lenda tudila Yehova ntima. Yehova sadisá Yobi na kukulisa kiminu ya yandi. (Yobi 32:2; 40:6-8) Na disolo yina yandi kuzwá na Yobi, Nzambi zonzilá bima mingi yina yandi yidiká, mutindu bambwetete, matuti mpe lusyemo. Yehova zonzilá mpe na bibulu mutindu mpakasa mpe mpunda. (Yobi 38:32-35; 39:9, 19, 20) Bima nyonso yayi lakisá pwelele ti Yehova ke na ngolo ya kulutila, yandi ke na luzolo mpe yandi ke na ndwenga mingi. Na manima ya disolo yayi, kiminu yina Yobi vandá na yawu na Yehova vandá dyaka ve faso na ntama. Ya kulaka. (Yobi 42:1-6) Mutindu mosi mpe, ntangu beto ke longoká bima yina Yehova yidiká, ya ke bambulá beto ti yandi ke na ndwenga mpe ngolo kulutila beto. Yandi lenda manisa bampasi nyonso yina beto ke kutaná na yawu, mpe yandi ke sala yawu. Kuzaba mambu yayi lenda sadisa beto na kukulisa kiminu ya beto na Yehova.

9-10. Yinki ntangu mpe mvula ke longá beto na yina me tadila Yehova?

⁹ Yesu zabá mbote-mbote bima yina Nzambi yidikaka. Mutindu ‘kisadi yina zaba kisalu,’ yandi kuzwá bweso ya kusala na Tata ya yandi ntangu Nzambi yidiká zulu na ntoto. (Bin. 8:30) Na manima, ntangu yandi vandá awa na ntoto, Yesu sadilá bima yina Yehova yidiká samu na kulonga bilandi ya yandi bamambu na yina me tadila Tata ya yandi. Beto tala mwa bileso yina yandi longá bawu.

¹⁰ Yehova ke lakisá luzolo na bantu nyonso. Na disolo yina yandi salá na zulu ya mongo, Yesu zonzilá na bilandi ya yandi na ntangu mpe na mvula, bima zole yina Yehova yidikaka. Bima yayi ke mfunu samu na luzingu. Kasi bantu mingi ke kipeke ve yawu. Yehova ke na ngolo ya kusala ti bantu yina ke sadilá ve yandi kuzwa ve bima yayi. Kasi, na luzolo nyonso yandi ke pesá ntangu mpe mvula na bantu nyonso. (Mat. 5:43-45) Yesu sadilá mambu yayi samu na kulonga bilandi ya yandi ti Yehova zola beto lakisa bantu nyonso luzolo. Bambala nyonso yina beto ke talá mvula, to ntangu kukota, beto lenda kanisa na luzolo yina Yehova ke lakisá na bantu nyonso. Kifwani ya yandi lenda nata beto na kusamuna na bantu nyonso samu na kulakisa luzolo mutindu Yehova.

11. Wa’ faso kutala bandeke lenda pesa beto ngolo?

 ¹¹ Yehova ke pesá beto bima yina beto ke na yawu nsatu samu na kuzinga. Kaka na disolo yina yandi salá na zulu ya mongo, Yesu zonzá mambu yayi: “Beno tala bandeke ! Bawu ke kunaka ve mpe ke yonzikaka ve bambuma. Bawu ke tulaka ve bambuma na bisika ya kubumba bambuma, kasi Tata ya beno yina kele na mazulu ke dikilaka bawu.” Na manima, yandi yufulaka: “Beno ke na kubanza ve ti beno me lutila bandeke mfunu?” (Mat. 6:26) Ntangu ya nkaka, ntangu yandi yufulá kyuvu yayi, ba yina vandá kuwa yandi vandá tala bandeke yina vandá luta na zulu ya bawu. Na faso mosi ya kitoko, Yesu sadisá beto na kutala ti Yehova ke kipeke bansatu ya beto. (Mat. 6:31, 32) Tii bubu yayi, kileso yayi Yesu bendá na bima yina Yehova yidiká ke pesá bisadi ya Nzambi ngolo. Na Espagne, mpangi mosi ya ntwenya yina ke pionnière vandá ya kulemba samu yandi vandá lenda ve kuzwa kisika ya mbote samu na kuvanda. Kasi na manima ya kutala mutindu bandeke vandá kudya bambuma, yandi kumá na ngolo. Yandi zonzaka: “Bandeke yayi bambulá munu ti Yehova ke pesá bawu bima yina ba ke na yawu nsatu. Na yawu, yandi ke pesa mpe munu bima yina mu ke na yawu nsatu.” Mwa ntangu fioti na manima, mpangi ya beto kuzwá kisika ya kuvanda.

12. Mutindu Matayi 10:29-31 ke lakisak’ yawu, yinki banswini ke longá beto na yina me tadila Yehova?

¹² Mosi na mosi ya beto ke ntalu na meso ya Yehova. Tekila yandi filisa bilandi ya yandi na kwenda samuna, Yesu sadisá bawu na kuvanda ve na boma ya ba yina zolá kwamisa bawu. (Tanga Matayi 10:29-31.) Samu na kusala yawu, yandi sadilá kifwani ya nswini, ndeke mosi yina bantu mingi zabá na bwala ya Izraele. Na ntangu ya Yesu, bandeke yayi vandá bima mpamba. Kasi yandi zonzá na bilandi ya yandi: “Ata mosi na kati ya bawu lenda kubwa na ntoto kana Tata ya beno zaba yawu ve.” Na manima, yandi bwelaka: “Beno me lutila banswini mingi mfunu.” Na mambu yina Yesu zonzá, yandi sadisá bilandi ya yandi na kuvanda na kiminu ti mosi na mosi ya bawu vandá ntalu na meso ya Yehova. Na yawu, ba vandá ve na nsatu ya kukima ba yina zolá kwamisa bawu. Ntembe ve, ntangu bilandi ya yandi vandá samuná na babwala yina ba vandá kwendá, ba vandá talá banswini, mpe ba vandá kanisá na mambu yina Yesu zonzaka. Ntangu nyonso yina nge ke talá ndeke ya fioti, bambuka moyo ti nge ke ntalu na meso ya Yehova samu ti nge mpe “me lutila banswini mingi mfunu.” Na lubakusu ya yandi, nge ke ve na nsatu ya kuvanda na boma ya bankwamusu.​—Nku. 118:6.

13. Yinki beto me bonga kusala samu na kulongoka na bima yina Yehova yidikaka?

¹³ Beto lenda longoka bileso mingi ya nkaka na yina me tadila Yehova na nzila ya bima yina yandi yidikaka. Wa’ faso beto lenda sala yawu? Ya ntete, beto me bonga kubaka ntangu samu na kutala mbote-mbote bima yina Nzambi yidikaka. Na manima, beto me bonga kukanisa na yinki bima yayi ke longá beto na yina me tadila Yehova. Kusala bima zole yayi lenda vanda mpasi. Géraldine, mpangi mosi ya kento yina ke vandá na Cameroun me zonza: “Mu kulá na ville. Na yawu, mu me bonga kusala bangolo samu na kuyindula na bima yina Yehova  yidikaka.” Kuluntu mosi na nkumbu ya Alfonso me zonza: “Mu longoká ti mu me bonga kuyidika ntangu samu na kuvanda munu mosi, kutala bima yina Yehova yidiká mpe kuyindula na yina ya ke longá munu na yandi.”

14. Yinki Davidi longoká ntangu yandi yindulá na bima yina Nzambi yidikaka?

¹⁴ Davidi yindulá mingi na bima yina Nzambi yidikaka. Yandi zonzá na Yehova: ‘Kana munu tala zulu ya nge, bisalu ya misapi ya nge, ngonda na bambwetete yina nge yidikaka, muntu kele nani samu nge yindula na yandi?’ (Nku. 8:3, 4) Ntembe ve, ntangu Davidi vandá talá zulu na nkokila, yandi vandá sepela kaka ve na kutala bambwetete. Yandi yindulá mpe na bileso yina bambwetete vandá longa yandi na yina me tadila Nzambi. Yandi kwizá longoka ti Yehova ke na ndwenga mpe ngolo mingi. Bantangu ya nkaka, Davidi kanisá na mutindu yandi kulá na kati ya kivumu ya mama ya yandi. Ntangu yandi vandá kanisa na mutindu ya ngitukulu yina Yehova salá nzutu ya yandi, yandi kwizá tala dyaka bunene ya ndwenga ya Nzambi.​—Nku. 139:14-17.

15. Pesa bifwani ya bifu ya Yehova yina nge longoká na nzila ya bima yina yandi yidikaka. (Nkunga 148:7-10)

¹⁵ Bima yina lenda longa beto bifu ya Yehova kele bisika nyonso. Na yawu, mutindu Davidi, ya lenda vanda ve mpasi na beto na kuzwa kima yina Yehova yidiká yina beto lenda yindula na yawu. Na kifwani, ntangu ntangu ke bulá nge na nzutu, nge lenda tala ngolo ya Yehova. (Yer. 31:35) Ntangu nge ke talá ndeke yina ke na yidiká yinzo ya yandi, kanisa na ndwenga ya Nzambi. Ntangu nge ke talá yimbwa ke na landá mukila ya yandi, kanisa ti Yehova ke Nzambi ya kilengi. Mpe bambala nyonso yina nge ke talá mama yina ke na sakaná na mwana ya yandi, vutula Yehova matondo na luzolo ya yandi. Beto ke na bima mingi yina lenda sadisa beto na kuzaba Yehova, samu ti bima nyonso yina yandi yidiká ke lakisá bunene ya yandi, ya vanda bima ya nene, ya fioti, bima yina ke pene-pene na beto, to bima yina ke ntama na beto.​—Tanga Nkunga 148:7-10.

16. Yinki beto me bonga kusala?

¹⁶ Nzambi ya beto ke na ndwenga, luzolo mpe ngolo. Mpe bima nyonso yina yandi ke salá ke kitoko. Beto lenda longoka bifu yayi mpe ya nkaka ntangu beto ke talá mbote-mbote bima yina Yehova yidikaka. Ntangu nyonso, beto me bonga kubaka ntangu samu na kutala bima yina Yehova yidiká mpe kuyindula na yina ya ke longá beto na Yehova. Kana beto sala yawu, beto ke kuma dyaka pene-pene na muntu yina yidiká beto. (Zaki 4:8) Na disolo yina ke landa, beto ke tala wa’ faso bibuti lenda sadila bima yina Yehova yidiká samu na kusadisa bana ya bawu na kukuma pene-pene na Yehova.